การตรวจสารโลหะหนักในมารดา และเด็กแรกเกิด ศ.พญ.สุวรรณา เรืองกาญจนเศรษฐ์ และคณะ www.csip.org 23.04.2558

1. กิจกรรมการตรวจสารโลหะหนักในมารดา
และเด็กแรกเกิด
ศ.พญ.สุวรรณา เรืองกาญจนเศรษฐ์ และคณะ

2. ผู้ร่วมวิจัยกลาง ศ.พญ. สุวรรณา เรืองกาญจนเศรษฐ์
อ.ดร. จินตนา ศิริวราศัย
น.ส. ธีรารัตน์ ทัศนปิติกูล
สูติ- รพ.รามาธิบดี รศ.นพ. พัญญู พันธ์บูรณะ
อ.พญ. โดมฤดี ปรีชาประเสริฐ
สูติ- รพ.สมุทรปราการ พญ. จุฑาสินี สัมมานันท์
นางกชกร ตัมพวิบูลย์

3. โครงการวิจัยพัฒนาแบบองค์รวมของเด็กไทย 2544*
กลุ่มอายุ (ปี) IQ
1 – 2 ปี 104
2 – 3 ปี 96.4
3 – 6 ปี 91 - 111
วัยเรียน 88
วัยรุ่น 86
ลัดดา เหมาะสุวรรณ และคณะ โครงการวิจัยพัฒนาแบบองค์รวมของเด็กไทย, 2547.

4. Neurocognitive Transplacental Toxicants
• Heavy Metal : Pb, Hg, Cd
• Insecticide : PCBs a,b, DPT
a J Pediatrics 1998 ; 113 : 991-5.
b Early Hum Dev 1995 ; 43 : 165 – 76.

5. Neurocognitive Toxicant
• Learning disability
• Attention Deficit Hyperactive Disorder
• Autism
• IQ

6. National Institute of Health (USA.)
• 5 -10 % of Newborns – Neuro
• Neurodeficit Pediatric Patient
3 % from direct exposure
25 % from multifactorial

7. Pb - Anemia
- IQ even < 10 g/dL
- Development < 5 g/dLa
- Muscular incordinationb
µ
µ
a Am J Obs Gyn 2003; 188(4) ; S 26-32.
b Pediatrics 1993; 90: 91 – 3 .

8. Pb – in Thai
Kindergarten 6.80 + 2.02 g/ dL a
µ
2⁰ School students9.03 + 3.65 g/dL aµ
Adult 5.95 + 2.01 g/ dL b
µ
a J. Med Assoc Thai 1999 ; 82 : S 155 – 61.
b J Med Assoc Thai 1998 ; 81 : 110 – 5 .

9. Hg - Minamata Disease a
Abnormal muscular tone
- Canadians b Abnormal DTR
- Iraqi c,d Visno – spatial organization
- New Zealand neurocognitive performance e
a CritRev Toxicol 1995 ; 25 : 1-24.
b Am J Epidemiol1993 ; 118 : 470-9.
c Environ Res 2002 ; 89 : 1-11.
d Trans Am Neurol Ass 1997 ; 102 : 69 – 71.
e Neuro – toxicol Teratol 1997 ; 102 : 69 – 71.

10. Cd - “ Itai - Itai”
Abnormality
- Tubular function
- Bone
Thailand : M of Nat Resources and Envi 2004.
Chulalongkorn University, 2005.
Intl. Water Management Institute, 2005.

11. วัตถุประสงค์
–เพื่อศึกษาระดับโลหะหนักที่สามารถผ่านรกจากมารดาสู่ทารกใน
ครรภ์ และมีผลต่อการพัฒนาระบบประสาทของทารก ได้แก่
ตะกั่ว (Pb) ปรอท (Hg) แคดเมียม (Cd) ในมารดาที่มาคลอดที่
รพ.รามาธิบดี และ รพ.สมุทรปราการ
–หาความสัมพันธ์ระหว่างระดับโลหะหนักในเลือดมารดา และ สายรก
–หาปัจจัยเสี่ยงที่ทาให้ระดับโลหะหนักสูงในเลือดมารดา และ สายรก

12. เครื่องมือที่ใช้ในการจัดกิจกรรม
• แบบสอบถามโลหะหนักที่มีผลต่อการพัฒนาระบบประสาทที่ผ่านทางรก
• การตรวจเลือดจากมารดา และเลือดจากรกเพื่อหาสารโลหะหนัก ได้แก่
ตะกั่ว แคดเมี่ยม และปรอทจากห้องปฏิบัติการ

13. Sample size
n = Z22/ L2
n = (1.96)2(1)2/(0.1)2
n= 384.16 cases
Z = probability of type I error = 1.96
 (variance) = 1
L2 = acceptable error for the estimation of sample mean (L =.1)
* non – response และ missing 10 %
** Total ของ sample size ทั้งหมด 423 คน x 2 โรงพยาบาล = 846 คน

14. Sample
• หญิงที่มาฝากครรภ์ และคลอดที่รพ. รามาธิบดี และ
รพ.สมุทรปราการที่ยินยอมให้เก็บตัวอย่างเลือดเพื่อวิเคราะห์
หาสารโลหะหนักจานวน 450 คน
• ทารกแรกเกิดที่เกิดในที่โรงพยาบาลรามาธิบดี และโรงพยาบาล
สมุทรปราการ จานวน 900 คน

15. ผู้ป่วยที่มาคลอดรพ.รามาธิบดี และรพ.สมุทรปราการ
บันทึกข้อมูล และเก็บเลือดจาก cord blood ปริมาณ 3 ซีซี
นัดติดตามเพื่อเจาะเลือด ตรวจสุขภาพทั่วไป และพัฒนาการของเด็ก
Informed consent form - signed
ปกติ (6 เดือน)ผิดปกติ (ทุกๆ 2 เดือน)
Method

16. Results

17. Abnormal
ส่งต่อเข้ารับการรักษา
ตามสิทธิ์
Abnormalnormal
ส่งต่อเข้ารับการรักษา
ตามสิทธิ์
สรุปผล / รายงานผล
N = 400รพ.รามาธิบดี
(N = 400 คน)
normalAbnormal
Lead – 3 (0.75%)
Mercury – 80(20%)
F/U 2 และ 4
เดือน
( 25 คน)
F/U 6 เดือน
12 คน F/U 2 และ 4 เดือน
(13 คน)
N = 450 รพ.สมุทรปราการ
(N = 450 คน)
Abnormal
Lead – 22 (4.9%)
Mercury – 41 ( 9.1%)
normal
F/U 6 เดือน
29 คน*
N = 850
normal
* มีผลผิดปกติทั้ง Lead และ Mercury รพ.รามาธิบดี 1คน รพ.สมุทรปราการ 4 คน
** มี 1 คน ที่ผลการเจาะเลือดครั้งแรกปกติ แต่เมื่อติดตามผลครั้งที่ 2 เมื่อครบ 6 เดือน มีผลเลือดผิดปกติ

18. สารโลหะหนัก
Median + SD
(Min – Max)
รพ.รามาธิบดี รพ.สมุทรปราการ
มารดา
N = 396
ทารก
N = 400
มารดา
N = 121
ทารก
N = 450
Pb
g/dL
2+1.13
(1-9)
1+0.87
(1-7)
4+1.56
(2-11)
3+1.35
(1-9)
Cd
g/L
0.8+0.70
(0.2-2.00)
0.6+0.45
(0.1-2.90)
0.5+0.21
(0.1-1.10)
0.4+0.18
(0.1-1.10)
Hg
g/L
2.4+1.08
(0.7-8.7)
3.6+1.82
(0.9-17.10)
2.3+0.93
(1.10-6.8)
3.2+1.34
(1.5-11)
µ
µ
µ

19. N = 450
4.9%
5 g/dLµ
ค่าตะกั่วจาก cord blood ของทารก รพ.สมุทรปราการ
Lead (Pb) Non exposed < 5 ug/L
Lead (Pb) Non exposed < 5 ug/dL

20. Cadmium (Cd) Non exposed < 5 ug/L
ค่าแคดเมี่ยมจาก cord blood ของทารก รพ.สมุทรปราการ
N = 450

21. Mercury (Hg) Non exposed < 5 g/L
ค่าปรอทจาก cord blood ของทารก รพ.สมุทรปราการ
N = 450
9.1%
5 g/Lµ
µ

22. แสดงระดับสารตะกั่วของมารดา และทารก รพ.รามาธิบดี
Lead (Pb) Non exposed < 15 ug/L
N = 400
0.75%
5 g/dL

23. แสดงระดับสารแคดเมี่ยมของมารดา และทารก รพ.รามาธิบดี
N = 400
Cadmium (Cd) Non exposed < 5 ug/L

24. แสดงระดับปรอทของมารดา และทารก รพ.รามาธิบดี
N = 400
Mercury (Hg) Non exposed < 5 ug/L
19.5%
5 g/dL

25. ความสัมพันธ์ผลโลหะหนัก เปรียบเทียบกับ characteristic factors

26. ความสัมพันธ์ผลโลหะหนักกับแหล่งที่อยู่อาศัย
Pearson’s Correlation

27. การเปรียบเทียบผลโลหะหนักกับการสูบบุหรี่

28. ความสัมพันธ์ผลโลหะหนักกับอาชีพ
Pearson’s Correlation

29. ความสัมพันธ์ผลโลหะหนักกับการรับประทานปลา
Pearson’s Correlation

30. การติดตามผล
ชั่งน้้าหนัก / วัดส่วนสูง / วัด
ศีรษะ
Lead line นิ้วมือ และเท้า

31. ซักถามข้อมูลเพิ่มเติมจาก
ผู้ปกครองของเด็ก / การเลี้ยงดู –
อาหาร/สภาพแวดล้อมรอบบ้าน
ตรวจพัฒนาการ
เจาะเลือดเพื่อตรวจสารโลหะหนัก

32. “ การเยี่ยมบ้านและติดตามผล”
เด็กที่เข้าร่วมกิจกรรมมีสารโลหะหนักในเลือดมากกว่าค่าปกติ หลังจาก
การวิเคราะห์จานวน 3 ครั้ง ทีมงานจึงได้ปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญจากสานัก
โรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม และประสานกับแพทย์
โรงพยาบาลสมุทรปราการ
• เยี่ยมบ้าน
• เก็บตัวอย่างจากบ้าน เสื้อผ้า และ ของเล่นเด็ก และ
• ขออนุญาตเจาะเลือดของทั้งครอบครัวเพื่อนามาวิเคราะห์

33. • เด็กที่เข้าร่วมกิจกรรมมีสารโลหะหนักในเลือด
มากกว่าค่าปกติ หลังจากการวิเคราะห์จานวน 3 ครั้ง
ทีมงานจึงได้ปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญจากสานักโรคจาก
การประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม และประสานกับ
แพทย์ โรงพยาบาลสมุทรปราการเพื่อเยี่ยมบ้านและ
เก็บตัวอย่างจากบ้าน เสื้อผ้า และ ของเล่นเด็ก และ
ขออนุญาตเจาะเลือดของทั้งครอบครัวเพื่อนามา
วิเคราะห์

34. ผลการวิเคราะห์เลือดของเด็กและ ครอบครัว
CASE : E339 LEAD ( g/L)
1st ( Cord Blood) 4
2nd ( Whole Blood) 21
3rd ( Whole Blood) 19
µ
FAMILY LEAD ( g/L)
FATHER 1st 33
FATHER 2nd 27
MOTHER 4
SIBLING 7
SIBLING 7
GRANDMOTHER 3
µ