1. GLOSSARY REČNIK
RELEVANT EU TERMS RELEVANTNA EU TERMINOLOGIJA
Absorption Capacity Apsorpcioni kapacitet
The ability of a national administration to plan for and implement external Sposobnost državne administracije da planira i sprovodi spoljnu pomoć ili
assistance or the ability of potential beneficiaries to prepare quality projects sposobnost potencijalnih korisnika da pripreme kvalitetne projekte koji će
which would absorb the maximum allocated funds. utrošiti (apsorbovati) najveći deo alociranih sredstava.
Accession Pristupanje
Becoming a member of the EU following a process of alignment with EU Postajanje članom EU nakon procesa usaglašavanja sa normama EU.
norms.
Accession Criteria (Copenhagen Criteria) Kriterijumi pristupa (Kriterijumi iz Kopenhagena)
To join the EU, a new Member State must meet three criteria: Kako bi se pridružila EU, nova zemlja članica mora da ispuni tri kriterijuma:
political: stability of institutions guaranteeing democracy, the rule of politički: stabilnost institucija koje su garant demokratije, vladavina
law, human rights and respect for and protection of minorities; prava, ljudska prava i poštovanje i zaštita manjina;
economic: existence of a functioning market economy and the capacity ekonomski: postojanje funkcionalne tržišne ekonomije i kapaciteta da se
to cope with competitive pressure and market forces within the Union; izbori sa pritiscima konkurencije i snagom tržišta u Uniji;
acceptance of the Community acquis: ability to take on the obligations of prihvatanje pravnih tekovina EU (acquis communautaire): sposobnost
membership, including adherence to the aims of political, economic and da se preuzmu obaveze članstva, uključujući prihvatanje ciljeva
monetary union. političke, ekonomske i monetarne unije.
Accreditation Akreditacija
Procedure by which an authoritive body gives formal recognition that a body or Postupak kojim odgovorno telo daje formalno uverenje da je telo ili osoba
person is competent to carry out specific tasks relating to the management, sposobna da obavlja odre ene zadatke u vezi sa upravljanjem, sprovo enjem i
implementation and control of programmes, the Beneficiary Country shall kontrolom programa. Zemlja korisnik omogućava tim osobama da obavljaju
dužnosti u skladu sa odgovornostima, uključujući i slučajeve kada ne postoji
enable such persons to exercise the duties associated with that responsibility,
hijerarhijska veza izme u njih i tela koja učestvuju u toj aktivnosti. Zemlja
including in cases where there is no hierarchical link between them and the korisnik će naročito obezbediti ovim osobama nadležnost da osnivaju tela, kroz
bodies participating in that activity. The Beneficiary Country shall, in particular, formalne radne sporazume izme u njih i tela u pitanju: Izvor: Uredba (EZ) br.
provide those persons with the authority to establish, through formal working 2499/2007 (Uredba sprovo enja IPA), član 12.
arrangements between them and the bodies concerned: Source: Regulation
(EC) No 2499/2007 (IPA Implementing Regulation), Article 12
Acquis Communautaire Pravne tekovine EU – Acquis Communautaire
This is a French term meaning, essentially, "the EU as it is" – in other words, Ovo je francuski izraz, koji u osnovi znači, „EU kakva jeste“ – drugim rečima,
the rights and obligations that EU countries share. The "acquis" includes all the prava i obaveze koje dele sve zemlje EU. „Acquis“ uključuje sve EU ugovore i
EU's treaties and laws, declarations and resolutions, international agreements zakone, deklaracije i rezolucije, me unarodne sporazume o pitanjima EU i

2. on EU affairs and the judgments given by the Court of Justice. It also includes presude Suda pravde. Tako e uključuje akcije koje vlade EU preduzimaju
action that EU governments take together in the area of "justice and home zajedno u oblasti „pravosu a i unutrašnjih poslova“ i u oblasti zajedničke
affairs" and on the Common Foreign and Security Policy. Chapter 22 covers spoljne i bezbednosne politike. Poglavlje 22 pokriva regionalnu politiku i
regional policy and coordination of structural instruments. koordinaciju strukturalnih instrumenata.
(Competent) Accrediting Officer (Nacionalni) službenik za akreditaciju
Appointed by the beneficiary country. This individual is a high-ranking official Postavljen od strane zemlje korisnice. U pitanju je visoko rangirani zvaničnik u
in the government or the state administration of the beneficiary country. This vladi ili državnoj upravi zemlje korisnice. Ova osoba je zadužena za izdavanje,
person is responsible for issuing, monitoring and suspending or withdrawing nadzor i suspenziju ili povlačenje akreditacija nacionalnog službenika za
the accreditation of the national authorising officer and the national fund, in odobravanje i nacionalnog fonda, u skladu sa članovima 12 i 15.
accordance with Articles 12 and 15.
Advance Payment Avansno plaćanje
Payment made within a predetermined period after the contract signature. Plaćanje koje se vrši u unapred odre enom roku nakon potpisivanja ugovora.
Addendum Dodatak ugovoru
A document modifying terms and conditions of a contract Dokument kojim se menjaju uslovi ugovora.
Additionality Dodatnost
A fundamental principal of public funding: a project should achieve things that Fundamentalno načelo javnog finansiranja: projekat treba da postigne ciljeve
would not have happened without it. The extent to which an activity is koji se ne bi ostvarili bez njega. Stepen do kog je aktivnost preduzeta u širem
undertaken on a larger scale, takes place at all, or earlier, or within a given obimu, dešava se u svim, ili ranije, ili u okviru date geografske oblasti kao
geographical area as a result of the programme. rezultat programa.
Annual National Programme Godišnji nacionalni program
The annual National Programme covers the actual projects and programmes Godišnji nacionalni program obuhvata stvarne projekte i programe dizajnirane
designed to directly support the accession process. da neposredno podrže proces pridruživanja.
Audit Authority Revizorsko telo
The Audit Authority is responsible for ensuring the effective functioning of the Revizorsko telo je odgovorno za obezbe ivanje efikasnog funkcionisanja
management and control system in the programme/project by performing sistema upravljanja i kontrole u okviru programa/projekta vršenjem revizija i
audits and for ensuring that audits are carried out on in order to verify the obezebe ivanjem da se revizije vrše po datom redosledu kako bi se verifikovali
expenditure that has been declared. prijavljeni troškovi.
Axis (plural Axes) Osa (množina Ose)
Adopted into Englisg usage from French, it refers to the general direction to be Potiče iz Francuskog jezika, odnosi se na opšti pravac koji treba slediti u

3. folloowed in an intervention on which more sopecific actions will be based e.g intervenciji na kojoj će se zasnivati mnogo odre enije aktivnosti npr. prioritne
the priority axes of a regional development strategy. ose strategije regionalnog razvoja.
Beneficiaries Korisnici
Those who benefit in whatever way from the implementation of the project. Svi koji u bilo kom smislu imaju korist od sprovo enja projekta. Razlikuju se:
Distinction can be made between: (a) Project partners/direct beneficiaries: (a) partneri na projektu/neposredni korisnici: oni koji su podržani sredstvima EZ
those who are supported by EC funds in order to manage design and radi izrade i sprovo enja projekta, tj. najčešće: ministarstva, agencije za
implementation of a project, i.e. usually: ministries, implementation agencies; sprovo enje projekata; (b) posredni korisnici: koji primaju podršku u okviru
(b) Intermediate beneficiaries: those who are supported within the project in projekta kako bi na bolji način pružili usluge ciljnoj grupi, npr. osoblje u
order to better perform services to the target group, e.g. agricultural extension poljoprivrednim savetodavnim službama, koje koristi obuku radi uspešnijeg
staff, benefiting from training measures to better perform their advisory pružanja savetodavnih usluga poljoprivrednim domaćinstvima; (c) ciljna grupa:
services to farm households; (c) Target group: the group / entity who will be grupa/jedinica na koju će program pozitivno delovati na nivou svrhe projekta i s
positively affected by the project at the Project Purpose level and with whom kojom će se blisko sara ivati na projektu, npr. poljoprivredna domaćinstva u
the project will work very closely, e.g. the farm households in case of the slučaju primera projekta osposobljavanja poljoprivrednih savetodavnih službi;
above extension project; (d) Final beneficiaries: those who, beyond the level of (d) krajnji korisnici: svi koji nakon nivoa ciljnih grupa imaju dugoročnu korist na
the target groups, benefit from the project in the long term at the level of the nivou društva ili sektora uopšte, npr. deca kao posledica povećanja ulaganja u
society or sector at large, e.g. children due to increased spending on health zdravstvo i obrazovanje, potrošači zbog poboljšanja poljoprivredne proizvodnje
and education, consumers due to improved agricultural production and i marketinga, ili država kao takva zbog povećanja zarade od izvoza nastalog
marketing, or the state as such due to increased export earnings from kao posledica poboljšanja poljoprivrene proizvodnje i marketinga.
improved agricultural production and marketing.
Budget Breakdown Presek budžeta
Specification of project costs per components. Specifikacija projektnih troškova po komponentama.
Call for Proposals Poziv za dostavljanje predloga projekata
A public invitation by the Contracting Authority for the submission of project Javni poziv od strane ugovornog tela jasno odre enim tipovima institucija za
proposals by clearly identified types of applicants and within the framework of dostavljanje predloga projekata, koji će se finansirati u okviru nekog od EU
a specific EU policy programme (applicable for grant procedures). programa (primenjuje se u procedurama dodele bespovratnih sredstava).
Candidate Country(ies) Zemlja kandidat(i)
Candidate country status is conferred by the European Council based on an Status zemlje kandidata dodeljuje Evropski savet na osnovu mišljenja Evropske
opinion from the European Commission, drawn up following an application for komisije, sastavljenog nakon podnošenja kandidature od strane zemlje u
membership by the country concerned. At the moment there are 3 candidate pitanju. Trenutno su tri zemlje kandidati: Hrvatska, Turska i Bivša
countries: Croatia, Turkey and Former Yugoslav Republic of Macedonia. Jugoslovenska Republika Makedonija.
Capacity Building Podizanje kapaciteta
Shorthand for a wide range of support, techniques, training and initiatives Skraćeni naziv za širok opseg podrške, tehnika, obuka i inicijativa sa ciljem
unapre enja kapaciteta pojedinaca, organizacija i mreža u zajednicama, koji će

4. which aim build the capacity of individuals, organisations and networks within efikasno doprineti poboljšanju kvaliteta života.
communities to contribute effectively to improvements to the quality of life
Centralised Implementation System Centralizovani sistem sprovo enja (eng. skraćenica CIS)
Implementation system of the EU programmes in which management Sistem sprovo enja EU programa u kojim odgovornosti za upravljanje zadržava
responsibilities stay with the EC Headquarters (Brussels). sedište EK (Brisel).
Civil Society Civilno društvo
This is the collective name for all kinds of organizations and associations that Ovo je kolektivni naziv za razne grupe organizacija i udruženja koje nisu deo
are not part of government but that represent professions, interest groups or vlade ali koje predstavljaju profesije, interesne grupe ili delove društva.
sections of society.
Cohesion Kohezija
This means (literally) 'sticking together'. The jargon term 'promoting social Znači (bukvalno) 'spojeni zajedno'. Žargonski izraz 'promocija socijalne kohezije'
cohesion' means the EU tries to make sure that everyone has a place in society znači da se EU trudi da svakom obezbedi mesto u društvu – na primer borbom
– for example by tackling poverty, unemployment and discrimination. protiv siromaštva, nezaposlenosti i diskriminacije
Co-financing Sufinansiranje
Refers to a situation where a proportion of the financing of a Odnosi se na situaciju u kojoj se deo sredstava
scheme/project/programme is obtained from an EU source of funding. The rest instrumenata/projekta/programa osigurava iz nekog finansijskog izvora EU.
of the financing is obtained from national public sources and/or private sources Ostatak sredstava osigurava se iz nacionalnih javnih izvora i/ili privatnih izvora,
depending on the nature and requirements of the specific zavisno od prirode i zahteva odre enih instrumenata /projekta /programa.
scheme/project/programme.
Cohesion Policy Koheziona politika
Covers the ERDF, ESF and the Cohesion Fund in the Financial Perspective Pokriva ERDF, ESF i Kohezioni fond u Finansijskoj perspektivi 2007-2013.
2007-2013. The total financial allocation for the Instruments amounts to 308 Ukupno 308 milijardi € izdvojeno je za instrumente. Zajednička pravna osnova
billion €. The joint legal basis for the instruments is the Council Regulation instrumenata je Uredba Veća 1083/2006. Njihovi ciljevi uključuju a)
1083/2006. Their objectives include a) convergence, b) regional
konvergenciju, b) regionalnu konkurentnost i zapošljavanje i c) teritorijalnu
competitiveness and employment and c) territorial cooperation
saradnju
Committee of the Regions Komitet Regiona
The Committee of the Regions (CoR) is the political assembly that Odbor regija (eng. skraćenica CoR) je političko veće koje regionalnim i lokalnim
provides the regional and local levels with a voice in EU policy nivoima daje glas u procesu razvoja EU politike i zakonodavstva. Ugovori
development and EU legislation. The Treaties oblige the Commission (kojima je osnovana Evropska unija) obavezuju Komisiju i Veće da konsultuju
and Council to consult the Committee of the Regions whenever new Odbor regija kadgod se jave novi predlozi u oblastima koje utiču na regionalni

5. proposals are made in areas that affect the regional or local level. It has ili lokalni nivo. Ima 344 predstavnika iz 27 zemalja EU, i njegov rad je
344 members from the 27 EU countries, and its work is organised in 6 organizovan u 6 različitih komisija. Oni ispituju predloge, raspravljaju i diskutuju
different commissions. They examine proposals, debate and discuss in kako bi doneli službeno mišljenje o ključnim stavkama.
order to write official opinions on key issues.
Community Contribution Doprinos Zajednice
The part of the eligible expenditure which is financed by the Community.
Source: Regulation (EC) No 2499/2007 (IPA Implementing Regulation), Article Deo prihvatljivih troškova finansiranih od strane Zajednice. Izvor: Uredba (EZ)
2(9) br. 2499/2007 (Uredba sprovo enja IPA), član 2(9).
Community Programmes Programi Zajednice
Actions adopted by the European Community in order to promote co-operation Aktivnosti koje Evropska zajednica usvaja za višegodišnji period radi
between its Member States in different specific fields related to Community promovisanja saradnje me u državama članicama u različitim područjima
policies, over a period of several years. They have been conceived exclusively politika Zajednice. Programi Zajednice namenjeni su isključivo državama
for Member States, however third countries can participate in some of them članicama, a u nekim od njih pod odre enim uslovima mogu učestvovati i treće
under certain conditions. For example, participation of Candidate Countries is zemlje. Na primer, podstiče se učestvovanje država kandidata kako bi se one
encouraged in order for them to get acquainted with the Community working upoznale sa radnim metodama Zajednice. Preduslov za učešće je uspostavljanje
methods. The precondition for participation is establishment of legal basis for pravne osnove za svaki pojedinačni program (Memorandum o saglasnosti) i
an individual programme (Memorandum of Understanding) and payment of a plaćanje nacionalnog doprinosa.
national entry ticket.
Conferral of Management Powers Dodela ovlašćenja za upravljanje
The conferral principle means that the Union can only act in areas where the Princip dodele ovlašćenja znači da Unija može da deluje samo u oblastima u
Member States have specifically conferred competence upon it. Competences kojima su joj zemlje članice naročito dodelile ovlašćenja. Ovlašćenja koja nisu
not conferred on the Union in the Constitution remain with the Member States. dodeljena Uniji po Ustavu zadržavaju zemlje članice. Proces dodele ovlašćenja
The process of the Conferral of Management Powers relates to the situation za upravljanje odnosi se na situaciju u kojoj EK prenosi odgovornosti u vezi sa
where the EC passes its responsibilities relating to a component, a programme komponentom, programom ili merom na zemlju korisnika. Komisija mora da
or a measure to the beneficiary country. The Commission is required to satisfy bude sigurna da zemlja u pitanju ispunjava uslove iz člana 56(2) Uredbe (EZ,
itself that the country concerned meets the conditions referred to in article Evroatom) broj 1605/2002, pre dodele ovlašćenja.
56(2) of Regulation (EC, Euratom) No 1605/2002, before conferral.
Contract Award Procedure Procedura za dodelu ugovora
The procedure followed by the Contracting Authority to identify a Procedura koju ugovorno telo mora pratiti da bi identifikovao odgovarajuće
consultant/supplier/contractor/beneficiary to provide defined konsultante/dobavljače/izvo ače/korisnike koji će pružati usluge/isporučiti
services/supplies/works/grants and conclude a contract with them. In the odre enu robu/izvesti radove/koristiti bespovratna sredstva i sa njima zaključio
context of the pre-accession funds, the relevant documents guiding contract ugovor. U kontekstu pretpristupnih fondova, relevantni dokument kojim se
award procedures is PRAG vode procedure za dodelu ugovora je PRAG.

6. Central Finance and Contracts Unit (CFCU) Centralna jedinica za ugovaranje i finansiranje (eng. skraćenica
The unit responsible for carrying out tenders, payments and reporting of CFCU)
projects according to the methods defined by the European Union’s Jedinica odgovorna za sprovo enje nabavki, plaćanja i izveštavanje o
Commission within the framework of financial cooperation projektima u skladu sa metodama definisanim od strane Komisije EU u okvirima
finansijske saradnje.
Contracting Authority Ugovorno telo
The European Commission, acting for and on behalf of the beneficiary country, Evropska komisija, kada zastupa za i u ime zemlje korisnika, u slučajevima
in the case of centralised approach. The Contracting Authority appointed by centralizovanog pristupa. Ugovorno telo postavljeno od strane zemlje korisnika,
the government of the beneficiary country, in the case of decentralised u slučaju decentralizovanog pristupa.
approach.
Corporate and Social Responsibility Korporativna i društvena odgovornost
Actions undertaken by private enterprises to improve conditions in the Aktivnosti preduzete od strane privatnih preduzeća kako bi poboljšale uslove u
communities in which they are situated and references to ethical and voluntary zajednicama u kojim se nalaze i reference ka etičkim i volonterskim
actions undertaken by businesses which are not covered by law or regulations. aktivnostima koje preduzimaju kompanije, a koje inače nisu predvi ene
zakonom ili propisima.
Cross-Border Cooperation Prekogranična saradnja (eng. skraćenica CBC)
Cooperation between neighbouring regions across the EU internal or external Saradnja izme u susednih regija uz unutrašnje ili spoljne granice EU, sa ciljem
borders with the aim of promoting sustainable economic and social promovisanja održivog privrednog i društvenog razvoja, rešavanja zajedničkih
development, addressing common chailenges in the fields such as izazova na područjima kao što su zaštita životne sredine, prirodna i kulturna
environment, natural and cultural heritage, public health and prevention of and baština, javno zdravlje, suzbijanje i borba protiv organizovanog kriminala, kao i
fight against organised crime, as well as ensuring efficient and secure borders. osiguravanje efikasnih i bezbednih granica. Programi prekogranične saradnje
Cross-border cooperation programmes are financed in the framework of finansirani su u okviru inicijative INTERREG/Evropska teritorijalna saradnja za
INTERREG/European Territorial Cooperation for the Member States. države članice.
DG Enlargement Generalni direktorat za proširenje (eng. skraćenica DG ELARG)
The Directorate General of the European Commission in Brussels which deals Glavna uprava Evropske komisije u Briselu koja se bavi kandidatima i zemljama
potential candidate and candidate countries. It provides financial assistance to kandidatima. Obezbe uje finansijsku pomoć kandidatima i potencijalnim
candidates and potential candidates under IPA. kandidatima pod IPA
DG Regio Generalni direktorat za regionalnu politiku (eng. skraćenica DG
The Directorate General for Regional Policy of the European Commission in REGIO)
Brussels, responsible for managing: the European Regional Development Fund Glavna uprava za regionalnu politiku Evropske komisije u Briselu, odgovorna za
and the Cohesion Fund which are available in the Member States, and the upravljanje: Evropskim regionalnim razvojnim fondom i kohezionim fondom koji
Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA), which helps stoje na raspolaganju zemljama članicama, kao i Instrumenti za strukturnu
candidate countries to develop transport networks and improve environmental politiku u pretpristupnom periodu (ISPA), koji pomažu zemljama kandidatima

7. infrastructure. da razviju transportne mreže i poboljšaju infrastrukturu životne sredine
European Regional Development Fund Evropski fond za regionalni razvoj (eng. skraćenica ERDF)
Fund to promote economic and social cohesion by reducing the main regional
imbalances and promoting the development and conversion of regions, while Fond koji promoviše ekonomsku i društvenu koheziju umanjujući glavne
ensuring synergy with assistance from the other Structural Funds. regionalne disbalanse i podstičući razvoj i konverziju regiona, istovremeno
obezbe ujući sinergiju sredstava sa drugim strukturnim fondovima
European Social Fund (ESF) Evropski socijalni fond (eng. skraćenica ESF)
An important source of funding for activities to develop employment and
human resources. It is used to add value to policies introduced to make a Važan izvor finansiranja aktivnosti unapre enja zaposlenosti i ljudskih resursa.
reality of the Government's objective of promoting employment opportunities Koristi se kao dodata vrednost politike koja je uvedena kako bi realizovala cilj
for all in an inclusive society. vlade za promovisanje zapošljavanja za sve u okviru inkluzivnog društva.
Ex-Ante Evaluation Ex-ante (prethodna) evaluacija
Ex-ante evaluation is carried out by the authorities responsible for preparing
the plans in the Member States. It analyses the strengths and weaknesses of Ex-ante evaluacija se sprovodi od strane tela odgovornih za pripremu planova u
the region and the sector concerned. It must examine the coherence between zemljama članicama. Ona analizira snage i slabosti regiona i sektora u pitanju.
the strategy and objectives and the characteristics of the region or area Mora ispitati koherentnost strategije i ciljeva i karakteristike regiona ili oblasti
concerned, including demographic trends. It defines the expected impact of koji su predmet ispitivanja, uključujući demografske trendove. Tako e definiše
the planned priorities, especially in terms of employment, the environment and očekivani učinak planiranih prioriteta, naročito u smislu zapošljavanja, životne
equal opportunities for men and women, using quantified objectives where sredine i jednakih mogućnosti za muškarce i žene, korišćenjem brojivih ciljeva
possible. The ex-ante evaluation shall verify the relevance of the proposed gde god je moguće. Ex-ante evaluacija potvr uje relevantnost predloženih
implementing and monitoring arrangements, consistency with Community načina sprovo enja i nadzora, uskla enost sa politikom Zajednice i do kog
policies and how far the indicative guidance referred to in Article 10(3) of the stepena su indikativne smernice izložene u članu 10(3) Uredbe Saveta (EC) br
Council Regulation (EC) No 1260/1999 for the Structural Funds has been taken 1260/1999 za Strukturne fondove uzete u obzir. Ex-ante evaluacija tako e
into account. The ex-ante evaluation shall also take account of results from uzima u razmatranje rezultate evaluacija u ranijim programskim periodima.
evaluations of earlier programming periods.
Ex-Post Evaluation Ex-post (naknadna) evaluacija
Ex-post evaluation shall be the responsibility of the donor (European
Commission, in cooperation with the Member State and the managing Ex-post evaluacija je u odgovornosti donatora (Evropska komisija, u saradnji sa
authority concerned). It aims to assess the utilization of resources, the impact, zemljom članicom i relevantnim upravnim telom). Ima za cilj da proceni
effectiveness and efficiency of the operations and their consistency with the iskorišćenost resursa, učinak, delotvornost i efikasnost delovanja i njihovu
ex-ante evaluation. It will therefore draw conclusions regarding economic and doslednost sa ex-ante evaluacijom. Stoga, ona izvlači zaključke u vezi sa
social cohesion. More ekonomskom i društvenom kohezijom. Ovu evaluaciju obavljaju nezavisni
specifically, this evaluation will be carried out by independent assessors. procenitelji

8. Decentralisation Decentralizacija
Partial transfer of responsibility for managing assistance programmes from EC Delimični prenos odgovornosti za upravljanje programima pomoći s EK na tela
to the authorities of the beneficiary country. EC retains the control function zemlje korisnika. EK zadržava kontrolu funkcija, koja može biti u obliku
which can be ex-ante or ex-post control. The legal basis for the prethodne (ex-ante) ili naknadne (ex-post) kontrole. Pravna osnova za
decentralisation is the Financial Regulation and its Implementing Rules. decentralizaciju su Finansijska uredba i njena Pravila sprovo enja.
Decentralised Implementation System (DIS) Decentralizovani sistem sprovo enja (eng. skraćenica DIS)
The Decentralised Implementation System (DIS) provides the appropriate legal Decentralizovani sistem sprovo enja (DIS) obezbe uje odgovarajući pravni i
and administrative framework for the transfer of responsibilities for the upravni okvir za premeštanje odgovornosti za sprovo enje programa
implementation of the EU funded programmes from the European Commission finansiranih od strane EU, sa Evropske komisije na zemlje partnere. U suštini,
to the partner countries. In essence, the DIS involves the transfer of project DIS uključuje transfer odgovornosti u vezi sa upravljanjem projektom (npr.
management responsibility (i.e. tendering, contracting and payment) to the nabavke, ugovaranje i plaćanja) na tela zemlje partnera pod nadzorom
authorities in the partner countries under the supervision of the European Evropske komisije.
Commission.
Deconcentration Dekoncentracija
Transfer of responsibility for managing assistance programmes from the EC Prenos odgovornosti za upravljanje programima pomoći iz sedišta EK (Brisel) na
Headquarters (Brussels) to the EC Delegation in the beneficiary country, as in Delegaciju EK u zemlji korisniku, kao što je slučaj u Srbiji
Serbia currently.
Designation Imenovanje
The process of appointing a single managing authority, a single certifying Proces postavljanja jednog upravnog tela, jednog tela overe i jednog
authority and a single audit authority, all to be located in one of the Member revizorskog tela, koji su locirani u jednoj od zemalja članica koja učestvuje u
States participating in the cross-border programme. prekograničnom programu

9. Eligible areas Prihvatljive oblasti
Under the cross-border component of IPA for cooperation between Member Pod prekograničnom IPA komponentom za saradnju izme u zemalja članica i
States and Beneficiary Countries, the eligible areas are: in terms of land zemalja korisnica, prihvatljive oblasti su: što se tiče kopnenih granica, regioni
borders, NUTS 3 level regions or, in the absence of NUTS 3 classification, na NUTS 3 nivou ili, u odsustvu NUTS 3 klasifikacije, ekvivalentne oblasti uz
equivalent areas along land borders between the Community and the kopnene granice izme u Zajednice i zemlje korisnice; i, u smislu pomorskih
Beneficiary Countries; and, in terms of maritime borders: NUTS 3 level regions granica: regioni na NUTS 3 nivou ili, u odsustvu NUTS 3 klasifikacije,
or, in the absence of NUTS 3 classification, equivalent areas along maritime ekvivalentne oblasti uz pomorske granice izme u Zajednice i zemalja korisnica,
borders between the Community and the Beneficiary Countries, separated as a razdvojene po opštem pravilu sa maksimum 150 kilometara, uzimajući u obzir
general rule by a maximum of 150 kilometres, taking into account potential moguće prilago avanje potrebno kako bi se obezbedila koherentnost i
adjustments needed to ensure the coherence and continuity of the cooperation kontinuitet saradnje. Izvor: Uredba (EZ) br. 2499/2007 (IPA Uredba
action. Source: Regulation (EC) No 2499/2007 (IPA Implementing Regulation), sprovo enja), član 88
Article 88
Eligibility Criteria Kriterijumi prihvatljivosti
A set of conditions for a candidate to be allowed to take part in a tender/call Niz uslova koje kandidat mora zadovoljiti kako bi mu se odobrilo učestvovanje
for proposal and to be awarded an EC funded contract. Nationality and origin na konkursu/pozivu za dostavljanje predloga projekta i dodeliti ugovor koji
are the main ones. finansira EK. Kriterijumi državljanstva i porekla su najvažniji.
End Recipient Krajnji primalac
The "end recipient" of the operation, i.e. the body who will ultimately receives „Krajnji primalac“ operacije, tj. telo koje na kraju prima operaciju, videti pod
the operation, see final beneficary. krajnji korisnik.
Final Beneficiary Krajnji korisnik
In accordance with the provisions of Article 2(8) of the IPA Implementing U skladu sa odredbama člana 2(8) IPA Uredba sprovo enja, termin „krajnji
Regulation, the term "final beneficiary" shall designate any body or firm, korisnik“ označava bilo koje telo ili preduzeće, bez obzira da li je javno ili
whether public or private, responsible for initiating or initiating and privatno, odgovorno za iniciranje ili iniciranje i sprovo enje operacija. U
implementing operations. In the context of aid schemes, final beneficiaries are kontekstu šema pomoći, krajnji korisnici su javne ili privatne firme koji
public or private firms carrying out an individual project and receiving public sprovode pojedinačne projekte i primaju javnu pomoć.
aid.
Financial Engineering Instruments Instrumenti finansijskog inžinjeringa
The financial techniques that allow the objectives of financing, valorisation, Tehnike u finansijama koje dopuštaju ciljevima finansiranja, valorizacije,
investment, and management of the portfolio to be undertaken for a firm, or investiranja i upravljanja portfoliom da budu preduzete za preduzeće, ili
more generally, for an investor. uopštenije za investitora.

10. Grants Bespovratna sredstva (Grants)
Funding provided to beneficiaries with no obligation to repay the amount Finansiranje obezbe eno za korisnike bez obaveze da se alocirana sredstva
allocated. They are awarded so for the promotion of an EU policy aim or for vrate. Dodeljuju se u svrhu promovisanja ciljeva politike EU ili za sprovo enje
the implementation of an action or functioning of a body. projekata ili funkcionisanje tela.
Grant Application Prijava predloga projekta
A project proposal following a standard application form in response to an EC Predlog projekta u sklopu standardnog obrasca prijave kao odgovor na poziv za
call for proposals dostavljanje predloga projekata EZ
Grant Beneficiary Korisnik bespovratnih sredstava
The recipient of a grant. Primalac bespovratnih sredstava.
Guidelines for Applicants Uputstva za podnosioce predloga
Document explaining the purpose of a Call for Proposals for grants. It includes Dokument koji objašnjava svrhu poziva za dostavljanje predloga projekata.
the rules regarding who may apply, the types of actions and costs which may Uključuje pravila o tome ko može dostaviti predlog projekta, vrstu aktivnosti i
be financed and the evaluation criteria. It also provides practical information troškova koji se mogu finansirati kao i kriterijume za evaluaciju predloga
on how to complete the application form, which annexes are required, and projekata. Tako e daje praktične informacije o tome kako popuniti obrazac za
which procedural and contractual rules apply prijavu, koji su prilozi dokumenata potrebni kao i koja se proceduralna i
ugovorna pravila primenjuju
IPA IPA
The Instrument for Pre-Accession. Instrument pretpristupne pomoći.
Implementing Agency Agencija za sprovo enje projekata
According to Article 139(5)(a) of the IPA Implementing Regulation, “the U skladu sa članom 139(5)(a) Uredbe sprovo enja IPA, „operativne strukture u
Operating Structures in each participating Beneficiary Country shall include one svakoj pojedinačnoj zemlji korisniku će uključivati i jednog realizatora projekta
Implementing Agency which shall be established within the national koji će se osnovati u okviru državne uprave ili pod njenim direktnim nadzorom“.
administration or under its direct control”. The Implementing Agency is an Realizator projekta je organizacija, najčešće u okviru ili pod direktnim nadzorom
organisation, typically within or under the direct control of the national državne uprave, zadužen za javno nadmetanje, ugovaranje, plaćanja i tehničko
administration, in charge of tendering, contracting, payments and technical sprovo enje predpristupnih projekata
implementation of pre-accession projects.
Indicative Programmes Indikativni programi
These are prepared by the European Commission in co-ordination with partner Priprema ih Evropska komisija u koordinaciji sa vladom zemlje partnera. Oni
country governments. They provide general guidelines and principles for obezbe uju opšta uputstva i principe saradnje sa Evropskom unijom. Odre uju
cooperation with the European Union. They specify focal sectors and themes fokusne sektore i teme u okviru zemlje ili regiona i mogu pokrenuti niz
within a country or region and may set out a number of project ideas. projektnih ideja.

11. Intermediate Bodies Posrednička tela
The responsibilities of the Operating Structure can be assigned to specific Odgovornosti operativnih struktura mogu se dodeliti odre enim telima unutar ili
bodies within or outside the operating structures initially designated. This van okvira prvobitno odre enih operativnih struktura. Ovo grupisanje i
grouping and assignation shall respect the appropriate segregation of duties dodeljivanje mora poštovati odgovarajuću razdvojenost obaveza kako je
imposed by Regulation (EC, Euratom) No 1605/2002 and ensure that the final predvi eno Uredbom (EC, Euratom) broj 1605/2002 i osigurati da krajnja
responsibility for the functions described in the said Article shall remain with odgovornost za funkcije opisane u pomenutom članu ostaju na prvobitno
the operating structure initially designated. Such a restructuring shall be odre enoj operativnoj strukturi. Takvo restruktuiranje se formalizuje pisanim
formalised in written agreements and shall be subject to accreditation by the dogovorima i biće predmet akreditacije od strane nacionalnog službenika za
national authorising officer and the conferral of management by the overavanje i dodele upravnih funkcija od strane Komisije.
Commission.
Institution Building Izgradnja institucija
Institution building constitutes a fundamental objective of the European Union Izgradnja institucija čini ključni cilj politike proširenja EU. Uključuje osnaživanje
enlargement policy. It consists of strengthening of democratic institutions, demokratskih institucija, javnih uprava i organizacija na centralnom,
public administrations and organisations at central, regional and local level that regionalnom i lokalnom nivou, koje sprovode za pravne norme Zajednice.
implement Community legislation. Institution building is assisted by TAIEX for Izgradnju institucija pomaže TAIEX kada su u pitanju kratkoročni zadaci a dalje
short-term assignments and furthered by Twinning and investments in the unapre uje Tvining i investiranje u pravne tekovine EU.
acquis.
Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) Instrument pretpristupne pomoći (IPA)
New streamlined funding mechanism aimed to support countries in their bid for Novi mehanizam finansiranja sa ciljem da pruži podršku zemljama u njihovim
EU membership, including the making of the necessary economic, political and nastojanjima ka članstvu u EU, uključujući i neophodne ekonomske, političke i
social reforms. It also helps prepare the countries for the management of socijalne reforme. Tako e pomaže zemljama u pripremi za upravljanje
structural funds. strukturnim fondovima
Instrument for Pre-Accession Assistance for Rural Development Instrument pretpristupne pomoći za ruralni razvoj (IPARD)
(IPARD) IPARD pomaže zemljama koje se prijavljuju za članstvo u EU da se pripreme za
IPARD helps countries applying for EU membership to prepare for the Common Zajedničku poljoprivrednu politiku i druge mere u vezi poljoprivrednih struktura
Agricultural Policy and other measures related to agricultural structures and i ruralnog razvoja
rural development
IPA Monitoring Committee Nadzorni odbor programa IPA
The main monitoring body for the implementation of IPA measures on the level Glavno telo za nadzor sprovo enja programa IPA na nivou države korisnice
of the beneficiary country.
ISPA (Instrument for Structural Programmes for pre-accession) ISPA (Instrument strukturne politike u procesu pridruživanja (za
Like the Cohesion Fund, this instrument provides the countries which have životnu sredinu i transport))
applied for accession with part-financing for transport infrastructure projects to Kao i Kohezioni fond, ovaj instrument obezbe uje zemljama koje su se prijavile
interconnect their networks and link with the trans-European network, as well za članstvo, delimično finansiranje projekata transportnih infrastruktura kako bi
as for environmental protection projects. It has funds amounting to EUR 1040 povezali svoje putne mreže i povezali se sa trans-evropskom mrežom, kao i za

12. million per year for the period from 2000 to the date of accession of each projekte zaštite životne sredine. Njegova sredstva su dostigla 1040 miliona EUR
applicant country. godišnje u periodu od 2000 do dana pristupanja svake zemlje kandidata.
Joint Monitoring Committee (JMC) Zajednički nadzorni odbor (ZNO)
The Joint Monitoring Committee comprises representatives of the Financial Zajednički nadzorni odbor sastoji se od predstavnika The Joint Monitoring
Cooperation Committee and the EU Commission. Committee comprises representatives of the Financial Cooperation Committee
and the EU Commission
Joint Technical Secretariat Zajednički tehnički sekretarijat (ZTS)
In the context of the IPA CBC, a secretariat set up by the managing authority U kontekstu programa IPA CBC, sekretarijat koji uspostavlja upravljačko telo i
and the participating countries. Its task is to assist the managing države koje učestvuju u programu. Zadatak mu je da pomogne upravljačkom
authority/operating structure and the joint monitoring committee in carrying telu/operativnoj strukturi i zajedničkom nadzornom odboru u obavljanju
out their tasks. njihovih zadataka.
LEADER LEADER
LEADER stands for the 'Links between actions for the development of the rural Skraćeno od „Links between actions for the development of the rural
economy'. Community Initiative in the Financial Perspective 2000-2006 for economy“. Inicijativa Zajednice u Finansijskoj perspektivi 2000-2006 za
mobilising and delivering rural development in rural communities through local mobilizaciju i sprovo enje ruralnog razvoja u ruralnim zajednicama kroz lokalna
public-private partnerships ('Local Action Groups'). It was designed to help javno-privatna partnerstva („Lokalne akcione grupe“). Kreiran je sa namerom
rural people, groups and enterprises etc. to consider the potential of their area da pomogne ljudima, grupama, preduzećima, itd. u ruralnim područjima da
and to encourage the implementation of integrated, high-quality and original razmotre potencijal svog područja kao i da podstakne sprovo enje integrisanih,
strategies for sustainable development. In the Financial Perspective 2007-2013 kvalitetnih i originalnih strategija održivog razvoja. U Finansijskoj perspektivi
Leader approach is integrated in the EAFRD as a priority axis. Leader approach 2007-2013 Leader uklopljen je u EAFRD kao jedna od prioritetnih osi. Leader
is also integrated in the IPARD measures pristup je tako e uklopljen i u mere IPARD
The Lisbon Strategy Lisabonska strategija
During the meeting of the European Council in Lisbon (March 2000), the Heads Tokom sastanka Evropskog veća u Lisabonu (mart 2000.), šefovi država i vlada
of State or Government launched a "Lisbon Strategy" aimed at making the pokrenuli su „Lisabonsku strategiju“ koja ima cilj da Evropska unija postane
European Union (EU) the most competitive economy in the world and najkonkurentnija privreda na svetu i da se do 2010. Godine dostigne puna
achieving full employment by 2010. This strategy, developed at subsequent zaposlenost. Ta strategija, dora ena na sledećim sastancima Evropskog veća,
meetings of the European Council, rests on three pillars: (i) an economic pillar počiva na tri stuba: (i) privredni stub priprema teren za tranziciju prema
preparing the ground for the transition to a competitive, dynamic, knowledge- konkurentnoj i dinamičnoj privredi temeljenoj na znanju. Naglasak se stavlja na
based economy. Emphasis is placed on the need to adapt constantly to potrebu za stalnim prilago avanjem promenama u informacionom društvu i
changes in the information society and to boost research and development; (ii) promovisanje istraživanja i razvoja; (ii) socijalni stub je koncipiran tako da
a social pillar designed to modernise the European social model by investing in modernizuje evropski socijalni model ulaganjem u ljudske potencijale i borbom
human resources and combating social exclusion. The Member States are protiv socijalne isključenosti. Od država članica se očekuju da ulažu u
expected to invest in education and training, and to conduct an active policy obrazovanje i osposobljavanje kao i da sprovode aktivnu politiku zapošljavanja,
for employment, making it easier to move to a knowledge economy; and, (iii) kako bi olakšale tranziciju prema privredi zasnovanoj na znanju; i, (iii) ekološki
an environmental pillar, which was added at the Göteborg European Council stub, koji je dodat na sastanku Evropskog veća u Goteborgu u junu 2001.

13. meeting in June 2001, draws attention to the fact that economic growth must godine, skreće pažnju na činjenicu da se privredni rast mora odvojiti od
be decoupled from the use of natural resources. korišćenja prirodnih resursa
Local Project Lokalni projekat
Term used by the EC for a project implemented in one country such as Serbia. Termin korišćen od strane EK za projekat koji se sprovodi u jednoj zemlji, kao
Not to be confused with a “local” economic development project, a “local” što je Srbija. Ne treba ga mešati sa projektom „lokalnog“ ekonomskog razvoja,
infrastructure project or a “local” governance project. projektom „lokalne“ infrastrukture ili projektom „lokalne“ uprave
Major Projects (under IPA) Značajni projekti (pod IPA)
Major Projects comprise a series of works, activities or services which is Značajni projekti uključuju niz radova, aktivnosti ili usluga kojima je, samo po
intended, in itself, to accomplish a definite and indivisible task of a precise sebi, namera da postignu odre eni i nerazdvojiv zadatak tačne ekonomske ili
economic or technical nature, which as clearly identified goals and whose total tehničke prirode, koji ima jasno definisane ciljeve i čiji ukupni iznos premašuje
cost exceeds € 10 million. 10 miliona €.
Managing Authorities (MAs) Upravljačka tela (UT)
Under the Structural Funds, the public or private authority or body at national, U sklopu Strukturnih fondova, javno ili privatno telo ili organ na nacionalnom,
regional or local level designated by the Member State when it is itself carrying regionalnom ili lokalnom nivou odre eno od strane države članice u slučajevima
out this function, to manage assistance for the purposes of this Regulation. If kada ona sama nosi ovu funkciju, kako bi upravljala sredstvima pomoći u svrhu
the Member State designates a managing authority other than itself, it shall
ove Uredbe. Ako država članica odredi upravljačko telo koje nije ona sama,
determine all the modalities of this relationship with the managing authority
and of the latter’s relationship with the Commission. If the Member State so odrediće sve modalitete ove veze sa upravljačkim telom i veze upravljačkog tela
decides, the managing authority may be the same body as the paying sa Komisijom. Ukoliko država članica tako odluči, upravljačko telo može biti isto
authority for the assistance concerned. kao telo koje vrši plaćanja za pomoć u pitanju.
Measure Mera
The means in programmes by which a priority is implemented over several Sredstva u okviru programa pomoću kojih se sprovode prioriteti u periodu od
years which enable operations to be financed. nekoliko godina, a koje omogućavaju finansiranje operacija.
Mid-Term Evaluation Srednjoročna evaluacija
Responsibility of the programme managing authority, in cooperation with the Odgovornost tela odgovornog za upravljanje programom, u saradnji sa
Commission and the Member State. It shall cover each Community Support Komisijom i zemljom članicom. Pokriva svaki okvir podrške zajednice i svaku
Framework and each assistance. The mid-term evaluation shall examine the pomoć. Srednjoročna evaluacija će ispitati prvobitne rezultate projekata,
initial results of the operations, their consistency with the ex-ante evaluation, njihovu konzistentnost sa ex-ante evaluacijom, relevantnost ciljnih grupa, kao i
the relevance of targets, as well as the soundness of the financial management solidnost finansijskog upravljanja i kvalitet nadzora i sprovo enja programa koji
and the quality of monitoring and implementation of the programme u pitanju. Još odre enije, ovu evaluaciju treba da obavi nezavisni procenjivač,
concerned. More specifically, this evaluation is to be carried out by an nakon čega će se podneti relevantnom komitetu za nadzor i poslati Komisiji.
independent assessor, after which it will be submitted to the relevant Ovakve evaluacije dešavaju se samo kada govorimo o velikim, višegodišnjim
monitoring committee and sent to the Commission. Such evaluations only take programima
place imn relation to large, multi-annual projects

14. Multi-annual Indicative Financial Framework (MIFF) Višegodišnji indikativni finansijski okvir (VIFO)
Produced on a three-year basis. The set-up is reviewed annually and included Izra uje se na trogodišnjoj osnovi. Revidira se na godišnjoj osnovi i uključuje u
in the annual enlargement package of the Commission, presented each sklop godišnjeg Paketa za proširenje Komisije, koji se podnosi svake jeseni
autumn to the Council and the European Parliament. Veću i Evropskom parlamentu
Multi-annual Indicative Planning Document (MIPD) Višegodišnji indikativni planski dokument (VIPD)
A strategic planning document developed for each country covering all relevant Strateški planski dokument kreiran za svaku zemlju posebno a pokriva sve
IPA components. The MIPD is also a three-yearly document and is prepared by relevantne komponente IPA. VIPD je tako e trogodišnji dokument i priprema
the Commission in close consultation with the beneficiary country ga Komisija u bliskim konsultacijama sa zemljom korisnicom.
National Authorising Officer (NAO) Nacionalni službenik za odobravanje (NSO)
An official of ministerial or of state secretary status of the national Državni službenik u rangu ministra ili državnog sekretara državne uprave na
administration heading the NF. The NAO has the overall responsibility for the čelu NF. NSO je odgovoran za sveukupno finansijsko upravljanje
financial management of EU pre-accession funds predpristupnim sredstvima EU
National Fund (NF) Nacionalni fond (NF)
The financial assistance provided by the EU is collected in the National Fund, Finansijska pomoć koju obezbe uje EU se prikuplja u Nacionalnom fondu, koji
which then transfers funds to the CFCU, according to the mechanism set out in zatim prebacuje sredstva u CFCU, na osnovu mehanizma naznačenog u
the Financing Agreement, in order for it to make payments on contracts Sporazumu o finansiranju, kako bi mogao da vrši plaćanja po osnovu ugovora.
National IPA Coordinator (NIPAC) Nacionalni IPA koordinator (NIPAC)
An official of ministerial or of state secretary status of the national Državni službenik u rangu ministra ili državnog sekretara nadležan za ukupnu
administration in charge of the overall co-ordination of IPA assistance in the koordinaciju pomoći iz programa IPA u državi korisnici. NIPAC osigurava usku
beneficiary country. The NIPAC ensures a close link between the general povezanost izme u opšteg procesa pristupanja i korišćenja finansijske pomoći
accession process and the use of EU financial assistance, and is responsible for
EU, a odgovoran je za nadzor programa. Tako e je odgovoran za koordinaciju
the monitoring of the programme. He/she is also responsible for coordination
between programme components, for IPA TAIB programming and for izme u komponenti programa, za programiranje u sklopu komponente IPA
coordination of the beneficiary country's participation in relevant cross border TAIB kao i za koordinaciju učestvovanja države korisnice u relevantnim
programmes programima prekogranične saradnje
National Programme for the Adoption of the Acquis (NPAA) Nacionalni program za uskla ivanje sa pravnim tekovinama EU
Sets out in detail the measures through which a country will make progress to (NPAA)
meet and assume the obligations of membership (collectively known as the Detaljan pregled mera kroz koje će zemlja napredovati kako bi ispunila i
Copenhagen criteria). preuzela obaveze članstva (pod zajedničkim nazivom Kriterijumi iz
Kopenhagena).
National Development Plan Nacionalni razvojni plan (NRP)
A strategic document which specifies development needs and priorities of a Strateški dokument kroz koji se utvr uju razvojne potrebe i prioriteti neke
Member State. It is the basis for reports to the European Commission on the države članice. Na temelju njega države članice Evropsku komisiju izveštavaju o

15. Member States' priorities for Structural Funds investments. Initially NDP was svojim prioritetima za ulaganja sredstava iz strukturnih fondova. Inicijalno se
drafted for the Structural Funds purposes only, but with time it developed into NRP izra ivao samo za potrebe strukturnih fondova, ali se tokom vremena
a general development document pretvorio u opšti razvojni dokument
Non-Major Projects Ne-značajni projekti
All operations which are not Major Projects and which are implemented by final Svi projekti koji ne spadaju u značajne projekte i koje sprovode krajnji korisnici
beneficiaries other than national public bodies shall be selected through call for osim nacionalnih javnih tela biće odabrani putem poziva za dostavljanje
proposals. predloga
NUTS NUTS (fr. skraćenica)
Nomenclature of Territorial Units for Statistics established by the European Statistička nomenklatura prostornih jedinica (NUTS) koju je definisao Evropski
Office for Statistics (Eurostat) in order to create (for the purposes of the statistički zavod (Eurostat) kako bi stvorio (u svrhu prikupljanja, i prezentovanja
collection, and presentation of statistics), a single and coherent structure of statističkih podataka), jedinstvenu i koherentnu strukturu za teritorijalnu
territorial distribution. The nomenclature of territorial units for statistics (NUTS) raspodelu. Koristi se od 1988. godine u zakonodavstvu Zajednice vezanom na
was created by the European Office for Statistics (Eurostat) in order to create strukturne fondove. Nakon revizije, koja je stupila na snagu 1. januara 2008.
a single and coherent hierarchical structure of territorial/spatial distribution. It godine, trenutna nomenklatura vrši podelu zemalja Evropske unije, s tim što su
has been used for statistical production across the European Union and in the pojedinačne zemlje EU na vrhu hijerarhije a ispod toga su nivoi 1-3, zatim LAU
Community legislation pertaining to the Structural Funds since 1988. Following nivoi 1 i 2. Trenutno, EU ima 97 regiona na NUTS 1 nivou, 271 regiona na
a revision, put into effect from 1st january 2008, the current nomenclature NUTS 2 nivou i 1303 regiona na NUTS 3 nivou.
subdivides the countries of the European Union with the individual member
states of the EU at the top of the hierarchy and below are levels 1 to 3, then
LAU levels 1 and 2. Currently, there are in the EU 97 regions at NUTS 1 level,
271 regions at NUTS 2 level and 1303 regions at NUTS 3 level.
Operating Structure Operativna struktura
In the context of IPA, a body or bodies dealing with management and U kontekstu programa IPA, telo ili tela zadužena za upravljanje i sprovo enje
implementation of an IPA component. Depending on the IPA component, the neke komponente programa IPA. Zavisno od komponenti programa IPA,
operating structure can take different forms, such as a single body or several operativna struktura može imati različite oblike, može se sastojati od jedne
bodies implementing different tasks. Therefore, they can be called managing
agencije za sprovo enje ili više tela koja sprovode različite zadatke. S obzirom
or implementing bodies. The operating structure shall be a body or a collection
of bodies within the administration of the beneficiary country. na to mogu se nazvati upravljačkim ili telom sprovo enja. Operativna struktura
je telo ili više tela u okviru uprave zemlje korisnice
Operation Identification Sheet Identifikacioni obrazac operacije
For all operations which are not Major Projects and which are implemented by Za sve operacije koje ne spadaju u značajne projekte i koje sprovode korisnici
final beneficiaries that are national public bodies the Operating Structure is not koji su državna javna tela operativna struktura nije u obavezi da odabira
under the obligation of selecting operations through calls for proposals in line projekte putem poziva za dostavljanje predloga projekata u skladu sa
with the provisions of odredbama člana 49 Ugovora o finansiranju (FA). U takvim slučajevima mora se
the Article 49 of the Financing Agreement (FA). In such cases Operation pripremiti Identifikacioni obrazac operacije.
Identification Sheets must be prepared.

16. Operational Programmes (OP) Operativni programi (OP)
In the context of the Structural Funds and Cohesion Policy Instruments, the U kontekstu strukturnih fondova i instrumenata kohezione politike, dokument
document drafted by a Member State and approved by the Commission to koji sačinjava država članica i odobrava Komisija za sprovo enje Okvira pomoći
implement a Community Support Framework/National Strategic Reference Zajednice/Nacionalnog strateškog referentnog okvira. Sadrži konzistentan niz
Framework. It contains a consistent set of priorities comprising multi-annual prioriteta koji čine višegodišnje mere. Može se sprovoditi korišćenjem jednog ili
measures. It may be implemented through recourse to one or more Funds, to više fondova kao i jednog ili više finansijskih instrumenata i kroz EIB. U
one or more of the other existing financial instruments and to the EIB. In the kontekstu programa IPA, dokument koji izra uje zemlja korisnica i odobrava
context of IPA, the document drafted by a beneficiary country and approved Evropska komisija za sprovo enje Okvira za uskla enost strategija. Dokument
by the European Commission to implement the Strategic Coherence sadrži niz prioriteta (prioritetnih osi) i višegodišnjih mera
Framework. It contains a consistent set of priorities (priority axes) and multi-
annual measures.
PRAG (Practical Guide to External Aid Contract Proceures) PRAG (Praktični vodič kroz procedure ugovaranja pomoći EZ trećim
he European Commission's guide on procurement and contracting procedures zemljama)
and rules which apply to EC external aid contracts. It is also applicable to the
Vodič Evropske komisije kroz procedure i pravila za nabavku i ugovaranje, koji
projects financed from the pre-accession funds instead of the public se primenjuju na ugovore u sklopu pomoći EZ trećim zemljama. Primenjuje se i
procurement rules of the beneficiary country na projekte finansirane iz pretpristupnih fondova, umesto pravila o javnoj
nabavci zemlje korisnice
Partnership Partnerstvo
One of the Structural Funds' principles which implies the closest possible Jedno od načela strukturnih fondova koje podrazumeva: najtešnju moguću
cooperation between the Commission and the appropriate authorities at saradnju izme u Evropske komisije i odgovarajućih tela i partnera na
national, regional or local level in each Member State from the preparatory nacionalnom, regionalnom ili lokalnom nivou u svakoj državi članici EU, od
stage to implementation of the measures. pripremne faze do sprovo enja mera
Pre-Accession Assistance Pretpristupna pomoć
Pre-accession assistance helps the countries that are candidates for Pretpristupna pomoć pomaže zemljama kandidatima za članstvo u Evropskoj
membership of the European Union to satisfy the accession conditions (the uniji da ispune uslove za pristupanje (Kriterijum iz Kopenhagena). Značajne
Copenhagen criteria). Considerable investment is required if the candidate investicije su neophodne ako želimo da zemlja kandidat dovede svoje institucije
countries are to bring their institutions and standards in line with the
i standarde u sklad sa pravnom tekovinom EU i da bude u stanju da ispuni
Community acquis and to be able to meet their obligations as Member States.
Pre-accession assistance to the candidate countries is a key factor in the svoje obaveze kao zemlja članica. Pretpristupna pomoć zemljama kandidatima
Union's pre-accession strategy and is determined by the accession je ključni faktor u pretpristupnoj strategiji Unije a odre uju je pristupna
partnerships. For the period 2007 – 2013, the Instrument for Pre-accession partnerstva. Za period 2007 – 2013, Instrumenti pretpristupne pomoći (IPA) će
Assistance (IPA) will be the sole funding vehicle, replacing the pre-accession biti jedino sredstvo finansiranja, zamenjujući sve pretpristupne elemente. IPA
instruments. The IPA is made up of five components: support for transition se sastoji od pet komponenti: podrška tranziciji i izgradnji institucija,
and institution building, cross-border cooperation, regional development, prekogranična saradnja, regionalni razvoj, unapre enje ljudskih resursa i ruralni
human resources development and rural development.
razvoj.

17. Pre-Accession Srategy Pretpristupna strategija
The pre-accession strategy offers a "structured dialogue" between the Pretpristupna strategija nudi "strukturni dijalog" izme u zemalja kandidata i
candidate countries and the EU institutions throughout the accession process, institucija EU u procesu pristupanja, obezbe ujući svim stranama okvir i
providing all the parties with a framework and the necessary instruments. It is neophodne instrumente, koji se daju za svakou zemlju kandidata posebno.
laid down for each candidate country individually. The pre-accession strategy Pretpristupna strategija se nastavlja na principe Evropskog veća u
follows on from the European Council of Luxembourg (December 1997) during Luksemburgu (decembar 1997) u toku kog je doneta osnažena pretpristupna
which a reinforced pre-accession strategy for the ten Central and Eastern strategija za deset zemalja kandidata Centralne i Istočne Evrope. U osnovi se
European candidate countries was launched. It is essentially based on: bazira na:
the bilateral agreements; bilateralnim sporazumima;
the accession partnerships and the national programmes for the adoption pristupnom partnerstvu i nacionalnim programima za usvajanje acquis;
of the acquis; učestvovanju u programima, agencijama i komitetima Zajednice;
participation in Community programmes, agencies and committees; političkom dijalogu;
political dialogue; evaluacijom Komisije ("monitoring");
the evaluation of the Commission ("monitoring"); pretpristupna pomoć;
pre-accession assistance; sufinansiranje od strane me unarodnih finansijskih institucija (IFI).
co-financing by international financial institutions (IFI). Osim ovih glavnih instrumenata, pretpristupna strategija može uključivati i
In addition to these main instruments, the pre-accession strategy may include druge instrumente za pojedinačne kandidate, u zavisnosti od njihovih posebnih
others for individual candidates, depending on their particular circumstances. okolnosti.
Potential Candidates Potencijalni kandidati
Currently Albania, Bosnia and Herzegovina, Kosovo under UN Security Council Trenutno Albanija, Bosna i Hercegovina, Kosovo pod Rezolucijom 1244 Saveta
Resolution 1244, Montenegro, Serbia and Iceland. bezebednosti UN, Crna Gora, Srbija i Island
Priority Axes Prioritetne ose
Consistent set of priorities used in the context of strategic documents (IPA Konzistentan niz prioriteta korišćen u kontekstu strateških dokumenata (IPA
Ops) Ops).
Programme Program
A series of projects with a common overall objective. Serija projekata sa zajedničkim opštim ciljem.
Programme Authorising Officer Službenik za overavanje programa (PAO)
An official of the national administration heading the Central Finance and Službenik državne uprave na čelu Centralne jedinice za ugovaranje i
Contracts Unit (CFCU). The PAO is responsible for the operations of the CFCU finansiranje (CFCU). PAO je odgovoran za funkcionisanje CFCU i za solidno
and for the sound financial management of the projects finansijsko vo enje projekata
Programming Programiranje
Principle which implies that all measures to be financed under an EU Načelo koje podrazumeva da se sve mere, koje će se finansirati iz nekog
programme are defined multi-annually in a wide consultation process. It programa EU, definišu na višegodišnjem nivou u sklopu širokog procesa
represents one of the four Structural Funds' principles

18. konsultacija. Predstavlja jedno od četiri načela strukturnih fondova
Project Projekat
A series of activities/works with a specific purpose and target, planned to Niz aktivnosti/radova sa jasno utvr enom svrhom i ciljem, planiranih da
achieve a result within a designated period. postignu rezultat u odre enom periodu
Regions/Regional Projects Regioni/Regionalni Projekti
The term region, when applied by the EC, can apply to a whole country or to a Termin region, kada ga koristi EZ, može se odnositi na teritoriju jedne zemlje ili
geographical are which can include a number of countries, e.g. DG RELEX na geografsku oblast koja može uključivati niz zemalja, npr. DG RELEX (spoljni
(External Relations) refers to the Western Balkans as a region, DG REGIO poslovi) spominje Zapadni Balkan kao region, DG REGIO spominje Jugoistočnu
refers to the South East Europe Region in relation to its assistance for Evropu kao region u vezi sa pomoći koja je obezbe ena za me unacionalnu
transnational cooperation. This differs from the use of the term at the country saradnju. Ovo se razlikuje od upotrebe termina na nivou države.
level.
Regional Competitiveness Operational Programme Operativni program za regionalnu konkurentnost
The overall objective of the Regional Competitiveness Operational Programme Ukupni cilj Operativnog programa za regionalnu konkurentnost je da se
is to achieve higher competitiveness and a more balanced regional postigne veća konkurentnost i izbalansiraniji regionalni razvoj u okviru zemlje
development within the beneficiary country. korisnika
Sector/Task Manager Sector/Task Manager
The Sector Manager belongs to the staff of the EC services, either in Brussels Menadžer sektora pripada osoblju službi EK u Briselu ili u Delegaciji EK, a
or at the Delegation, and is responsible for managing EC funded projects from odgovoran je za tehničko (ali ne i finansijsko) upravljanje projektima koje
the technical (not the financial) point of view in a certain sector and following finansira EK u odre enom sektoru, koji tako e prati razvoj doga aja u tom
up developments in that sector in general. sektoru uopšteno.
Sectoral Agreements Sektorski sporazumi
Sectoral agreements are agreements relating to a specific IPA component. Sektorski sporazumi su sporazumi u vezi sa odre enom IPA komponentom. Oni
These are drawn up, where appropriate, between the Commission and the se zaključuju izme u Komisije i zemlje korisnice, i donose relevantne odredbe
beneficiary country, and set out koje nisu sadržane u okvirnom sporazumu sa tom zemljom ili u finansijskom
the relevant provisions to be respected which are not contained in the country sporazumu
specific framework agreement or financing agreements.
Senior Programme Officer (SPO) Viši programski službenik (VPS)
An official of the national administration (line ministry/agency) in charge of the Službenik državne uprave (resornog ministarstva/agencije) zadužen za tehničku
technical implementation of projects. The Project Implementation Units implementaciju projekata. Jedinice za sprovo enje projekata odgovaraju
answer to him/her. njemu/njoj

19. Stabilisation & Association Agreement Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju
The purpose of the Stabilisation and Association Process is to establish special Svrha procesa stabilizacije i pridruživanja je da uspostavi posebne veze izme u
relations between the countries concerned and the Union in exchange for zemalja u pitanju i Unije u zamenu za reforme u svetlu pridruživanja, što
reforms with a view to accession, which will involve aligning their legislation uključuje približavanje zakonodavstva tih zemalja sa zakonodavstvom
more closely with that of the Community. These countries are recognised as Zajednice. Ove zemlje su prepoznate kao kandidati za članstvo u Uniji.
potential candidates for Union membership.
Strategic Coherence Framework Okvir za uskla enost strategija
Article 154 of the IPA Implementing Regulation provides for the preparation of Član 154 Uredbe o sprovo enju IPA obezbe uje pripremu Okvira za
a Strategic uskla enost strategija kao referentnog dokumenta programske regionalne
Coherence Framework as the reference document for the programming of the komponente i komponente unapre enja ljudskih resursa. Podnošenje Okvira za
regional development component and the human resources development
uskla enost strategija (OUS) je preduslov za odobravanje programa u okviru
component. The submission of the Strategic Coherence Framework (SCF) is a
prerequisite for the approval of the programmes under the regional komponente regionalnog razvoja i unapre enja ljudskih resursa. OUS se mora
development and human resources development components. The SCF must podneti Komisiji pre, ili najkasnije, zajedno sa podnošenjem prvog programa u
be submitted to the Commission prior to, or at the latest, together with the okviru tih komponenti
submission for approval of the first programme under those components
Strategic Coordinator Strateški koordinator
A Strategic Coordinator is appointed by the beneficiary country to ensure the Strateški koordinator, postavljen od strane zemlje korisnice kako bi osigurao
coordination of the regional development component and human resources koordinaciju komponente regionalnog razvoja i unapre enja ljudskih resursa
development component under the responsibility of the national IPA pod odgovornošću nacionalnog IPA koordinatora. Strateški koordinator je
coordinator. The Strategic Coordinator shall be an entity within the state entitet u okviru državne uprave zemlje korisnice, bez direktnog učešća u
administration of the beneficiary country, with no direct involvement in the sprovo enje navedenih komponenti
implementation of components concerned.
Structural Funds Strukturni fondovi
The EU's Structural Funds are administered by the Commission to finance Strukturnim fondovima EU upravlja Komisija kako bi finansirala strukturnu
Community structural aid. Financial support from the Structural Funds mainly pomoć Zajednice. Finansijska podrška Strukturnih fondova uglavnom ide u
goes to the poorer regions to strengthen the Union's economic and social siromašnije regije EU, kako bi se ojačala ekonomska i socijalna kohezija i
cohesion so that the challenges of the single market can be met right across odgovorilo na izazove Jedinstvenog tržišta širom EU. U Finansijskoj perspektivi
the EU. In the Financial Perspective 2007-2013 only ERDF and ESF are 2007.-2013. strukturnim fondovima se smatraju samo ERDF i ESF. Njihovi novi
considered the Structural Funds. The reformed objectives include a) ciljevi su: (1) konvergencija, (2) regionalna konkurentnost i zapošljavanje i (3)
convergence, b) regional competitiveness and employment and c) European evropska teritorijalna saradnja
territorial cooperation.
Subsidiarity: Supsidijarnost:
The subsidiarity principle is intended to ensure that decisions are taken as Cilj načela supsidijarnosti je osigurati da se odluke donose što je moguće bliže
closely as possible to the citizen and that constant checks are made as to gra anima i da se vrše stalne provere opravdanosti aktivnosti na nivou

20. whether action at Community level is justified in the light of the possibilities Zajednice u svetlu mogućnosti dostupnih na nacionalnom, regionalnom, ili
available at national, regional or local level. Specifically, it is the principle lokalnom nivou. Znači, to je načelo po kom Unija ne preduzima aktivnosti (sem
whereby the Union does not take action (except in the areas which fall within u oblastima koje su pod njenom punom nadležnošću) osim ako je to mnogo
its exclusive competence) unless it is more effective than action taken at efikasnije nego aktivnosti preduzete na nacionalnom, regionalnom, ili lokalnom
national, regional or local level. It is closely bound up with the principles of nivou. Usko je povezano sa načelima proporcionalnosti i neophodnosti, koji
proportionality and necessity, which require that any action by the Union zahtevaju da bilo koja aktivnost Unije ne pre e ono što je neophodno kako bi
should not go beyond what is necessary to achieve the objectives of the postigla ciljeve Ugovora
Treaty.
TAIEX (Technical Assistance Information Exchange) TAIEX (Technical Assistance Information Exchange)
The Technical Assistance and Information Exchange Programme (TAIEX) is an Kancelarija za razmenu informacija o tehničkoj pomoći – je instrument za
institution-building instrument for short-term assistance in adoption, izgradnju institucija koji nudi kratkoročnu pomoć pri prihvatanju, primeni i
application and enforcement of the Community acquis. It has been operational sprovo enju pravne tekovine Zajednice (acquis-a). Operativan je od 1996.
since 1996 and its responsibilities and area of activity have greatly increased
godine a njegova odgovornost i oblast delovanja su se od tada značajno
since. TAIEX assistance is available to candidate countries, acceding countries
as part of the pre-accession strategy and screening process, the ten new proširile. Pomoć iz TAIEX-a dostupna je državama kandidatkinjama i
Member States and the countries of the Western Balkans. TAIEX centralises pristupajućim državama kao deo pretpristupne strategije kao i novim državama
requests for help from both the public authorities and the private sector and članicama, i državama Zapadnog Balkana. TAIEX centralizuje zahteve za pomoć
brokers contacts between the requesters and the Member States. It deploys iz javnog i privatnog sektora i ure uje kontakte izme u tražitelja i zemalja
seconded experts and arranges peer reviews, study or assessment visits, članica. Koristi detaširane stručnjake za savetodavne posete, studije ili
seminars, workshops and training. It also helps with the translation of procene, seminare, radionice ili osposobljavanje. Pomaže tako e u prevodu
legislation and provides expert databases and information on the alignment of
zakonodavstva i osigurava stručne baze podataka i informacije o uskla enosti
legislation.
zakonodavstva
Technical Assistance Tehnička pomoć
Specialists, consultants, trainers, advisers, etc. contracted under a service Stručnjaci, konsultanti, predavači, savetnici, itd. koji su angažovani putem
contract for the transfer of know-how and skills and the creation and ugovora o pružanju usluga radi transfera znanja (know-how) i veština (skills)
strengthening of institutions. Technical assistance can be provided by kao i razvoja i jačanja institucija. Tehničku pomoć mogu obezbediti konsultanti
consultants available on the market or experts from Member States dostupni na tržištu ili stručnjaci iz uprava država članica EU (twinning).
administrations (twinning)
Terms of Reference Projektni zadatak
In case of a service contract, a document defining the tasks required of a U slučaju ugovora o pružanju usluga, dokument koji utvr uje zadatke, koji se
contractor and indicating project background and objectives, planned activities, traže od izvo ača projekta i navode pozadinu i ciljeve projekta, predvi ene
expected inputs and outputs, budget, timetables and job descriptions. aktivnosti, očekivane unose i neposredne rezultate, budžet, vremenski raspored
i opis posla

21. Transitional approach (IPA) Tranzicioni pristup (IPA)
Under the Transitional arrangements, an Operating Structure is set up in each Pod tranzicionim sporazumima, uspostavlja se operativna struktura u svakoj
Candidate Country/Potential Candidate Country, which is mainly in charge of zemlji kandidatu/potencijalnom kandidatu, koja je uglavnom odgovorna za
programming and implementation. The CC/PCC Operating Structures set up a programski deo i sprovo enje. Operativne strukture ZK/PZK osnivaju Zajednički
Joint Technical Secretariat. tehnički sekretarijat.
However, there are differences, according to the management model chosen: Ipak, postoje razlike u izabranim modelima upravljanja:
• Centralised management: the Operating Structure is in charge of • Centralizovano upravljanje: operativna struktura je odgovorna za
programme implementation with the exclusion of tendering, contracting sprovo enje programa sa izuzetkom procesa nabavke, ugovaranja i
and payments, which are the responsibility of the Commission (EC plaćanja, što je odgovornost Komisije (Delegacija EK, kao Ugovorno telo).
Delegation, as Contracting Authority). • Decentralizovano upravljanje: Delegacija EK nema nikakvu formalnu
• Decentralised management: the EC Delegation plays no formal role; the ulogu; operativna struktura uključuje Agenciju realizatora na čelu sa
Operating Structure includes an Implementing Agency led by a Programme Službenikom za overavanje programa koga nominuje Nacionalni službenik
Authorising Officer who is nominated by the National Authorising Officer. za odobravanje. Agencija realizator programa je Ugovorna strana i stoga
The Implementing Agency is the Contracting Authority and thus odgovorna za „procese nabavke i ugovaranja, aspekte plaćanja i
responsible for “tendering and contracting, payments accounting and finansijskog izveštavanja o nabavci usluga, roba, radova i bespovratne
financial reporting aspects of the procurement of services, supplies, works pomoći za deo prekograničnog programa koji se tiče te zemlje“.
and grants for the part the cross-border programme concerning the Izvor: Uredba (EZ) br. 2499/2007 (Uredba o sprovo enju IPA), član 99
respective country”.
Source: Regulation (EC) No 2499/2007 (IPA Implementing Regulation), Article
99
Treaty of Lisbon Lisabonski ugovor
Was signed on 13 December 2007 bringing to an end several years of Potpisan 13. decembra 2007. godine, označava kraj višegodišnjih pregovora o
negotiation about institutional issues. The Treaty of Lisbon amends the current institucionalnim pitanjima. Lisabonski ugovor menja trenutne ugovore EU i EZ,
EU and EC treaties, without replacing them. It will provide the Union with the a ne zamenjuje ih. On će obezbediti Uniji pravni okvir i alate neophodne za
legal framework and tools necessary to meet future challenges and to respond rešavanje budućih izazova i zahteva gra ana. Pospešiće demokratiju i
to citizens' demands. It will bring about a more democratic and transparentnost u Evropi, sa ojačanom ulogom Evropskog parlamenta i
transparent Europe, with a strengthened role for the European Parliament nacionalnih skupština, i doneti više prilika za gra ane kako bi se jasnije čuo
and national parliaments, amd more opportunities for citizens to have their njihov glas, kao i da bi se tačnije odredilo ko šta radi na Evropskom i
voices heard and a clearer sense of who does what at European and national nacionalnom nivou. Pojednostavljene metode rada i pravila glasanja, i
level. More simplified working methods and voting rules, and streamlined, ekonomičnije, moderne institucije EU koju čine 27 članica trebalo bi da Uniju
modern institutions for a EU of 27 members should make the Union more učine efikasnijom. Povelja o osnovnim pravima će obezbediti bolju zaštitu
efficient. A Charter of Fundamental Rights will provide better protection for gra anima Evrope. Na kraju, novi Visoki predstavnik Unije u oblasti inostranih
European citizens. Finally, a new High Representative for the Union in Foreign poslova i bezbednosne politike, koji je i podpredsednik Komisije, će povećati
Affairs and Security Policy, also Vice-President of the Commission, will increase učinak, koherentnost i vidljivost spoljnih aktivnosti Unije.
the impact, the coherence and the visibility of the EU's external action.

22. Twinning Tvining
Twinning projects involve the secondment of EU experts, known as Resident Tvining projekti uključuju postavljanje stručnjaka EU, poznatih kao Stalni
Twinning Advisors (RTA) to the acceding, candidate countries and potential savetnici za Tvining (SST), u zemljama kandidatima i potencijalnim kandidatima
candidates on specific projects. The RTAs are made available for a period of at na odre enim projektima. SST su na raspolaganju na period od najmanje
least one year to work on a project in the corresponding Ministry in the godinu dana kako bi radili na projektu u odgovarajućem ministarstvu zemlje
beneficiary country. They are supported by a senior Project Leader in their korisnika. Podržani su od strane višeg rukovodstva (ministarstvu u kom su
Member State home administration, who is responsible for ensuring project zaposleni u zemlji članici), koje je odgovorno za sprovo enje i koordinaciju
implementation and co-ordination of input from the Member State. Twinning projekta i unosa od strane zemlje članice. Tvining projekti su kreirani kako bi
projects are designed to deliver specific results on implementing areas of the doneli odre ene rezultate u delu sprovo enja pravnih tekovina EU, u zemljama
acquis in the beneficiary countries. korisnicama
Twinning Light Laki tvining
Twinning Light is a flexible tool for medium-term assignments, providing
Member State civil servants’ expertise for assignments of up to six months, Laki tvining je fleksibilna alatka za srednjoročne projekte, koja obezbe uje
with possible but limited extensions. These civil servants do not need to be stručnost državnih službenika zemlje članice za projekte trajanja do šest
permanently located in the beneficiary country, unlike Resident Twinning meseci, sa mogućim ali ograničenim produžecima. Ovi državni službenici ne
Advisors. The procedures for these assignments are a simplified form of those
moraju stalno biti locirani u zemlji korisnici, za razliku od stalnih savetnika za
currently used under Twinning, and similarly, are aimed at addressing a
specific action with regard to adopting the acquis. Tvining. Procedure za ove projekte su pojednostavljena forma onih koji se
trenutno koriste za Tvining, i slično njima, su usmereni na rešavanje odre enih
pitanja u procesu usvajanja pravnih tekovina EU