1. MONOPOL-TEKEL-TEK SATICI
YASAL VE EKONOMİK ENGELLER
COPYRIGHT-PATENT-LİSANS
ÖLÇEK EKONOMİLERİ
YASAL NEDENLER
DOĞAL NEDENLER(MADENSUYU VB.)
TEDAŞ
DDY
TELEKOM (SABİT TELEFON)
BELEDİYE ŞEBEKE SUYU
STADYUM
WINDOWS

2. Monopol (Tek Satıcı)
• Yakın ikamesi olmayan malı üreten tek satıcı.
Piyasaya giriş engelleri
Kar maksimizasyonu için MR=MC.
Fiyat ve Miktar Talebe göre belirlenir
P>MC olduğundan dağıtımda etkinsizlik (allocatively inefficiency) vardır
Üretimde etkinsizlik (productively inefficiency (vardır. (Monopol az üretir)
Sosyal refah “social waste” kaybı vardır (Monopol pahalıya satar)
X-etkinsizlik “X-inefficiency.” vardır. (monopol yüksek maliyetle üretir)

3. • Tek satıcı
-- Monopolün talebi aynı zamanda piyasa talebidir.
• Piyasaya giriş engelleri
-- Uzun dönemde(LR) monopol ekonomik rant kazanmaya devam eder.
• Monopolün ayrıca bir Arz Doğrusu Yoktur
• Monopol mümkün olan en yüksek fiyatı uygulamak
yerine karını maksimum yapacak fiyatı uygular
• Fiyat Rekabeti Yok
MONOPOL TÜRLERİ
SAF-SALT-MUTLAK MONOPOL
(Malın hiç ikamesi yok)
KISMİ MONOPOL (kısmen ikamesi var)
DOĞAL MONOPOL
YASAL MONOPOL

4. MONOPOL PİYASADA Q, P, TR, MR ve AR
Q
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
P
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
TR
10
18
24
28
30
30
28
24
18
10
MR
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
AR
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
P
MR
Q
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
P>MR
P=AR
MR
MONOPOLDE TALEP VE MR DOĞRUSU
NEGATİF EĞİMLİDİR P↑ ↓Q

5. 10
18
24
28
30 30
28
24
18
10
0
5
10
15
20
25
30
35
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Q
TR
MONOPOLDE TOPLAM GELİR EĞRİSİ (ÇAN EĞRİSİ)
0
10
18
24
28 28
24
18
10
0
3030
0
5
10
15
20
25
30
35
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
TR
Q
10
9
8
7
6
5
10
8
6
4
2
00
2
4
6
8
10
12
1 2 3 4 5 6
P
MR
Q

6. Monopol-Toplam Gelir-Marjinal Gelir
C,R,PC,R,P
200
150
200
50
750
500
250
MR
Esnek
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
D
Q0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
TR
Q

7. Monopol-Toplam Gelir-Marjinal Gelir
Q
ToplamGelirFiyat
$200
150
200
50
$750
500
250
TR
MR D
InelastikEsnek
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Q
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

8. Fiyat ve Marjinal Gelir
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2
4
6
8
10
12
$14
Talep=Fiyat
Marjinal Gelir
Fiyat
Miktar=Q
B
C
D
E
F
G
A
b
c
d
e
f
g

9. Monopolde Marjinal Gelir ve Talep Doğrusu
Copyright © 2004 South-Western
Miktar (Q)
Fiyat
$11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
–1
–2
–3
–4
Talep
(Ortalama
Gelir)
Marjinal
Gelir
1 2 3 4 5 6 7 8

10. MİKTAR
TALEP
(a) TAM REKABET (b) MONOPOL
0
FİYAT
0 MİKTAR
Fiyat
TALEP
TAM REKEBET VE MONOPOLDE
TALEP DOĞRUSU

11. FİYAT VE MARJİNAL GELİR

12. Q P TR MR TC AC MC K-Z
10 450 4500 - 3700 370 - 800
11 445 4895 395 3850 350 150 1045
12 440 5280 385 4045 337 195 1235
13 435 5655 375 4295 330 250 1360
14 430 6020 365 4595 328 300 1425
15 425 6375 355 4950 330 355 1425
16 420 6720 345 5325 333 375 1395
17 415 7055 335 5700 335 375 1355
18 410 7380 325 6200 344 500 1180
19 405 7695 315 7000 368 800 695
20 400 8000 305 8000 400 1000 0
21 395 8295 295 9200 438 1200 -905
22 390 8580 285 10700 486 1500 -2120
MONOPOL PİYASADA TOPLAM GELİR-TOPLAM MALİYET, KAR VE ZARAR
MR=MC
KAR
MAKSİMUM

13. Q
P
R
C
D=AR=P
MR
MC AC=ATC
Pm
Qm
a
MONOPOLDE KISA DÖNEM DENGE
VE NORMAL KAR
AVC
AVC

14. R
C
P
QO
MC
AC
Qm
MR
AR
AC
AR
MONOPOLDE KAR MAKSİMİZASYONU
MR=MC

15. P
R
C
QO
MC
AC
Qm
MR
AR
AC
AR
Toplam Kar
MONOPOLDE EKONOMİK RANT
Tüketici rantı
Toplam
Maliyet

16. P
C
R
QO
MC
Q1
MR
P1
P2
Q2
AR = D
Monopol-Tam Rekabet
Farkı
AYNI MC EĞRİSİNDE TAM REKABET VE MONOPOL FARKI
Tam rekabette P ve Q
Monopolde P ve Q

17. P
C
R
QO
MC
Q1
MR
P1
P2
Q2
AR = D
Monopol-Tam Rekabet
Farkı
AYNI MC EĞRİSİNDE TAM REKABET VE MONOPOL FARKI
Tam rekabette P ve Q
Monopolde P ve Q
Monopol az üretir
Pahalı satar

18. C
P
R
TL
Q0
MC
8
10
MR AR=P=D
AC
10
KISA DÖNEMDE MONOPOL VE EKONOMİK RANT
AVC
5
MR=MC
P=
Q=
AR=
AC=
AVC=
AFC=
10
10
10
8
5
3
TR=
TFC=
TVC=
TC=
Kar-zarar=
100
30
50
80
20
Normalüstü
Kar=20 TL

19. fig
Zarar
0
MaliyetveGelir
Q
MC
AC
AR
MR
Q
AC
AR
KISA DÖNEMDE
NORMAL ZARAR
AVC
Toplam
Gelir
Toplam
Maliyet

20. C
P
R
TL
Q0
MC
10
MR AR=P=D
AC
10
KISA DÖNEMDE MONOPOL VE NORMAL KAR
AVC
4
MR=MC
P=
Q=
AR=
AC=
AVC=
AFC=
10
10
10
10
4
6
TR=
TFC=
TVC=
TC=
Kar-zarar=
100
60
40
100
0
Normalüstü
Kar=0 TL
Normal kar>0
TR=TC
TVC
TFC

21. LMC
LAC
D=AR
SMC1
SAC1
Q
Q0
P
AC
Fiyat
MR
UZUN DÖNEMDE TAM KAPASİTEDE NORMAL ÜSTÜ KAR EDEN
MONOPOL
MONOPOL UZUN
DÖNEMDE EKONOMİK
RANT KAZANMAK İÇİN
GEREKTİĞİNDE
EKSİK KAPASİTEDE
TAM KAPASİTEDE
VEYA
AŞIRI KAPASİTEDE
ÇALIŞABİLİR
Kar

22. C
R
P
QO
SAC
SMC
LRAC
AR = MR
D=
LRAC = SAC = SMC = MR = AR
TAM REKABETTE UZUN DÖNEMDE DENGE
LMC
Fiyat ve
maliyet
minimumdur
Kaynaklar
etkin kullanılır

23. UZUN DÖNEMDE TAM REKABET VE MONOPOL
P
R
C
Q
P=AR
MR=D
P
R
C
Q
P=AR=D
MR
LAC
LAC
SMC
•
•
MC
•
•
•
Qc
Qm
•
Pc
Pm
AC
kar
Ekonomik
rant
SAC
•
LM
C
Uzun dönemde tam rekabette
fiyat düşük, üretim çoktur.
Kaynaklar etkin kullanılır
P=MR=MC=AR=AC
Uzun dönemde monopolde fiyat
yüksek, üretim azdır.
Kaynaklar etkin kullanılmaz,
kaynaklar yanlış yönlendirilir
P>MR=MC

24. -8
-4
0
4
8
12
16
20
24
1 2 3 4 5 6 7
TR,TC,TP(ToplamKar),TL
TR
Q
TR VE TC İLE MONOPOL DENGE

25. -8
-4
0
4
8
12
16
20
24
1 2 3 4 5 6 7
TR,TC,TP(ToplamKar),YTL
TR
TC
Q
TR VE TC İLE NORMAL ÜSTÜ KAR

26. -8
-4
0
4
8
12
16
20
24
1 2 3 4 5 6 7
TR,TC,TP(ToplamKar),YTL
TΠ
TR
TC
Q
TR VE TC İLE
NORMAL ÜSTÜ KAR

27. -8
-4
0
4
8
12
16
20
24
1 2 3 4 5 6 7
TR,TC,TΠ(ToplamKar),YTL
TΠ
TR
TC
a
b
c d
Q
TR VE TC İLE NORMAL ÜSTÜ KAR
Toplam Kar

28. TR,TC,Kar,YTL
TΠ
TR
TC
d
e
f
Q
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
1 2 3 4 5 6 7
TR VE TC İLE
NORMAL ÜSTÜ KAR
TΠ=Toplam
Kar-Zarar Eğrisi

29. TC
TR
QO
TC
TR
Q2
Q3
NORMAL ÜSTÜ KAR VE MONOPOL
MR
MC
MR=MC
a
•
c
••
•
b
kar
Zarar
Zarar
Q1

30. TC
TR
QO
TFC
TC
TR
Q2
Q1Q3
Kar-Zarar Eğrisi
MONOPOL-EKONOMİK RANT

31. TRveTC
TOPLAM GELİR, TOPLAM MALİYETE GÖRE FİRMA DENGESİ
Q
TR
TC
FC
2 7
a
b
0
50
5
40
10
MR=MC
Zarar
Kar Zarar
P=
Q=
AR=
AC=
AVC=
AFC=
10
5
10
8
6
2
TR=
TFC=
TVC=
TC=
Kar-zarar=
50
10
30
40
20
Monopolde
firmanın
Normalüstü
karı=20
a ve b noktası
Başabaş noktasıdır.

32. TALEP P=6-Q TERS TALEP Q=6-P TC=2Q
TR=P*Q
Maliyet
Fiyat
Pm=4
MC=2
Qm=20
TALEP
6
63
MR=MC
QC=4 Q
MR
TR=(6-Q)Q=6Q-Q2
MR=6-2Q
TC=2Q
MC=2
MR=MC
6-2Q=2
MC=Q=2
P=4 Q=2
VC=4
TC=4
TR=8
TOPLAM KAR=4 (NORMAL ÜSTÜ
P=AR
MC
Monopol Tam
rekabet

33. TAM REKABET-MONOPOL FARKI
Maliyet
Fiyat
Pm=4
MC=2
Qm=20
TALEP
6
63
M
R
=M
C
QC=4 Q
MR
MONOPOLDE P=4 Q=2 (KALİTE DÜŞÜK)
TOPLAM KAR=4 (NORMAL ÜSTÜ)
P=AR
MC
Monopol Tam
rekabet
TAM REKABETTE P=2 Q=4 (KALİTELİ)
TOPLAM KAR=0 (NORMAL ÜSTÜ)
MONOPOLDE
A: TÜKETİCİ
RANTI
A
B: EKONOMİK
RANT
B
C: SOSYAL KAYIP
(DWL)
C
D: KAYBEDİLEN ÜRÜNÜN
DEĞERİ YANLIŞ
YÖNLENDİRİLEN
KAYNAKLAR
D
E: ETKİN
KULLANILMAYAN
KAYNAKLAR
E

34. TAM REKABET-MONOPOL FARKI
Maliyet
Fiyat
Pm=4
MC=2
Qm=20
TALEP
6
63
M
R
=M
C
QC=4 Q
MR
MONOPOLDE P=4 Q=2 (KALİTE DÜŞÜK)
TOPLAM KAR=4 (NORMAL ÜSTÜ)
P
=A
R
=M
R
MC
Monopol Tam rekabet
TAM REKABETTE P=2 Q=4 (KALİTELİ)
TOPLAM KAR=0 (NORMAL ÜSTÜ)
TAM REKABETT
A: TÜKETİCİ
RANTI
EKONOMİK
RANT=0
SOSYAL KAYIP
(DWL)=0
KAYBEDİLEN ÜRÜNÜN
DEĞERİ YANLIŞ
YÖNLENDİRİLEN
KAYNAKLAR=0
KAYNAKLAR
MİNİMUM MALİYETLE -ETKİN KULLANILIR
B
B: ÜRETİMİN MALİYETİ
A

35. MONOPOL VE DWL (SOSYAL KAYIP)
MİKTAR0
Talep
Marjinal
Gelir
Marjinal maliyet
Monopol
fiyat
Deadweight
loss
QcQm
Fiyat
Maliyet

36. Deadweight
Loss
Harberger’in Üçgeni
CS
Fiyat
0 MİKTAR
kar
Talep
Marjinal maliyet
Marjinal
gelir
Miktar
Monopol
fiyat
Rekabetçi
fiyat
Miktar
Monopolün Kullandığı
(Etkin Kullanmadığı)
kaynaklar Monopolün yanlış
yönlendirdiği kaynaklar
1954 yılında Harberger tarafından ortaya atılan Harberger
Üçgeni Monpolün sosyal maliyetini ölçer

37. MONOPOL-TAM REKABET FARKI
36
30
24
18
12
6
0
6
12
Fiyat MC
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D
MR
Monopol
Fiyat
Rekabetçi Fiyat

38. A
C
PM
D
B
MC
MR D
QM
PC
QC
0
Fiyat
Miktar
MONOPOL-TAM REKABET FARKI

39. • Monopol üretim, tam rekabette sağlanan sosyal optimum üretim
seviyesinin altında üretim yapar. Monopol az üretir, pahalı satar
• Monopol DWL (Harberger Üçgenine) neden olur
– Tüketici Rantı azalır, monopol sömürü artar
– Monopol rant artar, sosyal rant azalır
Monopol Piyasa Başarısızlığına Neden Olur
Monopol kaynakları etkin kullanmaz, kaynakları yanlış kullanır ve yönlendirir.
Yüksek maliyetle çalışır X-etkinsizliğe neden olur
Monopol aşağıdaki hususlarda başarısızdır:
kalite iyileştirmede, teknoloji geliştirmede, müşteri memnuniyeti
Gelir dağılımı tüketici aleyhine Monopol lehine dağılır.

40. O
Fiyat
Q
Ppc
Qpc
AR = D
Tüketici
Rantı
Üretici Rantı
MC
(MC= S, tam rekabette arz doğrusudur)
(a)(a) Tam Rekabette Endüstri-Piyasa DengesiTam Rekabette Endüstri-Piyasa Dengesi
a
MONOPOL
VE DWL

41. MR
O
P
R
C
Q
Ppc
Qpc
AR = D
a
Qpc
Pm
b
Tüketici Rantı
Üretici
Rantı
DWL
MC
(= S tam rekabette arz doğrusu)
(b)(b) Monopolde Piyasa DengesiMonopolde Piyasa Dengesi
Monopolde DWL Kaybı

42. KİK 2009
88. Tekelci bir firmanın malı için ters talep fonksiyonu p=100-2y şeklinde, marjinal
maliyet ise sabit ve 16’ya eşittir.
Buna göre, tekelin yol açtığı refah kaybı kaçtır?
A) 21 B) 42 C) 441 D) 882 E) 1764

43. MONOPOLE MÜDAHALE
• Monopolün etkinsizliğinin azaltılması için bazı
önlemler alınabilir
– X-etkinsizliği (X-inefficiency) azaltmak için
monopolün üretim maliyeti artırılabilir (vergi ile)
– Antitröst (Antitrust) yasalar
– Vergi ve sübvanseler
– Doğal monopolleri düzenleyici yasalar
“X-etkinsizliği” 1956’da Leibenstein tarafından ileri sürülmüştüri

44. MONOPOL NİÇİN DAHA YÜKSEK FİYATTAN SATARKEN PAHALIYA
ÜRETİR, MALİYET TASARRUFU YAPMAZ
OrtalamaToplamMaliyet
Miktar
Ortalama Toplam Maliyet (ATC)
a
b
Q1 Q2
ATCx
ATC1
X-Inefficiency: Monopol rekabet olmaması nedeniyle daha düşük maliyetle
üretme motivasyonuna sahip değildir
Monopol tam rekabete göre
yüksek maliyetle çalışır
ATC2
c
d
Gerçek
AVC
Potansiyel
AVC

45. ÖLÇEK EKONOMİLERİ VE
DOĞAL MONOPOLLER
MC
Q
MALİYET
0
ATC

46. DOĞAL MONOPOL VE YASAL DÜZENLEMELER
Q
DMR
MC
ATC
P
FiyatveMaliyet
P=ATC
Normal kar
Qa
Pa
Qb
Pb
P=MC
zarar
zarar
Sosyal Optimum Fiyat
P = MC
Pc
MR=MC

47. DOĞAL MONOPOLÜN DÜZENLENMESİ
B
$15
$29
A
C
MC
$60
LRATC
50,000
DMR
85,000
100,000 MİKTAR
YTL
Düzenlenmemiş monopol P>ATC
F
Düzenlenmiş monopol P=ATC

48. DOĞAL MONOPOLE MÜDAHALE
B
$15
$29
A
C
MC
$60
LRATC
50,000
DMR
85,000
100,000 MİKTAR
YTL
F
Efficient production
(requires subsidy)
Düzenlenmemiş monopol P>ATC
Etkin Üretim P=MC için
Monopolün Sübvanse
Edilmesi gerekebilir

49. B
$15
$29
A
C
MC
$60
LRATC
50,000
DMR
85,000
100,000 MİKTAR
YTL
"Fair rate of return"
production
F
DOĞAL MONOPOLE
MÜDAHALE
Düzenlenmemiş monopol P>ATC
Normal Kar eden
Monopol P=ATC

50. Doğal Monopolün Düzenlenmesi
• AC=P ve MC=P Uygulaması
1. en iyi çözüm değildir. Monopolün etkin üretim
yapmasını sağlamaz
• X-etkinsizlik Azalmayabilir
• Doğal Monopolün Normal üstü karını
alacak özel-sabit vergilerin uygulanması
• Monopolün Düzenlenmesi DWL’yi Azaltır

51. Copyright © 2004 South-Western
Q Miktar0
Fiyat
MB=D=Talep
(Alıcıların mala
verdiği değer)
MC Marjinal maliyet
Satıcıların maliyeti
Ve satmaya istekli
oldukları fiyat
MC<MB
.
MC>MB
.
MC
MCMB
MB
Üretimde Etkinlik
MC=MB
Üretimde Etkinlik

52. Firma
sayısı
Fiyatı
etkileme
gücü
Giriş
engeli
Örnek
Tam rekabet
Eksik rekabet:
Tekelci rekabet
Oligopol
Tekel
Çok
Çok
Az
Bir
Yok
Az
Orta
Büyük
Yok
Yok
Biraz
Çok
Meyve
pazarı
Bakkal
Otomobil
Tren

53. MONOPOL GÜCÜNÜN ÖLÇÜLMESİ
Amerikalı iktisatçı Abba P. Lerner monopol gücünün ölçülmesi için bir
formül ileri sürmüştür. Lerner endeksi denilen bu formüle göre;
L=(P – SRMC)/P dir.
Bu formüle göre, fiyatın marjinal maliyete eşit olduğu tam rekabette
monopol gücü sıfırdır. Buna karşılık P ile SRMC arasındaki fark
arttıkça monopol gücü de artmaktadır. Ayrıca monopol gücü,
monopolcünün karşı karşıya oldu talep esnekliğine de bağlıdır.
Lerner endeksi sıfır ile bir arasında yer alır. Değer sıfıra yaklaştıkça monopol
gücü azalır, bire yaklaştıkça monopol gücü artar
L=(P – SRMC)/P
Bu formüle göre, fiyatın marjinal maliyete eşit olduğu tam rekabette
monopol gücü sıfırdır. Buna karşılık P ile SRMC arasındaki fark
arttıkça monopol gücü de artmaktadır. Ayrıca monopol gücü,
monopolcünün karşı karşıya oldu talep esnekliğine de bağlıdır.

54. KPSS-2003
1. Tekelci (Monopolcü) bir firma ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Sıfır maliyetle çalışan tekelci için karının maksimum olduğu üretim
hacminde talep esnekliği 1 e eşittir
B) Tekelcinin maliyetleri sıfırdan büyükse, karı maksimize eden denge üretim
miktarı talep esnekliğinin birden küçük olduğu bölge içindedir
C) Uzun em dengesinde normal kar elde eden tekelci, optimum büyüklükte
tesisle çalışmaktadır
D) Tekelci tüketiciler, tam rekabete kıyasla daha büyük üretim miktarına daha
yüksek bir fiyat ödemektedirler
E) Fiyat farklılaştırması uygulayan tekelci, fiyat esnekliğinin daha
az olduğu alt piyasada daha düşük fiyat uygulayacaktır
A) Sıfır maliyetle çalışan tekelci için karının maksimum olduğu üretim hacminde
talep esnekliği 1 e eşittir

55. KPSS 2004
4. Aşağıdakilerden hangisi katı(doğal) tekel niteliğinde bir piyasadır?
A) Elektrik üretimi
B) Elektrik iletimi
C) Demir-Çelik üretimi
D) Telekomünikasyon hizmetleri
E) Sigortacılık hizmetleri
B) Elektrik iletimi
KPSS 2005
12. Tekelci gücün tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Firmanın fiyatını marjinal maliyetin üzerinde belirleme kabiliyetidir
B) Firmanın marjinal maliyetini marjinal hasılatına eşit yapabilme kabiliyetidir
C) Firmanın fiyatını marjinal maliyetine eşitleyebilme kabiliyetidir
D) Firmanın fiyatını ortalama değişken maliyetinin üzerinde belirleyebilme
kabiliyetidir
E) Firmanın mutlak değer olarak arz esnekliğini 1 den büyük olduğu fiyat (miktar)
bölgesinde faaliyet gösterebilme kabiliyetidir
A) Firmanın fiyatını marjinal maliyetin üzerinde belirleme kabiliyetidir

56. SAYIŞTAY-2008
122. Tam rekabet piyasasında bir firmanın malına olan talep eğrisi,
aynı zamanda o firmaya ilişkin hangi eğridir?
A) Ortalama hasılat eğrisi
B) Toplam maliyet eğrisi
C) Ortalama maliyet eğrisi
D) Toplam hasılat eğrisi
E) Marjinal maliyet eğrisi
A) Ortalama hasılat eğrisi
KPSS 2009
11. Fiyatın marjinal maliyete eşit olduğu noktada üretim yapan
tekelci bir firmayla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Tekelci firma, kârını maksimize etmektedir.
B) Tekelci firma, kârını minimize etmektedir.
C) Tekelci firma, pozitif kâr elde etmektedir.
D) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve kârını maksimize
edebilmek için üretimini azaltmalıdır.
E) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve kârını maksimize
edebilmek için üretimini artırmalıdır.
D) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve kârını
maksimize edebilmek için üretimini azaltmalıdır.

57. KPSS-2006
11. Hükümet monopolcüden götürü bir vergi aldığında monopolcü
için hangi sonuç ortaya çıkar?
A) Denge fiyatı yükselir.
B) Denge üretim miktarı artar.
C) Toplam hasılatı artar.
D) Toplam hasılatı azalır.
E) Denge üretim miktarı ve fiyatı değişmez, toplam kârı azalır.
E) Denge üretim miktarı ve fiyatı değişmez, toplam kârı azalır.
2006 KAYMAKAMLIK
123. Tekelci bir firmanın malı için olan talep eğrisinin birim fiyat
esnekliğine sahip olduğu noktada marjinal hasılatın alacağı değerle ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Pozitif bir değer alır.
B) Negatif bir değer alır.
C) Bire eşittir.
D) Sıfıra eşittir.
E) Sonsuzdur.
D) Sıfıra eşittir.

58. SAYIŞTAY-2008-MİKRO
123. Tekelci bir firma için marjinal hasılanın fiyattan küçük olmasının
nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tekelci firmanın arz eğrisinin olmaması
B) Tekelci firmanın ürettiği mala olan talebin negatif eğimli olması
C) Tekelci firmanın ürettiği malları istediği fiyattan satabilmesi
D) Tekelci firmanın ürettiği mala olan talebin sonsuz esnekliğe sahip olması
E) Tekelci firmanın ürettiği mala olan talebin esnekliğinin sıfır olması
A) Tekelci firmanın arz eğrisinin olmaması
SAYIŞTAY-2006-MİKRO
124. Tekelci bir firmanın marjinal hasılatı 20 ve talebin fiyat esnekliği -2
olduğuna göre, bu firmanın kârını maksimize eden fiyat kaçtır?
A) 0
B) 10
C) 20
D) 40
E) 45

59. KİK-2006
89. Kârını maksimize eden tekelci bir firma için aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) Talebin fiyat esnekliği ne kadar büyükse tekelci gücün derecesi de o kadar
büyük olur.
B) Talebin fiyat esnekliği ne kadar küçükse tekelci gücün derecesi o kadar büyük
olur.
C) Talebin fiyat esnekliği ne kadar büyükse tekelci firma, fiyatını marjinal
maliyetinin üzerine o kadar
çok çıkartabilir.
D) Talebin fiyat esnekliği ne kadar küçükse tekelci gücün derecesi de o kadar
küçük olur.
E) Tekelci gücün derecesi talebin fiyat esnekliğinden bağımsızdır.
B) Talebin fiyat esnekliği ne kadar küçükse tekelci gücün
derecesi o kadar büyük olur.

60. 2008 KAYMAKAMLIK
133. Tekelci bir firmanın talep eğrisi sağa kaydığında üretim miktarındaki
değişmenin öngörülememesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tekelci firmanın fiyat alıcı olması
B) Tekelci firmanın amacının kâr maksimizasyonu olması
C) Tekelci firmanın arz eğrisinin olmaması
D) Tekelci firmanın marjinal maliyetinin pozitif eğimli olmama olasılığı
E) Tekelci firmanın talebin fiyat esnekliğinin mutlak değer olarak 1’den küçük
C) Tekelci firmanın arz eğrisinin olmaması

61. KPSS 2009
11. Fiyatın marjinal maliyete eşit olduğu noktada üretim yapan tekelci bir
firmayla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğrudur?
A) Tekelci firma, kârını maksimize etmektedir. B) Tekelci firma, kârını
minimize etmektedir.
C) Tekelci firma, pozitif kâr elde etmektedir.
D) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve kârını maksimize
edebilmek için üretimini azaltmalıdır.
E) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve kârını maksimize
edebilmek için üretimini artırmalıdır.
D) Tekelci firma, kâr maksimizasyonu yapmamaktadır ve
kârını maksimize edebilmek için üretimini azaltmalıdır.

62. Monopol
Fiyat Farklılaştırması
• 3. derece fiyat farklılaştırması3. derece fiyat farklılaştırması
Tüketicilerin talep esnekliğine göre
Çok esnek = düşük fiyat; Az esnek = yüksek fiyat
22. derece fiyat farklılaştırması. derece fiyat farklılaştırması
Alınan malın miktarına göre fiyatlandırma.
11..
derece (mükemmel) fiyat farklılaştırmasıderece (mükemmel) fiyat farklılaştırması
Monopol her tüketicinin ödeyebileceği maksimum fiyatı
almayı hedefler

63. Copyright © 2004 South-Western
Monopol
sömürü
(a) Tek fiyat uygulayan monopol
Fiyat
0 Miktar
DWL
Sosyal kayıp
TalepMarjinal
Gelir
Tüketici
rantı
Monopol Miktar
Monopol
fiyat
Marjinal Maliyet

64. Copyright © 2004 South-Western
Kar
Monopol sömürü
(b) Monopol ve Tam Fiyat Farklılaştırması
Fiyat
0 Miktar
Talep
Marjinal maliyet
Q

65. MC = ATC
MR
Talep
1. Derece(mükemmel) fiyat
farklılaştırması ile monopol tüm
tüketici rantını alır
KarKar: ATC: ATC ile rezervasyon fiyatı arasındakiile rezervasyon fiyatı arasındaki
farkfark
PM
ATC
QM QPD
Monopol tam rekabetteki gibiMonopol tam rekabetteki gibi
maksimum üretimi sağlarmaksimum üretimi sağlar

66. MONOPOL 1.derece fiyat farklılaştırması
(Tam fiyat farklılaştırması)
Monopol her müşteriye ödeme
gücüne göre farklı fiyat uygular ve
tüm tüketici rantını ele geçirir
Q*
Q
Fiyat
D=MR
MCPmax
Pmin
Müşterilerin ödeme gücü hakkında gerekli bilginin
sağlanması
Satılan malın başkalarına devredilememesi
Talep esnekliğinin tüketiciye göre farklı olması
ilk kez İngiliz iktisatçı “A.C. Pigou” tarafından açıklanmıştır.
Birinci derece fiyat farklılaştırmasında tüketicilerin mala ödeyecekleri maksimum
fiyatın kesin olarak monopol firma tarafından bilindiği varsayımına dayanır

67. MR
Q
P
d=AR
MC
P1=8
1 2 3 40
p2=7
p3=6
p4=5
TAM-MÜKEMMEL-BİRİNCİ DERECE
FİYAT FARKLILAŞTIRMASI
Fiyat farklılaştırmasında
TR=(8x1+7x1+6x1+5x1)=8+7+6+5=26
Tek fiyatta
TR=6x3=18
Monopol 1. derece fiyat
farklılaştırmasıyla
tüketici refahını tamamen rant
olarak ele geçirir
P=MC
a
a: Tam rekabetçi denge

68. 1. derece-mükemmel fiyat farklılaştırmasının
uygulanması pratikte mümkün olmayabilir
• Müsterileri değişik gruplar halinde
farklılaştırmak
– Bölgesel pazarlar
– Müşteri grupları (Yaşlı-genç indirimi)
– Satış zamanına göre fiyatı farklılaştırmak
(gece-gündüz; hafta içi-hafta sonu
– Tüketim miktarına göre fiyatı farklılaştırmak

69. İkinci Derece Fiyat Farklılaştırması
Aynı mal ve hizmetin fiyatı, satılan miktara bağlı olarak
değişmektedir. Aynı mal ve hizmeti fazla miktarlarda satın alanlar,
az miktarda satın alanlara göre daha düşük birim fiyat öderler.
Trabzon Royal Sinema'da şöyle bir kampanya var. Hafta
içi her gün bir bilet alana bir bilet bedava. Hafta sonu
bilet fiyatı 5 YTL iken. Kampanya dahilinde hafta içi bilet
fiyatı 8 YTL. Yani sekiz YTL'ye iki kişi giriyor.
Bu durumda bir kişi bedava olmuyor! Sadece iki YTL'lik
bir indirim oluyor. Bir bilet alana bir bilet bedava
cümlesinin açıklaması beş YTL'ye iki kişi sinemada film
izleyebilir demektir.

70. Elektrik, doğal gaz, telefon ve su gibi kamu hizmetlerinde tüketimin farklı
miktarlarına farklı fiyat uygulanır. Şekilde görüldüğü gibi 0-q1 kadar tüketim p1, q1-
q2 kadar tüketim p2 ve q2-q3 kadar tüketim p3 fiyatından ödenecektir. İkinci
derece fiyat farklılaştırması ile monopol toplam satış gelirini artırmaktadır.
Q
P
d=AR
4 60
p1=7
p2=5
p3=3
Fiyat Farklılaştırmasında TR
TR=(7x2+5x2+3x2)=14+10+6=30
a
b
c
q2
q1
q3
2

71. 0-20 kw arası 30 TL,
21-30 kw arası 25 TL
Q
Fiyat
Maliyet
TL
20
30
25
10
30 60
MC = ATC
D=P
MR
TR1=PQ=30x20=600
TR2=PQ=25x10=250
TR=600 + 250
=850
Tam Rekabet
TR=600
2. Derece Fiyat Farklılaştırması
MR=MC
TR=PQ=25x30=750

72. Aynı mal ve hizmetin fiyatının mekana veya yararlanana
göre farklılık göstermesidir. Üçüncü derece fiyat
farklılaştırması aynı mal veya hizmetten yararlananların
talep esneklikleri farklı ise uygulanabilir. Uygulamada en
sık rastlanan fiyat farklılaştırmasıdır. Aynı uçakta, trende
veya gemide yolculuk yapan işadamı ve öğrenciye farklı
bilet fiyatının uygulanması. Maç, sinema, tiyatro biletlerinin
sivil ve öğrencilere farklı fiyatlarda satılması. Su, elektrik,
havagazı ve telefon gibi kamu hizmetlerinin fiyatlarının
konut ve işyerine göre farklı fiyatlandırılması gibi.
MONOPOLDE 3. DERECE FİYAT FARKLILAŞTIRMASI

73. Öğrenci ve sivillerin sinema talebi3. Derece Fiyatlandırma
Öğrenci talebi ö
ö
d P220Q −= Sivil talebi
s
s
d P5.05Q −=
Ters Talep
ö
dö Q5.010P −= Ters Talep
s
ds Q210P −=
MC=2 MC=2
TR=PxQ TR=PxQ
TR=(10-0.5Q)Q
TR=(10-2Q)Q
TR=
2
Q5.0Q10 − TR=
2
Q2Q10 −
MR=10-Q MR=10-4Q
MR=MC MR=MC
10-Q=2 10-4Q=2
Q=8
Q=2P=4 P=6
TR=32
TR=12
TC=16
TC=4
KAR=16
KAR=8
TOPLAM KAR=24

74. KAYMAKAMLIK 2011 (s.135) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması yapan
tekelci bir firma, malını iki alt piyasada satmaktadır. Birinci alt piyasanın
talep fonksiyonu P1 = 10 − Q1, ikinci alt piyasanın talep fonksiyonu ise P2
= 40 − 2Q2 olarak verilmektedir. Firmanın marjinal maliyeti sabit olup 4’e
eşittir ve sabit maliyet yoktur. Tekelin kârını maksimize eden birinci ve
İkinci piyasa üretim miktarları kaçtır?
A) q1 = 3 ve q2 = 9 B) q1 = 6 ve q2 = 18
C) q1 = 10 ve q2 = 20 D) q1 = 10 ve q2 = 40
E) q1 = 12 ve q2 = 36
11 10 QP −= 22 240 QP −=
11QPTR = )Q(Q 11 10 −
1210 Q
dQ
dTR
MR −==
2
1110 QQ −
MC=4
MC=MR
12104 Q−=
31 =Q
22QPTR =
2
22 240 QQ −
QMR 440 −= MC=4
MC=MR
4440 2 =− Q
92 =QA) q1 = 3 ve q2 = 9

75. Öğrenci ve sivillerin sinema talebi3. Derece Fiyatlandırma
Öğrenci talebi Sivil talebi
ö
dö Q5.010P −= s
ds Q210P −=
P
Q
Q
SİVİLÖĞRENCİ
10
P=D=AR
20 510
MR
2.5
MCMC
8
6
8
2
MR
P=8 sivil fiyatP=6 öğrenci fiyatı

76. KAYMAKAMLIK 2007
128. Bir doktor hastalarını gelirlerine göre zengin ve fakir olmak üzere iki
gruba ayırıp, zengin hastalarından daha yüksek fakir hastalarından ise daha
düşük bir ücret talep etmektedir.
Doktorun bu uygulamasına ne ad verilir?
A) Gini fiyatlaması
B) Lerner fiyatlaması
C) Birinci derece (tam) fiyat farklılaştırması
D) İkinci derece fiyat farklılaştırması
E) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması
E) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması
SAYIŞTAY 2008
124. Tekelci bir firmanın her bir müşterisine, ödemeye istekli
olduğu en yüksek fiyatı ödetmesine ne ad verilir?
A) Kesikli fiyatlama
B) Blok fiyatlama
C) Birinci derece (tam) fiyat farklılaştırması
D) İkinci derece fiyat farklılaştırması
E) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması
C) Birinci derece (tam) fiyat farklılaştırması

77. SAYIŞTAY-2006-MİKRO
123. Tam (birinci derece) fiyat farklılaştırması yapan tekelci bir firmanın
yol açtığı refah kaybı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Fiyat farklılaştırması yapmayan bir tekelci firmanınkine eşittir.
B) Fiyat farklılaştırması yapmayan bir tekelci firmanınkinden daha büyüktür.
C) Olabilecek maksimum değerine ulaşır.
D) Tam fiyat farklılaştırması durumunda refah kaybı hesaplanamaz.
E) Sıfıra eşit olur.
E) Sıfıra eşit olur.
KPSS 2007
11. Bir futbol takımı, kadın seyircilere 20, erkek seyircilere
30 TL’den bilet satmaktadır. Bu futbol takımının
uyguladığı fiyat farklılaştırması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Birinci derece (tam) fiyat farklılaştırması
B) İkinci derece fiyat farklılaştırması
C) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması
D) Blok fiyat farklılaştırması
E) Çift taraflı tarife yoluyla fiyat farklılaştırması
C) Üçüncü derece fiyat farklılaştırması

78. MALİYE BAKANLIĞI MALİ HİZ. UZM. YRD. / 2008
14. Futbol maçları için bilet satan tekelci bir firma piyasayı kadınlar ve
erkekler olmak üzere iki alt piyasaya ayırmıştır ve üçüncü derece fiyat
farklılaştırması uygulamak istemektedir. Buna göre, söz konusu firmanın bu
piyasalarda uygulayacağı fiyatlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) Firma, fiyat esnekliğinin daha yüksek olduğu piyasa için daha yüksek bir fiyat
belirleyecektir
B) Firma, fiyat esnekliğinin daha yüksek olduğu piyasa için daha düşük bir fiyat
belirleyecektir
C) Firma, fiyatları piyasaların esnekliklerini eşit kılacak şekilde belirleyecektir
D) Firma, her iki piyasada da fiyatı marjinal maliyete eşitleyecektir
E) Firma, her iki piyasada da fiyatı ortalama maliyete eşitleyecektir daha fazla olur
B) Firma, fiyat esnekliğinin daha yüksek olduğu piyasa için daha düşük bir fiyat
belirleyecektir

79. 2008 KAYMAKAMLIK
132. Bu şekle göre, piyasanın tam fiyat
farklılaştırması yapan tekelci bir firma
tarafından kontrol edildiği varsayılırsa
refah kaybı aşağıdakilerden hangisine
eşit olur?
A) cef üçgeninin alanı
B) efh üçgeninin alanı
C) cfh üçgeninin alanı
D) dfg üçgeninin alanı
E) Sıfır
E) Sıfır
KİK 2009
Üçüncü derece fiyat farklılaştırmasında tekelci
firma aşağıdakilerden hangisini uygular?
A) Tüketilen miktara bağlı olarak fiyatı farklılaştırır.
B) Tüketicilerin tek tek taleplerini bildiğinden her birine farklı fiyat uygular.
C) Tüketici artığının tamamını ele geçirecek şekilde fiyatlama yapar.
D) Toplam hasılatını maksimize eden fiyatı seçer.
E) Farklı tüketici gruplarına talep esnekliklerine göre farklı fiyatlar uygular.
E) Farklı tüketici gruplarına talep esnekliklerine göre farklı fiyatlar uygular.

80. KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SU TARİFESİ

81. TÜRK TELEKOM YENİ FİYAT TARİFELERİ (Ykr/Dakika)
Standart
HATT
Hesaplı
HATT
Konuşkan
HATT
Şirket
HATT
Şehirlerarası 8,1 11,8 7,9 7,9
Uluslararası 10,6 16 9,8 8,1
Şehiriçi 8,1 11,8 7,4 6,7
GSM 33,7 39,9 29,4 25,5
Sabit
ücreti(YTL
12,6 7,9 20,4 35,5

82. Monopolün pazarı ve müşterileri
gruplara ayırması
• Gece/gündüz . . …….Telefon-elektrik
• Öğrenci-sivil . . …….. Tiyatro-sinema
• Çocuk menüsü . …… .Restorant
• Öğrenci-sivil…………..Dolmuş-otobüs-uçak
• Kapalı-açık-VIP …….. Maç-stadyum
• İndirim kuponları …..…Mağaza-restoran
• Konut-işyeri……………Elektrik-su-doğal gaz
• Ekonomik-1. mevki…...Havayolu-tren-gemi
• Ticari-Özel plaka……..Taşıt vergisi
• Windows XP home edition ve Professional Edition
• Konut-İşyeri …….. Kablolu TV
• Normal-ikinci öğretim
• Burslu-Burssuz öğrenci
Müşterileri gruplandırmak mümkün müMüşterileri gruplandırmak mümkün mü??
Malın tekrar satılması önlenebilir miMalın tekrar satılması önlenebilir mi??

83. SU: Bursa'da 0-10 metreküpe kadar bir metreküp su 3,92 TL iken, 10 metreküpten
sonraki fiyat birden 11,21 TL'ye çıkıyor.
Bursa'da, işyerleri 1 metreküp suyu 23,68 TL'ye kullanıyor
Ankara Büyükşehir Belediyesi suyu Ankaralılar'a üç ayrı fiyat aralığında satıyor.
0-10 metreküp aralığında 1,35 TL ödeyeceksiniz.
Su kullanım oranınız 11-30 metreküp arasında kalırsa, metreküp başına
ödeyeceğiniz rakam 3.46 TL'ye fırlıyor.
Su tüketiminiz 31 metreküpü aşarsa, metreküp ücretiniz bir anda 5,01 TL oluyor.
Sanayi Dışı Aboneler için Doğalgaz Satış Fiyat Tarifesi (01.04.2008)
Konut (Mesken)
0,528390 TL./Sm3
Sınai Müşteriler için Doğalgaz Satış Fiyat Tarifesi (01.04.2008)
Kesintisiz Sanayi
0,507088 TL./Sm3
Kesintili Sanayi
0,506374 TL./Sm3

84. Galatasaray-Fenerbahçe Maçının Bilet Fiyatları Açıklandı
Tribünlere göre bilet fiyatları şöyle;
Maraton Alt : 300 TL (300.000.000 TL)
Maraton Üst : 100 TL (100.000.000 TL)
Numaralı VIP : 150 TL (150.000.000 TL)
Numaralı : 100 TL (100.000.000 TL)
Adnan Şenses & Muazzez Abacı
KONSER Mekan : İstanbul Arena
Bilet fiyatları:
1.Kategori: 67 TL
2.Kategori: 50,50 TL
3.Kategori: 39,50 TL
4.Kategori: 28,50 TL
5.Kategori: 17,50 TL
6.Kategori (Golden Seat): 83,50 YTL
8 TEMMUZ 2007 PAZAR
SAHNE SANATLARI – TİYATRO
CMYLMZ
Mekan : Bodrum Antik Tiyatro
Bilet fiyatları:
1.Kategori: 66 TL
2.Kategori: 56 TL
KONSER – PARTİ
Antony and The Johnsons Jose Gonzales / 14. Uluslararası İstanbul Caz Festivali
Mekan: Şan Tiyatrosu
Bilet fiyatları: 50 TL (Oturmalı), 40 TL (Ayakta), - Öğrenci: 25 TL

85. Öğrenci harç ücretleri belirlendi
Yükseköğretim kurumlarında öğretim gören öğrencilerin
2007-2008 öğretim yılında ödemesi gereken katkı payları
belirlendi.
KATKI PAYLARI
Kararla örgün yükseköğretim öğrencilerinden alınacak katkı
payları şöyle:
NORMAL ÖĞRETİM
İktisadi ve İdari Bilimler Fak. 322.8 TL
İKİNCİ ÖĞRETİM
İktisadi ve İdari Bilimler Fak. 993 TL

86. 2005 OPTIMA EXPRES OTO TREN SEFERLERI VE FIYAT
LISTESI EURO
EDIRNE-
WILLACH
BUYUKLER COCUKLAR ARABA MINIBUS
Pers.Cuma.
Cumartesi
116 58 239 279
Salı-Carsamba 100 50 224 266
Pazar -Pazartesi 98 49 219 261

87. TEDAŞ Geneli 2008 Yılı Tarifesi
Perakende
Gündüz
Perakende
Gece
Sanayi KWh 9,666 4,255
Sanayi
Orta Gerilim 10,943 5,518
Alçak Gerilim 11,064 5,641
Ticarethane ve Diğer
Ticarethane 13,617 7,909
Diğer 1 10,269 4,524
Diğer 2 10,694 4,955
Mesken 11,239 5,500
Şehit Aileleri ve Muharip Malul Gaziler 9.681
K.Ö.İ. Mesken 10,163 4,396
Tarımsal Sulama 9,485 4,021
Aydınlatma 13,773
Diğer-1: Hayır Kurumları, Dernekler, Vakıflar, Müzeler, Resmi Okullar,Resmi
Yurtlar, Resmi Kurslar, Spor Tesisleri, Resmi Üniversite, Resmi Yüksek Okullar,
Resmi Sağlık Kuruluşları, Kültür Balıkçılığı ve Kümes Hayvanları Çiftliği
Diğer-2: İçme ve kullanma suyu ve tarımsal amaçlı soğuk hava depoları

88. Havayolu Bilet Fiyatları ve Fiyat
Farklılaştırması
• Öğrenci-asker-emekli-sivil-işadamı
• Ekonomik-Business bilet
– Negatif eğimli talep eğrisi
• Hafta içi-hafta sonu; gece, gündüz, sabah
• Erken-geç rezervasyon
• Tek yön-çift yön
– Kimlik kontrolü ile biletin başkalarına tekrar
satılması önlenir

89. MONOPOLE MÜDAHALE
GÖTÜRÜ VERGİ
FİYAT KONTROLÜ (TAVAN FİYAT)
Ortalama Maliyete göre fıyatlandırma
Marjinal Maliyete göre fiyatlandırma.
MİKTAR VERGİSİ (SPESİFİK VERGİ)
ORANSAL VERGİ
Sabit vergi
(Lump sum tax) Monopolün Sabit Maliyetleri verginin tutarı kadar artar.
Değişir ve Marjinal maliyetler etkilenmez.
Sabit maliyetler etkilendiğinden toplam maliyetler ve ortalama
maliyetler vergi tutarı kadar artar.
Miktar Vergisi (Specific tax)– Üretim miktarı üzerinden alınır.
Monopolün Değişir Maliyeti, Ortalama Maliyeti ve Marjinal Maliyeti
verginin tutarı kadar artar.

90. P
R
C
QO
MC
AC
Qm
MR
AR
AC
AR
Toplam Kar
(Götürü Vergi)
MONOPOLE GÖTÜRÜ VERGİ
Tüketici rantı
Toplam
Maliyet
Normal üstü
karın tamamı
götürü usülde
vergi ile alınır.
Götürü vergide
P, Q ve tüketici
rantı değişmez
Sadece monopol
için P=AC ve
normal kar kalır.

91. Aşağıdaki alanlardan hangisi kardan alınan vergiye tabi olabilir?
A) agd B) adfe C) bcfe
D) Bcdg E) adbc
Götürü vergiye tabi monopol için aşağıdakilerden hangisi geçerli değildir?
A) Kısa dönem marjinal maliyet artar
B) Vergi öncesi ve sonrası üretim miktarı değişmez
C) Vergi öncesi ve sonrası satış fiyatı değişmez
D) Götürü vergi firma için sabit maliyettir
E) Kısa dönem ortalama değişir maliyet etkilenmez
P
C
R
D=AR
MR
Q
MC
a
Q
AC
b
c
d
f e
g
E) adbc alanı götürü usulde
alınan vergidir.
A) Kısa dönem marjinal maliyet artar

92. Götürü vergiye tabi monopol için aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Götürü vergi monopolün sabit maliyetlerini etkilemez
B) Götürü vergi monopolün üretim kararını etkilemez
C) Götürü vergi monopolün piyasa fiyatını etkilemez
D) Götürü vergi monopolün değişir maliyetlerini etkilemez
E) Götürü vergi monopolün ekonomik rantını etkilemez
Spesifik vergi uygulanan monopolde aşağıdakilerden hangisi meydana gelir?
A) Denge fiyatı değişmez, denge üretimi azalır
B) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi değişmez
C) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi azalır
D) Denge fiyatı azalır, denge üretimi azalır
E) Denge fiyatı değişmez, denge üretimi artar
E) Götürü vergi monopolün ekonomik rantını etkilemez
C) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi azalır

93. Q
Ortalama Maliyete göre fiyatlandırmaOrtalama Maliyete göre fiyatlandırmaAR, AC, P
D
=
AR
MC
MR
QM
M
AC
Pm
AR = ACAR = AC
QF
PF
F
MR=MC
AR=AC olduğunda
P ↓ Q↑
Tüketici Rantı ↑
Monopolün normal üstü
karı normal kara dönüşür.

94. Q
Marjinal Maliyete göre fiyatlandırmaMarjinal Maliyete göre fiyatlandırmaAR, AC, P
D
=
AR
MC
MR
QM
M
AC
Pm
AR = MCAR = MC
QF
PF
F
MR=MC
AR=MC olduğunda
P ↓ Q↑
Tüketici Rantı ↑
Monopolün normal üstü
karı azalır

95. MİKTAR VERGİSİ
Maliyet
Fiyat
Pm=4
MC=2
20
TALEP
6
63
MR=MC
Q
MR
MC
Ürün başına konan bir vergi
sonrası P artar, Q azalır ve
tüketici rantı azalır
MC+T
MR=MC

96. Q
Miktar VergisiMiktar VergisiAR, AC, P
D
=
AR
MCt
MR
Q1
AC + t
Pt
MR = MC + tMR = MC + t
Qt
P1
AC
MC
AC = AC + tAC = AC + t
MR=MC
t = Vergit = Vergi
MR=MC
Vergi sonrası P
artar, Q azalır.
Tüketici rantı azalır.
DWL artar. Ekonomik
rant azalır.

97. Monopol fiyatına oransal vergi uygulanırsa aşağıdakilerden
hangisi meydana gelir?
A) Denge fiyatı azalır, denge üretimi azalır
B) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi değişmez
C) Denge fiyatı değişmez, denge üretimi azalır
D) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi azalır
E) Denge fiyatı değişmez, denge üretimi artar
Monopole uygulanan miktar vergisi kime yansır?
A) Sadece tüketiciye
B) Fiyat-talep esnekliğine bağlı olarak üreticiye ve tüketiciye
C) Sadece üreticiye
D) Değişir maliyetlere
E) Marjinal maliyetlere
D) Denge fiyatı yükselir, denge üretimi azalır
B) Fiyat-talep esnekliğine bağlı olarak üreticiye ve tüketiciye

98. KPSS 2010
13. Tekelci bir firmanın malı için talep eğrisi P =100-Q ise ve firmanın
marjinal maliyeti sabit ve 10’a eşitse tekelin yol açtığı refah kaybı kaçtır?
A) 506,25 B) 1012,5 C) 2025
D) 4050 E) 8100 B) 1012,5
KPSS 2010
10. Negatif eğimli ve doğrusal bir talep eğrisinden
elde edilen toplam hasılat eğrisinin şekliyle ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle doğrudur?
A) Yataydır.
B) Dikeydir.
C) U şeklindedir.
D) Ters U şeklindedir.
E) Talep
D) Ters U şeklindedir.

99. AR, AC, P
Q
D2
MR2
MC
MR1 D1
Q1 Q2
P1
P2
Monopol ve Talepte KaymaMonopol ve Talepte Kayma
Monopolün talebi artarsa
P ve Q artar

100. Q
Sabit Vergi
(Lump Sum Tax)
Sabit Vergi
(Lump Sum Tax)
AR, AC, P
D
=
AR
MR
Qm
AC + t
Pm
AC
MC AC = AC + tAC = AC + t
MR=MC
Sabit Vergi (Lump sum tax):
AC vergi tutarı kadar artar.
Vergiyi sadece monopol
yüklenir.
P ve Q etkilenmez. Tüketici
Rantı, DWL ve MC değişmez.
Ekonomik Rant azalır.