Proceso da compostaxe da materia orgánica dos residuos. Proceso del compostaje de la materia orgánicas de los residuos

1. Compostaxe
Obtención de compost a partir
da materia orgánica dos
residuos
Juan Poza IES A Basella

2. Que é o compost
 A compostaxe é o proceso de descomposición
da materia orgánica contida nos restos
orgánicos.
 Este proceso é realizado por microorganismos
que necesitan unhas condicións físico-
químicas adecuadas.
 O compost é un producto que, sen ser un
abono, se pode empregar como mellorante
das características do solo.

3. Obxectivos da compostaxe
 Tratamento da materia orgánica dos residuos
orixinando un producto estándar.
 Destrucción dos organimos patóxenos
mediante a desinfección polo calor xenerado.
 Reduci-la masa do residuo orgánico nun 50
%, mediante a perda de humidade e o
desprendemento de sólidos volátiles.
 Obtención dun producto final utilizable en
xardinería, agricultura e recuperación de
solos.

4. Usos do compost
 Aporte de materia orgánica (humus) ó solo (desexable
que o solo conteña un 3 % de m. o.) e oligoelementos.
 Mellora as propiedades físicas, químicas e biolóxicas
dos solos.
 Aumenta a capacidade de retención de auga no solo,
reducindo a evaporación.
 O compost diminúe a densidade do solo e aumenta a
capacidade de retención de auga e a súa porosidade.
 Aumenta a poboación bacteriana e de fungos. Tamén
aumenta o pH.
 Retén os abonos químicos no terreo.

5. Usos potenciais do compost
 Plantacións intensivas de alto rendemento.
 Mercado agrícola: fertilizante e enmenda
orgánica de solos.
 Restauración de solos degradados,
desertizados e erosionados.
 Cama para o cultivo de setas (15-20 % do
substrato).
 Cultivo de: vide, horticultura, cítricos,
almendro, cereais, remolacha.

6. Métodos de compostaxe
Compostaxe aeróbica.
Método natural: A materia orgánica
amontónase en pilas que se voltean
periódicamente para airear. O proceso de
compostaxe é de 3-4 meses.
Método acelerado: As pilas ou os reactores
rotatorios son aireados mediante correntes
de aire. O proceso leva 2-3 meses.
Compostaxe anaeróbica.

7. Proceso de elaboración
Recepción
Clasificación
Fermentación
Fracción orgánica Fraccións recuperables Non recuperables
Reciclaxe Vertedoiro ou
incineradora
Acondicionamento
Maduración
Impurezas

8. Proceso en planta

9. Procesamento da fracción orgánica

10. Recepción
 Balanza: Pesaxe de
residuos recibidos e
compost despachado.
 Explanada de recepción:
Para aparcamento e
maniobras.
 Tolva ou foso: con
deslizador, piso móbil ou
brazo articulado (pulpo).

11. Clasificación

12. Fermentación natural
 Solo impermeable con
captación de lixiviados.
 En lugares húmidos, a zona
de fermentación é cuberta.
 Material apilado en filas ou
caballóns de 1-2 m de alto
por 3-4 m de lonxitude.
 Volteo periódico para airear.
 Evítanse cheiros empregando
secuestrantes (carbonato de
cal e productos comerciais).
 Duración: 3 meses.

13. Fermentación acelerada en pilas
 Pilas similares ás da
fermentación natural
ou de máis anchura e
lonxitude.
 Sistema de
ventilación
descontinua por
tubos perforados no
chan.
 Redúcense olores
cubrindo o compost
cun estabilizador.
 Duración: 1-2 meses.

14. Fermentación tubos de
fermentación intensiva
 Túneles de
formigón de
compostaxe
intensiva.
 Ventilación
controlada.
 Biofiltro para
controlar gases
de saída.
 Control de
humidade e
temperatura.
 Duración: 1-2
meses.

15. Fermentación en tambores
xiratorios
 Inxección de
aire secuencias
e controlada no
interior dos
tambores.
 O aire saínte é
tratado
mediante un
biofiltro.

16. Fermentación individual
 Composteiros de
pequenas dimensións
por fermentación
natural para
compostaxe
doméstica.

17. Maquinaria
Volteadora móbil

18. Etapas da fermentación aerobia
 Etapa de latencia: Iníciase o crecemento de
microorganismos. Duración 2-4 días.
 Etapa termófila: Actividade fermentadora das
bacterias descompoñedoras cun incremento da
temperatura (50-70 ºC). Duración variable de 1 a 3
meses. Obtense un compost semicurado
 Fase mesófila ou de maduración: Diminúe a
actividade bacteriana e comeza a acción
descompoñedora dos fungos. Descende a
temperatura a 40 ºC. Duración variable de 1 a 4
meses. Obtense un compost curado ou humificado.

19. Etapas da fermentación aerobia

20. Factores físico-químicos da
fermentación

21. Fermentación: Parámetros físicos
 Aireación: É necesario aportar osíxeno
mediante volteo ou inxección de aire para
evita-la anaerobiose (que orixina gases
reductores: CH4, H2S, NH3, etc.).
 Humidade: O contido óptimo atópase
entre 50 e 60 %. Por debaixo do 14 %
interrómpese a actividade biolóxica. Por
riba do 60 % prodúcese anaerobiose.
Durante a fermentación, a humidade
diminúe, sendo tanto mellor o compost
canto menos humidade conteña.
 Temperatura: A temperatura ambiental
comeza a aumentar na fase de latencia
ata acada-los 55-60 ºC na fase termófila.
Logo baixa ata 40-50 ºC na fase mesófila.
Por último, descende a 12 ºC cando se
interrompe a actividade biolóxica.
Mantendo a temperatura da fase termófila
durante 3 días, desinféctase o compost.
 Granulometría: As partículas deben ter
dimensións de 1,2 x 5 cm. Máis pequenas
provocan aglomeración e lixivados.

22. Fermentación: Parámetros químicos
 pH:
 Inicialmente presenta valores próximos
a 6 u.
 Na etapa inicial da fase termófila faise
máis ácedo por orixínarse ácidos
débiles, e baixa a 4,5 u.
 No cume da fase termófila alcalinízase
a causa da degradación das proteínas
a amonio, acadando valores de 8.5 u.
 Ó final da fermentación acada valores
próximos á neutralidade.
 O pH contrólase engadindo cal ou
sosa.

23. Evolución dos parámetros
ambientais

24. Fermentación: Parámetros químicos
 Materia orgánica: Durante a
primeira etapa da fase
termófila ten lugar a perda do
30 % de materia orgánica
volátil.
 Carbono orgánico: Diminúe
como resultado da
transformación da materia
orgánica en CO2.
 Nitróxeno total: Durante a
fermentación pérdese un 10 %
do nitróxeno total a causa da
volatilización do amoníaco nos
comezos da fase termófila.
Durante a fermentación, o nivel
de nitróxeno debe estar entre
1,2 e 1,5 %.

25. Fermentación: Parámetros químicos
 Relación C/N: Debe manterse nuns valores
óptimos de 25-30/1, xa que os microorganismos
consumen o carbono nesta relación.
Valores máis altos alongan o período de
compostaxe e diminúe a temperatura.
Valores máis baixos provocan a perda de
nitróxeno amoniacal, empobrecendo o compost.
Auméntase a relación C/N engadindo restos
vexetais ou serrín ricos en carbono.
Para reducila engádense restos de peixe, lodos
de depuradoras (non máis do 35 %) ou compost
maduro.
Durante a fermentación, a relación C/N diminúe
ata acadar valores entre 16 e 20/1, sendo
desexable que non pase de 18/1.

26. Características ambientais no inicio
da compostaxe
Período no que os microorganismos
colonizan o medio.
Parámetros condicionantes de partida:
Contido de sólidos: 40-50 % en peso.
Humidade: 50-60 % (inversa de sólidos).
Osíxeno: 15-18 %.
CO2: < 10 %.
Composición da materia prima

27. Materia prima a empregar
 Os materiais a compostar aportan o alimento para os
microorganismos e afectan ás condicións ambientais
no interior da masa a compostar
 Materiais que aportan enerxía: necesaria para o
crecemento microbiano.
 Materiais voluminosos ou de recheo: diminúen a
humidade, aumentan a porosidade, favorecen a
osixenación, diminúen cheiros e aumentan a relación
C/N.
 Materiais equilibrados ou mixtos: posúen as dúas
características anteriores.

28. Materiais que aportan enerxía
 Son húmidos, pouco porosos e contñen moito
nitróxeno. Exemplos:
 Recortes de céspede.
 Esterco de vacas, polos e coellos.l
 Desperdicios de froitas e legumes.
 Recortes de plantas verdes

29. Materiais de recheo
 Empréganse para mellora-las propiedades físicas
dos materiais a compostar.
 Son secos, moi porosos e pobres en nitróxeno ou
ricos en carbono.
 A súa ausencia provoca diminución da temperatura,
ralentización da fermentación e cheiros. Exemplos:
Astillas de madeira.
Aserrín.
Palla.
Bagazo de remolacha.
Talos de millo
Cortiza de pino
Coriza de eucalipto
Residuos de desbroce de
montes.

30. Materiais equilibrados
 Aportan ó mesmo tempo enerxía e recheo.
Exemplos:
 Árbores e arbustos moídos.
 Esterco de cabalos con palla.
 Palla de leguminosas
 Follas
 Lodos de depuradoras de augas residuais.

31. Outros materiais
 Tamén se pode engadir:
 Bolsas de té.
 Pousos de café
 Aceite vexetal usado.
 Cascas de ovos.
 Papel sen tinta de cor.
 Cinza de madeira.
 Iogur
 Osos moídos.
 Cascas froitos secos.
 Pan, pasta e arroz
 Débense evitar:
 Carne, peixe e leite (cheiros,
roedores e insectos).
 Vexetais enfermos (patóxenos).
 Metais, plásticos, vidro, …
(impropios).
 Revistas e periódicos coloreados
(metais pesados).
 Troncos de madeira (lignina).
 Sementes e bulbos (poden
perdurar).
 Osos (non se degradan).
 Excrementos de cans e gatos
(patóxenos).
 Serrín de madeira tratada (tóxicos).

32. Relación C/N de algúns materiais
Material Relación C/N
Restos de cociña
Herba
Desbroce de xardín
Follas secas
Serrín
Virutas de madeira
Cortizas
Papel e cartón
Palla
Esterco de galiña
Esterco de bovino
Esterco de cabalo
12-20
12-15
20-60
30-60
100-500
120
100-150
120-500
100
10-18
20
20-50

33. Maduración ou humificación
 Apilación do compost primario ou
semicurado en pilas de menos de
2-3 metros de altura.
 Ó aire libre en terreos
impermeables.
 Volteo periódico para estabilización
e evitar cheiros.
 Duración: 3-4 meses.
 Rendemento total: 28-32 % en
relación á materia orgánica residual
(M.O.R.) de partida.

34. Fotografías comparativas
INICIAL FINAL

35. Criterios de calidade de maduración
 pH: 7-8.
 Relación C/N:
 Semicurado: 16-20/1.
 Curado <12/1.
 Test da man:
 Curado: Mancha as mans de negro,
como carbón (foto inf.)
 Humidade: 25-35 %. Máxima 40 %.
 Temperatura: 15-25 ºC.
 Cor: Negra (foto inferior).
 Olor: A terra mollada (non rancio).
 Granulometría: Inferior a 15 mm.
 Materia orgánica total: >25 %
 Inertes: 30-70 % Compost maduro
Compost semicurado

36. Test de maduración de Rottegrade
 Colócase o compost nun recipiente illado e contrólase
a temperatura de autoquentamento.
Temperatura Grao madurez Clasificación
0-10 ºC V Maduro
10-20 ºC IV Maduro
20-30 ºC III Non maduro
30-40 ºC II Compostando
40-50 ºC I Mat. fresco

37. Outros criterios de calidade
 Ausencia de materiais inertes dun diámetro
superior a 10 mm. (menos do 3 %).
 Contido de metais pesados inferior a:
Cadmio 3 mg/Kg Mercurio 5 mg/Kg
Cobre 450 mg/Kg Cromo 270 mg/Kg
Níquel 120 mg/Kg Partículas
>10 mm
< 10 %
Chumbo 150 mg/Kg E.coli NMP/g
< 1.000
Zinc 1.100 mg/Kg

38. Aditivos mellorantes
 Area de río, perlita e vermiculita para aumenta-la
permeabilidade e aireación do compost para xardíns e
viveiros de plantas.
 Cal e dolomita para solos con pH ácido, solos
degradados, canteiras de áridos, e minería.
 Aminoácidos e outros nutrintes biolóxicos para favorece-
la proliferación de determinadas especies microbianas.
 Turba e arxilas absorbentes eliminan cheiros e
incrementan a capacidade de retención de auga e de
intercambio iónico do compost.

39. Acondicionamento ou afino
Disgregación
Separación
Materia orgánica
fermentada
(CDR) Combustible
Desecado residual
Inertes
Moenda
Tamizado
Compost fino Compost groso
Combustión Vertedoiro
Metais
Reciclaxe

40. Acondicionamento ou afino

41. Afino
Un trómel separa as partículas maiores
de 20 mm (plásticos, inertes e restos de
poda.
Unha mesa densimétrica separa os
materiais pesados (vidro, cerámica e
osos).
Os materiais menos pesados son
aspirados por un ciclón (plástico, papel e
partículas moi finas).

42. Rendibilidade da compostaxe
 Unha planta de compostaxe é rendible a partir dun
promedio de procesamento de 300 Tm/día, e un
mínimo de 100 Tm/día (Ministerio de Fomento (300 e
100 mil habitantes respectivamente).
 Obtense un rendemento en peso do 28-32 % e do 20-
40 % en volume de compost en relación cos residuos
tratados.
 O compost debe utilizarse na zona a causa do
encarecemento do transporte.
 Débese considerar a calidade agrolóxica en función
da Directiva 86/278/CEE (modificada ?).

43. Problemas do compost
 Escasa demanda do mercado.
 Baixo prezo.
 Contido de metais pesados, herbicidas e compostos orgánicos
persistentes, que se concentran como resultado da reducción do
volume.
 Efecto acumulativo dos metais pesados nas cadeas tróficas.
 Presencia de materiais inertes e partículas de plástico que aumentan
a concentración de sais (de sodio, calcio e magnesio) e
contaminates orgánicos (PCB, hidrocarburos e ácidos orgánicos).
 Non se trata dun fertilizante, pois ten un baixo contido en nitróxeno.
 Custos de transporte.
 Importante realizar unha boa selección en orixe da materia orgánica.

44. Problemas de calidade
 Compost inmaduro con alto relación C/N inmobiliza o
nitróxeno causando deficiencias no solo.
 O compost inmaduro degrádase consumindo osíxeno,
xerando un ambiente reductor que favorece a
movilidade dos metais pesados do solo, Tamén pode
xerar problemas fitotóxicos a causa da presencia de
ácidos (acético, propiónico e butírico)
 Compost con baixa relación C/N causa niveis
elevados de NH3 que afecta ó crecemento vexetal.
 Compost con baixo contido en materia orgánica
moviliza os metais pesados.

45. Aplicación do compost (1)
 Térmos xerais: 20-50 Tm/Ha cada 2-3 anos en outono ou
primaveira.
 Pradeiras e forraxes: 25-40 Tm/Ha o primeiro ano. Logo 20
Tm/Ha cada 2-3 anos en primaveira.
 Froitas: 100-200 Tm/Ha cada 2-3 anos.
 Viticultura: 50-100 Tm/Ha cada 2-3 anos despois da
vendima.
 Leguminosas: 40 Tn/Ha/ano.
 Cultivos herbáceos: 30 TM/Ha/ano.
 Olivares: 75 Tm/Ha/ano.
 Invernadoiros: 1-1,5 Kg/m2
cada 2-4 anos.
 Cultivos hortofrutícolas: 50-100 Tm/Ha cada 2-4 anos.
 Viveiros: 20-35 % do volume do substrato

46. Aplicación do compost (2)
 Plantas ornamentais: 100-250 Tm/Ha cada 2-4 anos.
 Céspede: 100-200 Tm/Ha. Logo 25-40 Tm/Ha cada 2-
4 anos.
 Xardíns: 100-300 Tm/Ha. Logo 20-40 Tm/Ha cada 2
anos.
 Recuperación de terreos: 1.000 Tm/Ha.
 Hortalizas: 75 Tm/Ha/ano.
 Cultivos industriais: 70 Tm/Ha/ano.
 Champiñón: 10-30 % da cama.
 Pataca: Entérrase en inverno.