เสียงที่ใช้ในการผลิตรายการวิทยุ

1. เสียงและงานเสียง
ในการผลิตรายการวิทยุ
อ.สกุลศรี ศรีสารคาม

2. เสียงในการผลิตวิทยุ
ความสาคัญของ
เสียงในงานวิทยุ
เป็นวัตถุดิบในการ
ผลิตรายการ
เป็นสารที่สื่อถึงผู้ฟัง
ช่วยให ้การผลิต
รายการบรรลุ
วัตถุประสงค์
สร ้างสีสัน
ไม่น่าเบื่อ
เกิดจินตนาการ
ให ้เกิดอารมณ์คล ้อยตาม

3. เสียงในการผลิตวิทยุ
เสียงพูด
(voice)
เสียงเพลง
(music)
เสียงประกอบ
(sound effect)
การผลิตรายการวิทยุที่ดีต ้องสามารถเลือกใช ้เสียงต่างๆ มาประกอบกันได ้อย่างเหมาะสม
ใช้เสียงได้ดี
เล่าเรื่องราวเสริมกัน
ได้กลมกลืน
ทาให้เข้าใจเรื่องราวที่
เล่าได้ชัดเจนขึ้น
สร้างสีสัน เพลิดเพลิน
อยากติดตาม
ใช้เสียงล้มเหลว
ไม่ได้ช่วยเล่าเรื่อง สร้าง
สีสัน หรือทาให้เข้าใจ
มากขึ้น
ดึงดูดความสนใจไป
จากเนื้อหาหลัก

4. เสียงพูด
• เสียงบรรยาย (Voice Over) ผู้บรรยายถ่ายทอด
เนื้อหาจากบทรายการสู่ผู้ฟัง
ประกอบด ้วย
-เสียงบรรยายชาย (male voice over: MVO)
-เสียงบรรยายหญิง (female voice over: FVO)
Remember!!!
-ออกเสียงอักขระ ภาษาถูกต ้อง
-ใช ้ลีลา เทคนิคการพูดเหมาะสมกับรายการ
-มีอารมณ์ ความรู้สึก ยิ้มเวลาพูด รู้สึกว่าคุยกับ
ผู้ฟัง
- ผู้โดยเข ้าใจความหมายของสิ่งที่พูด “อย่าเอา
แต่อ่านโดยไม่เข ้าใจ”
-เป็นธรรมชาติ

5. เสียงพูด
• เสียงสนทนา (Dialogue) เสียงสนทนาหรือเจรจา
ระหว่างตัวละคนในละครวิทยุ ถ่ายทอดอารมณ์และลีลา
• เสียงสัมภาษณ์
(interview)
• Vox Pop ใช้สารวจความ
คิดเห็น
เสียงเหล่านี้ สามารถนามาใช ้เป็ นส่วนประกอบใน
รายการวิทยุได ้หลากหลายวิธี เช่น เสียงสนทนาอาจใช ้
ในรูปการจาลองเหตุการณ์เพื่อให ้เข ้าใจเรื่องมากขึ้น
เสียงสัมภาษณ์นามาเล่าเรื่องสลับกับเสียงบรรยาย และ
Vox Pop ก็สามารถนามาเปิดเรื่อง หรือเป็นส่วนเสริม
ของเรื่องได ้
ต ้องเลือกใช ้ตามลักษณะที่เหมาะสม และเลือกวางไว ้
ในแต่ละช่วงของรายการแบบสมดุล

6. เสียงเพลง (music)
• เสียงเพลงบรรเลง
- เลือกใช ้ให ้เหมาะกับประเภทรายการ อารมณ์ของ
รายการ และเนื้อหาของรายการ
• เสียงเพลงร้อง
- ไม่ควรนามาเปิดคลอเสียงพูดเพราะจะทาให ้ดึงความ
สนใจไปจากเนื้อหา (ยกเว ้นในรายการเพลง)
- เพลงที่มีเนื้อร ้อง ระวังเรื่องเนื้อหาของเพลง ต ้อง
สอดคล ้องกับเรื่องที่นาเสนอ
- ใช ้เพลงมีเนื้อร ้องมาเสริมเนื้อหา..นาเข ้าสู่เนื้อหา..ขยายความ
เนื้อหาได ้

7. เสียงเพลง (music)
การนาเสียงเพลงหรือเสียงดนตรีมาใช้ทา
ได้ 3 ลักษณะ คือ
• เปิดคลอ : เปิดคลอไปพร ้อมกับเสียงพูด ต ้องระวัง
ไม่ให ้รบกวนเสียงพูด เพื่อช่วยสร ้างสีสันและลด
ความน่าเบื่อ
• เปิดคั่น : เชื่อมช่วงต่างๆ เมื่อต ้องมีการเปลี่ยนเรื่อง /
พักช่วง / เปลี่ยนอารมณ์ ต ้องเลือกให ้ตรงกับเนื้อหา
ยิ่งเสริมเนื้อหา หรือช่วยนาเข ้าสู่เนื้อหาด ้วยจะดี การ
เปิดคั่นเพื่อให ้ผู้ฟังได ้ผ่อนคลาย พักหู มีโอกาสจา
และติดตามต่อไป
• เปิดประกอบ
– เพลงประจารายการ
– เปิดปิดรายการ
– เปิดเพื่อสร้างอารมณ์ ความรู้สึก สร้างฉาก เปิดฉาก
**เพลงมีลิขสิทธิ์ ถ ้าเอา
มาใช ้รายได ้ทางธุรกิจ
หรือเป็นเพลงประกอบการ
โฆษณา ต ้องขออนุญาต
หรือว่าจ้างทาเพลงใหม่ก็
ได ้

8. เสียงเพลง (music)
ดนตรีพื้นบ้านหรือพื้นเมือง (Folk Music)
เพลงที่มีวิธีร ้องวิธีเล่นถ่ายทอดกันมา เช่น เพลงเรือ
เพลงลาตัด หรือพวกเพลงท ้องถิ่น เช่นดนตรี
พื้นเมืองอีสานมีแคน โปงลาง
** เลือกใช ้สร ้างบรรยากาศให ้เหมาะกับเรื่องได ้/ ใช ้
บอกถิ่นที่มาของเรื่องได ้
ดนตรีศิลปะ (Art Music)
เพลงที่แต่งขึ้นอย่างตั้งใจ มีระเบียบแบบแผน เช่น
เพลงคลาสสิค ดนตรีไทย
เพลงโดยวงปี่พาทย์ – พิธีขึ้นบ ้านใหม่ โกนจุก ทาบุญวันเกิด มหรสพ
เพลงโดยวงเครื่องสาย – ใช ้ในงานมงคล เช่น ขึ้นบ ้านใหม่ วันเกิด
เพลงโดยวงมโหรี – งานแต่งงาน งานเลี้ยง ทาบุญอายุ ขึ้นบ ้านใหม่
เพลงโดยวงปี่พาทย์มอญ – ใช ้ในงานศพ
เพลงโดยวงปี่พาทย์นางหงส์ – งานศพ
เพลงมหาฤกษ์ – เพลงเกียรติยศของข ้าราชการ งานมงคล แข่งกีฬา เปิดงาน

9. เสียงเพลง (music)
อารมณ์
ของ
ดนตรี
ต่างๆ
ไวโอลิน เสียงเล็กแหลม
สดใส อ่อนหวาน เคลิ้มก็ได ้
คึกคักก็ได ้ เบนโจ เพลงลูกทุ่ง
ตะวันตก
ฮาร์พ ทาเสียงละออง
น้า น้าวน หรือเหาะเหิน
เดินอากาศ
อีเลคโทน ใช ้ทาเสียงเลียน
ธรรมชาติ เช่นฝนตก ลมพัด
รถไฟ และเลียนเสียงเครื่อง
ดนตรีอื่นๆ
ปิคโคโล เสียงแหลม
เล็กเหมาะสาหรับเล่น
เสียงนก
ฮอร์น เสียงโปร่ง เบา นิ่ม
นวล ให ้ความรู้สึกสง่าผ่า
เผย
ทรัมเป๊ ท ปลุกใจ
ตื่นเต ้น รุกเร้า
บาซูน เสียงแหบต่า
ใช ้ทาเสียงตลก
บรรยายลึกลับ
หมาดกลัว
หม่นหมอง
เชลโล นิ่มนวล ลึกซึ้ง
แสดงอารมณ์เศร้า
หม่นหมอง

10. เสียงประกอบ (sound effect)
2
1 เสียงธรรมชาติ
มีอยู่ทั่วไปในสิ่งแวดล้อม เช่น กรน
หาว จาม หัวเราะ สุนัขหอน ไก่ขัน ลม
พัด ฝนตก น้าหยด เสียงรถพยาบาล
นาฬิกาปลุก แก้วแตก เป
็ นต้น
เสียงที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น
สร้างขึ้นมาเพื่อเติมเต็มจินตนาการใน
การจัดรายการ สร้างความสนุกสนาน
สีสันในรายการ
ข้อคิดในการใช้ sound effect
-อย่าใช ้พร่าเพรื่อ มากเกินไป ต ้องใช ้ให ้พอดี เหมาะสมกับเรื่อง เสริมเรื่อง และเลือกใช ้ในที่ ในจังหวะที่
เหมาะสม
- ใช ้เปิดเรื่อง เชื่อมเรื่อง นาเข ้าสู่ประเด็น สร้างสีสัน สร้างบรรยากาศ สร้างอารมณ์
- เวลาคิดว่าจะเลือกใช ้ sfx อะไรดี ให ้หลับตานึกภาพว่า ได ้ยินเสียงอะไรแล ้วจะทาให ้เราเข ้าใจเรื่องได ้
มากขึ้น
- พยายามคิดถึงสิ่งรอบๆ ตัว เสียงต่างๆ ที่เกี่ยวข ้องกับเรื่องที่กาลังเล่า
- เวลาลงพื้นที่เก็บข ้อมูล ควรอัดเสียงบรรยากาศต่างๆ รอบๆ ตัวมาด ้วย – Actuality (เสียงจริงใน
เหตุการณ์) สามารถนามาใช ้เป็น sfx ที่สมจริงได ้
- ระวังการใช ้ sfx ให ้ตรงกับวัฒนธรรม
- ถ ้าเลือกใช ้ได ้ดี sfx สามารถทาให ้เข ้าใจเรื่องได ้มากขึ้น ขยายความเรื่อง เน้นย้าให ้เรื่องที่เล่าชัดเจน

11. เสียงอื่นๆ ที่สามารถนามาใช้
ประกอบรายการ
เสียงคลิปวิดีโอ รายการ
ต่างๆ คลิปจากหนัง ละคร
คลิปข่าว
การจาลองเหตุการณ์
ละครวิทยุ
จาลองเหตุการณ์ด ้วยละคร
เสียงจากเหตุการณ์จริง

12. คาศัพท์ที่เกี่ยวข้อง
การเพิ่มระดับเสียง จากเงียบค่อยๆ ดัน fader เอาเสียงขึ้น
การลดระดับเสียง จากเสียงที่ดังอยู่
ค่อยๆ ลดระดับเสียงลงจนเงียบไป
การควบคุมเสียงให ้เสียงหนึ่งคลอไปกับอีกเสียงหนึ่ง
การเร่งเสียงให ้ดังขึ้นจากระดับปกติอย่างรวดเร็ว
-ระหว่างรายการ ดีเจเร่งเสียงเพลงคลอดังขึ้นแล ้ว เบาลงอย่าง
รวดเร็วแล ้วพูดต่อ เป็นการสร้างสีสันให ้รายการ
-จบรายการ เร่งเสียงเพลงขึ้น ปล่อยให ้ดังอยู่สักครู่ แล ้ว fade out
Fade in
Fade out
Fade under
Fade up
การจางซ ้อนเสียง คือการเชื่อมเพลงสองเพลงให ้ต่อกันอย่าง
กลมกลืน
Cross fade

13. 4
3
2
1
งานเสียง
Jingle
เสียงที่ใช้ในการเปิดปิดรายการ
Jingle outro – ปิดรายการ
Jingle intro - เปิดรายการ
Drop in / Dry Voice
เสียงพูดสั้นๆ ความยาว 1-3 วินาที
เปิดขณะเล่นเพลงในช่วงที่เป
็ นจังหวะ
ดนตรี ไม่มีเสียงร้อง อาจเป
็ นชื่อ
รายการ หรือ เป
็ นคาที่นามาใช้โดย
ไม่ได้สื่อความหมาย
Station ID
เสียงที่ใช้แนะนาสถานี เปิดตอนต้น
ชั่วโมง หรือตอนเปิด ปิดสถานี มีบอก
คลื่นความถี่ ผู้ผลิต สถานี สโลแกน
Sweeper
เสียงที่ใช้เชื่อมเพลงสองเพลงเข้า
ด้วยกัน เพื่อให้เกิดความกลมกลืน
6
5
Spot
งานเสียงเพื่อโฆษณา
สินค้าและบริการ
Spot promo
งานเสียงเพื่อประชาสัมพันธ์รายการ
หรือกิจกรรมต่างๆ ของสถานี
และการณรงค์สิ่งต่างๆ

14. ประเภทรายการวิทยุ
รายการ
พูดคุยกับผู้ฟัง
โดยตรง
รายการ
สารคดี
นิตยสารทาง
อากาศ
รายการ
ข่าว
รายการละคร
ถ่ายทอดนอก
สถานที่
รายการ
การแข่งขัน
รายการ
เพลง
รายการสนทนา /
รายการสัมภาษณ์
รายการ
Phone-in

15. สรุปการเลือกใช้เสียง
เหมาะสม
•ใช้ให้เหมาะกับ
เนื้อหา
• ใช้เท่าที่จาเป
็ น
• อย่าใช้มากเกินไป
จนทาให้ไม่น่าฟัง
• ใช้อย่างมี
จุดหมาย
• มีหน้าที่ มี
ประโยชน์บางอย่าง
ในเรื่อง
• รู้จังหวะการใช้
เพื่อสร้างสีสัน
ดึงดูดความสนใจได้
เสียงสำคัญ ถ้ำเลือกใช้ได้
เหมำะสม เล่ำเรื่องได้ เสริมควำม
สร้ำงอำรมณ์ น่ำสนใจ
พอดี แยบยล สร้างสีสัน