In deze lezing onderzoeken we hoe de informatiesamenleving het denken en doen van ons allen beïnvloedt. Sinds de Brexit en de verkiezing van Trump werden de kritische stemmen over de rol van sociale media, gepersonaliseerde reclame en 'op maat gesneden' nieuws luider. Geheime algoritmes (wiskundige formules) zorgen voor een gepersonaliseerd nieuwsoverzicht. Velen zijn zich niet bewust van deze informatiefilter. Los van de discussie over 'nepnieuws' (en hoe die te bestrijden) duikt de vraag op of algoritmes ons niet opsluiten in een 'you-loop' of echokamer waarin je te horen krijgt wat je graag wilt horen en niet wat je moet weten. Na deze en enige andere cultuurfilosofische bespiegelingen leggen we de focus op tools en vaardigheden om de filterbubbel te doorprikken en je kritische attitude aan te scherpen.

1. Over nepnieuws, sociale media, algoritmes
en de filterbubbel Vergeet de kleine lettertjes niet te lezen.
Benedict Wydooghe
VORMINGPLUS 2017

5. KRANT BIJ DE HAND

6. “Ik heb de pest aan informatie, je kunt je eigen
vooroordelen niet meer vertrouwen”
Jan Blokker

7. INFORMATIE-VAARDIG / 1995
SOCIAAL VAARDIG / 2000
ICT-VAARDIG / 1984
MEDIAVAARDIG / 2013
Web 0.0 4.0
5.0…
Optimisten en pessimisten

9. Informatievaardig
VOLUME TAAK BELANG
BG Weinig Leren Weten
0 Veel Vinden Toegang
AG Overvloed Selecteren Waarderen

11. Kritisch?

13. Net als Google zijn datingsites en Ikea geen vindmachines maar
zoekmachines! ‘Google heeft er geen belang bij dat we vinden wat we zoeken.
Google wil dat we eeuwig zoeken, want hoe langer we zoeken, hoe groter de
kans dat we een advertentie aanklikken. Google is een business model.

18. Jongeren ontevreden over lichaam
Net daarom zijn verschillende meningen en interesses nodig.
Niet om je mening bij te stellen, maar om die in perspectief te plaatsen
en te vergelijken.
De filterbubbel lokt radicalisering, pestgedrag en vuilspuiterij uit.

19. ESTHER HONIG

20. De anatomie van een grootschalige Hypertext zoekmachine
(1998)

21. _ 1998 - 2001 - 2003 - 2005 - 2006 - 2008 - 2009 - 2011 - 2013 _
GOOGLE
PAGE RANK
WIKIPEDIA
YOUTUBE FACEBOOK
TWITTER GOOGLE
PERSONALISEERT
ELI PARISER
SMARTPHONE
SKYPE
Foursquare: 2009
Instagram: 2010
Pinterest: 2010
Glympse: 2010
Snapchat: 2011
Shazam: 2013
Swarm: 2014

22. ‘Het is onvoorstelbaar nalatig dat we
aanvaarden dat de belangrijkste publieke
ruimte van onze tijd, Facebook, draait op
geheime algoritmes en winstbejag. Elke
politicus zou daarvan wakker moeten liggen.’
Dirk Holemans,
denktank OIKOS
In: De Standaard 7 & 8 oktober 2017

23. DEMOCRATIE
Vrijheid & gelijkheid
Over de autonomie van de burger in
zijn publieke ruimte, individu &
groep,
Ik heb niets te verbergen?
Idioter democratisch slaapwandelen
bestaat niet. Denk aan de
Tunesische homo’s tijdens de
Arabische lente.
Met enkel vrijheid of
autonomie van de burger
centraal, verdwijnt gelijkheid
in het eigen grote gelijk.
Met enkel gelijkheid en
publieke ruimte centraal,
verdwijnt autonomie en
privacy, Democratie wordt
emocratie.

24. How Facebook’s News Fe

25. • Ctrl – Shift –
Delete
– Wist zoekgeschiedenis in
Browser
• Zoekvenster
Facebook
– Wis zoekgeschiedenis
• Ga Incognito
– Explorer = InPrivate
– Firefox = PrivéVenster)
– …
• Gebruik
alternatieven
– DuckDuckGo
– www.startpage.com
– Privacybadger
• Zoek
– …op diverse toestellen
– …oningelogd
– …open source

26. • Instruxie 1: 60 seconden
• Instruxie 2: Origineel
• Instruxie 3: Bron
• Instruxie 4: Betrouwbaar
– 1 = leugen
– 2 = veel twijfels
– 3 = ik neem het aan
– 4 = ik ben zeker
– 5 = waarheid
AESOPUS
Zoek in 60 seconden de bevestiging van je bron…
Aisopos door Diego Velázquez rond 1640

27. DE VOS VAN AESOPUS

28. Feiten zijn een kwestie van registratie.
J. Edgar Hoover

29. Het ongenuanceerde gebruik van de term fake
news holt het vertrouwen in de journalistiek uit.

30. Abraham
Verhoeven, een
prille 'gazettier'
besloot zijn artikels
in de Antwerpse
krant de Nieuwe
Tijdinghen met het
zinnetje ‘Oft waer
is, sal den tydt
leeren.' De auteur
waarschuwt zijn
lezers in de vroege
zeventiende eeuw
voor al te
hooggespannen
verwachtingen
inzake de
betrouwbaarheid
van zijn schrijfsel.

31. 'Propaganda en
verspreiding van valse
berichtgeving is zo oud als
de nieuwsmedia. Het is de
schaal waarop fake news
vandaag verspreid
wordt die ongezien is.'

34. BETROUWBAARHEIDSPECTRUM
EN WAT MET SELECTIE?

37. Ons wereldbeeld
mening & identiteit
Sociaal, economisch, politiek,
cultureel
‘De’ 3° plek
‘Het’ onderwijs
‘Het’ gezin
‘De’ media • DIALOOG
• SCHRIFT
• DRUKWERK
• KRANT
• BOEK
• FOTO
• FILM
• RADIO
• TV
• GAMES
• INTERNET
BEDROG, PROPAGANDA, IDEOLOGIE, RECLAME
WETENSCHAP, INFORMATIE & GEZOND VERSTAND
O
N
T
S
P
A
N
N
I
N
G

38. KRANT BIJ DE HAND

39. ENFIN