SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  32
Endometriose en
de overgang, eind
  goed al goed?
  10 jarig jubileum
endometriose stichting
Endometriose en
  de overgang
      De ziekte is niet
levensbedreigend………….en
 na de overgang verdwijnen
    de klachten meestal
Wie ziet wat?
Hoe kijk je?
Waarop richt je je blik?
De impact van
endometriose
Chronisch, klachten,
  kinderwens….!
De
gynaecoloog is
medisch expert
beperkt evidence based
Tailormade
  maatwerk
Gynaecoloog als
  coach in de
   overgang
De overgang

• Duurt enkele jaren (4j)
• Verschillende gevoelens oproepen
• 25% van de vrouwen klachten
  (5-10j)
Klachten bij de overgang
• Vaker en heftigere menstruaties
• Opvliegers en nachtelijk transpireren
• Klachten van de schede en sexuele
  veranderingen
• Klachten van de urinewegen

• Niet-typische klachten:
  hartkloppingen,gewrichtsklachten
  gewichtstoename,hoofdpijn,
  stemmingswisselingen en slapeloosheid
Gevolgen op lange
          termijn

• Osteoporose
• Hart- en vaatziekten
Behandeling van
klachten bij de overgang

• Oestrogenen al dan niet incombinatie
  met progestron(lokaal of systemisch)
  HST
• Clonidine
• SSRI’s
• Bifosfonaten, SERM’s
• Homeopatische middelen
“Life-style” advies

• Gezonde voeding (Ca en Vit D)
• Regelmatig lichaamsbeweging
• Stop met roken
• Alcohol, koffie, thee en gekruid eten
  lokken opvliegers uit
• Kleding met meerdere laagjes
Endometriose in
  de overgang
   verdwijnt
    meestal
Oestrogeen afhankelijke ziekte (97%)

        Incidentie van 2-4%
Endometriose in
  de overgang
Er is voldoende bewijs
van progressie van de
         ziekte
Endometriose in
   de overgang
    Er is niet 1 theorie maar
verschillende pathofysiologische
mechanismen verantwoordelijk
voor de progressie van de ziekte
Endometriose in de
        overgang

• Meerdere potentiële oorzaken:
  -extra ovariele oestrogeen productie

  -intrinsieke oestrogeen productie
  -hormonale therapie (HST)
Endometriose in de
        overgang

            Hormonale therapie:
(HST)
Pro’s: -werkt tegen overgangsklachten
       -voorkomt osteoporose en hart-
        en vaatziekten
Con’s:-reactivatie/progressie van endometriose
       -potentie om kwaadaardig te worden?
Endometriose in de
       overgang

           Hormonale therapie:
(HST)

geen hard bewijs, meer studies nodig
en dus is er geen reden om vrouwen met
klachten van de overgang HST te onthouden
Endometriose in de
        overgang

                Hormonale
 therapie: (HST)
• lage dosis combinatie pil van
  oestrogeen en progesteron, continue

• combinatie van progestativa en
  aromatase inhibitor
Endometriose in de
    overgang
Voor wie geen hormonen wil




Groene thee studie (VUmc)
Bij klachten in
overgang terug
      naar
 gynaecoloog
        Morbiditeit
 Licht verhoogd risico op
        maligniteit
Therapie tijdens
         overgang

• Chirurgisch

• Medicamenteus
De gynaecoloog
   als coach
 Empowerment van de
      patiënt
tailormade
Empowerment is
       bewustwording
• Er is geen goede of foute optie
• Bij het maken van keuzes moet je
  weten wat die opties zijn
• Gyn kan dat aangeven zodat patient
  bewuste keuzes kan maken
Empowerment: Stichting
    Endometriose
• Stichting verbindt :

         Ervaringsdeskundigen
                  &
         Medisch deskundigen
Blijf in jezelf geloven, probeer
 positief te blijven en geef nooit
 op.

http://www.youtube.com/watch?v=BI_HOPqcRFA
Endomeriose en de
  overgang, eind
  goed al goed?
 Meestal ja!

Contenu connexe

Tendances (10)

Subfertiliteit verloskundigen2012
Subfertiliteit verloskundigen2012Subfertiliteit verloskundigen2012
Subfertiliteit verloskundigen2012
 
Abortus
AbortusAbortus
Abortus
 
Verzakkingen inwendige vrouwelijke genitalien
Verzakkingen inwendige vrouwelijke genitalienVerzakkingen inwendige vrouwelijke genitalien
Verzakkingen inwendige vrouwelijke genitalien
 
Pco en hirsutisme
Pco en hirsutismePco en hirsutisme
Pco en hirsutisme
 
Anatomie en fysiologie
Anatomie en fysiologieAnatomie en fysiologie
Anatomie en fysiologie
 
Cyclustoornis
CyclustoornisCyclustoornis
Cyclustoornis
 
Klinische les puberteit
Klinische les puberteitKlinische les puberteit
Klinische les puberteit
 
Abortus
AbortusAbortus
Abortus
 
Borstkanker
BorstkankerBorstkanker
Borstkanker
 
Sekse dgo
Sekse dgoSekse dgo
Sekse dgo
 

Similaire à Endometriose en de overgang 061012

Eindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaidEindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaid
elienmertens
 
Torenvanbabel
TorenvanbabelTorenvanbabel
Torenvanbabel
YaelleDekeyser
 
Puberteit bij Rett meisjes
Puberteit bij Rett meisjesPuberteit bij Rett meisjes
Puberteit bij Rett meisjes
NRSV
 
APOG 2016 - programmaboekje
APOG 2016 - programmaboekjeAPOG 2016 - programmaboekje
APOG 2016 - programmaboekje
Claire Stramrood
 
Endocrinologiecursus verpleging
Endocrinologiecursus verplegingEndocrinologiecursus verpleging
Endocrinologiecursus verpleging
Roel Schats
 
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIGWetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Annelies Rehorst
 
2009 06 04 V V G N
2009 06 04  V V G N2009 06 04  V V G N
2009 06 04 V V G N
Mark de Haan
 
LK 2013 later voor later
LK 2013 later voor laterLK 2013 later voor later
LK 2013 later voor later
lckremer
 
Quaternaire preventie in de HA praktijk
Quaternaire preventie in de HA praktijkQuaternaire preventie in de HA praktijk
Quaternaire preventie in de HA praktijk
Beermats
 

Similaire à Endometriose en de overgang 061012 (20)

Eindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaidEindwerk otc nsaid
Eindwerk otc nsaid
 
Torenvanbabel
TorenvanbabelTorenvanbabel
Torenvanbabel
 
Onco-Active
Onco-ActiveOnco-Active
Onco-Active
 
Man-vrouw verschillen bij pijn op de borst
Man-vrouw verschillen bij pijn op de borstMan-vrouw verschillen bij pijn op de borst
Man-vrouw verschillen bij pijn op de borst
 
Mucoviscidose
Mucoviscidose Mucoviscidose
Mucoviscidose
 
Poli (Metabole) Stoornissen In De Psychiatrie
Poli (Metabole) Stoornissen  In De PsychiatriePoli (Metabole) Stoornissen  In De Psychiatrie
Poli (Metabole) Stoornissen In De Psychiatrie
 
Puberteit bij Rett meisjes
Puberteit bij Rett meisjesPuberteit bij Rett meisjes
Puberteit bij Rett meisjes
 
APOG 2016 - programmaboekje
APOG 2016 - programmaboekjeAPOG 2016 - programmaboekje
APOG 2016 - programmaboekje
 
Endocrinologiecursus verpleging
Endocrinologiecursus verplegingEndocrinologiecursus verpleging
Endocrinologiecursus verpleging
 
Beslishulp menopauze
Beslishulp menopauzeBeslishulp menopauze
Beslishulp menopauze
 
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIGWetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
Wetenschappelijk onderzoek VoetreflexPlus TIG
 
Frailty JozefSimonWilliamppt
Frailty JozefSimonWilliampptFrailty JozefSimonWilliamppt
Frailty JozefSimonWilliamppt
 
2009 06 04 V V G N
2009 06 04  V V G N2009 06 04  V V G N
2009 06 04 V V G N
 
Ppt multimorbiditeit definitief
Ppt multimorbiditeit definitiefPpt multimorbiditeit definitief
Ppt multimorbiditeit definitief
 
Seminar 09-04-2014 Osteoporose bij patienten jonger dan 50 jaar
Seminar 09-04-2014 Osteoporose bij patienten jonger dan 50 jaarSeminar 09-04-2014 Osteoporose bij patienten jonger dan 50 jaar
Seminar 09-04-2014 Osteoporose bij patienten jonger dan 50 jaar
 
Presentatie leerlingen mcl voorjaar 2014
Presentatie leerlingen mcl voorjaar 2014Presentatie leerlingen mcl voorjaar 2014
Presentatie leerlingen mcl voorjaar 2014
 
Veldwerk afstudeerpresentatie BSc in medicine/2014 april
Veldwerk afstudeerpresentatie BSc in medicine/2014 aprilVeldwerk afstudeerpresentatie BSc in medicine/2014 april
Veldwerk afstudeerpresentatie BSc in medicine/2014 april
 
LK 2013 later voor later
LK 2013 later voor laterLK 2013 later voor later
LK 2013 later voor later
 
Paul van Wilgen
Paul van WilgenPaul van Wilgen
Paul van Wilgen
 
Quaternaire preventie in de HA praktijk
Quaternaire preventie in de HA praktijkQuaternaire preventie in de HA praktijk
Quaternaire preventie in de HA praktijk
 

Endometriose en de overgang 061012

  • 1. Endometriose en de overgang, eind goed al goed? 10 jarig jubileum endometriose stichting
  • 2. Endometriose en de overgang De ziekte is niet levensbedreigend………….en na de overgang verdwijnen de klachten meestal
  • 5. Waarop richt je je blik?
  • 6. De impact van endometriose Chronisch, klachten, kinderwens….!
  • 9. Gynaecoloog als coach in de overgang
  • 10. De overgang • Duurt enkele jaren (4j) • Verschillende gevoelens oproepen • 25% van de vrouwen klachten (5-10j)
  • 11. Klachten bij de overgang • Vaker en heftigere menstruaties • Opvliegers en nachtelijk transpireren • Klachten van de schede en sexuele veranderingen • Klachten van de urinewegen • Niet-typische klachten: hartkloppingen,gewrichtsklachten gewichtstoename,hoofdpijn, stemmingswisselingen en slapeloosheid
  • 12. Gevolgen op lange termijn • Osteoporose • Hart- en vaatziekten
  • 13. Behandeling van klachten bij de overgang • Oestrogenen al dan niet incombinatie met progestron(lokaal of systemisch) HST • Clonidine • SSRI’s • Bifosfonaten, SERM’s • Homeopatische middelen
  • 14. “Life-style” advies • Gezonde voeding (Ca en Vit D) • Regelmatig lichaamsbeweging • Stop met roken • Alcohol, koffie, thee en gekruid eten lokken opvliegers uit • Kleding met meerdere laagjes
  • 15. Endometriose in de overgang verdwijnt meestal Oestrogeen afhankelijke ziekte (97%) Incidentie van 2-4%
  • 16. Endometriose in de overgang Er is voldoende bewijs van progressie van de ziekte
  • 17. Endometriose in de overgang Er is niet 1 theorie maar verschillende pathofysiologische mechanismen verantwoordelijk voor de progressie van de ziekte
  • 18. Endometriose in de overgang • Meerdere potentiële oorzaken: -extra ovariele oestrogeen productie -intrinsieke oestrogeen productie -hormonale therapie (HST)
  • 19. Endometriose in de overgang Hormonale therapie: (HST) Pro’s: -werkt tegen overgangsklachten -voorkomt osteoporose en hart- en vaatziekten Con’s:-reactivatie/progressie van endometriose -potentie om kwaadaardig te worden?
  • 20. Endometriose in de overgang Hormonale therapie: (HST) geen hard bewijs, meer studies nodig en dus is er geen reden om vrouwen met klachten van de overgang HST te onthouden
  • 21. Endometriose in de overgang Hormonale therapie: (HST) • lage dosis combinatie pil van oestrogeen en progesteron, continue • combinatie van progestativa en aromatase inhibitor
  • 22. Endometriose in de overgang Voor wie geen hormonen wil Groene thee studie (VUmc)
  • 23. Bij klachten in overgang terug naar gynaecoloog Morbiditeit Licht verhoogd risico op maligniteit
  • 24.
  • 25. Therapie tijdens overgang • Chirurgisch • Medicamenteus
  • 26. De gynaecoloog als coach Empowerment van de patiënt
  • 28.
  • 29. Empowerment is bewustwording • Er is geen goede of foute optie • Bij het maken van keuzes moet je weten wat die opties zijn • Gyn kan dat aangeven zodat patient bewuste keuzes kan maken
  • 30. Empowerment: Stichting Endometriose • Stichting verbindt : Ervaringsdeskundigen & Medisch deskundigen
  • 31. Blijf in jezelf geloven, probeer positief te blijven en geef nooit op. http://www.youtube.com/watch?v=BI_HOPqcRFA
  • 32. Endomeriose en de overgang, eind goed al goed? Meestal ja!

Notes de l'éditeur

  1. maddy
  2. De klachten verdwijnen meestal , dat is het goede nieuws. Of het slechte nieuws, het ligt eraan hoe je het woord meestal interpreteert. Hoe je ergens naar kijkt is persoonsafhankelijk. Dat weten we, maar ik geef toch nog wat voorbeelden.
  3. En ook hoe je iets aanpakt, of het nu gaat om medische of andere zaken, is natuurlijk afhankelijk van je persoonlijkheid en hoe je in het leven staat. Maar dat het hebben van een chromische ziekte impact heeft op je leven is zeker. Je gaat niet dood aan Endiometriose maar het kan je leven wel flink verstoren
  4. Endiometriose heeft soms verstrekkende gevolgen. Kinderloosheid is al erg als je graag kinderen had gehad en kan ook nog je relatie beinvloeden of je geisoleerd laten raken van je vriendenkring. De pijn en emotionele belasting kan ook gevolgen hebben voor je carriere, je financien, noem maar op. Dat weet u als geen ander.
  5. Patiënt als ervaringsdeskundige, Iedere patient is anders en de ziekte is chronisch. Even oplossen kan niet. Verlichten of zwaarder ingrijpen wel. Dan gaat het om maatwerk. Om haute couture. Om iets wat prceis past. Bij het bepalen van wat het beste is moet de gyneacoloog mijns inziens vooral optreden als coach.
  6. Overgang geeft sowieso vaak problemen. Het heet niet voor niets overgang. Je komt in een nieuwe fase van je leven. Dat kan zowel psychisch als lichamelijk lastig zijn. Even wat feiten.
  7. Je lichaam houdt op het hormoon oestrogeen te produceren als je in de overgang bent. Dus het probleem lost zich daardoor vanzelf op zou je zeggen. Dat geldt ook voor 97% van de patienten. Maar helaas is er nog een klein naatl waarbij de ziekte blijft of zelfs verergert.
  8. Dat in 2 – 4% van de gevallen de endiometriose verergert is bewezen.
  9. Ho
  10. slechts 2 kleine RCT, dus meer onderzoek nodig, Ook recidief bij vrouwen in de overgang die geen HST gebruiken, mijn persoonlijke mening is dan ook dat u uw arts moet vragen om de hormonale therapie. Er is geen reden om aan te nemen dat zo ’n therapie slecht is voor de ziekte en wel alle reden om aan te nemen dat het de overgangsklachten verlicht of zelfs doet verdwijnen.
  11. (remt de werking het enzym/stofje dat andostronedion in oestrogenen omzet) barbieri “estrogen treshold theory” elk weefsel zijn eigen gevoeligheids grens
  12. (oxidatieve stress<<, Lisette van der Houwen). Meldt u aan en doe mee aan het onderzoek.
  13. Bij klachten in de overgang is het sowieso een goed idee om naar een gynaecoloog te gaan, maar voor patiënten met endiometriose is het een must.
  14. Hier zie je hoe verborgen de ijsberg kan zijn. Rechts de urinewegleider, de blauwe stipjes zijn plaks, die kunnen daaronder veel groter zijn. Ik laat het zien omdat het van belang is. In het ergste geval – e dat is uitzonderljk maar toech – kan het leiden tot afsluiting van de urinewegleider, die wordt dan afgekneld. Dus: klahcten? Dab terug nar de gneacoloog.
  15. Chirugisch:(anatomie te normaliseren en pijn wegnemen; bv bij endometriose rond ureter meer kans op maligniteit dus eerste keus Medicamenteus. (combinatie progetativa en aromatase inhibitor)intrinsiek mechanisme om zelf endogeen oestrogeen te fabriceren0 bv Sasson study adipeize dame met buikwand end. Eostog serum hoog, FSH hoog en lokaal zeer hood oestrogeen spiegels therapie als boven weg leasies
  16. De gynaecoloog doet als coach pas echt goed haar werk als ze van de patiënt een goed geïnformeerde gesprekspartner maakt. Ik pleit sterk voor empowerment
  17. Niet alleen de behandeling moet tailormade zijn, uw behandelaar ook. Zorg dat je iemand vindt die bij je past. Een arts die geïnteresseerd is in de ziekte, die op de hoogte is van wat er speelt op dat gebied en op de hoogte van uw persoonlijke situatie en zienswijze. Iemand waarmee het klikt. Hier ziet u Karl Lagerveld. Ik houd van Chanel. Als ik op kosten van de verzekeraar bij Chanel mocht aankloppen zou ik dat zeker doen.
  18. Een goede gyneacoloog kan u niet alleen helpen bij het bekijken of het glas half vol of half leeg is maar kan ook nog andere zienswijzen suggereren als haar kennis van de ziekte en u goed is. Misschien is het glas niet half vol en ook niet half leeg maar gewoon te groot.
  19. Er is geen goede of verkeerde optie , niet voor deze ziekte en niet voor de overgang. Daar moet je je bewust van zijn en om je er bewust van te zijn welke keuzes je hebt heb je de hulp ndig van een goede arts waarbij je je gehoord voelt en van andere mensen met deze ziekte.
  20. De stichting levert nu al 10 jaar een belangrijke bijdrage aan de empowerment van vrouwen met Edometriose. Dat is niet alleen een feliciatie maar ook een groot compliment ward. Deze mooie stichting weet dat Endometriose moeilijke keuzes en beslissingen van je vraagt. Niet alleen op het gebied van behandeling. Ook op het gebied van vruchtbaarheid, werk en relaties: kortom de kwaliteit van het leven. Stel vragen aan je arts en gynaecoloog, laat je goed informeren en overweeg alle opties zorgvuldig. Doe niets dat je zelf niet wilt en neem alle tijd die je nodig hebt. Tot slot: blijf in jezelf geloven, probeer positief te blijven en geef nooit op. Kijk even naar dit filmpje, dat het mooier zegt dan ik.