RT201 ความรู้เบื้องต้นการผลิตวิทยุกระจายเสียง

1. การผลิตรายการวิทยุกระจายเสียง บทที่ 3 วิชา RT 201

6. ธรรมชาติของวิทยุกระจายเสียง เห็นภาพก็รู้อารมณ์ ความรู้สึก กริยาท่าทาง ทำให้มีส่วนร่วม เพลิดเพลินและสนุกสนาน ใช้ภาพสื่อสาร บอกอารมณ์ความน่ากลัวของหนัง ช่วยให้ผู้ที่เห็นจินตนาการได้

14. A " พกพาไปไหนมาไหนได้ .. นึกอยากฟังข่าว หรือเพลงก็หยิบมาเปิดฟังได้เลย ทุกที่ ทุกเวลา " D " นุ่นรู้ข่าวเรื่องสึนามิก่อนเพื่อนๆ จากวิทยุ " B “ นุดาชอบฟังละครวิทยุ เพราะได้อารมณ์ความรู้สึกและอินไปกับตัวละครตลอดทั้งเรื่อง " E " นิดอดฟังสัมภาษณ์สดกอล์ฟ - ไมค์ทางวิทยุเพราะกลับจากโรงเรียนมาฟังไม่ทัน " C " อั้มติดตามดูรายการนี้มาตลอดเพราะชอบที่เล่าเรื่องด้วยภาพได้สวยงาม " F " อู๋จัดรายการโดยใช้เสียงหลายรูปแบบเพื่อเล่าเรื่องได้อย่างมีออกรส สามารถจินตนาการตามได้โดยไม่ต้องมีภาพประกอบ " G " ใหม่ชอบทำงานบ้านแล้วก็ฟังรายการโปรดไปด้วย บางครั้งเวลาอ่านหนังสือยังเปิดรายการโปรดไว้เป็นเพื่อน " H “ มอสแก้เซ็งระหว่างรถติดด้วยการฟังรายการโปรด” I “ ลิเดียเห็นภาพข่าวผู้ประสบภัย ขอรับบริจาคเลือดจึงรีบชวนเพื่อนโดยเร็ว” J “ เท่งบอกให้เหน่งอัดรายการโปรดไว้ให้เพราะจะกลับมาฟังไม่ทัน” K “ แท่งร้องไห้ เมื่อดูฉากที่นางเอกต้องจากพระเอกไปเรียนต่อ " L " เต๋าชวนเพื่อนไปดูฟุตบอลแมตช์สำคัญที่บ้านของตน " M " นี่ถ้าฟังแต่เสียงนะ คงไม่รู้ว่าพะแพง v3 น่ารักขนาดนี้ " N “ แดนค้นบทความเพิ่มเติมประกอบการทำรายงาน "

15. เสียงกับงานผลิตรายการวิทยุกระจายเสียง

27. องค์ประกอบในการผลิตรายการวิทยุ

31. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ

32. ห้องผลิตรายการ ห้องผลิตรายการคือใช้เป็นห้องบันทึกเสียง และมักสร้างให้มีลักษณะเป็นห้องชุด ( ฝรั่งเรียกว่า Studio) คือในพื้นที่เดียวกันจะแบ่งซอยออกเป็นห้องเล็กๆ ประกอบไปด้วยห้องผู้ประกาศ ห้องควบคุม ห้องบันทึกเสียง ห้องตัดต่อเสียง และห้องส่งกระจายเสียง

37. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ คอนโซล ( audio Console หรือ mixer) คือ อุปกรณ์สำคัญในการผสมเสียงจากอุปกรณ์ผลิตเสียงต่าง ๆ ให้เสียงออกมาอย่างมีคุณภาพ ตลอดจนใช้ผสมเสียงแต่ละประเภทเข้าไว้ด้วยกัน พร้อมกับป้อนเข้าเครื่องบันทึกเสียงหรือเครื่องส่งกระจายเสียงเพื่อออกอากาศทันที และทำหน้าที่ปรับเสียงโดยใช้ fader เป็นตัวควบคุมด้วย fader

38. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ ไมโครโฟน ( Microphone) ไมโครโฟนทำหน้าที่แปลงคลื่นเสียงของมนุษย์ให้เป็นคลื่นสัญญาณไฟฟ้า มีมากมายหลายชนิดควรเลือกใช้ให้เหมาะสมกับงาน ได้แก่ ไมโครโฟนแบบตั้งโต๊ะ ( Desk Microphone) เป็นแบบธรรมดาหรือแบบโค้งงอ ใช้อ่านข่าว ไมโครโฟนรับเสียงรอบทิศทาง ( Omni or All directional Microphone) ใช้สำหรับรายการอภิปราย ไมโครโฟนรับเสียง 2 ทิศทาง ( Bi-directional Microphone) ใช้สำหรับรายการสัมภาษณ์ สนทนา ละครวิทยุ เป็นต้น

40. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ ไมโครโฟนเป็นอุปกรณ์บอบบาง ไม่ควรทดสอบด้วยการเคาะหรือเบาลมแรงๆ วิธีที่ถูกคือ พูดประโยคยาวๆ เหมือนเวลาพูดบันทึกเสียงจริง เจ้าหน้าที่คุมเสียงจะปรับระดับเสียงได้แน่นอน ทุกครั้งหลังใช้งาน ควรใช้สำลีหรือผ้าชุบแอลกฮอล์เช็คไมโครโฟนให้ทั่ว เพื่อทำความสะอาดและฆ่าเชื้อโรค

41. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ Tape Recorder เครื่องบันทึกเสียง ( Tape Recorder) เป็นอุปกรณ์สำหรับการบันทึกเสียง ( Record) และเล่นกลับเสียง ( Playback) ได้ในตัวเดียวกัน มักเป็นชนิดที่มี 3 หัว คือ หัวลบ ( Erase Head) หัวบันทึก ( Record Head) หัวเปิดฟัง ( Play Head) และมักเป็นหัวบันทึกเต็มแถบ ( Full Track)

42. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ เครื่องเล่นเสียงและบันทึกเสียง แบบ Analog Cassette Tape เป็นอุปกรณ์พื้นฐานที่ต้องมี Reel-to-reel เป็นอุปกรณ์เล่นเสียงและบันทึกเสียงที่นิยมในสมัยก่อน เนื่องจากตัดต่อได้ง่าย โดยใช้กรรไกร คัตเตอร์ และสก๊อตเทป

43. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ เครื่องเล่นเสียงและบันทึกเสียง แบบ Analog Turn table เกือบจะไม่มีบทบาทแล้ว ยกเว้นในรายการเพลงที่เปิดเพลงเก่า และยังต้องใช้แผ่นเสียงอยู่

44. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ เครื่องเล่นเสียงและบันทึกเสียง แบบ Digital Compact Disc – CD ใช้งานสะดวก ราคาถูก พกพาง่าย น้ำหนักเบา เลือกแทรคได้ แต่ต้องระวังไม่ให้แผ่นเป็นรอย Mini Disc – MD แพงกว่าและจุได้น้อยกว่าซีดี แต่ข้อดีคือทนทาน อัดซ้ำได้ ลบทิ้งได้ ย้ายหรือสลับตำแหน่งแทรคเสียงได้

45. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ เครื่องเล่นเสียงและบันทึกเสียง แบบ Digital Digital Audio Tape – DAT หน้าตาคล้ายเทป ดีกว่าตรงที่ลบทิ้ง และย้ายหรือสลับตำแหน่งแทรคเสียงได้ ซึ่งเทปทำไม่ได้ Computer มีบทบาทสูงในการผลิตรายการ และผลิกโฉมหน้าการทำงานของผู้ผลิต มาเป็นการทำงานเบ็ดเสร็จเพียงคลิกเมาส์กับคีบอร์ด ทำให้การผลิตรายการวิทยุเป็นเรื่องง่ายขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก

46. อุปกรณ์ในการผลิตรายการวิทยุ รวมถึงในปัจจุบันมีโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำหรับช่วยผลิตรายการ ในการตัดต่อ และใส่ลูกเล่นต่างๆ ทำได้ง่าย และสะดวกมากขึ้น

47. บุคลากรในการผลิตรายการวิทยุ

48. บุคลากรในการผลิตรายการวิทยุ Creative ( ครีเอทีฟ ) : รับผิดชอบและจัดการงานผลิตรายการตั้งแต่การออกแบบความคิด ถ่ายทอดความคิดเป็นถ้อยคำในรูปแบบของบท และนำบทนั้นไปผลิตและควบคุมการผลิตจนสำเร็จ ต้องเป็นผู้มีความคิดสร้างสรรค์ สนใจข่าวสารในสังคม มีทักษะความรู้ด้านเสียงการใช้ภาษา และธรรมชาติวิทยุ และมีมนุษยสัมพันธ์สามารถทำงานกับคนอื่นได้

49. บุคลากรในการผลิตรายการวิทยุ Announcer ( ผู้ประกาศ ) : ผู้ที่มีหน้าที่ลงเสียง บรรยาย พากษ์ สำหรับผู้ดำเนินรายการ ใช้เรียกนักจัดวิทยุที่จัดรายการที่มีเสียงพูดอย่างเดียว (Talk base programme) เช่นรายการสนทนา นักจัดรายการเพลง เรียน Disc Jockey หรือ D.J. ปัจจุบันมีนักจัดรายการที่จัดรายการโดยโปรแกรมเล่นเพลงในคอมพิวเตอร์ เรียนว่า Programme Jockey หรือ P.J.

51. คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง

52. คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง คำศัพท์เหล่านี้ เป็น คำสั่งที่ ครีเอทีฟใช้บอกให้ sound engineer ปฏิบัติในการผลิตรายการ Fade in: การเพิ่มระดับเสียง จากเงียบค่อยๆ ดัน fader เอาเสียงขึ้น Fade out: การลดระดับเสียง จากเสียงที่ดังอยู่ ค่อยๆ ลดระดับเสียงลงจนเงียบไป Fade under: การควบคุมเสียงให้เสียงหนึ่งคลอไปกับอีกเสียงหนึ่ง เช่น การควบคุมเสียงเพลงให้คลอไปกับเสียงพูดของผู้ดำเนินรายการ สิ่งที่ต้องระมัดระวังคือระดับเสียงที่เหมาะสม ผู้ผลิตต้องควบคุมไม่ให้เสียงรบกวนซึ่งกันและกัน กล่าวคือเสียงพูดต้องดังกว่าเสียงเพลงนั่นเอง

55. ขั้นตอนในการผลิตรายการวิทยุ

56. ก่อนการผลิต (pre-production) ระหว่างการผลิต ( production) หลังการผลิต (post-production) วางแผนการผลิต สร้างสรรค์รายการและเขียนบท เตรียมพร้อมด้านวัสดุอุปกรณ์ การซักซ้อม ดำเนินการบันทึกเสียงจริง ควบคุมการผลิตให้เป็นไปอย่างราบรื่น รายการสด ต้องระวัง dead air / อย่าลืมปิดไมโครโฟน อย่าเปิดเสียงที่จะใช้ผิด ถ้าเป็นรายการบันทึกเสียงต้องตรวจสอบความเรียบร้อย นำรายการที่อัดเสร็จแล้วไปตัดต่อเพื่อเตรียมออกอากาศ หากต้องออกอากาศหลายสถานีต้องทำสำเนา หรือ ดัพเทป ประเมินรายการ วัดความนิยม และ ผลตอบรับจากผู้ฟัง