Başarılı Fin KOBİ’lerinde Uluslararası AR-GE

1. AR-GE
YÖNETİ Mİ

2. Başarılı Fin
KOBİ’lerinde
Uluslararası AR-GE
*1*
Mikko Syrjänen
Mari Hjelt
Çeviri : Mesut YAMEN

3. ProACT Programı
Ar-Ge’nin Uluslararasılaştırılması
Bilim ve Teknoloji
Politikaları için Gereksinimler:
Ara raporu 2

4. Önsöz
 İleri Teknoloji Politika için Araştırma Programı (ProACT),
Fin yenilik politikası ve geliştirilmesi amaçlanan yenilik
arttırma politikasının yeteneğinin gelişmesinde,
gelecekteki sorunlara karşı mücadelede başarılı
olabilmek için tasarlanan araştırmaları teşvik eder.
 2004–2005 ProACT finansman turu etrafında aşağıdaki
iki konu alanı tanımlandı.
 1. Küresel ekonominin bir parçası olarak Finlandiya
şirketlerin yenilik faaliyetleri
 2. Teknoloji politikasından yenilik politikasına geçiş ile
yenilik politikasının içerik ve biçimini değiştirmek için
yapılan baskılardan kaynaklanan hareket zorlukları.

5. Önsöz
 Bu çalışmanın amacı yenilik politikası için öneriler
vermek, özellikle özel sektör Ar-Ge faaliyetlerinin
uluslararası düzeyde desteklemesine katkı
sağlamaktır.
 Burada kullanılan özel sektör terimi, özel sektör
ağırlıklı büyüyen küçük ve orta ölçekli şirketler için
kullanılır.
 Ar-Ge işbirliği ilgi çekici olduğu gibi giderek daha
önemli olan Ulusal rekabetin amacının da odak
noktası KOBİ’lerdir.
 KOBİ'ler işbirliği imkânlarını bulmakta sınırlı
kapasitelere sahip olmaları nedeniyle, Kamu Ar-Ge
desteği alabilmek KOBİ'lerin en temel hedeflerinden
biridir.

6. Önsöz
Genel çalışmanın ana hedefleri şunlardır:
 Tamamen Uluslararası bir araştırma.
 Finlandiya Ar-Ge ihtiyaçları ve gelişim eğilimlerinin
değerlendirilmesi.
 Finlandiya yenilik politika ortamının değerlendirilmesi.
 Fin teknoloji politikası geliştirmek için önerilerin
formülasyonu.

7. Önsöz
 Bu dört hedefe göre, çalışma dört aşamada bölünmüş oldu.
 Bu rapor, projenin ikinci aşamasında değerlendirilmiş olan
uluslararası Ar-Ge ile ilgili ihtiyaçlar ile eğilimler hakkında
ara sonuçlar sunar.
 İkinci aşamada, bilgi yoğun KOBİ'lere yönelik büyüme
üzerine odaklanılmaktadır.
 Analiz, örnek çalışma malzemelerine ve sayısal verilere
dayanmaktadır.
 Bu raporda yer alan sonuçlar seçilen bir şirketler grubuna
dayanmaktadır ve dolayısıyla bu, ortalama durumu
yansıtmaz.
 Üçüncü ve dördüncü aşamalar 2005 yılında
tamamlanacaktır. Projenin final raporu 2005 yılı sonuna
kadar tamamlanacaktır.

8. Önsöz
 Hem uluslararası hem de yerel faktörlerdeki dengeyi
sağlamak için bir Fin şirketi Gaia Grup ve uluslararası
bir şirket olan RAND Europe aralarında bir konsorsiyum
oluşturmuştur.
 Bu birleşim sonucunda oluşan takım hem uluslararası
Ar-Ge işbirliği alanında araştırmaların geniş deneyime
hem de, alanda uzmanların geniş bir uluslararası ağa
erişmede Fin yenilik sektörünün mükemmel bir
anlayışına sahiptir.

9. 1. GİRİŞ
 Araştırma ve geliştirmede uluslararası işbirliği, Fin
işletmelerinin rekabet gücünü artırmak için gerekli bir araç
olmada temel bir yol olarak kabul edilebilir olmakta ve bilgi
geliştirmede giderek daha önemli bir hale gelmektedir.
 Finlandiya Hükümeti de, diğer ülkeler gibi Ar-Ge’de
uluslararası perspektife göre ek olarak artan ihtiyacı ölçer.
 Ar-Ge’nin uluslararasılaştırılması ve küresel iş yapmanın
giderek artan önemine rağmen, yenilik politikası büyük ölçüde
ulusal hükümetlerin görüşleri içinde kalır.

10.  Ulusal yenilik sistemi kavramı ticari uygulamalar içinde
transfer edilen ve oluşturulan bilgiyi daha az ve daha az
şekilde yansıtır.
 Bu nedenle bilgi oluşturma ve dinamikleri incelendiğinde bilgi
ağı ve oluşumunun giderek küresel düzeyde gerçekleşmekte
olduğu gözükmektedir.

11.  İleri Teknoloji Politikası Araştırma Programı (ProACT)
araştırmaları teşvik etmekte ve gelecekte oluşabilecek
sorunlarla karşı Fin yenilik politikasını geliştirmek için
yardımcı olmaktadır.
 2004–2005 ProACT finansmanı etrafında aşağıdaki iki
konu alanı tanımlandı.
 1. Küresel ekonominin bir parçası olarak Finlandiya
şirketlerinin yenilik faaliyetleri
 2. Teknoloji politikasından yenilik politikasına geçiş ile
yenilik politikasının içerik ve biçimini değiştirmek için
yapılan baskılardan kaynaklanan hareket zorlukları.

12.  ProACT kapsamında, Gaia Grup ve Rand Europe, bilim ve
teknoloji politikası ile uygulamaları ve Ar-Ge’nin
uluslararasılaştırılması üzerinde bir araştırma projesi
yapıyorlar.
 Proje teknoloji yoğun olarak büyüme eğiliminde olan KOBİ'ler
üzerine odaklanmaktadır.
 Odaklamanın seçimi, hem büyük işletmelerin çokuluslu
benzer faaliyet anlayışından çok daha azına sahip olan
KOBİ'lerin geçerli uluslararası AR-GE anlayış faaliyetlerine
hem de ulusal ekonomi içinde gelecekte zenginlik
oluşturmada KOBİ'lerin oynadıkları rolün önemine
dayanmaktadır.
 Bir bütün olarak, proje dolayısıyla üç alanın kesişimi üzerine
odaklanmaktadır: KOBİ’lerin işbirliği faaliyetleri ve iş mantığı;
AR-GE faaliyetleri ve Uluslararasılaşma (Bkz: Şekil 1.1.).

13. Şekil 1.1. Projenin Kapsamı

14.  Genel araştırma projesi dört ana aşamadan oluşmaktadır.
 İlk aşamada, KOBİ'ler de Ar-Ge’nin uluslararasılaştırılmasının
trendleri ve konuları en gelişkin uluslararası literatüre göre
incelendi. Burada uluslararası AR-GE’nin farklı türleri ile yapıları
ve Avrupa’da politika tedbirleri ile ilgili belirlenen konular ve
eğilimler analiz edildi.
 İkinci aşamada, Fin şirketlerinde Ar-Ge’nin
uluslararasılaştırılması analiz edildi. Analizde, Ar-Ge yoğun
olarak büyüme arayan seçilmiş bir grup KOBİ üzerine
odaklanıldı ve sonuçta 59 şirketin sayısal verileri toplandı, kamu
istatistikleri kullanılarak ve telefon anketi aracılığıyla 10 vaka
analizi ile tamamlandı.
 Üçüncü aşamada faz 1 ve faz 2 bulgularına dayalı mevcut
kamu destek mekanizmaları değerlendirilecek.
 En son, dördüncü aşama destek sistemi ve programları
geliştirmek için öneriler üretmeyi hedefliyor.

15.  Bu giriş bölümü sonrasında, Bu raporun 2. bölümü faz 1’in en
gelişkin incelemeleri içinde irdelenen konuların kısa bir özetini
sunar.
 Bu bulgular deneysel analiz için bir temel olarak hizmet ve bazı
araştırma hipotezleri sağlar.
 Bölüm 3, şirketlerin seçimi, araştırma metodolojisi ve veri
toplama süreçlerini tanımlar.
 Bölüm 4’te, firmaların kendi stratejileri, büyüme ve
uluslararasılaşmaları hakkında genel bir analiz sunulur.
 Bölüm 5 özellikle Ar-Ge’nin uluslararası yönlerine odaklanarak
Ar-Ge perspektifinden şirketleri analiz eder.
 Bölüm 6 toplanan veriler temelinde kamu desteği gereği ve
kullanımını analiz eder.
 Bölüm 7 genel projenin bir sonraki aşamasında analiz edilecek
olan kamu desteğinin tedarikinin kısa bir açıklamasını içerir.
 Son olarak, bölüm 8 güncel olarak bugüne kadar elde edilen
sonuçlardan çizilebilir neticelerin bir ön özetini sunar.

16. 2. Literatür İncelemesi
 Çalışmanın ikinci aşamasında ana incelemelerin
yönlendirilmesinde bilgi toplamayı vurgulamak için bu bölüm en
gelişkin incelemelere dayanan literatür, faz 1’den elde edilen
bulguları özetler.
 Literatür incelemesi 2000 yılından beri yayınlanan bilimsel
makaleler ve politik belgeler ile analiz edildi.
 Analizde KOBİ'lerin Ar-Ge faaliyet anlayışı ile ilgili konular
üzerine odaklandı.
 Bu açıdan Avrupa’da;
 Ar-Ge’nin uluslararasılaştırılma hedefi,
 Ar-Ge’nin uluslararasılaştırılmasında yapı ve formların
oluşturulması ve
 Ar-Ge ve uluslararasılaştırılmayla ilgili politik tedbirler alınması
amaçlandı.

17.  İncelemenin sonuçları Fin şirketlerinin analizi için bir arka plan
olarak hizmet eder ve ikinci aşamada politik tedbirler yürütülür.
 Bu sonuçlar Fin KOBİ'lerinde uluslararası Ar-Ge’nin analizi için bir
zemin oluşturur. İlk üç sonuç bu raporda yer alan tartışmayla
özellikle ilgilidir.
 Ana sonuçlar şu şekilde özetlenmiştir.
 1. KOBİ’lerde yenilik bilinci ve uluslararası Ar-Ge’ ye olan ilgi
giderek artmaktadır ama buna rağmen faaliyetleri hala büyük
şirketlerin gerisinde kalmış durumdadır.
 2. Şirketlerde Ar-Ge’nin uluslararasılaştırılması için farklı yönetim
tipleri vardır. Örneğin Bilişim ve Telekomünikasyondaki gibi
deregülasyonlar, kolay ve ucuz işbirliği sağlayan çekici
faktörlerdendir. Bilginin artan önemi ve üretim süreçlerinin küresel
entegrasyonu, pazar ve bilgiye erişmede işbirliği gerektiren
rekabeti arttıran itici faktörlerdir.

18.  3. Uluslararası Ar-Ge için modeller ve modlardaki vurgu,
ortak girişimler ve bağlı kuruluşlar gibi geleneksel eşitlik
anlaşmalarından ortaklık ve networkler gibi eşitliğin olmadığı
anlaşma türlerine doğru kaymaktadır.
 4. Uluslararası Ar-Ge, KOBİ'lerin araştırma veya
politikalarında çok fazla ilgi görmedi. Sadece nadiren
literatürde yada politik tedbirlerde tüm boyutları
kapsamaktadır. Özellikle uluslararası boyutuyla politik
tedbirlerle KOBİ'lere yönelik hedeflenen bir azınlık
bulunmaktadır. Daha fazla uluslararası çevrede iş yapma
bilinci artmaktadır ve bu politik hedefler ve stratejilere de
yansıtılır. Ancak, birçok ülke, bunu faaliyete geçirmede çok
fazla başarılı olamamıştır.
 5. Avrupa’da uluslararası Ar-Ge ile ilgili politik tedbirlerin çoğu
yurtdışından, insan kaynağı ve yatırımı kendi içlerine çekmeyi
amaçlamıştır.

19.  İnceleme, şirketlerde Ar-Ge’nin
uluslararasılaştırılmasında iki genel katagori belirledi.
 Öncelikle, burada işbirliğini kolaylaştıracak belli
koşullar vardır.
 Örneğin bu çekici faktörler; Bilişim ve
Telekomünikasyondaki gibi deregülasyonlar, sanayi ve
işbirliğinin desteklenmesine yönelik politika odaklı
uygulanmalarda kolay ve ucuz işbirliği sağlar.
 İkinci olarak, işbirliği için gereklilik oluşturan koşullar
vardır.
 Bu itici faktörler; şunlardır: bilgi ve pazarlara erişmek
için işbirliği gerektiren artan rekabet, üretim süreçlerinin
küresel entegrasyonu, bir üretim faktörü olarak bilginin
artan önemi, ve Ar-Ge’nin artan maliyet ve riskini
paylaşma ihtiyacı.

20. 3. Veri toplama ve metodoloji
3,1 Genel Bakış
 Bu çalışmanın ikinci aşamasının genel amacı , Ar-Ge yoğun
büyüme yönlü Fin KOBİ'lerinde uluslararası Ar-Ge ile ilgili
eğilimleri ve ihtiyaçları değerlendirmek oldu.
 Araştırma yöntemleri temelde niteldi. Birincil amaç şirketlerde
özel vaka analizleri kullanarak uluslararası Ar-Ge ile ilgili
ihtiyaçları ve arkasındaki mantığın derinlemesine bir analizini
yapmaktı.

21.  Vaka analizlerini seçmek için arka planı destekleyen nicel
verilerin gerekliliği ortaya çıktı.
 Ancak, bu çalışmanın odak noktası olan KOBİ'ler üzerindeki
mevcut veriler oldukça sınırlıdır.
 Özellikle Ar-Ge deki uluslararası işbirliği ve Ar-Ge faaliyetleri
üzerinde istatistiksel bilgi kullanılamamaktadır.
 Bu nedenle bazı geçmiş bilgiler çalışmaya dahil edildi.
 Bu veri toplama ağırlıklı olarak bir telefon anketi ile yapıldı.

22.  Genel olarak, çalışmanın ikinci aşamasında, veri toplama iki
bölüm halinde şu şekilde oluşuyordu:
 BÖLÜM 1: İlk bölümde, Ar-Ge yoğun büyüyen 59 şirket
seçilmiştir. Bu seçim şirketlerin satış, büyüme ve Ar-Ge ile
ilgili nicel bilgi ve farklı bilgi kaynaklarının kombinasyonuna
göre yapılmıştır. KOBİ'lerin Ar-Ge faaliyetlerinde kullanışlı
bilginin çok sınırlı olması nedeniyle bu durum öncelikle veri
toplamayı gerektirdi. Bu aşamada amaç örnek çalışma seçimi
için kriterleri kurmaktı. Ancak, aynı zamanda bir bir grup
başarılı KOBİ’de uluslararası Ar-Ge rolünün eşsiz bir analiz
performansı sağlandı.
 BÖLÜM 2: Bu aşamada ayrıntılı çalışmalar yapıldı. İlk
bölümünün sonuçlarına göre 10 şirket seçildi ve bu şirketlerin
performansları ölçüldü. Amaç uluslararası Ar-Ge ile ilgili
deneyimler, yönetim tarzları ve stratejinin derin anlayışına
erişmek ve ilk bölümde toplanan nicel veriyi tamamlamaktı.

23.  Şekil 3.1 veri toplama faaliyetlerinin yapılaşması arkasındaki
mantığı göstermektedir.
 Burada ilk iş, ankete katılan şirketlerin Ar-Ge içinde
uluslararası işbirliğinin biçimi ve Ar-Ge faaliyetleri ile ihracat
ve büyüme rakamlarına bakmaktı.
 Bu vaka analizleri, uluslararası büyüme ve Ar-Ge arasındaki
bağlantıyı ve uluslararası Ar-Ge faaliyetleri arkasındaki
mantık ve stratejilerin daha ayrıntılı bir resmini ortaya
koymuştur.
 Veri toplama faaliyetlerinin daha ayrıntılı hesapları 3,2 ve 3,3
kesitlerinde verilmektedir.

24. Şekil 3.1. Veri toplama çerçevesi

25.  Büyümede, Ar-Ge ve uluslararası Ar-Ge gibi farklı boyutların
yorumlanması ile ilgili bir dizi sorun tanımlandı ve hem veri
toplama hem de sonuçlarının yorumlanması ile ilgili tecrübe
edinilen bazı pratik sorunların listesi aşağıda gösterilmektedir
Büyümeyi ölçmek kolay değil
 Şirketler; şirket birleşmeleri ve satın almalar vs geçirirler.
 Küresel iş çevrimleri farklı sektörlerde farklı bir etkiye sahip.
 Büyüme, birbiriyle her zaman karşılıklı bağ içerisinde
olmayan çeşitli göstergeler tarafından ölçülebilir. (örneğin,
gelir, kar, personel vb)

26. Ar-Ge faaliyetlerini tanımlamak her zaman kolay değildir.
 Bazı şirketler, özellikle küçük şirketlerde, açıkça
tanımlanamayan Ar-Ge harcamaları ve süreçlerini ve bunların
sonuçlarını geriye dönük olarak tanımlamak her zaman kolay
değildir.
 Ar-Ge hizmet odaklı şirketlerin müşteri projeleri ile çok yakın
bağlantıları olması nedeniyle diğer faaliyetleri Ar-Ge’ den
ayırt etmek mümkün değildir.
 Birçok şirket Ar-Ge harcamaları veya süreçleri ile ilgili olan
bilgiyi ortaya çıkarmada isteksiz yâda aciz konumdadır.

27. İhracatı tanımlamak her zaman kolay değildir.
 İhracat Finlandiya ya geri dönen üretim parçalarının yabancı
ortak ya da şirket sahibine satılmasını içeriyor olabilir.
 Gerçekleşen fiili satışlar yabancı bir iştirake yapılmış olabilir.
Uluslararası faaliyetleri sınıflandırmak zordur
 Burada farklı bir şekilde farklı katılımcılar tarafından
yorumlanabilen sınıflandırma ve sınıflar yaygın olarak
kullanılmaz.

28.  Bu projede kabul edilmiş olan bir örtük varsayım; Ar-Ge
ve büyüme arasında bazı bağlantılar vardır.
 Fakat vurgulanmalıdır ki teknoloji yoğun şirketlerin
yürüttüğü faaliyetlerde çok farklı zaman aralıkları olması
nedeniyle, satışların büyümesi ve Ar-Ge arasında
bağlantı kurmak ya da bunu gözlemlemek oldukça
zordur.
 Ar-Ge faaliyetleri özellikle şirketlerin kuruluşlarını takip
eden ilk yıllarda yoğunluk göstermektedir.
 Bir ürünün önemli bir gelir oluşturulmasında genellikle
Ar-Ge çalışmaları 5–10 yıl alır.
 Ayrıca Ar-Ge maliyetleri ve gelir stratejik iş örgütü
nedeniyle ayrı şirketler içinde oluşabilir.

29. 3,2 Şirketlerin Seçimi
 Çalışma, şirketlere çok belirli olarak odaklanmaktadır.
 Toplanan veri kümesi ortalama bir Fin KOBİ' sini temsil etmez
fakat üstün teknolojik bilgi ya da olağanüstü büyümeyle
başarılı olan bir grup şirket üzerinde odaklanır.
 Şirketlerin seçimi aşağıdaki kıstaslara göre belirlenmiştir.

30.  Şirketlerin teknoloji ve bilgi yoğun olarak çalışması ve Ar-Ge ile
ilgili alanlarda faaliyet göstermesi gereklidir. Bu nedenle de
ilke, şirketlerin Ar-Ge yoğun olmasıdır. Ancak, büyüyen
şirketlere genel olarak bakıldığında gözlemlenebilir ki son
yıllarda en hızlı büyüyen şirketlerin yalnızca bir kısmı Ar-Ge
yoğun ya da teknoloji yoğun olarak sınıflandırılabilir.
 Şirketler farklı sanayilerin çeşitliliğini içerir ve hem farklı
sanayilerde üretim yapan şirketleri hem de teknoloji ve Ar-Ge
ile ilgili hizmet şirketlerini kapsar.
 Şirketler büyüme veya potansiyel büyüme için bir kanıt
göstermelidir. Analiz için seçilen zaman periyodu yüzyılın
sonunu kapsıyor ve özellikle Bilişim ve Telekomünikasyon
sektörüne bazı şirketlerin dâhil olması ile onların yüksek
potansiyeli yada ilginç iş geçmişi nedeniyle sektör karmaşayla
sonuçlandı ve bununla birlikte son yıllarda büyümede başarılı
olamadılar.

31.  Bu kriterleri yerine getiren temsilcilerinin bulunması çalışmanın
en temel sorunlarından biri oldu.
 59 şirket seçimi için kullanılan veri toplama işleminin ilk
parçası olarak üç farklı kaynak kullanıldı.
 Talouselämä dergisinin “büyüyen 50 şirket - 2003
listesi”nden Teknoloji yoğun olarak büyüme gösteren 21 şirket
seçilmiştir.
 Tekniikka & Talous dergisinin 2000-2003 yılları arasındaki
Tekno & Logia yazı serisine dayalı olarak 30 şirket seçilmiştir.
Bu yazı serisinde yüksek büyüme potansiyeline sahip şirketler
ile teknolojik açıdan gelişmiş şirketler tanıtılır ve değerlendirilir.
 8 şirketse, özellikle potansiyel olarak çalışma ile ilgili şirketler
arasından araştırma grubu tarafından seçilmiştir.

32.  Avrupa Birliği'nin resmi tanımına göre bir KOBİ az 250 çalışana
ve en az 50 milyon € gelir ya da en az 43 milyon € toplam
bilançoya sahiptir.
 Ancak KOBİ’lerin tanımı tek başına bu kritere göre belirlenmez.
 Seçilen şirketlerin hiçbirinin homojen bir grup ile bağı
bulunmamaktadır.
 KOBİ'ler farklı aşamalarda yeni büyüme potansiyeline sahip
eski şirketlerin yan ürün ve yan kuruluşlarını içerir.
 Bu veriler ayrıca elektronik, ICT, yazılım, metal sanayi ve sağlık
gibi endüstrilerin pek çok temsilcileriyle farklı endüstrileri de
içerir.
 Her ne kadar çalışmanın odak noktası büyüyen şirketler ise de,
bazı yüksek veri kümesinde teknoloji şirketleri aslında büyüme
aşamasında değildir.

33.  Ancak, bu şirketlerde önemli bir potansiyel vardır ve bu kamu
destek hedeflerini ölçer.
 Bazı seçilen şirketler şu anda sadece Finlandiya pazarında
faaliyet göstermektedir, ancak bu durum ilginç bir durum
oluşturmaktadır çünkü onlar Ar-Ge ile ilgili uluslararası
aktiviteler yürütmeliydiler.
 Sonuçlar analiz edildiğinde seçilen şirketleri akılda tutmak
önemlidir çünkü seçilen şirketler istatistiksel bir örneğin
temsilcisi değildir çünkü sonuçlar ya Fin KOBİ'lerinin tüm
popülâsyonunun üst düzeyini temsil eder ya da bu şirketlerin
büyüme veya teknoloji koşullarını.

34.  Arka planda veri analizi sonrasında, detaylandırılan vaka
analizi için 10 şirket seçilmiştir.
 Vaka analizinde, aşağıdaki kriterler kullanılmıştır.
 Şirket, bir KOBİ’dir.
 Şirketin sahip olduğu Ar-Ge ile ilgili en az birkaç uluslararası
faaliyet vardır.
 Grup olarak, birçok sanayi dalında seçilen şirketler ve grup,
herhangi bir iş sektörüne karşı önyargılı değildir.
 Grup olarak, seçilen şirketler üniversite spin-off, firma spin off
gibi farklı alanları temsil eder.
 Seçilen şirketlerin Finlandiya coğrafyasında yaygın dağıtım
kanalları vardır.

35. 3,3 Toplanan veriler
 Birinci kısımda veri toplama 59 şirketi kapsar ve personel,
ciro vb gibi kantitatif bilgiler bu işleme dahil edildi.
 Bu bilgiler şirketlerin halka açık muhasebe bilgilerinden ve
şirketlerin web sitelerinde yayınlanan veriler ile harmanlandı.
 Finlandiya'nın Ulusal Teknoloji Ajansı (Tekes) tarafından
desteklenen bilgi Tekes’in web sitesinden elde edilmiştir.
 Bu bilgiler kantitatif bilgilerdeki bazı boşlukların doldurulması
gibi uluslararasılaşma ve Ar-Ge için kamu desteğinin
kullanımı ve Uluslararası Ar-Ge ile Ar-Ge aktiviteleri üzerinde
yoğunlaşan soruların bir telefon anketi ile toplanması
sonucunda elde edilen veriler yoluyla tamamlandı.

36.  Toplamda 59 şirketten 54 ü telefon anketinde sorulan soruları
yanıtlamakta istekli davrandı.
 Telefon anketi ile yapılan görüşmeler, genellikle şirketlerin Ar-
Ge ile ilgili sorumlu olduğu personelleri ile yapıldı.
 Tablo 3,1 toplanan veri türlerini ve bilgi kaynaklarını özetliyor.
Verilerin tam açıklaması Ek A.’da sunulur.

37. Tablo 3.1. Verilerin İlk bölümde toplanan özeti.
İkinci kısım vaka analizleri ile ilgili elde edilen veri, şirketle ilgili
diğer genel bilgiler, dergiler ve gazetelerdeki makaleler, şirketin web
sitesindeki mevcut yazılı materyallerle tamamlandı ve her bir
şirketten 2-3 kişi ile yapılan söyleşiler süresince toplandı. Bu
röportajlarının söyleşi protokolü Ek A’nın ikinci kısmında mevcuttur.

38. 3,4 Yöntemsel düşünceler
 Verilerin analizi nitel yöntemler esas alınarak hazırlanmıştır.
 Buna rağman bazı nicel verilerde toplanmıştır ancak bunlar
istatistiksel bir gösterge değildir dolayısıyla istatistiksel bir analiz
için kullanılamaz.
 KOBİ'lerde Uluslararası Ar-Ge faaliyetlerinin mevcut literatür ve
bilgi miktarı oldukça sınırlıdır. Bu nedenle, mevcut analitik
çerçeveler uygulanabilir değildir. Analizin amacı temel
kavramları tanıtmak bunların ardındaki mantığı ve faaliyetleri
tanımlamaktı.

39.  Temel analiz, tematik görüşmeler yoluyla toplanan ve
destekleyici bazı yazılı materyaller ile vaka analizleri
hakkında bilgiler ortaya koyar.
 Gizlilik nedenlerinden dolayı mülakatlar, kelimesi kelimesine
kaydedilmemiştir. Söyleşiler süresince notlar alındı ve bir
şirketin 2–3 ayrı görüşmelerinden elde edilen notlar bir durum
açıklaması içinde birleştirildi.
 Protokolün farklı bölümlerinde görüşme yapılan kişilerin
sorumlulukları ve bağlılıkları vurguladı.
 Bilgilerin hassas olması nedeniyle, metnin bir parçası olarak
materyallerin sunumu biraz kısıtlanarak durum açıklamaları
ve şirket isimleri gizli tutuldu.

40.  Analiz sırasında, bir dizi hipotez, durum materyalinin ilk kez
okunmasına dayalı olarak oluşmuştu.
 Bu hipotezler daha sonra sistematik olarak durum verisine
karşı test edildi.
 Analiz ile genel sonuçları ortaya çıkarmak mümkündür.
 Analiz, başarılı şirketlerden alınabilecek çıkarımlar üzerine
odaklanır.

41. 4. Firma stratejileri,
Uluslararasılaşma ve Büyüme
 Yapılan analizlere ulaşmadaki strateji, uluslararasılaşma
ve büyümü ile ilgili gözlemler buradadır.
 Bölüm 4.1 anket verilerini özetler ve bölüm 4,2
büyümenin arkasındaki stratejiler ile ilgili vaka analizinde
gözlemleri ve oluşturulan hipotezleri sunar.

42. 4,1 Gelir, büyüme ve ihracat verileri: anket verileri
 İncelenen 59 şirketin geliri, 0,2 milyon € ile 250 milyon €
arasında değişir.
 Bu rakamlar şirketlerin yan kuruluşlarını da kapsar.
 Şirketlerin 3 ünün notu ya 2000 – 2003 arasında alındı veya
% 1000 büyümeden daha fazla olması nedeniyle şekilden
ayrı tutulmuştur.

43.  2000 ve 2003 arasındaki dönemde gelirin artışı çok farklı.
 Şirketlerin yarısından fazlası gelirlerini iki katına çıkardı ve
toplam geliri üzerinden ortalama %23 oranında büyüdü.
 Yine de, bazı şirketler gelirlerinde küçülmeler yaşadı.
 Şekil 4,1 şirketlerin yaşı ve gelirlerinin büyüme yüzdesi
arasındaki bağlantıyı göstermektedir.
 Gelir yüzdesi olarak ölçüldüğü zaman küçük şirketler
ortalama büyüme oranından daha yüksek bir oranı gösterir
ama şekle bakıldığında genel olarak hızlı bir büyüme
aşamasına girildiği gözükmektedir.

44. Şekil 4,1 Şirketlerin yaşı ve gelir artışı

45.  İncelenen şirketlerde çalışanlarının sayısı 2003 yılında 3
ile 1088 arasında çeşitlilik göstermektedir.
 Şekil 4,2 çalışanların dağılımını göstermektedir.
 2000 yılından 2003 yılına kadar çalışanların sayısı
ortalama olarak %33 gibi yüksek bir oranda artmıştır.

46. Şekil 4,2 - 2003 yılında şirketlerdeki personel sayısı

47.  Şirketler tarafından sunulan yaklaşık ihracat rakamları 2003
yılında kendi üretimlerinin en az %80’ini ihraç eden şirketlerin
oranının %33 olduğunu göstermektedir.
 Bu şirketler için, ortalama ihracat payı 2000 yılından beri
gelişmiş değildir.
 Diğer bir değişle, bu şirketler aynı dönemlerde ortalama
ihracat payı artış gösteriyorken daha düşük ihracat payı elde
ediyorlar.
 Euro yılında toplam ihracat, ihracat payından daha
hızlı büyüdü ve aynı zamanda şirketlerin kendi gelirleri de
büyüdü.
 Ankete dahil olan şirketlerin yaklaşık %15’i sadece Finlandiya
pazarında faaliyet göstermektedir.

48. 4,2 Büyüme için Şirket Stratejileri: Vaka
Analizinden çıkarılan dersler
 Bu vaka çalışmaları, uluslarasılaşma, iş stratejileri ve
başarı hikayeleri arkasında geniş bir yelpazede yer
alıyor.
 Ancak, bireysel stratejilerin ardındaki ortak öğeleri
tanımlamak mümkündür.
 • Sermayenin kullanılabilirliği
 • Entelektüel sermaye oluşturmada ki kabiliyet
 • Entelektüel sermayenin küresel entegrasyonu
 • Tüm alanlarda işbirliği ve stratejik ortaklık

49.  İlk üç kriter açıkça birbiriyle ile bağlantılıdır.
 Kamu desteği şeklinde sermayenin kullanılabilirliği ve Ar-Ge
temelli karlılık, oluşturabilmek için satışlardan kar elde etmek
yada sermaye yatırımlarına girişmek şarttır.
 Entelektüel sermayeyi en iyi biçimde kullanabilmenin yolu
küresel ürünlerin (fiziksel veya servis) dağıtımını sağlamaktır.
 Eğer başarılı olunursa bu daha fazla entelektüel sermayenin
oluşturulması için ihtiyaç duyulan sermayenin elde edilmesini
sağlayacaktır.
 Tüm bu alanlarda stratejik ortaklık, stratejinin anahtar
kısmıdır. Şekil 4,2-1 fikri özetliyor.

50. Şekil 4.2,1 Bilgi yoğun
küresel iş ardındaki iş

51.  Aşağıdaki paragraf, şirketlerin çoğunun ya da tamamının
ortak özellikleri ve ortak sorunlarını hipotezler ile
özetlemektedir.
*H1 Başarılı şirketler Niş Pazarda faaliyet gösterir.
 Vaka analizlerinin hemen hemen tamamında şirketler bir niş
pazarda faaliyet yürütmektedir.
 Şirketlerin çoğu, çok açık ve sınırlı stratejik odaklara sahiptir.
 Bu şirketler aynı pazarda yada ilgili bir alanda faaliyet içinde
olan büyük oyuncularla rekabet etmekten kaçınırlar.
 Sınırlı kaynaklara sahip olan KOBİ’lerin bu kaynakları çeşitli
ürün ve teknolojiler arasında yayması doğru değildir.

52. *H2 Özelleştirme önemli bir başarı faktörüdür.
 Neredeyse tüm şirketlerdeki başarı faktörü, müşterilerin ihtiyaç
duyduğu özel ürünleri sunmaktır.
 Özelleştirme ve müşteri ihtiyaçlarına önem vermek, rekabet
avantajı sağlar ve bu KOBİ'leri büyük rakiplerinden ayıran en
etken faktördür.
 Tüm ürünlerin, teknoloji odaklı ve bilgiye dayalı olması ekonomik
başarının önemli bir parçasıdır.
 Özel ihtiyaçları yanıtlamak için gerekli olan özelleştirme ancak
bu ürün veya hizmetlerin temelinde belirli bir esneklik
sağlanmışsa mümkün olmaktadır.
 Bu müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için küçük değişikliklerin etkin
bir maliyet sağlanarak yapılabilmesine izin verir.

53. *H3 Şirketler çoğunlukla büyümelerini radikal yeniliklere
dayandırmaz.
 Vaka analizde yalnızca birkaç şirket radikal yeniliklerle yeni
teknolojilerle büyümeye dayalıdır.
 Bu durum Fin başarı öykülerinin geleneksel görünümü ile
çelişkilidir.
 Şirketlerin çoğu başarılarını mevcut teknolojileri ve yöntemleri
uygulayarak birleştirerek yaratıcı yollar üzerinde aradı.
 Şirketlerin yaklaşık yarısı, bilgi yoğun hizmet sağlayıcılar
(mühendislik) gibi teknik ürünlerin satışını
gerçekleştirmektedir.
 Bu müşteriye hizmet odaklı bir zihniyeti ve müşteri
ihtiyaçlarını anlamayı gerektiren bir şirket sağlamayı ortaya
çıkarır.
 Bu gözlem H2 ile bağlantılıdır, özelleştirme ve müşteri
ihtiyaçlarına önem vermek, başarı için en önemli faktördür.

54.  İlginç bir gözlem, Nokia ile önemli bir bağlantılı kuran
yalnızca dört şirket ortaya çıkmıştır ve Nokia ya da Nokia’nın
taşeronları ile birlikte hâlihazırda çalışan şirketler ya daha
önce Nokia için çalışmış anahtar personellere sahip ya da
azda olsa resmi bağlantıları vardır.
 Nokia Finlandiya’da uluslararası iş becerilerini oluşturmuştur
ki bu da büyük rol göstergesidir.

55. *H4 “Entelektüel Sermaye Hakkı” soruları çok önemlidir.
 Vaka analizlerinde şirketlerin yarısı Entelektüel Sermaye Hakkı
konularının çok önemli olduğunu belirtti.
 Bu durum içinde bile entelektüel sermayenin korunması bazı
işbirlikleri ile engellendi. Şirketlerden geriye kalanları patent
gibi resmi ölçütler olmadan fikri mülkiyetlerini korumayı
başarmaktadır.
 Rekabet avantajının esası, kopyalanması zor iş süreçlerinden
yada kolay kopyalanamayan çekirdek teknoloji ve ürünlerden
kaynaklanır. Bu H3 ile açıkça bağlantılıdır.
 Şirket için burada en önemli unsur Entelektüel Sermaye
Hakkı’nın rollerinin stratejik bir analizini yapmaktır.
 Bu fikri mülkiyetin koruması gereğini kaldırmak anlamını
taşımaz, oluşabilecek ihlallerin daha kolay gözlemlenmesini
sağlar, herhangi bir teknoloji kopyalama girişimini kolayca
ortaya çıkarır.

56. *H5 Uluslar arası ilişkilere bağlı satış ve pazarlama
kanalları uluslararası büyüme için gereklidir.
 Uluslar arası satış ve pazarlama kanalları oluşturmak uluslar
arası arenada ilerlemenin önemli bir anahtarıdır.
 Satışı yeni pazarlara genişletmek pahalıdır ve organizasyonel
sorular örneğin sınırlı teknik personel büyümeyi
sınırlandırabilir.
 Yalnızca birkaç ülkede kobilerin kendi satış ve pazarlama
birimlerini oluşturmaya imkanı vardır. Bu yeni pazarlara adım
adım yayılmayı göstermektedir.

57.  Birçok pazarda başarılı bir şekilde var olabilmek için yerel
ihtiyaçları ve anahtar oyuncuları kabul etmeye ihtiyaç vardır.
 Şirket pazarda yerleşmiş bir poziyon elde ettiğinde, yerel
ortakların kazanımı var olma seçeneği gibi görülür.
 Bazı durumlarda potansiyel müşteri sayısı sınırlıdır, buda
müşteri ile iletişim kurmayı kolaylaştırır.
 Müşteri sayısının sınırlı olması durumunda potansiyel
ortakların sayısı da sınırlı olur ve onları tanımlamak da kolay
olur.

58. *H6 Sermayenin kullanılabilirliği büyüme için sınırlayan bir
faktördür.
 Büyüme esnasında parasal durumun mevcudiyeti büyük bir
sorun olarak görülür.
 Bu ortamda, genel AR-GE desteği ve çekirdek sermaye yeterli
araçları sağlamaz.
 Bu sorun banka ve girişimcilerin risk alma isteklerinin azlığı ve
riske atılan parasal sermayenin sınırlı olmasıyla alakalıdır.
 Durum şirketlerinin yedisi paranın kullanılabilirliğinin büyüme
için sınırlayıcı bir faktör olduğunu belirtmektedir.

59.  *H7 Usta işgücünün mevcudiyeti önemli bir potansiyel
sorundur.
 Firmaların yarısı teknik anlamda donanımlı işciler
yetiştirmenin çok önemli bir sorun olduğundan bahsetti.
 Bu küçük belirli bir pazarı olan firmaların çok özel
ihtiyaçlarıyla kısmen bağlantılıdır (bakınız H1), çünkü genel
eğitim sistemi doğrudan yetenekli işçi sağlamayabiliyor.
 Helsinki bölgesinin dışındaki firmalarda özellikle uzman
nitelikteki işçi bulmanın bir sorun olduğunu vurguladı.
 Helsinki bölgesinde, çok belirgin alanlarda iş yapan firmalar
içinde bir ayrıca bir sorundur çünkü bu konularda tüm
dünyada uzmanların sayısı sınırlıdır.

60.  Tüm bu hipotezler, durum firmalarının stratejilerini ve iş
mantıklarını karakterize eder.
 Bu seçilen başarılı firmaların çoğunluğu niş pazar stratejisini
tercih eder yada oluşturur.
 Bu, aslında özel müşterilerin ihtiyaçlarının birleşmesini yada her
iki durumda da özelleşme için özel araçların önemli bir rekabet
avantajı olduğunu yansıtır.
 Bu firmaların çoğunda , belirli teknolojik gelişme başarının
arkasındaki anahtar faktörlerden biri değildir.
 Yeni coğrafik bir pazara girmek bri çok AR-GE ve teknolojik
destek gerektirir. Müşteri ihtiyaçları bir ülkeden başka bir ülkeye
değişir ve müşterinin ihtiyacını bilmek önemlidir bu yüzden
uluslararası ticaret güçlü network gerektirir.
 Büyüme ve uluslararası gibi bu tip strateji hem entelektüel hem
de mali sermaye gerektirir.