กล้วย

1. 080101 มนุษย์กับการสร้างสรรค์ เรื่องของกล้วยที่ไม่กล้วย เสนอ อาจารย์ภัทรา โต๊ะบุรินทร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

2. เนื่องจากกล้วยเป็นพืชที่เราสามารถพบเห็นและรู้จักมาช้านาน ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตอนเด็กผู้ใหญ่มักให้เราทานกล้วยบดเพราะกินง่ายและมีคุณค่าทางอาหาร ปัจจุบันได้มีการนำกล้วยมาทำเป็นอาหารคาวหวานหลายชนิด จนแทบเลี่ยงไม่ได้เลย และกล้วยนำมาใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วนตั้งแต่ ใบ ผล ลำต้น ดอก กาบใบ เป็นต้น บางที่ใช้ทำอาหาร ทำงานประดิษฐ์ อยากให้ทุกคนเห็นประโยชน์ของกล้วยและเป็นแนวทางในการขยายพันธุ์กล้วยต่อไป ที่มาและความสำคัญ

8. ชนิดของกล้วย

10. กล้วยไข่ กล้วยนมหมี

11. กล้วยหอม กล้วยไข่โบราณ

12. กล้วยร้อยหวี กล้วยน้ำว้า

13. กล้วยหักมุก กล้วยหิน

14. กล้วยพนมมือ กล้วยไข่พระตะบอง

15. กล้วยเล็บมือนาง กล้วยบัวสีชมพู

16. วิธีการเพาะปลูก และการดูแลรักษา

17. กล้วยปลูกได้ง่าย มีทั้งแบบยกร่อง และปลูกบนพื้นที่ราบ ใช้ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมักผสมดินปากหลุม ทิ้งไว้ประมาณ 5 วันก่อนปลูก พันธุ์กล้วยก็เลือกใช้พันธุ์ที่เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศแต่ละท้องถิ่นเพราะกล้วยบางชนิด

19. เป็นวิธีการขยายพันธุ์ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ซึ่งจะเป็นที่นิยม กันมากในอนาคต เพราะสามารถขยายพันธุ์กล้วยได้เป็นจำนวนมาก ได้กล้วยพันธุ์แท้ และคุณภาพดี วิธีนี้ไม่ค่อยนิยมกันมากนักเหมาะกับกล้วยบางชนิด การเพาะเมล็ดพันธุ์ในกระทงใบกล้วย กระบอกไม้ไผ่ หรือเพาะบนแปลงทดลองหลังจากต้นอ่อนเติบโตสูงได้ประมาณ 1 ฟุต ก็แยกลงหลุมปลูกต่อไป การปลูกโดยวิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การปลูกด้วยเมล็ด

20. การปลูกด้วยเมล็ด การปลูกโดยเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ

21. ข้อควรระวังคือ ถ้าเครือกล้วยมีขนาดใหญ่ น้ำหนักมาจะต้องหาไม้มาค้ำก้านเครือกล้วยเพื่อช่วยรับน้ำหนัก ไม่ให้ก้านเครือกล้วยหักก่อนที่ผลเครือกล้วยจะแก่

22. กล้วยกับการใช้ ประโยชน์ต่าง ๆ

23. ในสมัยโบราณ เมื่อสตรีจะคลอดบุตรมักจะมีการจัดเครื่องบูชาสำหรับหมอตำแยเพื่อทำพิธีกรรมที่เป็นมงคลแก่แม่ และลูกที่จะคลอดออกมา เครื่องบูชามักจะประกอบด้วย ขันข้าว ซึ่งบรรจุด้วยข้าวสาร เงิน และสิ่งของต่าง ๆ ได้แก่ หมาก พลู ธูป เทียน และในจำนวนนี้จะต้องมีกล้วยอยู่เสมอ เมื่อทารกอายุได้ประมาณ 3 เดือน และพร้อมที่จะรับประทานอาหารอื่น นอกจากนมแม่ได้แล้ว แม่จะเริ่มให้ลูกรับประทานกล้วยควบคู่กับนม เพราะเห็นว่ากล้วยเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางอาหารสูง และเป็นอาหารที่ย่อยง่าย

24. นำมาประดิษฐ์เป็นม้าก้านกล้วย

25. นำมาประดิษฐ์เป็นปืนก้านกล้วย

26. นำมาประดิษฐ์พานบายศรี

27. นำมาประดิษฐ์กระทง

28. ใช้ในขบวนขันหมาก

30. กล้วยกับการนำมาใช้เป็นยารักษาโรค โรคโลหิตจาง ในกล้วยมีธาตุเหล็กสูงจะเป็นตัวช่วยกระตุ้นการผลิตฮีโมโกลบินในเลือด โรคความดันโลหิตสูง มีธาตุโปรแตสเซียมสูงสุด แต่มีปริมาณเกลือต่ำ ทำให้เป็นอาหารที่สมบูรณ์แบบที่สุดที่จะช่วยความดันโลหิตมาก โรคท้องผูก ปริมาณเส้นใยและกากอาหารที่มีอยู่ในกล้วยช่วยให้การขับถ่ายเป็นปกติ

31. โรคความซึมเศร้า ผู้ที่มีความทุกข์เกิดจากความซึมเศร้าหลายคนจะมี ความรู้สึกที่ดีขึ้นหลังการกินกล้วย เพราะมีโปรตีนชนิดที่เรียกว่า trypotophan เมื่อสารนี้เข้าไปในร่างกายจะ ถูกเปลี่ยนเป็น serotonin เป็นตัวผ่อนคลายปรับปรุงอารมณ์ให้ดีขึ้น อาการเสียดท้อง กล้วยมีสารลดกรดตามธรรมชาติที่มีผลต่อร่างกายของเรา อาการเมาค้าง วิธีที่เร็วที่สุดที่จะแก้อาการเมาค้าง คือ การดื่มกล้วยปั่นกับนมและน้ำผึ้ง กล้วยจะทำให้ กระเพาะของเราสงบลง

32. ยุงกัด ก่อนใช้ครีมทาแก้ยุงกัด ลองใช้ด้านในของเปลือกกล้วยทาบริเวณที่ถูกยุงกัด เปลือกกล้วยสามารถแก้เม็ดผื่นคันที่เกิดจากยุงกัดได้ โรคลำไส้เป็นแผล กล้วยเป็นอาหารที่แพทย์ใช้ควบคุม เพื่อต้านทานการเกิดโรค ลำไส้เป็นแผล เพราะ เนื้อของกล้วยมีความอ่อนนิ่มพอดี เป็นผลไม้ชนิดเดียวที่ทานได้ง่าย ๆ ไม่ยุ่งยากสำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องโรค ลำไส้เรื้อรัง และกล้วยยังมีสภาพเป็นกลางไม่เป็นกรด ทำให้ลดการระคายเคืองและยังไปเคลือบผนังลำไส้และ กระเพาะอาหารด้วย

33. การนำกล้วยมาแปรรูป เค้ก กล้วย กล้วย เชื่อม

34. กล้วย บวชชี กล้วย ตาก

35. กล้วย ข้าวเม่า กล้วย ฉาบ

36. กล้วย ทอด กล้วย ไข่เชื่อม

37. กล้วยเป็นอาหาร ต้นกล้วย หรือหยวกกล้วย หรือกาบกล้วย แกงกะทิหยวกกล้วย ห่อหมก

38. ก้านกล้วย เมื่อปลอกเปลือกนอกที่แข็งและเหนียวออกแล้ว จะได้ไส้ในที่อ่อนนุ่มเป็นรูพรุนดั่งฟองน้ำ มีรสหวานนิด ๆ นำไปหั่นละเอียดใส่เป็นส่วนผสมของอาหารจำพวก ลาบ ลู่ ต่าง ๆ เพื่อเพิ่มปริมาณ และรสชาติ ได้เป็นอย่างดี

39. ใบกล้วย หมายถึง ใบอ่อน ส่วนที่ฝังอยู่ใจกลางลำต้นกินสด ๆ หรืออาจจะลวกให้นิ่ม จิ้มน้ำพริกกิน กับข้าวอร่อยดีนัก ปลีกล้วย หลายท้องถิ่นนำมาจิ้มน้ำพริกกินกับข้าวทั้งในรูปผักสด และผักต้ม บางถิ่นนำมาหั่นให้ฝอย เป็นผักเคียงกินกับขนมจีน หรือหมี่กะทิ ในขณะที่หลายท้องถิ่นนำไปประกอบอาหาร ประเภทยำ และประเภทต่าง ๆ

40. อาหารคาว เช่น ส้มตำกล้วย อาหารหวาน เช่น กล้วยฉาบ ผลกล้วยดิบ

41. ผลกล้วยสุก นอกจากเรากินกล้วยสุกในฐานะผลไม้อย่างดีชนิดหนึ่งแล้วเรายังนำกล้วยสุกไปประกอบ หรือทำเป็นอาหารหวานชนิดต่าง ๆ ได้สารพัด เช่น กล้วยเชื่อม ขนมกล้วย เค้กกล้วยหอม เป็นต้น

43. ความเชื่อเกี่ยวกับกล้วย

44. เชื่อกันว่า นางพรายตานีเป็นผีที่อาศัยอยู่ในต้นกล้วยตานีเป็นผีผู้หญิงหน้าตาสวยงาม ผิวขาวมักจะปรากฏให้เห็นตอนกลางคืนโดยจะออกมายืน หรือนั่งเล่นอยู่ใต้ต้นกล้วยตานี มีข้อสังเกตว่า ต้นกล้วยที่มีนางพรายตานีสิงอยู่มักจะมีลำต้นสะอาด ไม่มีกาบแห้ง ใบของกล้วยจะเขียวสดใส และบริเวณรอบต้นกล้วยก็จะสะอาด โล่งเตียน นางพรายตานี

45. กุมารทองตานี ได้มาจากปลีกล้วยตานี ซึ่งแทนที่จะแทงปลีออกจากยอดบนสุดของต้นกล้วย แต่กลับแทงปลีออกมาจากลำต้น เชื่อกันว่า ปลีกล้วยชนิดนี้จะมีกุมารทองสิงสถิตอยู่ หากผู้ใดนำไปเลี้ยงดูแลรักษาให้ดีจะทำคุณให้แก่ผู้นั้นเช่นเดียว กับกุมารทองในเรื่องขุนช้างขุนแผนทีเดียว

46. เชื่อสืบต่อกันมาว่า เชือกกล้วยที่ทำจากกาบกล้วยตากแห้ง ถ้าทำเป็นบ่วงคล้องคองู หรือนำมามัดงู จะทำให้งูตัวอ่อนและหมดแรง ยอมให้ลากไปไหน ๆ ได้โดยดี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง งูเขียว กับงูเหลือม ซึ่งก็ไม่ทราบสาเหตุเหมือนกันว่า ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น แต่บอกไว้ก่อนนะว่าเรื่องนี้ไม่ขอรับประกันอย่าเที่ยวทดลองสุ่มสี่สุ่มห้า ก็แล้วกัน ประเหมาะเคราะห์ร้าย จะถูกงูกัดตายโดยไม่รู้ตัว งูแพ้เชือกกล้วย

47. กินกล้วยแฝดจะได้ลูกแฝด เรื่องนี้เป็นที่เกรงกลัวของผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ กันมาก เพราะถูกผู้ใหญ่ปลูกฝัง และสืบทอดกันมาว่าเวลาท้อง ถ้ากินกล้วยแฝดแล้วลูกออกมาจะเป็นลูกแฝด ผู้หญิงส่วนใหญ่ ที่ไม่อยากมีลูกแฝดจึงพยายามหลีกเลี่ยงไม่ยอมกินกล้วยแฝดกัน

48. มีความเชื่อที่ว่า ถ้านำกล้วยแช่น้ำผึ้ง ใส่ไห ใช้ปูนแดงทาแล้วเอาฝาปิดให้ดี จากนั้นก็นำไปวางไว้ใต้ฐานพระพุทธรูปในว้นเข้าพรรษา ทิ้งไว้ 3 เดือน จนถึงวันออกพรรษาถ้านำมารับประทาน จะเป็นยาอายุวัฒนะ รับประทานแล้วจะมีอายุยืนยาว และเสริมพลังด้วย ไม่มีหลักฐานระบุ นอกเหนือจากที่ว่า ถ้านำกล้วยมาแช่น้ำผึ้ง แล้วไม่ปฏิบัติตามขั้นตอน จะได้ผลเหมือนกันหรือไม่ แต่ก็น่าทดลองทำนะ กล้วยเป็นยาอายุวัฒนะ

49. จัดทำโดย นางสาวชามาภัทร ทองสมุทร 07510392 นางสาวพัชรินทร์ อุนศิริพงษ์ 07510416 นางสาวสุรภา แก้วอ่อนดี 07510438 นางสาวกมลชนก เนื่องจันทร์พรรดิ์ 09510522 นายธวัชชัย คีรี 09510563 นางสาวพัชรีญา พินิจ 09510589 นางสาวภรณ์ทิพย์ ลาวิลาศ 09510594 นางสาวสมฤทัย พืชเพ็ง 09510616 นางสาวโสรยา แซ่เอี้ย 09510629 นางสาวอุษณีย์ ประเสริฐ 09510636