Contenu connexe Plus de Батбагана Баасанжав (20) 2. Интернэт: Мэдээллийг хуваан ашиглах/дамжуулах
TCP/IP протокол ашигладаг хэдэн сая
компьютерийг холбосон физик сүлжээ
• Бодит байдалд, интернэт бол жижиг
сүлжээний нийлэмж
• Интернет гэдэг нь стандарт IP протоколыг
ашиглан өгөгдлийг дамжуулах боломж бүхий
харилцан холбогдсон компьютерийн сүлжээ
бөгөөд энэхүү сүлжээ нь Дэлхий даяар
тархсан байдаг. Үндсэндээ интернетийг
"сүлжээнүүдийн сүлжээ" хэмээн нэрлэж
болох ба уг сүлжээнд хот хоорондын,
академик, бизнес болон засгийн газрын гэх
мэт хэдэн сая сүлжээнүүд багтсан байна.
World Wide Web: Ерөнхий HTTP
протоколыг ашиглан хандах боломжтой,
Интернэтэд байрласан хоорондоо дотоод
холбоо бүхий мультимедиа баримтуудын
цуглуулга
Интернэт бол техник хангамж; Вэб бол програм хангамж
ИНТЕРНЭТ
3. ТОВЧ ТҮҮХ
• 1960 оны эхээр алс зайны компьютерийн сүлжээний санаа гарч байсан
• АНУ-ын Батлан хамгаалах яаж төвлөрсөн болон тархсан сүлжээг хөгжүүлэхэд анхаарч байв
• 1969 онд, Дэвшилтэт Судалгааны Төслийн Агентлаг (Advanced Research Project Agency)
“ARPANET” төслийг санхүүжүүлснээр компьютерийг хооронд холбож эхэлсэн.
• 1970 онд 56Kb/sec хурдтай байсан (харин телефон шугам - 110 Kb/sec), ARPANET сүлжээ жилд
хоёр дахин томорч байв
• 1972 онд цахим шуудан үүссэн. Төвлөрсөн биш сүлжээнд шинэ компьютер холбоход хялбар
байв.
• 1984 он гэхэд ойролцоогоор 1000 гаруй батлан хамгаалахын болон судалгаа шинжилгээний
компьютерүүдийг холбосон
• 1986 онд NSFNET сүлжээг байгуулав. Харин, ARPANET батлан хамгаалахын засгийн газрын
компьютерийг холбосон сүлжээ болж үлдсэн
• 1990, Интернэт бүх коллеж ба их сургуулийн компьютерийг холбожээ
• 1992, ойролцоогоор 1,000,000 холбогдсон. Интернэтийн удирдлагыг ашгийн бус байгууллагад
шилжүүлсэн
4. ТОВЧ ТҮҮХ
Интернэт Монголд
• 1992 онд Цахилгаан холбоонд технологийн шинэчлэлт хийж, аналог системийг тоон технологиор
сольсноор шилэн кабелын сүлжээ үүсэж Монголд интернэт хөгжих таатай нөхцөл бүрдсэн юм.
• 1994 онд Монгол улс Интернэтэд холбогдож,
• Датаком компани 1996 онд интернэтийн сүлжээ оруулж ирснээр Монголын интернэтийн хөгжлийн суурь
тавигдсан. Өнөөдөр Монголын хүн амын ихэнх хувь нь интернэт ашиглаж байна.
Сүлжээний ангилал
Ангилал – Хамрах хүрээгээр
Компьютерын сүлжээг хамрах хүрээгээр нь ангилбал: Personal area network – Хувийн сүлжээ (PAN), Local
Area Network – Дотоод сүлжээ (LAN), Campus Area Network – Цогцолборын сүлжээ (CAN), Metropolitan area
network – Хотын сүлжээ (MAN), болон Wide area network - Өргөн бүсийн сүлжээ (WAN) гэж болно.
Ангилал - Холболтын арга замаараа
Компьютерын сүлжээг мөн сүлжээний бүрэлдэхүүн төхөөрөмжүүдийг холбох техник хангамж талаар нь
Optical fiber – Шилэн кабель, Ethernet – Сүлжээний холболт, Wireless LAN – Утасгүй сүлжээ, HomePNA –
Энгийн телефон холболт, болон Power line communication – Цахилгааны шугамын холболт гэж.
Ердийн сүлжээний холболт (Ethernet) нь бодит кабелаар төхөөрөмжүүдийг холбодог. Төхөөрөмжүүд нь
компьютер, хэвлэгч, сканнер гэх мэтээс гадна hub, switch, bridges, router зэрэг сүлжээний төхөөрөмжүүд юм.
Утасгүй сүлжээ нь төхөөрөмжүүдийг холбохдоо кабель хэрэглэдэггүй бөгөөд радио долгион ашиглан
холбодог.
5. Ангилал - Ажил үүргийн хамаарлаараа (Сүлжээний бүтэц, зохион байгуулалт)
Компьютерын сүлжээг бүрэлдэхүүн хэсгүүдэд хоорондоо харьцаж байгаа үүргийн дагуу
ангилж болох ба Active Networking – Идэвхтэй сүлжээ, Client-Server - Хэрэглэгч – Сервер
болон Peer-to-peer – Шууд харилцах бүтэцтэй хэмээн үзэж болно.
Ангилал - Сүлжээний бүтцээрээ
Сүлжээг байгуулахад хэрэглэсэн бүтцийн дагуу Point-to-point – Хоорондын, Linear network –
Цуваа сүлжээ, Bus network – Салаалсан сүлжээ, Star network – Од сүлжээ, Ring network –
Цагираг сүлжээ, Mesh network – Уялдуулсан сүлжээ, Star-bus network – Цуваа-Цацраг, Tree or
Hierarchical topology network – Салбарлан шаталсан сүлжээ гэх мэтээр ангилна.
6. Тодорхой сэдвийн дагуу бэлтгэсэн текст, зураг, дуу авиа, дүрс хөдөлгөөн, холбоостой
төрөл бүрийн мэдээлэл бүхий хуудас байдлаар цахим баримт бичгийг вэб хуудас (Web
Page) гэдэг.
Тодорхой нэг сэдвийн дагуух өөр хоорондоо гипертекстээр холбогдсон вэб хуудсуудын
цуглуулгыг вэб сайт (Web Site) гэж нэрлэдэг. Өөрөөр хэлбэл олон вэб хуудсуудаас
тогтох цогц мэдээллийн санг вэб сайт гэнэ.
Вэб сайтыг дуудахад хамгийн түрүүнд нээгдэх хуудсыг вэб сайтын нүүр хуудас (Home
Page) гэж нэрлэдэг.
Вэб сайт нь http://www........ бүтэц бүхий вэбийн URL (Uniform Resource Locator) хаягтай
байдаг бол нүүр хуудас нь эхэлж дуудагдах файл учир index.html нэртэй байна.
URL хаягийг оруулахад сервер автоматаар index.html хуудсыг хайж олоод хэрэглэгчид
илгээдэг.
Вэб сайт нь хэрэглэгчдэд хэрэгцээтэй төрөл бүрийн мэдээллийг агуулахаас гадна
арилжаа худалдаа хийх, сургалт, судалгаа явуулах зэрэг өргөн хүрээний үйлчилгээг
үзүүлдэг. Орчин үед вэб сайт нь байгууллага, бизнес, хувь хүний нэр төрийн илэрхийлэл
болж байна.
ВЭБ САЙТ
7. 1. Uniform Resource Locator
• Яаж, хаанаас дурын интернэт нөөцийг олох вэ? гэсэн асуултад хариулж чадах нэрлэх схем
FTP – File Transfer Protocol
ftp://
http://
mailto:
www.le.ac.uk /cc/www/ index.html
info @msuac.edu.mn
file.txt/path/ftp.website.ac.uk
URL Scheme Internet Resource
Uniform Resource Locator
Uniform Resource Locators [2]
.com – commercial /арилжаа, худалдаа/
.edu – educational /боловсрол/
.org – organization/association /байгууллага/
.net – computer network /сүлжээ/
.gov – government /засгийн газар/
.mn – Mongolia, Myanmar
.ru – Russia
8. Вэб хэрхэн ажилладаг вэ?
- Вэбийг үзэх
• Вэбийг үзэхийн тулд тусгай програм буюу вэб браузер (Web browser) програм хэрэгтэй.
Internet Explorer, Netscape Communicator, Mozzila Firebox зэрэг олон браузер програмууд
байдаг .
- Вэбийг үзүүлэх
• Хэрэглэгч вэб сайтыг үзэхийн тулд тухайн вэб сайтынхаа хаягийг вэб браузер програмынхаа
Address буюу хаягийн мөрөнд оруулаад гарын Enter товчлуур дээр дарснаар браузер
програм хүсэлтийг вэб сервер рүү илгээдэг. Вэб сервер хариу болгож, HTML хуудсыг
буцаадаг.
9. - Вэб хуудас боловсруулах
Вэб хуудас боловсруулахдаа DOS Editor, Norton
Editor, Notepad, Write, Microsoft Word зэрэг ердийн
бичвэр боловсруулах програмуудыг ашиглаж болно.
Түүнчлэн вэб хуудас бэлтгэх зориулалтын Microsoft
Office FrontPage, CuteHTML, Macromedia Flash,
Dreamweaver, Adobe Golife, Hotdog, Netscape
Composer зэрэг тусгай програм хангамжуудыг ашиглаж
болно.
- Вэб сайтын ангилал
Вэб сайтыг хэрэглэх зорилгоос шалтгаалан статик ба
динамик хуудас гэж ангилдаг.
Статик (идэвхгүй) хуудас нь хэрэглэгчийн
хүсэлтэнд зориулж урьдчилан бэлтгэсэн HTML
хуудас (вэб хуудас) юм. Вэб сервер ийм хуудсыг
ямар нэгэн тусгай үйлдэл хийлгүйгээр хэрэглэгчид
шууд илгээдэг.
Динамик (идэвхтэй) хуудас нь хэрэглэгчийн
хүсэлтийн дагуу үүсгэгддэг.
Хэрэглэгч вэб браузер дээр өөрийн санал, хүсэлт,
сэтгэгдлийг бөглөж, сонголт хийгээд тухайн маягт
дээрх илгээх товчийг дээр дарснаар мэдээлэл серверт
илгээгддэг. Сервер уг мэдээллийг хүлээн авч
өгөгдлийн санд хадгалан боловсруулалт хийгээд үр
дүнг нь HTML хуудсаар хэрэглэгчид илгээдэг. Энд
вэб мастерийн тусламжгүйгээр маш хурдан
хугацаанд вэб хуудас үүсгэгддэг.
Олон вэб хуудасны нэгдэл
Хоорондоо дотоод холбоо бүхий вэб
хуудасны цуглуулга
- Вэб хуудас юунаас тогтдог вэ?
Вэб хуудас нь бичвэр, зураг, хүснэгт,
хөдөлгөөнт дүрс, дуу авиа зэрэг олон
төрлийн мэдээллээс бүрддэг . Олон тооны
хүснэгтээс тогтож, бичвэр, зургийн
байршлыг тодорхойлдог боловч тэдгээр
хүснэгтүүдийг хэрэглэгчид шууд
харагдахааргүйгээр хүрээ оруулдаг.
Энэ нь вэбийн дизайнтай холбоотой. Вэб
дээрх зураг нь .jpeg, .gif, .png өргөтгөлтэй
байна.
12. • Transmission Control Protocol (TCP)
• Нэг компьютер дээр ө.х нэг IP хаяг дээр олон
програмууд ажиллдаг тул IP хаягаар ирж буй
мэдээллийг удирдан чиглүүлэх шаардлагатай.
• multiplexing:
• Port : програм болон сервист оноосон дугаар
• port 192 : web browser
• port 168: e-mail
• port 13: ssh
• port 10: AOL Instant Messenger
• зарим програм (games, streaming media programs)
TCP протоколын оронд UDP протоколыг
ашигладаг.
Internet protocol (IP)
Cүлжээнд байгаа бүх компьютер болон түүнтэй
адилтгах зүйлийг хооронд нь ялгах зориулалттай.
IP хаяг нь цаанаа 3232238858 ->192.168.13.10
гэх мэт тоонууд байдаг.
Портыг хоёртын тоолол рүү хөрвүүлбэл
192=11000000
168=10101000
13= 00001101
10= 00001010
4*8=32 бит тоог аравтын тоолол руу хөрвүүлбэл
3232238858 тоо гарч ирэх юм.
http://3232238858 = http://192.168.13.10
Вэб хөтөч
Domain Name Server (DNS) system
Сүлжээн дэх IP хаягуудыг хэрэглэхэд амархан болгох үүрэгтэй. http://209.85.171.99=http://google.com
1. Top level domains
http://www.google.com
http://yahoo.com
2.Second level domains
Худалдаж авдаг домайн
http://www.таны нэр.com
http://www.msuac.edu.mn
3. Third level domains
Subdomain
http://games.yahoo.com
http://scc.msuac.edu.mn
14. Вэб хөтчийн ажиллагаа?
webpage.html
Web User
Web User Input
Browser HTML Processor
body
html
ph1
parser Instructions to
software
Presentation
Баримтын бүтцийг ойлгож уншаад дэлгэцэлж чаддаг, бас скрипт програмыг ажиллуулах боломжтой
програм хангамж
Software which understands and displays
Documents, and runs script programs
(e.g. javascript, DHTML)
15. Үндсэн сурах бичиг:
1. Монхоон Р. Компьютер, мэдээлийн технологи, УБ., 2011. х.115-х.122
2. Мөнхчимэг. Б, Болор. Л. Компьютерийн мэдлэг УБ., 2012. х.159-х.170
Электрон эх үүсвэр:
1. http://www.learnthenet.com/english/section/email.html
2. http://s-it101.blogspot.com/p/sssss.html
15
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ:
