1. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 1
KOMPONEN-KOMPONEN MULTIMEDIA
3.1TEKS
o Teks merupakan satu elemen asas dalam penyampaian maklumat.
o Teks ditulis, dilukis dan dihasilkan secara manual.
o Sistem Penulisan Kuno
 Manusia telah mencipta simbol dalam bentuk-bentuk
tertentu yang memberi makna terhadap perkara yang
ingin disampaikan.
 Dengan simbol-simbol bermakna ini, maklumat dapat
dipersembahkan, direkod, dibaca, dihantar dan
dikongsi.
 Heieroglpyh merupakan sistem penulisan kuno mesir.
• Ia dilukis atas makam raja-raja Firaun dan
tempat-tempat ibadat untuk mencatat maklumat.
Rajah 3.1 : Sistem Penulisan Kuno Mesir
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

2. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 2
 Tulisan Cina
• Antara sistem penulisan yang terawal wujud
dalam peradaban manusia.
• Ia ditulis secara piktograf yang mempunyai ciri-
ciri yang hampir sama seperti huruf-huruf
roman.
• Media yang digunakan ialah berus dakwat hitam
di mana saiz berus adalah berbeza mengikut
teknik menulis yang dipilih.
• Tulisan dilukis pada dinding, kulit haiwan,
bangunan dan kertas dengan membentuk
lengkok, mendaki, bersambung, dibezakan huruf
besar dan huruf kecil dan sebagainya.
• Dari medium tradisional maka simbol, huruf,
perkataan dan ayat terus berkembang.
• Daripada gabungan huruf, perkataan dihasilkan
dan dapat disusun menjadi ayat yang bermakna.
• Melalui penulisan kaligrafi maka berkembangnya
dokumen bercetak dalam pemperosesan
maklumat.
Rajah 3.2 : Tulisan Cina
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

3. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 3
o Pemprosesan Teks Bercetak
 Sebelum kewujudan komputer, mesin key punch
merupakan platform utama yang digunakan dalam
pemprosesan teks dan kemasukan data secara manual.
 Key Punch
• Pengguna akan menekan kekunci yang
menghasilkan lubang dilokasi ditetapkan oleh
kekunci pada kad punch.
• Lubang-lubang tersebut merupakan pengkodan
teks dan nombor, kebiasaannya sebaris program
setiap kad.
• Teknologi key punch berkembang sehinggalah
mesin taip dicipta untuk pengguna peribadi.
• Dokumen bercetak dapat dihasilkan dengan
mesin taip.
Rajah 3.3 : Key Punch
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

4. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 4
 Mesin Taip
• Kelemahan mesin taip ialah sekiranya kesilapan
berlaku ketika menaip.
• Pengguna terpaksa menaip semula keseluruhan
baris yang mempunyai kesilapan di kad punch
yang baru.
Rajah 3.4 : Mesin Taip
 Plain Text
• Teks dapat dimanipulasi secara digital melalui
program penyunting teks yang menghasilkan
plain text.
• Wujudnya teknologi perkongsian dimana sistem
pengoperasian membolehkan pengaturcara
boleh membuat capaian terus kepada kerangka
utama sistem komputer.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

5. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 5
Jadual 3.1 : Perbezaan Antara Fail Plain Text dan Word Processor
Fail Plain Text Fail Word Processor
- Dihasilkan oleh program - Dihasilkan oleh program word
penyunting teks sperti Notepad processor seperti Microsoft Word,
(Windows) atau TextEdit(Mac) WordPerfect atau Open Office.
- Paparan teks terdiri daripada - Paparan teks terdiri kesemua set
huruf, nombor dan symbol dalam aksara dan aksara lain yang
set aksara sahaja (Contohnya : didefinisikan membolehkan fungsi
ASCII) seperti bold, italic, kolum dan
jadual.
- Terdiri daripada kod sumber, - Digunakan dokumentasi maklumat
HTML dan fail kawalan digunakan dan desktop publishing.
untuk pengaturcaraan dan
konfigurasi.
Rajah 3.5 : Fail Plain Text
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

6. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 6
Rajah 3.5 : Word Processor
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

7. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 7
o Asas Teks Digital
 Asas teks digital mengambil kira dua sifat utama iaitu
kandungan leksikal dan rupa suatu keratan teks.
 Kandungan teks merujuk kepada maksud abstrak atau
aksara yang membentuk ayat dan unit lain seperti tanda
bacaan dan simbol matematik, bukannya maksud mesej
yang ingin diterjemah dalam teks tersebut.
 Rupa pula ialah ciri visual teks yang terdiri daripada
bentuk tepat aksara, saiz dan bagaimana kandungan
disusun di skrin.
Selamat menyambut
Selamat menyambut bulan bulan Ramadhan Al
Ramadhan Al Mubarak yang Mubarak yang mulia
mulia kepada semua umat Islam
seluruh dunia. kepada semua umat
Islam seluruh dunia.
Rajah 3.6 : Dua Keratan Teks yang mempunyai
Kandungan yang sama tetapi rupa yang berbeza.
o Set Aksara
o Apabila aksara-aksara abstrak dikumpulkan, ia menjadi huruf.
o Satu kod aksara paiwai perlu digunakan dalam memproses
teks dalam format digital.
o Kod ASCII (American Standard Code For Information
Interchange), di sebut sebagai ”ask key”
o Ia merupakan satu set aksara piawai yang digunakan untuk
perkakasan digital, komputer dan stesen kerja memproses,
menyimpan, mencetak dan berkomunikasi berasaskan aksara.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

8. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 8
Rajah 3.7 : Kod ASCII
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

9. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 9
o Font
o Gylph merupakan rekabentuk set aksara yang dipapar pada
skrin.
o Ciri asas glyph ialah rekabentuk, rupa, saiz dan atribut lain.
o Font pula merupakan set gylph yang berkait rapat ciri asas
gylph.
o Font boleh disimpan di dalam komputer sama ada dalam
bentuk bitmap atau vektor.
o Rajah dibawah menunjukkan koleksi aksara yang sama
dipersembahkan menggunakan gylph yang berlainan.
f f f f f f
f f f f ff
Rajah 3.8 : Glyph untuk huruf kecil ”f”
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

10. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 10
o Perbezaan utama font bitmap dan font vektor dapat dilihat
apabila kedua-dua teks ini di zoomkan ke jarak penglihatan
yang dekat.
Jadual 3.2 : Perbezaan Antara Font Bitmap dan Font Vektor
Font Bitmap Font Vektor
- Bergantung kepada saiz dan jumlah - Dilukis dalam sebarang saiz
piksel dengan menskalakan primitif
lukisan vektor secara metamatikal.
- Apabila fail lebih besar maka saiz - Saiz fail ini sering lebih kecil
font yang lebih besar perlu berbanding dengan Font bitmap.
ditambah.
- TrueType dan Post Sctipt ialah font
format vektor yang digunakan
dalam komputer.
- Font bitmap yang dibesarkan akan - Font vektor merupakan font yang
mengakibatkan kesan bergerigi di telah diproses menggunakan
bucu aksara. Ini disebabkan oleh teknik anti aliasing.
tatasusunan piksel yang bertimbun
ketika imej dihasilkan. Maka kesan
bergerigi ini dapat dibuang dengan
menggunakan teknik anti-aliasing.
- Teknik ini menggantikan piksel
tambahan pada font dengan warna
yang menyebabkan otak manusia
menafsirkannya sebagai garis yang
bersambungan.
- Ini menjadikan font bercampur
dengan warna latar.
- Dengan ini kesan bucu bergerigi
dapat dikurangkan menghasilkan
rupa font yang lebih halus.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

11. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 11
Rajah 3.9 : Kesan Bergerigi
o Font Monospace dan Propotional
o Font boleh diklasifikasikan kepada beberapa kategori
berdasarkan ciri perbezaan yang nyata.
Jadual 3.3 : Jenis-jenis Font
Jenis Font Keterangan
Monospace dan Propotional Font Monospace
- Setiap aksara mempunyai ruang
kosong yang lebih luas berbanding
yang lain.
- Memudahkan pembacaan dalam
kebanyakan konteks.
- Sesuai digunakan sebagai heading
- Contoh : Courier, Monaco, Letter
Gothic.
Font Propotional
- luas ruang putih bergantung kepada lebar bentuk
tulisan yang kelihatan seperti tulisan di dalam
buku.
- Sesuai digunakan untuk petikan yang padat
dengan teks.
- Membenarkan lebih banyak bilangan perkataan
dimuatkan dalam sebaris teks di skrin.
- Contoh : Times New Roman, Garamond,
Verdana.
Serif dan San Serif Serif
- Merupakan font yang mempunyai strok yang
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

12. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 12
terletak di penghujung bentuk aksara.
- Digunakan dalam kandungan utama teks
kerana serif dikatakan memberi panduan
kepada mata ketika membaca barisan teks.
San Serif
- Font San Serif tidak mempunyai strok.
- Digunakan untuk tajuk petikan dan
penyataan bold.
Jadual 3.4 : Ciri-ciri Font
Ciri- Ciri Font Keterangan
Bentuk Tegak atau Italic - Font italic mirip kepada tulisan tangan senget
sedikit ke kanan.
- Font juga direkabentuk dalam bentuk solid atau
outline.
Ketebalan Strok Aksara - Dikenali sebagai Boldface.
- Terdapat beberapa tahap ketebalan seperti
Bold, Ultra Bold, Semi Bold, Light dan Ultra
Light.
- Font yang diboldkan biasanya digunakan untuk
menegaskan suatu perkara kerana teksnya
kelihatan timbul berbanding teks biasa.
Ukuran Point - Satu point bersamaan lebih kurang dengan
1/72 inci.
- Ketinggian dihitung berdasarkan ketinggian
aksara x tanpa ascender dan decender.
- Tracking – jarak antara aksara dengan aksara
yang lain dalam satu perkataan.
- Jarak ini boleh diubah melalui proses kerning.
- Proses kerning akan menambahkan dan
mengurangkan ruang kosong antara aksara.
Fail Data Teks
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

13. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 13
o Terdapat beberapa skema pengkodan data berasaskan teks dalam system
digital.
Jadual 3.5 : Fail Data Teks
Plain Text Rich Text
- Plain Text ataupun ASCII - Rich Text menghampiri sifat plain
merupakan teks dalam bentuk text tetapi menyediakan kawalan
elektronik yang boleh difahami khas terhadap aksara dengan fitur
oleh pengguna biasa. tambahan seperti penambahan
sifat bold, italic dan lain-lain lagi.
- Simbol backslash () merupakan
symbol permulaan sebarang kod
rich Text.
- Manakala simbol (par) ialah
penutup kod seperti digambarkan
dalam satu contoh keratan Rich
Text berikut.
Jadual 3.6 : Penggunaan Rich Teks
Rich Text Hasil
{rtflansi Ini ialah bold teks.
{fontblf0fswissArial;}f0pardIni ialah {b
bold} teks.par}
o Versi Rich Format yang terus dikembangkan dikenali sebagai Enriched
Text digunakan secara meluas dalam aplikasi web khususnya html
(Hypertext Markup Language).
o HTML dikategorikan dalam teks hiper yang menggunakan format Rich
Text bagi membenarkan pengguna bergerak ke seksyen berlainan dalam
dokumen yang sama ataupun dokumen yang berlainan.
Reka Letak Teks
o Reka letak teks pada skrin dan cetakan dapat mempengaruhi pembacaan.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

14. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 14
o Ini kerana skrin komputer menyediakan ruang yang terhad untuk
mengetengahkan idea yang kompleks.
o Terdapat beberapa unsur yang boleh dikenalpasti dalam menyusun reka
letak teks pada dokumen digital.
Jadual 3.7 : Unsur-unsur menyusun reka letak teks
Unsur-unsur Penerangan
Justifikasi o Lazimnya, pembacaan huruf rumi bermula
daripada kiri.
o Justeru itu, kandungan teks boleh disusun dari
sebelah kiri.
Pilihan Font o Font Serif merupakan font yang paling selesa
bai tujuan pembacaan.
o Gunakan serif untuk kandungan teks manakala
san serif untuk petikan.
Peralihan Perhatian o Kita perlu memastikan kawasan bacaan bebas
daripada unsur-unsur yang menggangu
perhatian kita kepada teks utama yang ingin
dibaca.
o Contoh: dalam satu dokumen yang padat
dengan teks, penggunaan latar bercorak, warna-
warna teks berbeza yang berlebihan atau saiz
yang berlainan mestilah di elakkan.
Langkau o Penggunaan langkau adalah penting digunakan
di antara satu kumpulan teks dengan kumpulan
teks yang lain dan dalam satu petikan yang
sama.
o Membantu pengguna menjadikannya sebagai
panduan dan melihat di peringkat mana
pembaca sudah berada.
o Contoh : Penggunaan perenggan, gambar serta
sebarang item bukan berasaskan teks.
Jarak o Dengan ruang yang lebih luas, satu dokumen
teks akan lebih mudah dibaca.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan

15. TTM312 (ASAS MULTIMEDIA) 15
o Teks yang terlalu padat, rapat yang dimuatkan
dalam skrin menyukarkan pembacaan kerana
mata perlu betul-betul fokus kepada lokasi yang
ditetapkan.
Prepared by: Pn Azreen Binti Ahmad Tan