1. Dnia 18 listopada 2013r. odbyła się wycieczka dydaktyczna – spacer
„Śladami Papuszy” połączona ze zwiedzaniem wystawy tematycznej
dotyczącej życia i twórczości cygańskiej poetki Papuszy.
W wycieczce udział wzięli przedstawiciele z klas gimnazjalnych I – III oraz
przedstawiciele klas 6 szkoły podstawowej.
Wędrując śladami Papuszy uczniowie zapoznali się z miejscami gdzie żyła
pierwsza poetka cygańska w naszym mieście. Na trasie wycieczki znalazło
się miejsce przy ulicy Młyńskiej 6, gdzie po wojnie stał jeszcze dom (dziś
już go tam nie ma), w którym zamieszkali w 1954r. cyganie z taboru
Wajsów – rodu muzykantów i harfiarzy.
Jak podaje Angelika Kuźniak w swojej nowej książce „Papusza”, warunki
do życia były tam bardzo podłe.
„Miejscowi szybko zaczęli mówić: cygański kołchoz. Wajsowie spali na
podłodze, jedli, siedząc w kucki. Dyźko rzucił pod ścianę worki z sieczką,
by było na czym głowę położyć. Sprzedali konia. Pieniądze wystarczyły na
żeliwny piecyk. Palili deskami z podwórka. Potem znosili chrust znad rzeki.
Zdarzało się, że jakiś Cygan rąbał własny wóz. Żyli wtedy z 500 złotych,
które Papusza dostawała z Ministerstwa Kultury i Sztuki jeszcze dzięki
Tuwimowi”- pisze autorka książki. W ośmiu pokojach gnieździło się 37
osób. Spróchniałe schody bez poręczy , wszystko trzęsło się, gdy
pobliskim wiaduktem przejeżdżał pociąg. Po jednej kuchni na parterze i na
piętrze , toaleta była na dole, a na górze tylko prowizorka. „Najgorsze na
Młyńskiej były noce. Między belkami w podłodze biegały szczury. Krzyk w
każdej izbie: zgiń cholero” – czytamy w książce. (fragment ze
„Spacerownika – Śladami Papuszy”)
Papusza w grudniu 1957r. dostała mieszkanie w bloku. Pojawił się jednak
problem, bo nie było gdzie trzymać konia i wozu. Zamienili to mieszkanie i
w roku 1959 rodzina Wajsów przeprowadziła się do jednopiętrowego domu
z cegły przy ulicy Kosynierów Gdyńskich 20. Tam również dotarła nasza
wycieczka. Dziś wisi tam na ścianie domu tablica upamiętniająca Papuszę.
Po drodze uczniowie wysłuchali opowieści o historii życia poetki, którą
przedstawiła pani Brygida Dowejko – przewodnik i opiekun wycieczki.
Trasa wycieczki wiodła również przez Park Róż, gdzie Papusza za swojego
życia często bywała i wróżyła z kart przypadkowym przechodniom.
Zrobiliśmy wspólne zdjęcie z wycieczki przy pomniku poetki wykonanym
przez panią Zofię Bilińską i odsłoniętym 8 listopada 2007r w Parku Róż
przy Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zbigniewa
Herberta. Rzeźba przedstawia postać Papuszy naturalnych rozmiarów
siedzącą na pieńku. Na kolanach poetka przytrzymuje rękoma książkę, z
której wysypują się karty.
Ostatnim etapem naszej wycieczki było obejrzenie wystawy tematycznej
poświęconej życiu i twórczości Bronisławy Wajs – Papuszy. Uczniowie
mogli zapoznać się z licznymi dokumentami i rękopisami oraz
wydawnictwami zebranymi przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę
Publiczną im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wlkp..

2. Wycieczka pozwoliła uczniom naszej szkoły zapoznać się z życiem i
twórczością Papuszy – przedstawicielki kultury mniejszości narodowej
Romów zamieszkujących w naszym mieście od końca 1954 roku.
B.D.