From Deped resources

1. 160
Module 15
6666
Filipino
Kilalanin ang mga Pang-ugnay sa
Tambalan at Hugnayan
A DepEd-BEAM Distance Learning Program supported by the Australian Agency for International Development

2. 161
Kumusta, maraming modyul na ba ang nasagot mo? Natutuwa
ka ba at may marami ka nang alam na aralin? May iba ka namang
modyul na uumpisahan. Sana ay madali mong matatapos ang
pagsagot nito madagdagan ang iyong kaalaman.
Ang mga salita ay may kanya-kanyang paraan sa paggamit. Mas
lalo nating maintindihan ang mga salita kung alam natin ang gamit at
kahulugan ng mga ito maging sa pangungusap o sa lipon ng mga
salita. Sa modyul na ito ay nagagamit ang mga salitang pang-ugnay
sa tambalan at hugnayang pangungusap.
Piliin ang salitang pang-ugnay sa tambalan at hugnayang
pangungusap. Isulat ang titik ng tamang sagot.
1. Wala akong mabiling bulaklak ________ magagalit ang mga suki
ko.
a. o b. na c. at
2. Mag-iiyak ba ako ________ gagawa ako ng paraan.
a. at b. nang c. o
3. Nagtatagal daw ang dekorasyon ________ nakatitipid sila nang
malaki.
a. kaya b. kung c. upang
Subukin Natin
Sa Mag-aaral
Mga Dapat Matutuhan

3. 162
4. Dati ay nag-aalala ako ________ masama ang panahon.
a. sapagkat b. kapag c. dahil sa
5. Nakatitipid pa raw sila ________ hindi pa natutuyo ang mga
bulaklak.
a. dahil b. kaya c. kung
Tingnan ang Gabay sa Pagwawasto para sa mga tamang sagot.
Sino ang kilala mong bayani? Dapat mo ba siyang ipagmalaki?
Bakit? Basahin ang maikling kwentuhan ng mag-aaral.
May field trip ang mga mag-aaral. Tinitingnan nila ang mga
rebulto ng mga bayani sa bansa. Nasa harapan sila ng bantayog
ng Andres Bonifacio.
Pag-aralan Natin
Mahirap lamang si
Bonifacio ngunit ang
pagmamahal niya sa
bayan ay higit pa sa
kanyang sarili.
Si Bonifacio, kahit na
siya mahirap, ay
nagsikap na mag-aral,
bumasa, at sumulat.
Sa Tondo siya
ipinanganak at dito siya
nagsimulang magkaisip
tungkol sa pagtatanggol
sa bayan.

4. 163
Ano ang pinag-uusapan ng mga mag-aaral? Ano ang napapansin
mo sa mga sinabi ng mga mag-aaral?
Pansinin ang mga salitang nasa kahon:
A. Sa Tondo siya ipinanganak at dito siya nagsimulang magkaisip
tungkol sa bayan.
B. Si Bonifacio, kahit na siya mahirap, ay nagsikap na mag-aaral,
bumasa at sumulat.
Ang mga salitang nasa kahon ay ginagamit bilang pang-ugnay
sa kayarian ng pangungusap tulad ng tambalan at hugnayan.
Tambalang pangungusap – ay binubuo ng dalawa o higit pang mga
payak na pangungusap. Tinatawag na mga sugnay na makapag-iisa
ang mga bahagi ng tambalang pangungusap. Ginagamit ang pang-
ugnay na at kung magkapareha ang ideya ng mga sugnay; ngunit ang
pang-ugnay kung magkasalungat ang mga ideya at o kung may
pagpipilian.
Halimbawa:
a. Wala akong mabiling bulaklak at magagalit ang mga suki ko.
b. Marami ang may order ng sariwang bulaklak ngunit walang
dumarating na bulaklak mula sa Baguio.
c. Mag-iiyak ba ako o gagawa ako ng paraan?
Hugnayang pangungusap – kung ang isang pangungusap ay
binubuo ng payak na pangungusap o malayang sugnay at isang
sugnay na hindi makapag-iisa. Ginagamitan ng mga pang-ugnay na
kaya, upang, dahil sa, kung, kapag, pati, saka, ngunit, at subalit ang
hugnayang pangungusap. Ang mga pang-ugnay na ito na ginagamit
sa tambalan at hugnayang pangungusap ay tinatawag ding mga
pangatnig.
Halimbawa:
- Ang bansa ay uunlad kung magsisikap tayo.
sugnay na makapag-
iisa o malayang
sugnay
pangatnig sugnay na
di makapag-iisa

5. 164
- Kinuha ko ang mga kabataang hindi nag-aaral upang paaralin
sila.
Piliin ang angkop na pang-ugnay upang mabuo ang hugnayan o
tambalang pangungusap. Isulat sa papel ang sagot.
1. Walang nakararating na sariwang bulaklak mula sa Davao
_________ kanselado ang lipad ng eroplano.
2. Sundin mo ang payo ng iyong mga magulang __________ maging
maganda ang iyong kinabukasan.
3. Madaling natatapos ang mahirap na gawain __________ bawat isa
ay nagtutulung-tulong.
4. Matagal na siyang naghihintay __________ hindi pa dumarating
ang kaibigan.
5. Nagdidilig siya sa umaga __________ nagluluto siya sa hapon.
Gawin Natin
sugnay na makapag-iisa o malayang sugnay
pangatnig di-malayang
sugnay
dahil sa at ngunit
kapag sapagkat kaya
kung upang

6. 165
Ano ang iskor mo?
Iskor
Bumuo ng tambalan o hugnayang pangungusap. Hanapin sa
hanay B ang kaugnay na kaisipan ng nasa hanay A. Gamitin ang
angkop na pang-ugnay at isulat sa patlang.
A B
1. Sumilip siya sa siwang na
kanyang pinagtaguan
___________.
a. may katahimikan at
kapayapaan sa ating
damdamin.
2. Naiiba na ang henerasyon
ngayon ng mga Pilipino
__________.
b. ang bayan ay nangulila.
3. Si Del Pilar ay namatay
__________.
c. bawasan ng kalahating
dosena?
4. Masarap ang mabuhay
__________.
d. nakita niya ang isang
kawan ng maiitim na
hayop.
5. Limang dosenang itlog ang
dadalhin mo __________.
e. sa iba-ibang kabihasnang
dala ng mga dayuhan.
Tingnan ang Gabay sa Pagwawasto at iwasto ang iyong papel.
Mga Dagdag na Gawain

7. 166
• Tambalang pangungusap – ay binubuo ng dalawang
sugnay na makapag-iisa at ginagamit ang mga
pangatnig na at, ngunit, at o bilang pang-ugnay sa mga
pangungusap. At kung magkapareho ang ideya ng mga
sugnay; ngunit kung magkasalungat ang mga ideya at o
kung may pagpipilian.
Halimbawa:
Si Jose Rizal ay magaling sa Kastila ngunit si Marcelo H.
del Pilar ay sanay naman sa Tagalog.
• Hugnayang pangungusap – binubuo ng isang sugnay na
makapag-iisa at isang sugnay na di-makapag-iisa na may
ginagamit ding mga pangatnig bilang pang-ugnay sa
pangungusap tulad ng kung, nang, bago, upang, kapag,
kaya, dahil, sapagkat, datapwat.
Halimbawa:
Lahat ng mga empleyado ko ay mahuhusay
sugnay na makapag-iisa
kaya maunlad ang negosyo ko.
pangatnig sugnay na di makapag-iisa
Tandaan Natin

8. 167
Piliin ang tamang pang-ugnay at isulat sa sagutang papel.
1. Nagluto ng maraming pagkain ang nanay ngunit kaunti ang
dumating na bisita.
a. kaya b. upang c. ngunit
2. Sasama siya sa sayawan kung papayagan siya ng mga magulang.
a. kung b. o c. subalit
3. Dinilig nila ang mga halaman nilagyan ng pataba ang puno.
a. kaya b. ngunit c. at
4. Aalis ka ba __________ maghihintay ka sa akin?
a. at b. ngunit c. o
5. Nagtatanim sa bukid ang mga tao __________ panahon ng tag-
ulan.
a. kaya b. kung c. ngunit
Isulat sa kahon ang marka mo.
Iskor
Sariling Pagsusulit

9. 168
Ikahon ang mga pang-ugnay o pangatnig sa bawat
pangungusap:
1. Napilayan si Gene dahil malikot siya.
2. Nagmamadali si Keempee sa pag-uwi kaya naiwanan ang aklat.
3. Ikaw ang magluluto at ako ang mag-aalaga kay Roxy.
4. Dapat pitasin ang kaymito kapag ito ay hinog na.
5. Gusto niyang sumali sa paligsahan ngunit mahiyain naman siya.
Ano ang iskor mo?
Iskor
Kung tama lahat ang sagot mo, binabati kita!
Pagyamanin Natin

10. 169
Subukin Natin
1. c
2. c
3. a
4. b
5. a
Gawin Natin
1. dahil sa
2. upang
3. kung
4. ngunit
5. at
Mga Dagdag na Gawain
1. at – D. nakita niya ang isang kawan ng maiitim na hayop.
2. dahil – E. sa iba-ibang kabihasnang dala ng mga dayuhan.
3. kaya – B. ang bayan ay nangulila.
4. kung – A. may katahimikan at kapayapaan sa ating damdamin.
5. o – C. bawasan ng kalahating dosena.
Sariling Pagsusulit
1. c
2. a
3. c
4. c
5. b
Pagyamanin Natin
1. dahil
2. kaya
3. at
4. kapag
Gabay sa Pagwawasto

11. 170
5. ngunit