Ideas y consejos extraídos del libro de Enric Jardí “Veintidós consejos sobre tipografía (que algunos diseñadores jamás revelarán) y Veintidós cosas que nunca debes hacer con las letras (que algunos tipógrafos nunca te dirán)”
1. algunas recomendaciones sobre
tipografía y
diseño editorial
Ideas y consejos extraídos del libro de Enric Jardí “Veintidós consejos sobre tipografía (que algunos diseñadores
jamás revelarán) y Veintidós cosas que nunca debes hacer con las letras (que algunos tipógrafos nunca te dirán)”
2. Jardí, E. (2007). Veintidós consejos sobre tipografía
(que algunos diseñadores jamás revelarán) y Veintidós
cosas que nunca debes hacer con las letras (que
algunos tipógrafos nunca te dirán). Barcelona: Actar.
3. Jardí, E. (2007). Veintidós consejos sobre tipografía
(que algunos diseñadores jamás revelarán) y Veintidós
cosas que nunca debes hacer con las letras (que
algunos tipógrafos nunca te dirán). Barcelona: Actar.
4. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
1 Escoger pocos
tipos de letra
Dos o tres tipos de letra
son, a veces, suficientes
para cualquier trabajo
6. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Romana Antigua
Romana Moderna
Egipcia
Palo seco
Escriturales
Fantasia
Clasificación de Thibaudeau
7. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
2 La tipografía
comunica
Todos los tipos de
letra expresan algo
por sí mismos
8. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Garamond
gotica
Bodoni
Stencil
Impact
Script
Helvetica
10. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
3 Letras para cerca
y letras para lejos
Las tipografías se diseñan
para un uso concreto:
señalética, lectura...
13. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
4 Contar con todos
los caracteres
Elegir tipografías que
tengan todos los caracteres
y símbolos necesarios
15. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
5 Igualar tamaños
de tipos distintos
El cuerpo 40 de una letra
no tiene por qué ser igual
que el cuerpo 40 de otra
16. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
aAdgs
Ascendentes
Altura
de la x
Descendentes
Cuerpo
18. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
6 Alinear párrafos
a la izquierda
Es la mejor forma de
optimizar los espacios
entre palabras
19. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Putet ute minim vel iure Putet ute minim vel iure Putet ute minim vel iure mi-
minim accum nonseniamet minim accum nonseniamet nim accum nonseniamet dunt
dunt iustrud minim zzrilit dunt iustrud minim zzrilit ver iustrud minim zzrilit ver si
ver si ercilit wisim venit si ercilit wisim venit nit ing eu ercilit wisim venit nit ing eu
nit ing eu faccummy nis faccummy nis dolore dolore faccummy nis dolore dolore
dolore dolore tat ipsuscip tat ipsuscip essequamet tat ipsuscip essequamet lo-
essequamet lobortisi blam lobortisi blam quipis eliquam, bortisi blam quipis eliquam,
quipis eliquam, veriureros do veriureros do elit am, corper veriureros do elit am, cor-
elit am, corper aciduipisi tem aciduipisi tem zzriuscin ea per aciduipisi tem zzriuscin
zzriuscin ea core core magna core core magna faccum ea core core magna faccum
faccum venit la faccumm venit la faccumm odolendit venit la faccumm odolendit
odolendit wis num dunt wis wis num dunt wis dolobore wis num dunt wis dolobore
dolobore deliqui sciliquat, deliqui sciliquat, vendrero deliqui sciliquat, vendrero
vendrero dunt aci erosto con dunt aci erosto con vel ute dunt aci erosto con vel ute
vel ute magnim ip eugiamet magnim ip eugiamet pratetu magnim ip eugiamet prate-
pratetu erciliquat. Vullaorem erciliquat. Vullaorem alis tu erciliquat. Vullaorem alis
alis nim ero commy nonum nim ero commy nonum iure nim ero commy nonum iure
iure volobore minisis volobore minisis acillutpat, volobore minisis acillutpat,
acillutpat, venibh eniscidunt venibh eniscidunt accum venibh eniscidunt accum nu-
accum nulla faccummy niam nulla faccummy niam lla faccummy niam
Alineado Justificado y Justificado y con
a la izquierda sin separar separaciones
20. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
7 Definir primero el
cuerpo principal
Empezar por el texto
general y después se decide
la jerarquía de títulos
21. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Titular principal
Estilo definido para la redacción de algún tipo
de subtítulo si así se decidiera
Iduis aliquamet, quat nullum zzrilit lutatie mo- eu feu feu feum il ulputpat ulluptat, si tis nos ad
dipsum in utpatue raesenim dunt nos nulput dolorem ea feui bla facilis molore tet aci tie faci
augait ullam zzrit amet aute vel utat, consequat eui ectet prate ecte te ectet ulputate magnis eu
wismodolore velesed er incilis aut luptat, sequis feugiam ilit numsandit, quisi esequat nit vel inim
elit amconulput la commodolore duis nos nulla et, consenisim quissequis adit delent landre do-
faccum digna facinis dolorer sit landre cons nosto lessenibh ex ea feugiamcons ent velis accumsa
corer incipismod elisl et et, commodiam, vulpu- ndiatuer iusci bla atie er sed et lortie modigni
tpat nulla conse tio ero consendrer se te do diat, smodip et vulpute dolesed ting esectet lum ea
commod duis nostie minci ting eugiam, corem amet nonsenim dui ercil dolobor sequam, quipit
atuerciduisl dolore magna feum inisl ulput ex utpat laor ad tatin vel ipisisisi tem.
22. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
8 Diseñar una
retícula
La retícula es una guía,
no un corsé. Podemos
saltárnosla pero debe estar
23. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
9 Marcar los
párrafos
Se deben identificar
bien los distintos
párrafos de un texto
24. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Or autem volore duis at at lam, conulla consequisim do do dunt am, sequis Feugait ip el incidui tie faciliquat wis et ad
feugait in utetum vel iusto consequat. dolent pratuercin ero odipit praeseniam, mod ea corperit utat in exero ercincil
Lorercilit nit vullan eu feugait vel il delit, consenim augait vel eugiam duisim eum ip utet, secte mincipsummy nim num
volore conse tat, core feu feugait pratis eugueraese feui blam, veliquipis alit non volore eu facin esto dionse vercinisim
am do od tio dignim qui bla adit lut am, utet, quis am acilla faccum dolorer ostrud aut nullam, vel digna consenit wisl
vullamet luptat dion henim dunt nulla minim iurero odipismodiat ip erostin ut dolorem augiam augait utpat. Tuercin
feuguer aestie euisis nos nibh esequam ute tem iureet lum zzrit wis am vel utpat, velit vullan ea amet lummodiam quat
ipsum iriurem alit, commy nulla ad tat verosto dolobor sequam qui blam zzriustie nis nos acilit aliquam ero elenibh el
lorem volore dolobore mod enit laor aci velestie vulputpat augait acidui erating ulputat. Perit aut prat. Ut aliquis nulput
tem amet, conseni smolor aut dolor sustrud euip ectem del inibh erit praessi bla facin ip erostrud ming erostrud duis aliqui tat
ea at velesequi et, vel etumsan henim henis ad etumsandre erostrud tio core nostio corperostrud tat wis eraesequat
zzrit aci te enim quat. Duisl ut la am, magnibh exercil iquismod et lore del ut augue ex essit doluptat lortis nit alis
cons ectetum zzrit velis at ing euip eugiat. duipit duisit, sim et il ectem vel dit lore nis nullamet eliquat. Ut nullum ex ea
Irilit do ea ametuer illaorem il ulla feu dolent niamet accum nisl el eraessequam facil ut vulla auguero odolor aci tat la
faciduisis ad magniat, quat. Endre dolenim dolore tat. Cilluptat, quis nulluptat utpat ad tat, quipis nullandipit ver iusci ex
do od mincillamet, quisim quismolore num accummo dolorem in henis ex eros et velestrud ex el utpatum irit dolese
veros nostie con estiscilit ver sit ad ting nonsequate consequat. Ut lor si. moloreetue facil eum zzriure tat venim
elesequam, quat. Ut lutat num velent luptat. nonulputpat. Im doloboreet praestrud
El irit velit dolumsandre consenim iuscilit Ure faccum dio conullamet aut lore eu feuip ea feum.
utat adionul laorper cipsum venismod dolortie ming ero odip ea consequismod Lissis endreet uercil do consecte mod
ex Nonulla conullaorem aliquis er susto tie coreetue velis non ero ex exercilit magna consed tat, cor suscilit wisit
odolent dolore vel iril ea feu faccummy am incincil ullupta tismodolenim zzrilit luptate tat. Feuis duisim ent nos
dolor ipisi. loborer aesequatem velit augiat. Em vel dolorpero ero conum ipit ilisis alit
Lore verilit veriuscidunt vel utat, inciniatem adiat, qui blandia mconsequipis incipsu scipit ea cor sustrud magnim
consequamet alit eliqui bla feugue exer sustiscinibh ectem iustrud tet nulla il iusciduipit lorper iuscidunt vulla
consenim dolum dolorem volorer ilisl feugueraesto euismodigna facil dipis con hent velisl dolor alit prat, secte
utet venis etueUre magnis alisit lor amet numsan ulla ad et aut ing et, sustie te delent luptatummod tie dunt wissit
luptat utem nullum quisl ip er sum iure modolorper si eratis nos nibh esequi blaor ver iriusci tie eraestissit wisim vel esto
vulput velisi tie ming elismod olobor sed sequisse do dolobor sed ecte dip ea commy odo od tet nit utem alis ecte essequatue
doluptat, quat, si et praesequamet ad et aute nis dolortio commodo lortisl ipsum quis magnisl Lore del utat wis er si. Mod
consectet esto do cons dolor sum vullaore er alit nit pratuerci blam vullam, cor sum dolorper sequate facillaor alit at inis
ming et nis euip ectem dolore veliscillam, vendreriure dolute commy nim ecte magniamet accumsa ndipsum ip
25. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
10 Cuadrar las líneas
de las columnas
Las líneas de un párrafo
deben estar alineadas con
las de los párrafos contiguos
26. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
to odolobor sim in et praesto hent lorper ing exer suscinci
Nons nonummod tem veles-
del utpat. Lorem il ullum velit tat. Laore commy Ignit in ver
senibh ex ex esto dolore mo-
wisit volore tations nons de- sustisc illandre te doloborer
lor si et, commy nos autpat,
lit, si etuerate dolore min eui ipsuscidunt nonse vero od ti-
con henit aut lumsandrem
tinci blan ulputpat nos non- niat. Ros exer irilit dolor sisi.
qui bla feu feui blaorem qua-
sequatio od eugue tis augue- Amconsequis alit nonsequi ti-
mcommy nulla alit luptat.
raessis ea cons numsand ipi- sim dolortie velit iure vullup-
Nim volent wis ectem vulla
si. Cum zzriure feuguer ad tat tat. Mod eu faccumsan ulla
facip ent irit, quam quissi.
aliquam consed ectem velis facillaore feuguer sis ero et
Iqui blan vel dolesequat. Tem
amcon ullaorp eriureet, sustin no Vullupta tionsent incilit.
vel et dolutet alit dolore veles-
27. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
11 El interletraje y
los títulos
A los cuerpos grandes se les
debe cerrar el interletraje
para mejorar la legibilidad
28. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Cuerpo Grande
Interletraje por defecto (0)
Cuerpo Grande
Interletraje reducido (-30)
29. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
12 Controlar el
interlineado
A los cuerpos grandes
se les puede acortar el
interlineado
30. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Interlineado para Interlineado
Cuerpos grandes normal
Interlineado para
Cuerpos grandes
Interlineado
corto
31. Jardí, E. (2007). Veintidós consejos sobre tipografía
(que algunos diseñadores jamás revelarán) y Veintidós
cosas que nunca debes hacer con las letras (que
algunos tipógrafos nunca te dirán). Barcelona: Actar.
32. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
1 No elegir dos
letras parecidas
Conviene no juntar en
un diseño dos tipografías
de estilo similar
33. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Ibarra Real Garamond
Helvetica Futura
Officina Sans Dsignes
34. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
2 No juntar tipos de
anchos diferentes
No funciona bien juntar
tipografías con distintos
grados de condensación
35. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Thin condensed
Condensed Ecte diat nostio digna
feugue velestie dolore
Thin mod molore endio euis
etum quat. Magnim
quat. Duipit ipisim in en-
Light digna conulpute dolo-
bortis aci etue tisi. Nos-
Regular to et ut atio odit lorem
nim init nis autat duipit
Bold praesequat praesse faci
tem quisim ing ex euisl
Black dolorpero eratum veliquipit
prat. Na aciliquatum venit
Extended num nos num nullummy
nostio ea augiamc onse-
dolum nim venisis del do-
Heavy Extended lorper conulpute.
36. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
3 No utilizar copias
de tipografías
Si se puede utilizar la
tipografía original, no
utilizar un sucedáneo
38. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
4 No elegir tipos
de fantasía
No existe un tipo de letra
para cada cosa: no hay letras
juveniles ni letras industriales
39. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
ABCDEFGHIJKl
ABCDEFGHIJKl
ABCDEFGH ABCDEFGHI
ABCDEFGHIJKl
ABCDEFGHIJKlJKL
40. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
5 No usar muchas
categorías
No utilizar muchos pesos
distintos. Dos o tres pesos
son más que suficientes
41. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Thin condensed
Condensed
Thin
Light
Regular
Bold
Black
Extended
Heavy Extended
42. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
6 No emplear letras
escriturales
Los tipos script funcionan
como recurso decorativo,
pero no para su uso común
43. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Aabcdefghijklmnop
Aabcdefghijklmnñopqrstuvwxyz
Aabcdefghijklmnñop
Aabcdefghijklmnñ
44. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
7 No componer con
letras mayúsculas
Debemos revisar el
uso que se hace de las
mayúsculas
45. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
8 No hacer líneas
muy largas
También hay que
evitar hacer columnas
demasiado estrechas
46. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
35-65 caracteres (8-10 palabras)
Ecte diat nostio Ecte diat nostio digna feugue velestie dolore mod molore
digna feugue endio euis etum quat. Magnim quat. Duipit ipisim in
velestie dolore endigna conulpute dolobortis aci etue tisi. Nosto et ut atio
mod molore endio odit lorem nim init nis autat duipit praesequat praesse faci
euis etum quat. tem quisim ing ex euisl dolorpero eratum veliquipit prat.
Magnim quat. Na aciliquatum venit num nos num nullummy nostio ea
Duipit ipisim in augiamc onsedolum nim venisis del dolorper conulpute.
endigna conulpute Exeros et volortin hendio et lore vel eros eum eugue diam
dolobortis aci quipis et adipit lore min henit lorerit, senim veratie ting
etue tisi. Nosto et esed tat. Em dio commy nisl dit la con eugait atuerilla con
ut atio odit lorem hendigna facilit iure velisl utpat. Lent eros nos amconum
nim init nis autat aci blam quipsum. Os num ipismod olobore del et niam
duipit praesequat iuscipissi et, vel ero conulla feugiam, sustion henim ad
praesse faci tem ming eugiamcortio odolorem velit lam zzrit lamconsed
aciliquatum. Usciniate dunt ullutet venim veliqui enim voloreet et ut
47. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Ecte diat nostio digna feugue velestie dolore mod molore endio euis etum quat. Magnim
quat. Duipit ipisim in endigna conulpute dolobortis aci etue tisi. Nosto et ut atio odit lorem
nim init nis autat duipit praesequat praesse faci tem quisim ing ex euisl dolorpero eratum
veliquipit prat. Na aciliquatum venit num nos num nullummy nostio ea augiamc onsedolum
nim venisis del dolorper conulpute. Exeros et volortin hendio et lore vel eros eum eugue
diam quipis et adipit lore min henit lorerit, senim veratie ting esed tat. Em dio commy nisl
blam quipsum. Os num ipismod olobore del et niam iuscipissi et, vel ero conulla feugiam,
sustion henim ad ming eugiamcortio odolorem velit lam zzrit lamconsed
Ecte diat nostio digna feugue velestie dolore mod molore endio euis etum quat. Magnim
quat. Duipit ipisim in endigna conulpute dolobortis aci etue tisi. Nosto et ut atio odit lorem
nim init nis autat duipit praesequat praesse faci tem quisim ing ex euisl dolorpero eratum
veliquipit prat. Na aciliquatum venit num nos num nullummy nostio ea augiamc onsedolum
nim venisis del dolorper conulpute. Exeros et volortin hendio et lore vel eros eum eugue
diam quipis et adipit lore min henit lorerit, senim veratie ting esed tat. Em dio commy nisl
sustion henim ad ming eugiamcortio odolorem velit lam zzrit lamconsed
48. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
9 No dejar palabras
y líneas sueltas
Cuidar las “viudas” y las
“huérfanas” y que no
queden partículas cortas
49. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
Línea “Viuda”
tet alit dolore velesto odo- diam irilisdolor sisi. sustin hent lorper ing exer
lobor sim in et praesto del doloborer ipsuscidunt nonse
utpat. Lorem il ullum velit Modit iusciduisl ullaorem Amconsequis alit nonsequi
wisit volore tations nons de- quis num dolorem accummy tisim dolortie velit iure vu-
lit, si etuerate dolore min eui nim iureet lortin vel in henis lluptat. Rud tate eugue ven-
tinci blan ulputpat nos non- tuerat aci tio od. Amcon- dips usci Mod eu faccumsan
sequatio od eugue tis augue- sequis alit nonsequi tisim ulla facillaore feuguer sis ero
raessis ea cons numsand ipi- dolortie velit iure vulluptat. et no Vullupta tionsent inci
si. Rud tate eugue vendips usci Uptat lobore molum zzriure
Mod enim elendipis eugiatie etummy numsan ent aci bla-
Cum zzriure feuguer ad tat el dolortie deliquisit iriure Rud tate eugue vendips usci
aliquam consed ectem ve- consequ amconullan eniscin-
lis amcon ullaorp eriureet, lit. Ommodionsed sis tate ent
Línea “Huérfana”
50. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
10 No usar jerarquías
poco intuitivas
Utilizar numeraciones,
sangrados, espacios,
mejor que pesos distintos
51. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
TÍTULO 1 Título 1
Cumsan ut in vulla accum eugait alit au- Cumsan ut in vulla accum eugait alit au-
guercil ent niam veliqua tionsectet atumsan guercil ent niam veliqua tionsectet atumsan
erat, sum quip ectet do con enisci ex exe- rostio consed magnis alisit.
rostio consed magnis alisit.
Título 2 2. Título 2
Enis ad tat laor augait volore magna feu feu Enis ad tat laor augait volore magna feu feu
feuguer iriusci psustrud magniatue magnim feuguer iriusci psustrud magniatue magnim
do do dolobor am. do do dolobor am.
Título 3 a) Título 3
Henim at, coreros autate doloreril eraestrud Henim at, coreros autate doloreril eraestrud
ectet, sis ea feum nis amcommy non eros el ectet, sis ea feum nis amcommy non eros el
deliquisl iure tem vullam, qui et lummodi- deliquisl iure tem vullam, qui et lummodi-
pisci blaore facipiscilit augait velis. pisci blaore facipiscilit augait velis.
52. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
11 No usar cuerpos
muy pequeños
Para decidir un tamaño
hemos de imprimir una
prueba y evaluar en papel
53. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
12 No componer
en vertical
Evitar componer en vertical.
Mejor girar toda la palabra
de abajo a arriba
54. Algunas recomendaciones sobre tipografía y diseño editorial #DirArteUVa
v
texto en vertical
texto en vertical
e
r
t
i
c
a
l
55. Jardí, E. (2007). Veintidós consejos sobre tipografía
(que algunos diseñadores jamás revelarán) y Veintidós
cosas que nunca debes hacer con las letras (que
algunos tipógrafos nunca te dirán). Barcelona: Actar.