1. Dojke (lat. mamma,
grč. mastos)

2. Dojke ili mlecna zlezda
Najveca je kozna zelzda
Nalazi se na ventralnoj strani
grudnog koša na granici kosti i
hrskavice četvrtog rebra
Izgrađena od 20 do 25 pojedinačnih
žlezda.

3. Dojka ženskog novorođenčeta ne
razlikuje se od dojke muškog
novorođenčeta
Do početka puberteta muške i
ženske dojke razvijaju se jednako, a
onda se muška dojka u pravilu dalje
ne razvija, dok se ženska pod
uticajem ženskih polnih hormona
razvija i njen razvitak završava se
tek za vreme trudnoće i dojenja.

5. Izgrađena od 20 do 25 pojedinačnih
žlezda. Svaka od njih zajedno s
vezivnim i masnim tkivom izgrađuje
po jedan režanj. Režnjevi su
međusobno podeljeni gušćim
vezivnim tkivom, a svakom režnju
dojke pripada jedan glavni odvodni
kanal (ductus lactiferus), koji
završava levkstim proširenjem na
bradavici (porus lactiferus).

8. Normalnu veličinu doseže u dobi
između šesnaeste i devetnaeste
godine .
Većinom je smeštena između drugog
i sedmog rebra, te između lateralnog
dela prsne kosti i srednje pazušne
linije (regio mammalis)

9. Koren dojke (radix mammae) se
nalazi u području ispod drugog rebra i
nastavlja se u trup (corpus mammae).
Dojka je obložena kožom koja u
donjem delu čini oštar prevoj, poput
žleba (sulcus submammalis) i prelazi
u kožu prsnog koša .

10. Na vrhu dojke je bradavica (papilla
mammae), izbočena tvorba i visine
oko centimetar, kroz koju izlaze
izvodni kanali mlečne žlezde. Oko
bradavice je kružno pigmentirano
područje (areola mammae)

11. Dojku oblikuje žlezdano tkivo mlečne
žlezde (glandula mammaria) u i
obloženo masnim tkivom. Mlečnu
žlezdu čini 10 do 20 alveotubuloznih
žlezda (lobi glandulae mammariae),
od kojih svaka ima izvodni kanal
(ductus lactiferi) koji se svaki
posebno otvara na bradavici dojke.

12. Grudni kos 2-veliki grudni mišić; 3-mlečne žlezde; 4-bradavica; 5-
areola; 6-mlečni kanali; 7-masno tkivo; 8-koža

13. Arterije dojke su ogranci tri arterija:
unutrašnje arterije grudnog koša (a.
thoracica interna), lateralne a.
grudnog koša (a. thoracica lateralis) i
međurebrene arterije (aa.
intercostales).
Vene dojke čine splet ispod kože,
koji započinje oko areole Hallerovim
prstenom (plexus venosum areolaris)

14. Limfne žlezde dojke nalaze se na
površini i u dubini dojke, čineći mreže
koje međusobno anastomoziraju.
Najveći deo površnih limfnih žlezda
uliva se u limfne čvorove pazuha
(nodi lymphatici axillares)

15. Dojka je kod muškaraca rudimentirani organ, a
kod žena je deo polnog aparata koji luči mleko i
omogućava prehranu odojceta spregom niza
hormona

16. Dva do tri dana nakon porodjaja počinje obilno lučenje
mleka
Svako dojenje izaziva deseterostruko povećanje lučenja
prolaktina koje traje oko jedan sat.
Mleko se neprekidno luči u alveole mlečnih žlezda,

18. Zbog ranije navedenog, dojke žene su vrlo osjetljive i sklone
patološkim promjenama.
Sve bolesti dojke mogu se podijeliti u dvije skupine:
netumorske i tumorske bolesti
Tumorske bolesti dojke
1. Dobroćudni tumori. Najčešći je fibroadenom (češći je kod
mlađih žena) i papilom (resičasto bujanje u mlečnom vodu
koje često uzrokuje krvarenje, pa je čak 50% svih krvavih
iscedaka iz bradavice uzrokovano tom promenom). Ostali su
prilično retki. To su: lipom, fibrom, hemangiom, neurinom,
hondrom. Ciste također pripadaju ovoj skupini. Poseban
oblik retkog tumora dojke su phyllodes tumori (sastoje se od
cističnih formacija kojima listasto bujaju izdanci stanica)
2. Zloćudni tumori (rak dojke).

20. Postoji nekoliko različitih vrsta raka dojke, koji se
mogu razviti u različitim delovima dojke. Najčešći
je poznat kao duktalni karcinom dojke, koji se
razvija u ćelijama koje se nalaze duž mlečnih
kanala. Na duktalni karcinom dojke otpada oko
80% od svih slučajeva raka dojke.

21. Menstruacija
Menstruacija ili mjesečno krvarenje do kojeg dolazi pod
uticajem žlezda s unutrasnjim lučenjem, pri čemu se
sluznicamaternice koja je bogata krvnim žilama svaki mesec
priprema da prihvati oplođenog jajašca i ako se to dogodi
dolazi do trudnoće, u protivnom sluznica "odumire" i izbacuje
se krvarenjem. Krvarenje je poslednja faza menstrualnog
ciklusa čije je prosečno trajanje 28 dana, a prvi dan se
računa od početka krvarenja. Menstruacija je prirodna
pojava, a ne bolesno stanje.

22. Prva menstruacija naziva se menarha i prve menstruacije
često su neuredne, a s vremenom se normaliziraju.
Djevojčice prvu menstruaciju dobijaju između 9. i 16.
godine. Krv može biti gusta ili tamno smeđe boje, a količina
krvi koja se gubi menstruacijom određena je
hormonalnom ravnotežom do koje dolazi tek nakon nekoliko
godina od prve menstruacije.

23. Žene u proseku gube svakog meseca 50 do 100 g krvi i
organizam taj nedostatak brzo nadoknadi ukoliko
menstruacije nisu suviše česte ili suviše obilne. Uobičajeno
trajanje ciklusa računa se od 23 do 35 dana, a samo
krvarenje može trajati od tri do sedam dana.

24. Između 20. i 30. godine života žena dostiže najveću
plodnost, ali često pate od bolnih menstruacija. Jedan broj
žena pre i za vreme mjesečnice oseća neugodne bolove u
donjem delu trbuha ili u području bubrega.

25. U dobi od 40 godina povećava se broj žena s neredovnim
menstruacijama, a nakon 45. godine na 50%. Menstruacije
traju kraće ili duže i postaju nepredvidljive. Mogu nestati i na
nekoliko mjeseci, pa se ponovno pojaviti, krvarenje može biti
vrlo slabo ili pak postati vrlo jako. U toj dobi 10% žena pati
od menoralgije kod kojeg krvarenje traje duže od 7 dana, a
prisutni su i ugrušci krvi. U pedesetim godinama života u
pravilu nastupa menopauza.

26. PMS
PMS je poremaćaj koji osećaju mnoge žene u
periodu od 1-2 nedelje pre menstruacije.
Simptomi mogu uključivati napetosti i nadutosti u
donjem delu trbuha, napetosti grudi, bolove u
leđima, akne, nervozu,depresiju, glavobolju, umor,
pojačano zadržavanje tečnosti i promenu
raspoloženja. Iako nema egzaktnih statističkih
podataka, pretpostavlja se da oko 70-75 % svih
žena s vremena na vreme oseti neku od ovih
tegoba. 30-40% žena ima tegobe tako jake da dva
do 3 dana menjaju uobičajeni ritam, a 5% žena je
potpuno onesposobljeno za normalni ritam života.

27. Smatra se da hrana bogata
crvenim mesom i
zasićenim masnoćama,
kao i hrana mlečnog
porekla može pogoršati
ove simptome. Zato
stručnjaci savetuju
izbegavati ovu hranu posle
perioda ovulacije, a takođe
i jesti obroke bogate
kompleksnim
ugljenimhidratima, dakle
jesti npr. špagete sa
umakom bez mesa, ili sa
umakom od gljiva, rižu
samu ili sa povrćem, te
sirovo i kuvano povrće i
voće.

28. Nekada su PMS smatrali problemom psihološke
prirode, danas se tačno zna da je to problem čisto
fizičke naravi i tako mu se i pristupa

29. Psihicki:
ceste promene raspolozenja
nervoza, napetost
osetljivost , teskoce u koncentraciji ,
paranoja I depresija

30. Fizicki :
slabost , umor , glavobolja
vrtoglavica , oticanje zglobova , bolovi
u krstima …
nadutost, povecanje apetita
pojava akni I dijareja

33. Andrijana
Maksimovic
I3