1. OKUL YÖNETİCİLERİNİN
YERLEŞTİRİLMESİ VE ATANMASI
Hayri Arslan

2. EĞİTİM YÖNETİCİLERİNİN SEÇİLMESİ
VE ATANMASI
Türkiye’de eğitim ve okul yöneticiliği için, öğretmenlik
eğitimi sırasında yada sonradan yönetim alanında
eğitim görmeyi zorunlu kılan bir madde olmadığı gibi
bu şekilde bir gelenekte yoktur. Meslekte asıl olan
öğretmenliktir.(maarif teşkilatı kanun 12. madde)
Diğer taraftan Milli Eğitim Kanunu’nun 43.
maddesinde öğretmenliğin ‘Devletin eğitim, öğretim
ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel
bir ihtisas mesleğidir.’

3. Yöneticilerin Atanmasın ’da Temel
İlkeler;
Atamalarda, kariyer ve liyakat ilkeleri esas alınır.
Atamalarda norm kadro esasları göz önüne alınır.
Atamalarda puan üstünlüğü göz önüne alınır.
Atamalarda, kamu yararı ve hizmet birlikte değerlendirilir.
Yönetim Kademeleri;
1.Kademe: Müdür yardımcılığı
2.Kademe: Müdür başyardımcılığı
3. Kademe: C tipi eğitim kurumu müdürlüğü
4. Kademe: B tipi eğitim kurumu müdürlüğü
5.Kademe: A tipi eğitim kurumu müdürlüğü

4. Yönetici olarak atanacaklarda
aranacak genel şartlar
MADDE 7 – (Değişik : 15.5.2010/27582
RG) (1) Yöneticilik görevlerine atanacaklarda
aranılan genel şartlar şunlardır;
Yükseköğrenim bitirmiş olmak,
Öğretmenlikte ve Devlet memurluğunda adaylığı kaldırılmış olmak,
Bu Yönetmelik kapsamında sayılan yöneticilik görevleri dahil öğretmenlikte en az üç yıl
görev yapmış olmak,
(Değişik : 09.08.2011/28020 RG) Atanmak istenilen eğitim kurumuna Talim ve Terbiye
Kurulu Kararlarına göre alanı itibariyle öğretmen olarak atanabilecek bir alan öğretmeni
olmak,
Yöneticilik görevi, son üç yıllık hizmet süresi içinde adli veya idari soruşturma sonucu
üzerinden alınmamış olmak,
Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen yerler dışındaki eğitim kurumu yöneticiliklerine
atanacaklar için ilgili mevzuatına göre zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış, bu
yükümlülükten muaf tutulmuş ya da sağlık veya eş durumu özrüne dayalı olarak bu
yükümlülüğü ertelenmiş olmak,
Varsa atanacağı görev için öngörülen seçme sınavında başarılı olmak.
(Ek ikinci fıkra : 09.08.2011/28020 RG)Eğitim kurumu yöneticiliklerine atanmak isteyenlerin;
duyurusu yapılan yöneticiliklere başvuru tarihi itibariyle fiilen eğitim öğretim hizmetleri
sınıfı kadrolarında çalışıyor olmaları şartı aranır.

5. Yönetici Olarak Atanacaklarda
Aranacak Özel Şartlar
a) Müdür başyardımcılıklarına atanabilmek için en az 1 yıl,
b) (C) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 1 yıl,
c) (B) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 2 yıl,
ç) (A) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 3 yıl,
eğitim kurumlarında asaleten yöneticilik yapmış olma şartı aranır.
(7) (Değişik 21.07.2012/28360 RG) Yatılı bölge ortaokullarının;
a) Müdür başyardımcılıklarına atanabilmek için en az 1 yıl,
b) (C) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 2 yıl,
c) (B) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 3 yıl,
ç) (A) tipi eğitim kurumu müdürlüklerine atanabilmek için en az 4 yıl
eğitim kurumlarında asaleten yöneticilik yapmış olma şartı aranır.

6. Yönetsel Erkin kullanımı ve özellikleri
Toplum eğitim ihtiyaçlarını karşılamak üzere toplumsal
birimler kurmuştur . Yani okullar zaman içinde devlet
tarafından yapılıp kamu hizmetine dönüşmüştür. Tabi
istenilen nitelik ve niceliğe kavuşması için etkili bir yönetim
gereklidir. Eğitim yönetimi bu görevi layıkıyla yerine
getirebilmesi için ‘Yönetsel Erkle’ donatılmıştır.
Bu yönetsel erkin özellikleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
a.Vizyon ve Misyon
b.Liderlik ve Yöneticilik

7. Yönetsel Erkin Özellikleri
Vizyon Misyon
Maddi-manevi tüm değişkenleri içine Örgütün bir bölümünü geliştirmeyi
alır(Holistik), Misyonu içerir hedefler,sınırlıdır.
Örgütün geleceği üzerinde odaklaşır Örgütün bugünkü ihtiyaçları önemli
İçseldir (interna) Personele örgütün Dışsal Personele Müşterilerin
misyonunun nereye gittiğini anlatır ihtiyaçları hakkında bilgi verir.
Personeli motive etmek için gelecek Personelin günün şartlarına göre
temelli acık hedefler geliştirilir. işini en iyi yapması istenir
İyi bir lider ve yönetici olabilmek için onlardan beklenen görevleri
etkin bir biçimde yapması gerekir. Bunu yapabilmesi içinde vizyon
sahibi olması gerekir.

8. Liderlik ve Yöneticilik
Örgütlerin amaçlarına ulaşmalarında yöneticiler etkin
olduğu gibi,doğal anlamda liderler etkindir. Lider bir
amaca doğru insanları peşinden sürükleyen kişidir.
Lider davranışlarda grubun kararını esas alırsa
demokratik kendi kararlarını esas alırsa da otokratik
lider olur.

9. Lider Türleri
Otokriter Lider: Güce dayalı bir liderlik türüdür.
Grup içinde kimse liderin sözü üstüne söz söyleyemez
hatta duygu ve düşüncelerini bile dile getiremezler.
Liderin duygu ve düşünceleri ön plandadır.
Hümanist (Babacan) Lider: Korumacı rolündedir.
Karar alırken bazen orta basamaktakilerin fikrini
almasına rağmen,genellikle patron adına kendisi
yetkilidir. Ödül sistemi kullanır. Cezayı zorunlu
kalmadıkça kullanmaz

10. Lider Türleri
Destekleyici Lider: Lider kararları grup üyeleriyle
almaz. Fakat onların görüş ve önerilerini dikkate
alarak karar alır.
Demokratik ve Katılımcı Lider: Lider kadar
grubun diğer üyeleri de örgütün karar,plan
politikalarında söz sahibidir. Grup içi çatışmaları
engellediği gibi karar mekanizmasında yavaşlama bu
yüzden de zaman kaybı yaşanmaktadır.

11. Lider Türleri
Tam Serbestlik Tanıyan Lider: Grup üyelerinin
amaç,plan ve politikalarını kendileri saptayıp
kararlarında kendilerinin vermesi durumudur. Lider
müdahale etmez Kültür ve eğitim seviyesi düşük ise
grubun alacağı kararlar tehlikeli olabilir.
Doğal Lider: Yönetici tarafından seçilmeyen tam
tersine grup tarafından yaratılan bir liderlik
modelidir. Resmi yetkisi olmadığı halde grup
üzerinde etkinliği fazladır.

12. Lider Türleri
Karizmatik Lider: Grup üyelerini peşinden
sürükleyen büyüleyici bir yapısı vardır. Bu nedenle
etkinliği yüksektir. Kararları kendisi verir ve her sözü
emir kabul edilir.
Vizyoner Liderlik: İnsanları topluca harekete
geçiren vizyonlar geliştiren bir liderlik türüdür.
Sorunlara küresel ve sezgisel yaklaşması en büyük
özelliğidir.

13. Lider Türleri
Kültürel Liderlik: Örgütün güçlü ve aynı yamanda
esnek bir kültüre sahip olmasını sağlar.
Süper Liderlik: Herkes kendi kendinin lideridir
liderlik kişisel görülmemekte. Hiyerarşi önemsiz.
Etik(Moral) Liderlik: Belirli etik değerlere ve
ilkelere dayalı olan bir liderlik türüdür.
Transformasyonel Liderlik: Köklü ve radikal
değişimler amaçlayan yaklaşımdır.
Transaksiyonel Liderlik: Geleneğe ve geçmişe
bağlı bir liderlik türüdür.

14. Liderlik Yaklaşımları
Özellik Yaklaşımı: İlk yaklaşımdır. Liderlerin
bireysel özellikleri temel alır. Liderin farklı olması
beklenir. Lider olunmaz lider doğulur görüşündedir.
Davranışsal Yaklaşım: Bireysel özellikleri yerine
davranışları temel almıştır. Davranış ekolüne göre de
iki ye ayrılır. Göreve yönelmiş lider tipi ve İnsana
yönelmiş lider tipi olmak üzere.
Durumsallık Yaklaşımı: Değişik koşulların değişik
liderlik tarzları gerektirdiğini söyleyen yaklaşımdır.
Lider, ortamının özellik ve gereksinimlerine göre
ortaya çıkar.

15. Okul Yöneticisinin Liderlik Rolleri
Vizyoner Liderlik: Yolu görmek, yolda yürümek ve
yol almak
Öğretimsel Liderlik: Öğretmenlerin mesleki
gelişimiyle ilgilenir, etkili bir öğrenme ve öğretimsel
liderlik standartları vardır. Sayfa 109
Etik Liderlik: Duygu ve düşünceleri etik ilkeler
çerçevesinde geliştirmeye çalışmaktadır.
Dönüşümcü Liderlik:Günümüzde sürekli bir
değişim halinde olan eğitim sistemi böyle liderlere
oldukça ihtiyacı vardır. Lideri izleyenler üzerinde
bıraktığı etki çok önemlidir.

16. Okul Yöneticisinin Liderlik Rolleri
Öğrenen Lider: Etkili liderlik kendilerini
geliştirmek kadar başkalarının da kapasitesini
artırmaktır Öğrenen lider örgütlerin çevreye uyum
sağlama ve öğrenme kapasiteleri ile doğrudan
ilişkilidir.

17. Okul Yöneticisinde Olması Gereken
Özellikler
1. Bir yönetici, okulu çevresine yararlı kılmaya ve
zamana uyum sağlamasına çalışmalıdır.
2. Yönetici yenilikçi olmalıdır.Bilimsel ve teknolojik
yeniliklere açık olursa başarılı olabilir.
3. Eğitim yöneticisi örgütsel amaçları
gerçekleştirmelidir.
4. Kadrolaşmış okulda eğitimin değişik dallarında
uzmanlar bulmalıdır.
5. İyi bir eğitim yöneticisi demokratik liderlik özelliğini
taşımalı ve her zaman kaliteyi artırmaya yönelik
çalışmalarda bulunmalıdır.

18. Yönetici ve Yetiştirilmesi ve
Atanmasında Alınacak Tedbirler
Bilindiği üzere eğitim yöneticileri öğretmenler
tarafından seçilmekte ve atanmakta bu durum
yöneticilik yapacak kişileri aslında yönetim alanında
pekte deneyimli yada eğitimi olmayan kişiler
tarafından yöneticilik yapılmasına sebep olmuştur.
Bunun önüne geçmek içinde bir çok tedbirler gerek
Eğitim Şuralarında gerekse Meb tarafından çeşitli
önlemler alınmıştır.

19. Alınabilecek Önlemler
Alınan Şura kararlarının uygulamaya geçmesi
MEB ve üniversiteler derhal işbirliği halinde çalışması
Yöneticilikle ilgili tanım ve sınıflama uzman kişiler
tarafından yapılmalı
Atamalarda objektif kriterler belirlenmeli ve bu
kriterler esas alınmalı
Her şeyden önce yöneticilik profesyonel bir meslek
olarak kabul edilmeli
Mevcut yöneticilerin durumları gözden geçirilmeli ve
meslek içi eğitime tabi tutulması gerekir
Geçici çözümler yerine kalıcı çözüm üretilmeli
Siyasi ve keyfi uygulamalardan kaçınılmladır.