1. Ang talambuhay ay isang anyo ng panitikan na nagsasaad ng kasaysayan ng buhay
ng isang tao. Bagaman maaring iugnay ang nilalaman nito sa mga pangyayaring
humubog sa kasaysayan ng mga lahi o lipunan, nahahangganan ang sakop nito ng
kapanganakan at kamatayan ng paksa nito. Ito ay dahil ang pangunahing tuon ng
talambuhay ay ang paksa nitong tao, na siyang higit na binibigyang-pansin kaysa iba
pang mga bagay.
Isinulat ang mga unang talambuhay upang magsilbing gabay ng mga mambabasa sa
kanilang pamumuhay. Binigyang-pansin ng mga ito ang magagandang katangiang
dapat tularan at di-magagandang katangiang dapat iwasan. Paglaon ay ginamit ang
mga talambuhay hindi lamang upang dakilain ang magagandang katangian at batikusin
ang di-magagandang katangian, kundi upang magbigay-impormasyon tungkol sa buhay
ng paksa nitong tao.
Ang alamat ay isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng
mga bagay-bagay sa daigdig. Ito ay mga kwento ng mga mahiwagang pangyayari na
nagpasalin-salin sa bibig ng mga taong-bayan kaya't walang nagmamay-ari o
masasabing may akda ito.
Ang alamat ay kuwento na kathang isip lamang na kinasasangkutan ng
kababalaghan o 'di pagkaraniwang pangyayari na naganap noong unang panahon.
Ang alamat ay karaniwang tumatalakay sa mga katutubong kultura, kaugalian o
kapaligiran. Eto ay tumatalakay din sa mga katangiang maganda, tulad ng
pagiging matapat, matapang, matulungin, at sa mga katangiang hindi maganda
tulad ng pagiging mapaghiganti, masakim, o mapanumpa, Nguni't sa bandang huli
ang kuwento ay kinapupulutan ng aral para sa ikabubuti ng iba. Ito ay sumasalamin sa
kultura ng bayang pinagmulan nito.
Sapagkat ang alamat ay karaniwang nagsimula noong unang panahon at nagpasalin-salin
na sa maraming henerasyon, ang alamat ay pinaniniwalaan ng
maraming tao na tutoong naganap dahil sa tagal ng pamamayani nito sa ating
panitikan o sa ating kultura.
Ang kwentong bayan ay ang mga kwentong galing sa ating bayan. Ito ay mga
kwentong napasalin-salin sa iba't ibang tao na napapatungkol sa kwento ng ating
bayan. Galing pa ito sa mga nakakatanda hanggang napasalin sa mga henerasyon.
Lahat ng bansa ay may sariling kwentong bayan.

2. Ito ay isang anyo ng panitikan na pampalipas oras at kadalasa'y ikinukwento sa
mga bata upang kapulutan ng aral. At ang kadalasang paksa ay mga bagay na
nakapaninindig-balahibo tulad ng tungkol sa mga aswang, maligno, kapre, mga
sirena at nuno sa punso.
Ang kuwentong bayan ay isang maikling salaysay na nagpalipat-lipat sa salinlahi sa
pamamagitan ng mga bibig. Binubuo ito ng mga alamat at pabula. Halimbawa ng
mga salaysay nito ay tungkol sa bayani at mga kwentong tungkol sa kaugalian at
tradisyon ng isang pook, tribu, bayan o mga bansa.
ANO ANG PANITIKAN?
ang panitikan ay ang mainaw na pagsusulat ng may
anyo pananaw ang diwang sanhi na matagal na pagkawili
at gana sa makatuwid may hugis punto de bista at
makakapagpahaba ng interes na bumabasa ng isang sulatin
pampanitikan.
Itorin ay nag sasalaysay ng
buhay,pamumuhay,lipunan,pamahalaan,pananampalataya at
ang mga karanasang kaugnay ng ibat-ibang uri ng
damdaming tulad ng pag-ibig,
kaligayahan,kalungkutan,pag-asa,pag-kapoot
paghihiganti,pagkasuklam,sindak at pangamba
Di-pormal o pormal
Ang sanaysay na pormal o palagayan ay mapang-, nagbibigay-lugod sa
pamamagitan ng pagtatalakay sa mga paksang karaniwan, pang araw-araw at
personal. Idinidiin nito dito ang mga bagay-bagay, mga karanasan, at mga
isyung bukod sa kababakasan ng katanungang isang tao personalidad ng may-akda
ay maaring empatihayan o kasangkutan ng mambabasang medya ang
pananalita ay parang pinag-uusapan lamang ng magkakaibigan ang may-akda,
ang tagapagsalita at mga mambabasa at ang tagapakinig, kaya magaan at
madaling maintindihan. palakaibigan ang tono nito kaya pamilyar ang tono dahil

3. ang pangalawang gamit ay unang panauhan. Subhektibo ito sapagkat
pumapanig sa damdamin at paniniwala ng may-akda ang pananaw.
Ang maikling kuwento - binaybay ding maikling kuwento - ay isang maigsing
salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o
ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. Isa itong masining na
anyo ng panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng realidad,
kung ginagagad ang isang momento lamang o iyong isang madulang
pangyayaring naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. Si Edgar Allan
Poe ang tinuturing na "Ama ng Maikling Kuwento
Ang maikling kuwento - binaybay ding maikling kuwento - ay isang maigsing
salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o
ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. Isa itong masining na
anyo ng panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng realidad,
kung ginagagad ang isang momento lamang o iyong isang madulang
pangyayaring naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. Si Edgar Allan
Poe ang tinuturing na "Ama ng Maikling Kuwento."
Answer:
Panimula- Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang
pinapakilala ang iba sa mga tauhan ng kwento.
Saglit na Kasiglahan- naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang
masasangkot sa suliranin.
Suliranin- Problemang haharapin ng tauhan.
Tunggalian- May apat na uri: tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa
lipunan, tao laban sa kapaligiran o kalikasan.
Kasukdulan- Makakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng
kanyang ipinaglalaban.
Kakalasan- Tulay sa wakas.
Wakas- Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng kwento.
Tagpuan- nakasaad ang lugar na pinangyayarihan ng mga aksyon o mga insidente,
gayundin ang panahon kung kailan naganap ang kuwento.

4. Paksang Diwa- pinaka kaluluwa ng maikling kwento.
kaisipan- mensahe ng kwento.
Banghay- pangyayari sa kwento.
Ano ang tula?
1. Ang tula ay anyo ng panitikan at ito ay binubuo ng taludtod.
Ang tula ay isang anyo ng panitikan na nagpapahayag ng damdamin ng isang
tao. Ito ay binubuo
ng mga saknong at ang mga saknong ay binubuo ng mga taludtud.
Ang tula ay pagpapahayag ng magagandang kaisipan at pananalita sa
pamamagitan ng mga
taludtod. Ang kalipunan ng mga taludtod ay tinatawag na taludturan o saknong.
Ang tula ay nagpapahayag ng damdamin, kaisipan, gamit ng marikit na salita.
ISANG PAMPANITIKANG NAG BIBIGAY DIIN SA RITMO , NAG PAPAHAYAG
NG
DAMDAMIN AT NAG BIBIGAY KAHULUGAN SA MGA SALITA.
Panulaan
Ang panulaan o tula ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang
paggamit ng wika
sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng
tayutay. Ang
mga likhang panulaan ay tinatawag na tula.

5. Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin,
lalabindalawahin,
lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng
tayutay. May
tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.
Mga Bahagi ng Maikling Kwento
Panimula: layunin ng bahaging ito na pukawin ang interes ng mga mambabasana tapusin ang
akda.
Saglit na Kasiglahan: sa bahaging ito matatagpuan ang pagbabalik-tanaw sa mga pangyayari
o flashback.
Paglalahad ng Suliranin: sa bahaging ito magsisimula ang balakid nv pangunahing tauhan. Sa
suliranin iikot ang mga pangyayari sa akda.
Tunggalian: kapana-panabik na bahagi ng akda. masasaksihan sa bahaging ito ang
pakikipagalaban ng pangunahing tauhan sa sukiranin ng kwento.
Kasukdulan: pinakamasidhing bahagi ng akda. Matatagpuan sa bahaging ito abg kalutasan sa
suliranin ng pangunahing tauhan
Ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginamiy upang bigyang-diin ang isang
kaisipan o damdamin. Sinasadya ng pagpapahayag na gumamit ng talinghaga o di
karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyang diin ang kaniyang
saloobin.
1. Simili o Pagtutulad - di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang
bagay. Ginagamitan ito ng mga salitang: tulad ng, paris ng, kawangis ng, tila, sing-,
sim-, magkasing-, magkasim-, at iba pa. Ito ay tinatawag naSimile sa Ingles.
Halimbawa:
1. Tila yelo sa lamig ang kamay na nenenerbyos na mang-aawit.

6. 2. Si Menandro'y lobong nagugutom ang kahalintulad.
3. Ang kanyang kagandahan ay mistulang bituing nagninigning.
4. Ang mga tumakas ay ikinulong na parang mga sardines sa piitan.
5. Si maria na animo'y bagong pitas na rosas ay hindi napa-ibig ng mayamang
dayuhan.
6. Gaya ng maamong tupa si Jun kapag nakagalitan.
2. Metapora o Pagwawangis - tiyak na paghahambing ngunit hindi na
ginagamitan ng pangatnig.Nagpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat sa
mga pangalan, gawain, tawag o katangian ng bagay na inihahambing. Ito ay
tinatawag na METAPHOR sa Ingles.
Halimbawa:
1. Siya'y langit na di kayang abutin nino man.
2. Ang kanyang mga kamay ay yelong dumampi sa aking pisngi.
3. Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
4. Ikaw na bulaklak niring dilidili.
5. Ahas siya sa grupong iyan.
3. Personipikasyon o Pagsasatao - Ginagamit ito upang bigyang-buhay,
pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino, gawi, kilos ang mga bagay na
walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos tulad ng
pandiwa, pandiwari, at pangngalang-diwa. 'PERSONIFICATION' sa Ingles.
Halimbawa:
1. Hinalikan ako ng malamig na hangin.
2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat sa atin.
3. Nahiya ang buwan at nagkanlong sa ulap.
4. Sumasayaw ang mga dahon sa pag-ihip ng hangin.
5. Nagtago ang buwan sa likod ng ulap.

7. 4. Apostrope o Pagtawag - isang panawagan o pakiusap sa isang bagay na tila
ito ay isang tao.
Halimbawa:
1. O tukso! Layuan mo ako!
2. Kamatayan nasaan ka na? wakasan mo na ang aking kapighatian.
3. Araw, sumikat ka na at tuyuin ang luhang dala ng kapighatian.
4. Ulan, ulan kami'y lubayan na.
5. Oh, birheng kaibig-ibig ina naming nasa langit, Liwanagin yaring isip, nang sa
layon di malihis.
6. Pagmamalabis o Hayperbole - Ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng
kalabisan o kakulangan ng isang tao, bagay, pangyayari, kaisipan, damdamin at iba
pang katangian, kalagayan o katayuan.
Halimbawa:
1. Namuti ang kaniyang buhok kakahintay sayo.
2. Abot langit ng pagmamahal niya sa aking kaibigan.
3. BUmabaha ng dugo sa lansangan.
4. Umuulan ng dolyar kina Pilar nang dumating si Seman.
7. Panghihimig o Onomatopeya - ito ang paggamit ng mga salitang kung ano
ang tunog ay siyang kahulugan.ONOMATOPOEIA sa Ingles
Halimbawa:
1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong kawayan, halumigmig nitong hangin, ay
bulong ng kalikasan.
2. Himutok na umaalingawngaw sa buong gubat.
3. Humalinghing siya sa sakit ng hagupit na tinanggap.
9. Pagpapalit-saklaw o Senekdoke - isang bagay, konsepto kaisipan, isang
bahagi ng kabuuan ang binabanggit.

8. Halimbawa:
1. Isinambulat ang order sa dibdib ng taksil.
2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay alang-alang sa Inang Bayan.
3. Walang bibig ang umasa kay Romeo.
4. Hingin mo ang kaniyang kamay.
10. Paglilipat-wika o Transferred Epithet- tulad ng pagbibigay-katauhan na
pinasasabagay ang mga katangiang pantao, na ginagamit ang pang-uri.
Halimbawa:
1. Patay tayo dun.
Ang tayutay ay isang sinadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita
upang madaling maunawaan, mabisa at kaakit-akit ang pagpapahayag.
Nakadaragdag ito sa kalinawan, kapamagitan at kagandahan ng isang katha,
pasalita man o pasulat.
Ilang Uri ng Tayutay
1. Pagtutulad (simile) - isang payak at lantad na paghahambing at karaniwang
ginagamitan ng mga salita't pariralang: katulad ng, tulad ng, para ng, anaki'y,
kawangis ng, gaya ng, kasing-, sing-, ga-, atbp.
Hal. Para ng halamang lumaki sa tubig,
Dahon ay nalalanta munting di madilig
-Francisco Baltazar, Florante at Laura
2. Paghahalintulad (Analohiya) - isang uring tambalan ng pagtutulad.
Ipinahahayag ng paghahalintulad ang pagkamagkatulad ng isang kaugnayan sa
ibang kaugnayan.
Hal. Ang tingin ng bubuyog sa bulaklak ay katulad ng damdamin ng binata sa
dalaga.
3. Pagwawangis (Metapora) - isang tuwirang paghahambing na di gumagamit
ng mga salitang katulad ng at iba pa, ngunit nagpapahayag ng hambingan sa
pamamagitan ng paglalapat ng pangalan, tawag, katangian, o gawain ng isang
bagay na inihahambing.
Hal. Ang awa ng Panginoon ay aking kuta laban sa mga dalita ng buhay.

9. 4. Pagtatao (Personipikasyon) - tinatawag din itong pagbibigay katauhan at
personipikasyon. Pahayag ito na ang mga katangian, gawi at talinong sadyang
angkin lamang ng tao ay isinasalin sa mga karaniwang bagay. Nagagawa ang
pagsasalin sa paggamit ng pandiwa o pangngalan.
Hal. Lumuha ang langit nang pumanaw si Ninoy Aquino.
5. Pamamalabis (Eksaherasyon) - isang pagpapahayag na lampas sa
mahinahong larawan ng katotohanan sa hangaring magbigay-diin sa katotohanang
pinagmamalabisan.
Hal. Bumaha ang dugo sa awayan ng mga magsasaka.
6. Pagpapalit-tawag (Metonymy) - isang pansamantalang pagpapalit ng mga
pangalan ng mga bagay na magkakaugnay.
Hal. Ang anhel sa kanilang tahanan ay isang malusog na sanggol.
7. Pagpapalit-saklaw (Synecdoche) - pagbanggit sa bahagi bilang katapay ng
kabuuan, o ng kabuuan bilang katapat ng bahagi.
Hal. Ang panahong ito (Mayo) ay mabulaklak.
8. Panawagan (Apostrophe) - ginagawa rito ang pakikipag-usap sa karaniwang
bagay na para bang nakikipag-usap sa isang buhay na tao o isang taong parang
naroon at kaharap gayong wala naman.
Hal. Diyos ko, iligtas po ninyo ang aming bayan sa masamang elemento.
9. Tanong Retorikal - hindi ito naghihintay ng kasagutan at hindi rin
nagpapahayag ng pag-aalinlangan.
Hal. May magulang bang nagtakwil sa kanyang anak?
10. Pag-uyam - mga pananalitang nangungutya sa tao o bagay sa pamamagitan
ng mga salitang kapag kukunin sa tiyakan ay tila kapuri-puring mga pananalita
ngunit sa tunay na kahulugan ay may bahid na pang-uyam.
Hal. Ubod siya ng gara kung lumalabas! Napakagulo naman ng bahay.
11. Talinghaga (Allegory) - isa itong salaysay ng mga kinathang pangyayari na
ang hangarin ay magbigay-kahulugan sa nga mahahalagang katunayan. Ang
talinghaga ay "salaysay" at kauri nito ang tinatawag na parabula (na ang
karamihan ay galling kay Kristo). Isa ittong kinathang salaysay na may mga
pangyayaring maaaring nangyari sa katutubong buhay ng tao, ngunit kinatha
upang maglarawan ng isang aral hinggil sa kalinisan ng pamumuhay at mabuting
pakikipagkapwa.
Hal. "Ang Mabuting Samaritano"
"Ang Alibughang Anak"

10. TAYUTAY - ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyan diin
ang isang kaisipan o damdamin.Sinasadya ng pagpapahayag upang bigyan diin ang
kanyang saloobin...",
MGA URI NG TAYUTAY
1. SIMILI o Pagtutulad - Di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang
bagay.Ginagamitan ito ng mga salitang:tulad,paris ng,kawangis ng,sing-,sim-
,magkasing- at iba pa.
=halimbawa=
1.sasakyang parang ipu-ipo sa bilis
2.babaeng parang pagong sa bagal
3.lalakeng tila hari kung mag-utos
4.batang mukhang higante sa laki
5.aleng parang reyna kung mag-kumpas
2. METAPORA o pagwawangis - tiyak na paghahambing hindi na ginagamitan ng
pangatnig.Nagpapahayag ito ng paghahabing na nakalapat sa mga
pangalan,gawain,tawag o katangian ng bagay na inihahambing.
=halimbawa=
1.ipu-ipong sasakyan
2.babaeng pagong
3.batang higante
4.perlas na ngipin
5.ting-ting n balerina
6.palasyong bahay
7.kutis porselana
8.paraisong lugar
3. PERSONIPIKASYON o pagtatao - Ginagamit i2 upang bigyang-buhay,
pagtaglayin ng mga katangiang pantaong-tilino,gawi,kilos ang mga bagay na
walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos tulad ng
pandiwa at pangngalang-diwa.
=halimbawa=
1.tik-tak ng orasan ay nag hahabulan
2.masayang umihip ang hanging amihan
3.hayu't nagagalit ang araw sa silanga
4.ang nagtatampong aso,tingnan mo't malungkot
5.batong nagkalat sa mga lansangan ay mgasasaktan kung tinatapakan
Mga Uri ng Tayutay
 Simili o Pagtutulad - di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang
bagay. Ginagamitan ito ng mga salitang: tulad ng, paris ng, kawangis ng, tila,
sing-, sim-, magkasing-, magkasim-, at iba pa. Ito ay tinatawag
na Simile sa Ingles.

11.  Metapora o Pagwawangis - tiyak na paghahambing ngunit hindi na
ginagamitan ng pangatnig.Nagpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat
sa mga pangalan, gawain, tawag o katangian ng bagay na inihahambing. Ito
ay tinatawag na METAPHOR sa Ingles.
 Personipikasyon o Pagtatao - Ginagamit ito upang bigyang-buhay,
pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino, gawi, kilos ang mga bagay
na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos
tulad ng pandiwa, pandiwari, at pangngalang-diwa. 'PERSONIFICATION' sa
Ingles.
 Apostrope o Pagtawag - isang panawagan o pakiusap sa isang bagay na
tila ito ay isang tao.
 Pag-uulit
 ** Aliterasyon - Ang unang titik o unang pantig ay pare-pareho.
o Anapora - Pag-uulit ng isang salitang nasa unahan ng isang pahayag o
ng isang sugnay.
o Anadiplosis - Paggamit ng salita sa unahan at sa hulihan ng pahayag o
sugnay.
o Epipora - Pag-uulit naman ito ng isang salita sa hulihan ng sunud-sunod
na taludtod.
o Empanodos o Pabalik na Pag-uulit - Pag-uulit nang pagbaliktad ng mga
pahayag.
o Katapora - Paggamit ng isang salita na kadalasang panghalip na
tumutukoy sa isang salita o parirala na binanggit sa hulihan.
 Pagmamalabis o Hayperbole - Ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng
kalabisan o kakulangan ng isang tao, bagay, pangyayari, kaisipan,
damdamin at iba pang katangian, kalagayan o katayuan.
 Panghihimig o Onomatopeya - ito ang paggamit ng mga salitang kung
ano ang tunog ay siyang kahulugan. ONOMATOPOEIA sa Ingles.
 Pag-uyam - Isang uri ng ironya na ipinapahiwatig ang nais iparating sa huli.
Madalas itong nakakasakit ng damdamin.
 Senekdoke o Pagpapalit-saklaw - isang bagay, konsepto kaisipan, isang
bahagi ng kabuuan ang binabanggit.
 Paglilipat-wika - tulad ng pagbibigay-katauhan na pinasasabagay ang mga
katangiang pantao, na ginagamit ang pang-uri.
 Balintuna - isang uri ng ironya na hindi ipinapahiwatig ang nais sabihin sa
huli.
 Pasukdol - pataas na paghahanay ng mga salita o kaisipan ayon sa
kahalagahan nito mula sa pinakamababa patungo sa pinakamataas na antas.
 Pagtanggi o Litotes - gumagamit ng katagang "hindi" na nagbabadya ng
pagsalungat o di-pagsang-ayon. Ito'y may himig na pagkukunwari, isang
kabaligtaran ng ibig sabihin.

12. Answer:
balitang pambansa
- mga ibinigay na impormasyon tungkol sa buong nasyon na natitirahan at inibasi
sa kanyang mga impormasyon at linguahe(language)
balitang pandaigdig
-mga balita na nararatingan ng mga impormasyon,sitwasyon o bagay na
matatagpuan sa buong daigdig/mundo
balitang pampulitikal
-impormasyon, sitwasyon, o pangyayari tungkol sa pulitika, sa gobernidad, sa
nasyon, o saisang munisipalidad/syudad/probinsya
balitang pampalakasan
-mga balita na tumutukoy sa mga kapangyarihan na matamo sa
pagpangasiwa sa isang karaniwan na bagay
balitang pang edukasyon
-balitang naguusap tungkol sa edukasyon, mga paaralan, mga bata, at
paglinaw sa mga estudyante
balitang pantahanan
-mga balita tungkol sa katitirahan, mga bahay kung ano na ba ang
nangyari at naganap sa pangtahanan
pangkabuhayan
-tinatawag rin ng balitang ekonomiya, nag uusap tungkol sa ekonomiya, at
mga pangkabuhayan na itinatag at ibinnigay sa pamamagitan ng
paglilingkod sa gobernado.
panlibangan
-mga impormasyon sa paglilibang o entertainment, na nagbibigay kasiyahan sa
mga tao upang ma enjoy nila ang ibang balita na ibibigay
mga mahahalagahang balita na kailangan iwasan o alamin.
editoryal-ay isang balita na naglalarawan ng isang tao entertainment-parte ng
balita na pwedeng libangan na mambabasa