3. 3
• Erosketa berdean eta kontsumo jasangarrian grina piztu.
• Erosketa berdea egiteko modu praktikoan ingurumen irizpideak
garatu: papera, eskola materiala, informatika ekipamenduak,
garbiketa produktuak eta elikagaiak.
• Egunerokotasunean praktikan jartzeko eragozpenaz gogoeta
egitea eta A21ean.
Helburuak
4. 4
EROSKETA BERDEA ETA ARDURATSUA
Produktu bat erosi behar dugunean aspektu ekonomiko eta
teknikoak begiratzeaz gain, bere bizi ziklo osoan zehar izan
dezaken ingurumen inpaktuari ere erreparatzen dion erosketa
prozesuari deritzo.
6. 6
•Zergatik bultzatu erosketa berdea?
KutsaduraKutsadura
Substantzia toxiko gabeko moda:
Inditexen konpromesua da, 2020.urterako, beraien produktu eta
hornidura-kate guztietatik substantzia kimiko arriskutsuen erabilpen eta
isurketa kanporatzea.
Inditexen marka hauek daude: Zara, Pull & Bear, Massimo Dutti,
Bershka, Stradivarius, Oysho, Zara Home eta Uterqüe.
•http://www.greenpeace.org/espana/es/Blog/victoria-zara-dice-s-a-la-moda-sin-txicos/blog/43183/
8. 8
Hondakinak
Hondakin Elektriko eta Elektronikoak (ordenagailuak eta esku-telefonoak, batik bat)
guztirako hondakinen %4 izatera iritsi direlarik, gai horiek suntsitzea erronka latza da.
Etxeko zabor elektronikoak, urtean 100.000 eta 160.000 tona sortzen ari da Espainia.
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan 2010an 45.700 tona tresna elektriko merkaturatu ziren, eta
7.800 tona jaso.
• Datu bat, ondo ulertzeko moduan: urtero herritar bakoitzeko sortzen diren 16 kilo
hondakinetatik 3,4 besterik ez dira birziklatzen. Alegia, %20 inguru.
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
Europa aberatsaren zabor elektronikoaren
jomuga bilakatu da Afrika azken urte hauetan
Ghanan kutsadura larria eragiteaz gain, herritarren
osasunarentzako pozoi bilakatu dira kontrolik gabe han eta
hemen barreiatu diren zabortegiak.
Hondakin elektronikoak bizibide bihurtuta daude
Agbogbloshien (Ghana). Bizibide makurra, auzotarren
osasuna etengabe kaltetzen ari dena, baina telebista eta
hozkailu hondatuak txikitzetik ateratzen dute bizigaia Akkrako
auzuneko biztanle gehienek.
Informazio gehiago
9. 9
Gatazkak, giza esplotazioa
Coltan
2 mineralen nahasketa da: kolumbita eta
tantalita. Mineral estrategiko bat da.
Munduan gehien ekoizten den herrrialdea
Kongo da % 80a.
Aurrerapen teknologiko gehienentan
erabiltzen da, telefonoetan, mp4-tan, gps-tan
…
Mineral hau ezinbestekoa da baina bere
erauztearen inpaktua oso handia da:
lurzoruaren kutsadura, gerrak, explotazioak,
langile esklabizatuak…
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
Informazio gehiago
10. 10
Baliabideen agorpena
Azken hamarkadetan natur baliabideen
kontsumoak gora egin du, sistema
sozioekonomikoarentzat arrisku larria
bihurtu izateraino.
Ekonomia-finantza krisia eta egungo
arazo sozialak (gerra, gosete…) bizi
dugun ekologia hondatzearen isla dira,
zibilizazioa historian ikusi ez den moduko
amildegi ertzean jarri gaituen
hondatzearena.
Zergatik bultzatu erosketa berdea?
12. 12
EROSI AURRETIK
• Kontsumo beharrak zeintzuk diren bir-
pentsatu.
EROSTERAKOAN
• Erosketarako irizpideak.
• Ingurumenarekiko eskaintza egokia
aukeratu.
ERABILERA
• Produktu/baliabidearen erabilera
egokia.
• Berrerabilketa.
HONDAKINAK • Hondakinen banaketa egokia.
EROSKETA BERDEA
PROZESU BAT DA
13. 13
1.- Erosi baino lehen pentsatu
Produktu bat erosi baino lehenago, pentsatu dezagun
benetan beharrezkoa den edo erosteari uko egin
daitekeen.
WWF-ek Frantzian egindako
ikerketa baten arabera uste da:
•Frantziako etxeetan 3.000 edo
4.000 gauza dituztela,
•bere aitite-amama baino 15
bider gauza gehiago.
Dugun guztia
behar al dugu?
14. 14
1.- Erosi baino lehen pentsatu
Zergatik erosi maileguan eduki badezakegu?
Coah-surfing, kontsumitzaileen
elkarteak, colaBoraBora, car-
sharing,
co-housing, biotrueke,
consumocolaborativo.com
•consumocolaborativo.com
•colaBoraBora
•car-sharing
•co-housing
15. 15
Aldez aurretik etxean edo ikastetxean zer dugun eta aprobetxatu
daitekeena aztertu.
Ahal den neurrian beste ikasturteetako materialak berrerabiliz,
gauzak konponduz...
2.- Erabili daukaguna
16. 16
3.- Banakako bilgarrietan datozenak ekidin eta ontziratu
gabekoei lehentasuna eman
Bideo: Tuppersong - Sopelan,
tupperra kalera!
http://youtu.be/37AjPOEs2Ag
20. 20
Substantzia kimikoen piktograma eta ikurrak
Legeak eskatzen dituen baldintzak betetzeko, errege-dekretua dela eta,
substantzia kimikoak dituzten ontzi guztien etiketetan beharrezkoa da hauei
buruzko zenbait ohar agertzea, hala nola piktograma eta ikurrak.
21. 21
Etiketa energetikoak
Hau agertzea derrigorrezko baldintza da saltzen
diren etxetresna elektrikoetan. Erosleentzat
informazio tresna da.
Kolore eta letren bidez identifikatzen da energia-
eraginkortasuna.Hurrengo urteetan eskala honek
gorantz egingo du A+, A++ eta A+++, eta
beheragoko mailak desagertuz joango.
http://www.idae.es/index.php/idpag.17/relmenu.329/mod.pags/mem.detalle
22. 22
Borondatezko etiketak
Ekoetiketak
Etiketa hauek, modu ofizialez
egiaztatzen dute produktu edo
zerbitzu batzuk gutxiago
erasaten dutela ingurumena.
Etiketa mota hauetan
baliagarria den ISO arautegia
ISO 14024 da.
Ekoetiketak erakunde
inpartzial batek ematen ditu.
Elikagaiak, edariak eta
farmazia produktuak kanpoan
gelditzen dira.
Europar
Batasuneko
etiketa
ekologikoa
AENOR-
Ingurumen
marka
Aingeru
urdina
Iparraldeko
beltxarga
Generalita-
teko
ingurumen
kalitate
bermea
23. 23
Etiketa ekologikoak
Etiketa ekologikoa emateko sistemak honako helburua du:
maila bereko produktuekin alderatuta, ingurumenean eragin
txarrak murriztu ahal dituzten produktua sustatzea,
baliabideen erabilera eraginkorra eta ingurumenaren maila
altuko babesa lortzen dela.
Produktua erakunde independente batek aztertu izana
eskatzen du; eta produktuak ingurumenean dituen eragin
guztiak zehazten ditu, lehengaiak ateratzen direnetik azkeneko
erabilerara arte (bizi zikloa delakoa).
Compra
responsable
http://www.compr
aresponsable.cat/
web/ecoetiquetes
24. 24
Basoen Kudeaketa Iraunkorra (BKI), basoak Admisnistratzea edo erabiltzea da, baldin eta haien ondorengo alderdiak mantentzen badira;
biodibertsitatea, produktibitatea, birsorkuntza-gaitasuna, bizitasuna eta orain eta etorkizunean funtzio ekologiko, ekonomiko eta sozial
garrantzitsuak betetzeko potentzialtasuna, tokiko, nazio- eta mundu-mailan, beste ekosistemak kaltetu gabe (Helsinkiko Ministerio-
Konferentzia, 1993).
Basoen kudeaketa jasangarria
FSC, irabazi -asmorik gabeko mundu mailako erakundea da, mundu
osoan basoen erabilera arduratsua sustatzen duena.
PEFC gobernuz kanpoko eta irabazi-asmorik gabeko
mundu mailako erakundea independentea da.
FSC (Forest Stewardship Council) Basoen erabilera arduratsua
http://ic.fsc.org/los-principios-y-criterios-del-fsc.34.htm
PEFC (Programme for the Endorsement of Forest
Certification Forestal)
http://www.pefc.es/proceso.html
Ekoetiketak: basogintza
26. 26
Paperaren adibidea
Ingurumen irizpideak erosteko orduan
Zenbat papera eman zizuten eskolan?
Erosi baino lehen: Zenbat papera beharrezkoa da?
27. 27
Paperaren adibidea
Ingurumen irizpideak erosteko orduan:
Ahal izan ezgero %100 birziklatutakoa
Bestela, partzialki birziklatuta edo era jasangarrian
kudeatutako jatorria duten basoetatik.
Exijituriko zuritasun maila murriztu eta zuritze
prozesuan ingurumenarekiko errespetua bermatzen
duten teknikak erabili.
28. 28
Elikadura
Itsaso jasangarriak
MSC: Itsas-produktuen Nazioarteko merkatuak jasangarritasun eredura bideratzen
ditu.
Itsas produktuen arrantza jasangarri eta trazabilitatea.
MSCren ekoetiketa urdinak praktika jasangarriak bultzatzeko aukera ematen die
kontsumitzaileei.
http://www.msc.org/
Bideoa: http://youtu.be/pLH3hZJflyw
29. 29
Elikadura
Nekazaritza ekologikoa
Kontsiluaren 834/2007 zenbakiko araudia (EK), 2007ko ekainaren 28koa, produktu ekologikoen ekoizpen
eta etiketatze ekologikoaz, 2009ko urtarrilaren 1ean indarrean sartua.
HELBURU eta HASTAPENAK: Baliabideen erabilera jasangarriarekin erlazionatutako ekoizpen ekologikoa,
ingurumenaren babesa, animalien ongizatea, eta baita landa-eremuen nkazaritza jardueraren garapen
sozioekonomikoa.
http://www.agricultura-ecologica.com/index.php/Normativa-CE/reglamentacion.html
Bidezko merkataritza
Bidezko merkataritza, gobernuz kanpoko erakundeek, Nazio Batuen Erakundeak, eta mugimendu sozial
eta politikoen (adib. bakezaletasun edo ekologismoa) bultzatutako merkataritza alternatiboa da. Ekoizle
eta kontsumitzaileen arteko borondatezko eta bidezko erlazioa sustatzen du, langileen eskubideak
bermatuz.
Fairtrade Españak bidezko merkataritzaren zigilua kudeatu, eta Hegoaldeko herrialdeetako ekoizleen
egoera eta errealitateaz kontzumitzaileak sensibilizatzen ditu.
http://es.wikipedia.org/wiki/Comercio_justo
30. 30
Etiketak: Mantenimendu eta garbiketa produktuak
2005.urtean, sektore honek Europa osorako programa hasi
zuen “garbiketa jasangarrirako Charter programa”, honen
helburua etxerako eta baita profesionalentzat detergente
edo mantenimendurako beste produktu batzuk ekoizten
dituzten enpresek jasangarritasuna sustatzea.
https://www.sustainable-cleaning.com/
Etiketak: Arropak
Ehun-produktuak sortzen ematen den transformazio
prozesu guztian substantzia kaltegarririk ez dela erabili
bermatzen duen ikur europarra.
http://www.oeko-tex.com
31. 31
Efizientzia energetikoa
ENERGY STAR
AEBko ingurumena babesteko agentziaren programa
da.
http://www.energystar.gov/index.cfm?c=about.ab_index
Tresna informatikoak
ENERGY STAR programak datu-base bat du, eta bertan kontsulta
daiteke tresna informatikoen irizpide ekologikoetaz, erosterakoan
kontutan izateko.
ENERGY STAR programa honetako ekipo eraginkor batek
kontsumo energetikoan 150 edo 200 euro aurreztea eragin dezake.
Logotipo
ENERGY STAR
32. 32
Etiketak: Ingurumen autodeklarazioa
Enpresa eta elkarte askok ingurumen-babesarekin erlazionatutako
ikurrak erabiltzen dituzte, baina sarritan informazio hau ez da bene
benetakoa, edo ez da argi gelditzen lehengaiei, fabrikazio prozesuen zein
zatiri edo banaketari dagokien.
Kanpoko zertifikazioa ez da derrigorrezkoa. ISO 14021 arauran bidez
erregulatzen dira.
% a birziklatutako
ehunekoa
adierazten du.
Ontzia
ECOEMBES-ek
birzirklatuko duela
adierazten du.
33. 33
Ez fidatu «amigo del medio ambiente» edo
«producto ecológico» bezalako aipamen
orokorretaz, letra txikia ondo irakurri gabe.
36. 36
Garraio distantzia txikia
•EAEn kontsumitzen diren elikagaien %5a baino ez da bertan ekoizten, beste
guztia inportatu egiten da.
•Hau dela eta, nazioarteko garraio, merkatu eta prezioen menpe gaude;
elikaduraren kalitatearen murrizketaz eta biodibertsitate galeraz ez mintzatze
arren.
•1950an 50.000 ekoizle baserritar zeuden. Gaur egun 9.520 baino ez dira.
37. 37
Garraio distantzia txikia
Espainan egunero:
INPORTATU ESPORTATU
3500 txerri bizirik 3000 txerri (bizirik?)
330.000 kg oilazko okela 205.000 kg okela (oilazkoarena?)
220.000 kg Erresuma Batuko patatak 72.000 kg patatak Erresuma Batura
1,3 milioi kg patata Frantziara 275.000 kg patata Portugalera
41. 41
Fabrikazioan errekurtsoak aurreztu eta
ingurunean kalte minimoak egiten
dituena: ekodiseinua
http://www.basqueecodesigncenter.net/Default.aspx?IdMenu=20552758-7739-4933-B86F-8A063B
42. 42
Osasun eta ingurumenerako efektu
kaltegarririk gabe
•Guía para comprar sin tóxicos. Greenpeace
Sustancias Tóxicas en Juguetes Infantiles
Produktu toxikoak
45. 45
"2020rako Euskadiko erosketa eta kontratazio publiko berderako programa"
Eusko Jaurlaritzaren sailek eta sozietate publikoek egiten dituzten erosketa eta
kontratazioetan ingurumen-irizpideak txertatzea planteatzen duen dokumentua da,
hain zuzen ere.
Bideoak:
•http://youtu.be/xP6bpH5Av4Y
•http://youtu.be/ODrvluagSP0
•http://youtu.be/alR2XJf0ZRk
EUSKO JAURLARITZAREN KONPROMISUA
http://www.ihobe.eus/Publicaciones/Ficha.aspx?IdMenu=750e07f4-11a4-40da-840
Europako etiketa ekologikoa
Europako etiketa ekologikoa borondatezko tresna da, ingurumena babesten duten produktuak eta zerbitzuak sustatzeko dena; ingurumeneko kalitatearen ikur bereizgarria, alegia.
Erkidegoaren etiketa ekologikoa emateko sistemak honako helburua du: maila bereko produktuekin alderatuta, ingurumenean eragin txarrak murriztu ahal dituzten produktua sustatzea, baliabideen erabilera eraginkorra eta ingurumenaren maila altuko babesa lortzen dela.
Helburu hori lortze aldera honakoa eskaintzen zaie kontsumitzaileei: produktuei buruzko orientabide eta informazio zehatza, iruzurrik gabekoa eta funts zientifikoduna.
Europako etiketa Europar Batasun osoan hartzen da aintzat, baita Norvegia, Liechtenstein eta Islandian ere; produktua erakunde independente batek aztertu izana eskatzen du; eta produktuak ingurumenean dituen eragin guztiak zehazten ditu, lehengaiak ateratzen direnetik azkeneko erabilerara arte (bizi zikloa delakoa).
Etiketa ekologikoa emateko baldintzak produktuen kategoriaren araberakoak dira:
Maila bereko produktuekin konparatuta, ingurumen-eragin kaltegarriak murrizten dituzten produktuak sustatzea da etiketa ekologikoa emateko EBko sistemaren helburua; horrela, baliabideen erabilera eraginkorragoa izango da, eta hobeto babestuko da ingurumena
La certificación de Manejo Forestal se otorga a administradores o propietarios de bosques cuyas prácticas de manejo cumplen los requisitos de los Principios y Criterios del FSC o el estándar nacional FSC. La certificación de Cadena de Custodia está destinada a fabricantes, procesadores y comerciantes de productos forestales certificados FSC. Este tipo de certificación verifica que los productos que se venden con etiqueta FSC realmente contienen materiales certificados FSC y fuentes controladas. Los certificados de Madera Controlada se emiten a productos provenientes de bosques que no están certificados FSC, pero si están verificados como fuentes incontrovertidas de productos forestales. La Madera Controlada FSC puede estar combinada con madera certificada FSC en productos etiquetados como FSC Mixto
El Charter de sostenibilidad de los detergentes ha sido diseñado con el objetivo de integrar salud, seguridad y medio ambiente a lo largo de todo el ciclo de vida de los productos relacionados con el sector de jabones, detergentes y productos de limpieza.
Las empresas que deseen obtener la marca AISE deberán ser objeto de controles independientes que demuestren su compromiso con la sostenibilidad en el desarrollo y la fabricación de sus productos. Asimismo, deberán proporcionar datos que permitan hacer mediciones sobre los resultados económicos, sociales y ambientales. Además, tendrán que comprometerse a proporcionar información sobre la seguridad de sus productos a consumidores y clientes.