สร้างสรรค์บทเรียนออนไลน์ด้วย Macromedia Captivate

1. สรางสื่อเรียนรูอยางงายดวย Macromedia Captivate
โดย
บุญเลิศ อรุณพิบูลย และบุญเกียรติ เจตจํานงนุช
ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ (เนคเทค)
วันที่ 16 ธันวาคม 2549

2. สารบัญ
เทคโนโลยีการเรียนการสอนดวยสื่ออิเล็กทรอนิกส ..................................................................1
CAI ........................................................................................................................................1
WBI .......................................................................................................................................2
WBI/WBL/WBT................................................................................................................2
คุณสมบัติของ WBI............................................................................................................3
e-Learning..............................................................................................................................4
ระบบบริหารจัดการการเรียนรู (LMS: Learning Management System)................................6
ระบบการจัดการขอมูลเว็บไซต (CMS: Content Management System)................................8
Open Source e-Learning System: LearnSquare.....................................................................9
สวนประกอบของระบบ LearnSquare ...............................................................................9
การติดตั้ง LearnSquare.....................................................................................................10
การสรางเนื้อหาวิชา..........................................................................................................11
จุดเดนของโปรแกรม ...............................................................................................................16
ความตองการระบบ..............................................................................................................17
การเรียกใช ...........................................................................................................................17
เริ่มตนสรางผลงานใหม........................................................................................................18
จอภาพการทํางาน ................................................................................................................20
ทํางานกับไฟล Movie ..............................................................................................................22
สรางไฟลใหม ......................................................................................................................22
เปดไฟล................................................................................................................................22
ปดไฟล .................................................................................................................................22
การบันทึกไฟล .....................................................................................................................23
สรางงานจากการ Capture จอภาพ ...........................................................................................23
การสราง Text Animation ....................................................................................................29
การนําเขาไฟล ......................................................................................................................31
การสงออกไฟล (Publish)........................................................................................................33
การสรางสื่อ e-Learning ตอบโตกับผูเรียน ..............................................................................35
กําหนดหัวขอหรือวิชาในการที่จะสราง ...............................................................................35
ขั้นตอนการออกแบบ .......................................................................................................35

3. แยกชินงานตามไฟลที่กําหนด..........................................................................................35
้
การเตรียมตัวเบื้องตน .......................................................................................................36
สรางชิ้นงานของหนาตอนรับ และวัตถุประสงค ..................................................................36
สรางชิ้นงานวัตถุประสงค ....................................................................................................41
สรางชิ้นงาน Menu...............................................................................................................46
สรางชิ้นงานแบบทดสอบกอนเรียน และหลังเรียน..............................................................50
จัดการกับไฟล posttest.....................................................................................................54
จัดการกับไฟล pretest.......................................................................................................56
สรางชิ้นงานเนื้อหา ..............................................................................................................58
สรางชิ้นงานสรุป..................................................................................................................59
ทดสอบการแสดงผล............................................................................................................60
บทสรุป ................................................................................................................................60
ภาคผนวก.................................................................................................................................61

4. Macromedia Captivate 1
เทคโนโลยีการเรียนการสอนดวยสื่ออิเล็กทรอนิกส
การพัฒนาสื่อเพื่อใชในการเรียนการสอนมีพัฒนาการมายาวนาน เนื่องจากสื่อเปนตัวกลางในการ
ถายทอดความรู ความเขาใจ ทักษะตางๆ จากผูสอนไปยังผูเรียนไดเปนอยางดี เปรียบเสมือนสะพานเชื่อมความคิด
ระหวางกันและกัน หากสื่อไดรับการออกแบบ พัฒนาอยางดี ก็จะสามารถสรางความเขาใจในประเด็นที่ตองการ
นําเสนอไดอยางถูกตองดวย
กระแสสังคมเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Society) นับวาเปนกระแสที่มาแรงมาก ประเทศ
สวนมากในโลกทั้งที่พัฒนาแลว และกําลังพัฒนา ตางก็กาวเขาสูการเปลี่ยนแปลงที่มีการนําเอาเทคโนโลยี
สารสนเทศมารวมพัฒนากิจกรรมตางๆ ของประเทศ การศึกษานับเปนกิจกรรมหนึ่งที่มีการนําเทคโนโลยี
สารสนเทศมารวมผสมผสาน นับตั้งแตการนําคอมพิวเตอรมาใชเปนสื่ออุปกรณในการเรียนการสอน การจัดทํา
หลักสูตรวิชาคอมพิวเตอร จนกาวสูการใชคอมพิวเตอรพัฒนาสื่อชวยเสริมการเรียนการสอน ที่เรียกวา
“สื่อคอมพิวเตอรชวยสอน” หรือที่รูจักกันดีในชื่อ CAI – Computer Aided Instruction เมื่อเทคโนโลยี
คอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศพัฒนามาถึงยุคโลกไรพรมแดน ดวยเครือขายอินเทอรเน็ต (Internet) การ
เรียนการสอนก็ไดปรับเปลี่ยนรูปแบบไปอยางมาก โดยมีการนําบริการตางๆ ของอินเทอรเน็ตมาพัฒนาเปนสื่อ
ถายทอดวิชาการความรูสาขาตางๆ เขาสูระบบ เพิ่มชองทางในการติดตอสื่อสารระหวางผูสอนและผูเรียน
CAI
ประเทศไทยไดมีการนําคอมพิวเตอร มาใชเปนเครื่องมือในการสรางสื่อการเรียน การถายทอดความรู
เปนระยะเวลานานพอสมควร โดยอาจจะนับไดวา จุดเริ่มตนตั้งแตการใชคอมพิวเตอร เปนเครื่องมือในการเรียน
การสอน วิชาคอมพิวเตอร จากนั้นก็มีการสรางสื่อการเรียนการสอนรูปแบบใหม แทนที่เอกสารหนังสือ ที่เรียกวา
สื่อคอมพิวเตอรชวยสอน หรือ CAI (Computer Aided Instruction) ซึ่งมีซอฟตแวรที่เปนเครื่องมือใหเลือกใชงาน
ไดหลากหลาย ทั้งที่ทํางานบนระบบปฏิบัติการดอส เชน โปรแกรมจุฬาซีเอไอ (Chula CAI) พัฒนาโดยแพทยจาก
คณะแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย โปรแกรม ThaiTas ที่ไดรับการสนับสนุนจากศูนยเทคโนโลยีเล็ก
ทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ รวมถึงซอฟตแวรสําเร็จรูปจากตางประเทศ เชน ShowPartner F/X,
ToolBook, Macromedia Authorware
รูปที่ 1 โปรแกรมสรางบทเรียนภาษาไทย ไทยทัศน

5. Macromedia Captivate 2
WBI
ในปจจุบันเทคโนโลยีคอมพิวเตอร และอินเทอรเน็ตไดพัฒนาเติบโตอยางรวดเร็ว และไดกาวมาเปน
เครื่องมือชิ้นสําคัญที่เปลี่ยนแปลงรูปแบบการเรียนการสอน การฝกอบรม รวมทั้งการถายทอดความรู โดยพัฒนา
CAI เดิมๆ ใหเปนสื่อการเรียนการสอนที่อยูบนฐานของเทคโนโลยีเว็บ หรือ WBI (Web Based Instruction) สงผล
ใหการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนไดรับความนิยมอยางสูง สามารถเผยแพรไดรวดเร็ว และกวางไกลกวาสื่อ CAI
ปกติ ดวยประเด็นสําคัญ 3 ประการไดแก
• สามารถประหยัดเงินที่ตองลงทุนในการจัดหาซอฟตแวรสรางสื่อ (Authoring Tools) ไมจําเปนตอง
ซื้อโปรแกรมราคาแพงๆ มาใชเปนเครื่องมือในการสรางสื่อการเรียนการสอน เพราะสามารถใช
NotePad ที่มาพรอมกับ Microsoft Windows ทุกรุน หรือ Text Editor ใดๆ ก็ไดลงคําสั่งภาษา
HTML (HyperText Markup Language) สรางเอกสาร HTML ที่มีลักษณะการถายทอดความรูดาน
การศึกษา
• คุณสมบัติของเอกสารเว็บที่สามารถนําเสนอขอมูลไดทั้งขอความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว เสียง วีดิ
ทัศน และสามารถสรางจุดเชื่อมโยง (Links) ไปตําแหนงตางๆ ไดตามความตองการของผูพัฒนา
• บริการตางๆ ในเครือขายอินเทอรเน็ต ทําใหเกิดชองทางการสื่อสารระหวางผูเรียนกับผูสอนใน
ระบบ 7 × 24 และไมจํากัดดวยสถานที่
WBI/WBL/WBT
สื่อการเรียนการสอนที่อยูบนฐานของเทคโนโลยีเว็บ มีการเรียกดวยคําตางๆ เชน WBI (Web Based
Instruction) หรือ WBL (Web Based Learning) หรือ WBT (Web Based Training) คงมีหลายทานสงสัยวาแตละ
คํามีความหมายเหมือน หรือแตกตางกันอยางไร จากการศึกษาเอกสารตางๆ และประสบการณของผูเขียน พบวา
ทั้ง 3 คําคือการเรียนการสอนดวยสื่ออิเล็กทรอนิกส ผานเครือขายอินเทอรเน็ตเชนเดียวกัน โดยมีจุดเดนที่ชัดเจน
คือ การสงขอมูลระหวางคอมพิวเตอรจะใชโปรโตคอล TCP/IP และ HTTP และรูปแบบการเรียนการสอนก็
เปนไปไดทั้งแบบประสานเวลา (Synchronous: ตัวอยางการพูดคุยดวย IRC) และแบบไมประสานเวลา
(Asynchronous: ตัวอยางการใชอีเมลในการติดตอสื่อสาร)
แตเหตุผลที่มีการใชคําเรียกแตกตางกันอันเนื่องจากรูปแบบการนําไปประยุกตใช ทั้งนี้จะพบวา
หนวยงาน องคกรตางๆ ที่ตองการพัฒนาระบบฝกอบรมพนักงานดวยสื่ออิเล็กทรอนิกสผานเครือขายเว็บ มักจะใช
คําวา WBT ในขณะที่สถานศึกษาตางๆ จะใชคําวา WBI สวน WBL จะหมายถึงสื่อการเรียนการสอนอิเล็กทรอ
นิสกผานเครือขายเว็บ ที่ผูพัฒนาจะเปนใครก็ได ผูเรียนเปนใครก็ได จึงเนนไปที่การเรียนรูดวยตนเองตลอดชีวิต
นั่นเอง (อยางไรก็ตามเอกสารเลมนี้จะใชคําวา WBI เปนหลัก เพื่อใหสอดคลองกับพัฒนาการจาก CAI นั่นเอง)
ทั้งนี้ WBI นับเปนรูปแบบเริ่มตนของการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเครือขายอินเทอรเน็ต มีทั้งรูปแบบงายๆ
นําเสนอเนื้อหาวิชาการ ความรูเฉพาะดาน จนถึงระบบที่มีการสมัครสมาชิก ใหบริการเฉพาะสมาชิก เนื้อหา
นําเสนอทั้งขอความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว หรือการจําลองสถานการณผานระบบเครือขายก็ได

6. Macromedia Captivate 3
คุณสมบัตของ WBI
ิ
WBI เปนระบบการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนที่ประยุกตใชคุณสมบัติและทรัพยากรของเวิลด ไวด เว็บ
และคุณสมบัติของสื่อหลายมิติ (Hyper media) ในการจัดการสภาพแวดลอมที่สงเสริมและสนับสนุนการเรียนการ
สอน ในมิติที่ไมมีขอบเขตจํากัดดวยระยะทางและเวลาที่แตกตางกันของผูเรียนโดยอาจเปนบางสวนหรือทั้งหมด
ของกระบวนการเรียนการสอนก็ได
การใชคุณสมบัติของเครือขายเวิลด ไวด เว็บ หมายถึง การเปดโอกาสใหผูเรียนสามารถปฏิสัมพันธกับ
ผูสอนหรือผูเรียนอื่นเพื่อการเรียนรู โดยไมจําเปนตองอยูในเวลาเดียวกัน หรือ ณ สถานที่เดียวกัน เชน ผูเรียนนัด
หมายเวลา และเปดหัวขอการสนทนาผานโปรแกรมประเภท Synchronous Conferencing System ดวยโปรแกรม
ยอดนิยมเชน MSN, YahooMessenger หรือผูเรียนสามารถเรียนตามหัวขอและรวมการสนทนาในเวลาที่ตนเอง
สะดวก ผานโปรแกรมประเภท Asynchronous Conferencing System เชน e-Mail หรือกระดานสนทนา
(Webboard) การปฏิสัมพันธเชนนี้เปนไปไดทั้งลักษณะบุคคลตอบุคคล ผูเรียนกับกลุม หรือกลุมตอกลุม
สวนการใชคุณสมบัติของสื่อหลายมิติในการเรียนการสอนผานเครือขาย หมายถึง การสนับสนุน
ศักยภาพการเรียนดวยตนเอง คือ ผูเรียนสามารถเลือกสรรเนื้อหาบทเรียนที่นําเสนออยูในรูปแบบสื่อหลายมิติ ซึ่ง
เปนเทคนิคการเชื่อมโยงเนื้อหาหลัก ดวยเนื้อหาอื่นที่เกี่ยวของ รูปแบบการเชื่อมโยงนี้เปนไดทั้งการเชื่อมโยง
ขอความไปสูเนื้อหาที่มีความเกี่ยวของ หรือสื่อภาพ และเสียง การเชื่อมโยงดังกลาวจึงเปนการเปดโอกาสให
ผูเรียนสามารถควบคุมการเรียนดวยตนเอง โดยเลือกลําดับเนื้อหาบทเรียนตามความตองการ และเรียนตาม
กําหนดเวลาที่เหมาะสมและสะดวกของตนเอง
รูปที่ 2 แสดงเว็บไซต WBI ของศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ

7. Macromedia Captivate 4
นอกจากนี้ WBI ยังมีจุดเดนเหนือ CAI หลายประการที่ชวยสงเสริมให WBI กาวเขามาแทนที่ CAI จน
เกือบเต็มระบบแลวก็วาได ดังนี้
ตารางที่ 1 เปรียบเทียบจุดเดนของ CAI และ WBI
CAI WBI
การเผยแพร ทํางานแบบ Stand alone หรือเครือขาย ทํางานบนเครือขายอินเทอรเน็ต
LAN
ระบบสื่อสาร ระบบสื่อสารระหวางการเรียนเปนแบบ มีระบบสื่อสารระหวางการเรียนแบบออนไลน
Manual โดยอาจจะใชชองทางสื่อสารของอินเทอรเน็ต
หรือพัฒนาในระบบก็ได
เครื่องมือพัฒนา ซอฟตแวรมีราคาแพง มีซอฟตแวรฟรีใหเลือกใชงานมากมาย
ความสัมพันธ เปนการเรียนสวนตัว เปนการเรียนที่สามารถติดตอพบปะกับบุคคล
ตางๆ ได ทั้งผูเรียนดวยกัน ผูสอน ผูทรงวุฒิ
หรือบุคคลอื่นๆ ภายในเครือขายอินเทอรเน็ต
ระบบติดตามผล ติดตามผลการเรียนไดยาก และตอง ติดตามผลการเรียนไดทันที โดยไมจํากัด
การเรียน กําหนดสถานที่การเรียนใหชัดเจนเพื่อ สถานที่ และเวลา
การติดตามผล
การทํากิจกรรม ทํากิจกรรมไดยาก ทํากิจกรรมไดงาย ในลักษณะ Virtual
Classroom
e-Learning
สื่อการเรียนการสอนในรูปแบบ e-Learning สามารถกลาวไดวาเปนรูปแบบที่พัฒนาตอเนื่องมาจาก
WBI โดยมีจุดเริ่มตนจากแผนเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาของชาติ สหรัฐอเมริกา (The National Educational
Technology Plan’1996) ของกระทรวงศึกษาธิการสหรัฐอเมริกา ที่ตองการพัฒนารูปแบบการเรียนของนักเรียนให
เขากับศตวรรษที่ 21 การพัฒนาระบบการเรียนรูจึงมีการนําเทคโนโลยีอินเทอรเน็ตมาชวยเสริมอยางเปนจริงเปน
จัง ดังนั้นสามารถกลาวไดวา e-Learning คือ การนําเทคโนโลยีอินเทอรเน็ต โดยเฉพาะบริการดานเว็บเพจเขามา
ชวยในการเรียนการสอน การถายทอดความรู และการอบรม
อยางไรก็ตามความหมายของ e-Learning ก็ยังไมสามารถสรุปแนชัดลงไปได ผูเขียนจึงขอยกคําจํากัด
ความจากแหลงอื่นๆ มาประกอบ เพื่อเปนแนวทางในการตีความหมายตอไป
เว็บไซต http://www.capella.edu/elearning ไดใหความหมายวา “นวัตกรรมทางการศึกษาที่เปลี่ยนแปลง
วิธีเรียนที่เปนอยูเดิม เปนการเรียนที่ใชเทคโนโลยีที่กาวหนา เชน อินเทอรเน็ต อินทราเน็ต เอ็กซทราเน็ต ดาวเทียม
วีดิโอเทป แผนซีดี ฯลฯ ดังนั้นจึงหมายรวมถึงการเรียนทางไกล การเรียนผานเว็บ หองเรียนเสมือนจริง ซึ่งมี
จุดเชื่อมโยงคือ เทคโนโลยีการสื่อสารเปนสื่อกลางของการเรียนรู”

8. Macromedia Captivate 5
ผศ.ดร.ถนอมพร (ตันพิพัฒน) เลาหจรัสแสง จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม ไดใหคําจํากัดความไว 2
ลักษณะ คือ
e-Learning หมายถึง การเรียนเนื้อหา หรือสารสนเทศสําหรับการสอน หรือการอบรม ซึ่งใชการนําเสนอ
ดวยตัวอักษร ภาพนิ่ง ผสมผสานกับการใชภาพเคลื่อนไหว วีดิทัศนและเสียง โดยอาศัยเทคโนโลยีของเว็บ (Web
Technology) ในการถายทอดเนื้อหา รวมทั้งใชเทคโนโลยีการจัดการหลักสูตร (Course Management System) ใน
การบริหารจัดการงานสอนตางๆ
• e-Learning คือ การเรียนในลักษณะใดก็ได ซึ่งใชการถายทอดเนื้อหาผานทางอุปกรณ
อิเล็กทรอนิกส ไมวาจะเปนคอมพิวเตอร เครือขายอินเทอรเน็ต อินทราเน็ต เอ็กซทราเน็ต หรือสัญญาณโทรทัศน
สัญญาณดาวเทียม
ดร. สุรสิทธิ์ วรรณไกรโรจน ผูอํานวยการโครงการการเรียนรูแบบออนไลนแหง สวทช.
(http://www.thai2learn.com) ไดใหคําจํากัดความของ e-Learning ดังนี้ “การเรียนรูแบบออนไลน หรือ e-Learning
การศึกษา เรียนรูผานเครือขายคอมพิวเตอรอินเทอรเน็ต (Internet) หรืออินทราเน็ต (Intranet) เปนการเรียนรูดวย
ตัวเอง ผูเรียนจะไดเรียนตามความสามารถและความสนใจของตน โดยเนื้อหาของบทเรียนซึ่งประกอบดวย
ขอความ รูปภาพ เสียง วีดิทัศนและมัลติมีเดียอื่นๆ จะถูกสงไปยังผูเรียนผานเว็บเบราวเซอร โดยผูเรียน ผูสอน
และเพื่อนรวมชั้นเรียนทุกคน สามารถติดตอ ปรึกษา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางกันไดเชนเดียวกับการเรียน
ในชั้นเรียนปกติ โดยอาศัยเครื่องมือการติดตอสื่อสารที่ทันสมัย (e-Mail, web-board, chat) จึงเปนการเรียนสําหรับ
ทุกคน, เรียนไดทุกเวลา และทุกสถานที่ (Learn for all : anyone, anywhere and anytime)”
จากความเห็นขางตนจะพบวา e-Learning มี 2 แนวคิด คือ
• กลุมหนึ่งหมายถึงการจัดระบบการเรียนรู ที่อาศัยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกสทุกรูปแบบ ดังนั้น
การเรียนดวยสื่อโทรทัศน วิทยุ ก็ถือวาเปน e-Learning
• กลุมหนึ่งใหนิยามอิงเทคโนโลยีสารสนเทศและเทคโนโลยีอินเทอรเน็ต จึงหมายถึง การ
จัดระบบการเรียนรูผานเครือขายอินเทอรเน็ตเปนหลัก
ทั้งนี้ผูเขียนขอเสนอความหมายกวางๆ ดังนี้
“การใชทรัพยากรตางๆ ในระบบอินเทอรเน็ต มาออกแบบและจัดระบบ เพื่อสรางระบบการเรียนการ
สอน โดยการสนับสนุนและสงเสริมใหเกิดการเรียนรูอยางมีความหมาย ตรงกับความตองการของผูสอนและ
ผูเรียน เชื่อมโยงระบบเปนเครือขายที่สามารถเรียนรูไดทุกที่ ทุกเวลา และทุกคน สามารถประเมิน ติดตาม
พฤติกรรมผูเรียนไดเสมือนการเรียนในหองเรียนจริง” โดยสามารถพิจารณาไดจากคุณลักษณะ ดังนี้
• เว็บไซตที่เกี่ยวของกับการศึกษา เกี่ยวของกับเนื้อหารายวิชาใด วิชาหนึ่งเปนอยางนอย หรือ
การศึกษาตามอัธยาศัย
• ผูเรียนสามารถเรียนรูไดดวยตนเอง จากทุกที่ทุกเวลาโดยอิสระ
• ผูเรียนมีอิสระในการเรียน การบรรลุจุดประสงคการเรียนรูแตละเนื้อหา ไมจําเปนตองเหมือนกับ
หรือพรอมกับผูเรียนรายอื่น
• มีระบบปฏิสัมพันธกับผูเรียน และสามารถเรียนรูรวมกันได

9. Macromedia Captivate 6
• มีเครื่องมือที่วัดผลการเรียนได
• มีการออกแบบการเรียนการสอนอยางมีระบบ
• ผูสอนมีสภาพเปนผูชวยเหลือผูเรียน ในการคนหา การประเมิน การใชประโยชนจากเนื้อหา จากสื่อ
รูปแบบตางๆ ที่มีใหบริการ
• มีระบบบริหารจัดการการเรียนรู (Learning Management System: LMS)
• มีระบบบริหารจัดการเนื้อหา/หลักสูตร (Content Management System: CMS)
รูปที่ 3 แสดงระบบ e-Learning
ระบบบริหารจัดการการเรียนรู (LMS: Learning Management System)
ระบบบริหารจัดการการเรียนรูทําหนาที่บริหารจัดการการเรียนการสอนผานเว็บ ประกอบดวยเครื่องมือ
อํานวยความสะดวกใหแกผูสอน ผูเรียน ผูดูแลระบบ เชนระบบสมาชิกสําหรับการสมัครเรียน ตรวจสอบการเขา
เรียน ชื่อผูที่เขาเรียน ความกาวหนาในการเรียน บทที่เรียน เวลาที่เรียน ชื่อผูที่ลงทะเบียนเรียน นอกจากนี้ยังมี
องคประกอบที่สําคัญ คือ การเก็บบันทึกขอมูล กิจกรรมการเรียนของผูเรียนไวบนระบบเพื่อผูสอนสามารถนําไป
วิเคราะห ติดตามและประเมินผลการเรียนการสอนในรายวิชานั้นอยางมีประสิทธิภาพ ซอฟตแวรที่ทํางานใน
ลักษณะ LMS เชน ATutor, PHPNuke, PostNuke, Moodle, LearnSquare

10. Macromedia Captivate 7
รูปแสดงหนาเว็บไซตระบบ e-Learning: LearnSquare สวนสําคัญไดแกสวนสมาชิก (User
Organization) ที่ใชควบคุมการเขาสูระบบ
รูปแสดงระบบบริหารจัดการผูเรียน แสดงถึงขอมูลตางๆ เกี่ยวกับผูเรียน เชน ชื่อ เนื้อหาวิชาที่กําลังเรียน
หรือเรียนผานไปแลว วัน/เวลาเริ่มและสิ้นสุดการเรียน สถานภาพการเรียน ตลอดจนประวัติการเขาเรียนอยาง
ละเอียด ดังนี้
ทั้งนี้ระบบ e-Learning แตละระบบอาจจะมีฟงกชันแตกตางกันออกไป แลวแตลักษณะการพัฒนาหรือ
ความตองการของแตละหนวยงานที่ตองการใชงาน

11. Macromedia Captivate 8
ระบบการจัดการขอมูลเว็บไซต (CMS: Content Management System)
ระบบที่พัฒนาคิดคนขึ้นมา เพื่อชวยลดทรัพยากรในการพัฒนาและบริหารจัดการเนื้อหาของเว็บไซต
เนนระบบจัดการผานเว็บ (Web Interface) เชน การนําเสนอบทความ (Articles) เผยแพรขาวสารตางๆ (News) การ
จัดการไฟลในสวนดาวนโหลด (Downloads) แบบสอบถาม (Polls) ขอมูลสถิติตางๆ (Statistics) ที่สามารถ
เพิ่มเติม ดัดแปลง แกไข แลวประยุกตนํามาใชงานใหเหมาะสมตามแตรูปแบบและประเภทของเว็บไซตนั้นๆ
ซอฟตแวรที่ทํางานในลักษณะ CMS เชน ATutor, PHPNuke, PostNuke, Moodle, LearnSquare ในสวน CMS
รูปแสดงฟงกชันบริหารจัดการเนื้อหา ที่ผูสรางเนื้อหาสามารถเลือกไดวาจะปอนเนื้อหาในลักษณะ
Authoring หรือการลงรหัส HTML ตัวอยางสวนเริ่มตนการสรางเนื้อหาที่อํานวยความสะดวกในการปอนรายการ
ตางๆ ดังนี้

12. Macromedia Captivate 9
รวมทั้งระบบสรางและบริหารคลังขอสอบออนไลน
Open Source e-Learning System: LearnSquare
การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย และศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติได
พัฒนาระบบบริหารจัดการเรียนการสอนอิเล็กทรอนิกสในรูปแบบ Open Source Software แบบ GNU General
Public License (GNU GPL) ออกมา ภายใตชื่อเรียก “LearnSquare” ผูสนใจทุกทานสามารถนําไปใชงานไดโดย
ไมตองซื้อ และสามารถดัดแปลง แกไขโปรแกรมตนฉบับ (Source Code) ไดตามที่ตองการ
การดาวนโหลดโปรแกรม สามารถเขาสูเว็บไซต http://elearning.nectec.or.th แลวคลิกเลือกไอคอน
LearnSquare จากหมวด “Download” จากนั้นจึงสมัครสมาชิก แลวใชบัญชีและรหัสผานที่ระบุล็อกอินเขาสูระบบ
เพื่อดาวนโหลดโปรแกรม คูมือการใชงาน พรอมทั้งตัวอยางบทเรียน
สวนประกอบของระบบ LearnSquare
ระบบ LearnSquare แบงไดเปน 3 กลุมใหญๆ คือ การจัดการกับสมาชิก การจัดการเกี่ยวกับหลักสูตร
และระบบสนับสนุนการเรียน
การจัดการกับสมาชิก LearnSquare ไดแบงกลุมสมาชิกเปน 4 กลุมประกอบดวย คือ ผูเรียน ผูสอน
ผูดูแลระบบ และผูชวยสอน

13. Macromedia Captivate 10
การจัดการหลักสูตร ระบบจะแบงวิชาที่เปดสอนออกเปนกลุมของวิชา (Schools) มีผูสอนและผูดูแล
ระบบเปนผูสรางหลักสูตร โดยเนื้อหาการสอน และขอสอบของแตละวิชาจะถูกเก็บไวในระบบสรางหลักสู ตร
และกําหนดชวงเวลาเรียนของวิชานั้น ผูเรียนจะเขามาลงทะเบียนและเขาเรียนไดตามตองการ
ระบบสนัสนุนการเรียน ไดแก เครื่องมือตางๆ ที่ใชในการติดตอสื่อสารระหวางสมาชิก ไดแก หอง
สนทนา กระดานขาว การรับ-สงขอความ สมุดบันทึก และตารางนัดหมาย โดยทุกเครื่องมือจะเปดบริการเฉพาะ
สมาชิกเทานั้น จึงมั่นใจในความปลอดภัยของระบบ
การติดตั้ง LearnSquare
ระบบ LearnSquare สามารถใชงานไดแบบ Online และ Offline รวมทั้งใชไดทั้งในระบบปฏิบัติการ
Windows และ Unix/Linux ทั้งนี้การใชระบบ Offline กับเครื่องพีซีในระบบปฏิบัติการ Windows จําเปนตอง
จําลองเครื่องคอมพิวเตอรที่ใชใหเปน Web Server ที่สามารถทํางานกับตัวแปลภาษา PHP และระบบฐานขอมูล
MySQL โดยการติดตั้ง AppServe หรือ IIS (Internet Information Server) หรือ PWS (Personal Web Servier) หรือ
Omni Httpd
จากนั้นใหคัดลอกไฟลตางๆ ของโปรแกรม LearnSquare ซึ่งประกอบดวยโฟลเดอรและไฟลตาม
โครงสรางดังนี้ ไปไวใน Web Server เชน กรณีที่ติดตั้ง AppServ บนเครื่องพีซี ก็คัดลอกไปไวในโฟลเดอร
c:appservwwwชื่อโฟลเดอรที่จะใชงาน เชนระบุโฟลเดอรชื่อ biology ก็จะเปน c:appservwwwbiology
โครงสรางไฟลและโฟลเดอรของ LearnSquare
จากนั้นเรียกใชงานโปรแกรมเว็บเบราวเซอร ที่บรรทัด Address ใหพิมพคําสั่งติดตั้ง เชน
http://127.0.0.1/biology/install.php (เปลี่ยนคา 127.0.0.1/biology ใหตรงกับระบบที่ใชจริง) จากนั้นจะเขาสู
จอภาพการติดตั้งโปรแกรมที่ทํางานงาย ดวยคําอธิบายภาษาไทยแตละจอ ปฏิบัติตามขั้นตอนที่กําหนด ก็จะได
เว็บไซต e-Learing ที่พรอมใชงานไดทันที
หมายเหตุ ศึกษาวิธีการติดตั้งอยางละเอียดจากเว็บไซต http://elearning.nectec.or.th

14. Macromedia Captivate 11
การสรางเนื้อหาวิชา
LearnSquare มีระบบบริหารจัดการเนื้อหาวิชา ที่อํานวยความสะดวกใหครู และผูดูแลระบบสราง หรือ
นําเขาเนื้อหาวิชาไดงาย ทั้งจากเครื่องมือสรางที่โปรแกรมจัดเตรียมให การนําเขาเนื้อหาวิชาตามมาตรฐาน
SCORM (Sharble Content Object Reference Model) การลิงกไปหาเนื้อหาวิชาในฟอรแมตมาตรฐาน เชน HTML,
PDF, Windows Movie Format (.wmv) และ Flash Movie (.swf), PowerPoint slide (.mht)
การสรางเนื้อหาวิชาจากเครื่องมือของระบบ
การสรางเนื้อหาวิชาจากเครื่องมือของระบบ หรือ Content Authoring ทําไดโดยการล็อกอินเขาสูระบบ
(อาจจะเปนครู หรือผูดูแลระบบก็ได) จากนั้นเลือกเมนู “จัดการระบบ” แลวเลือกไอคอน Courses
เมื่อคลิกเลือกไอคอน Courses จะปรากฏจอภาพการสรางหลักสูตรคลิกปุม Create เพื่อเริ่มเขาสูการ
สรางเนื้อหา โดยจะตองเลือกกลุมวิชา (สามารถปรับแกไขกลุมวิชา ไดจากไอคอน School จากจอภาพจัดการ
ระบบ) แลวระบุรหัสวิชา, ชื่อหลักสูตร และเนื้อหาโดยยอของหลักสูตร (จําเปนตองปอนใหครบทุกรายการ)
สําหรับรายการอื่นๆ สามารถเลือกปอนไดตามความเหมาะสม

15. Macromedia Captivate 12
เมื่อปอนรายการตางๆ แลวจะมีตัวเลือก 2 ตัวเลือกดานลาง คือ “เรียนไดตลอดเวลา (ไมตองลงทะเบียน”
สําหรับการกําหนดใหเนื้อหาวิชานี้เปดเรียนไดฟรี หรือเฉพาะสมาชิกเทานั้นที่จะเรียนได ถาตองการใหเฉพาะ
สมาชิกเทานั้นที่เขามาเรียนได ไมตองคลิกเลือกรายการนี้ อีกรายการคือ “เปดใชงาน” บางครั้งอาจจะตองใชเวลา
ในการสรางเนื้อหาวิชานาน ยังไมพรอมเปดใหเรียน เมื่อพัฒนาเรียบรอยแลวจึงจะเปดเรียน ก็คอยคลิกเลือก “เปด
ใชงาน”
จากนั้นใหคลิกปุม “สรางหลักสูตร” ก็จะปรากฏจอภาพการสรางเนื้อหาวิชาแตละบทเรียน ดังนี้
คลิกปุม “เพิ่มบทเรียน” เพื่อเริ่มสรางเนื้อหาแตละบท
ปอนรายละเอียดเกี่ยวกับเนื้อหาวิชาตามจอภาพ ทั้งนี้โปรแกรมจะสรางไฟล HTML พรอมกําหนดชื่อ
ไฟล และโฟลเดอรใหอัตโนมัติเมื่อคลิกปุม “เพิ่มบทเรียน” บทเรียนที่เพิ่มแลวสามารถใสเนื้อหาไดโดยเลื่อนเมาส
มาชี้ที่ชื่อบทเรียนที่ตองการ แลวเลือกคําสั่ง “สราง/แกไขบทเรียน”
รายการคําสั่งควบคุม
การบริหารบทเรียน

16. Macromedia Captivate 13
เมื่อเลือกรายการ “สราง/แกไขบทเรียน” จะปรากฏเครื่องมือสรางเนื้อหา (Content Authoring) ดังนี้
การใชงานเครื่องมือสรางเนื้อหา ใหยึดหลักการพิมพงานสรางงานดวย Microsoft Word ที่ทานคุนเคย
ทั้งนี้จะพบวาเครื่องมือตางๆ มีลักษณะคลายคลึงกับเครื่องมือใน Microsoft Word นั่นเอง เมื่อสรางเนื้อหาตางๆ
แลวจึงคลิกปุม Save เพื่อบันทึกเนื้อหา
จุดเดนของเครื่องมือสรางเนื้อหา LearnSquare คือสามารถคัดลอกเนื้อหาจากโปรแกรมอื่นๆ ที่ใชอยู
เชน Microsoft Word แลวนํามาวาง (Paste) ไดทันที รวมทั้งสามารถแบงเนื้อหาเปนหนาจอยอยๆ โดยการพิมพ
คําสั่งบังคับ คือ {PAGE} คั่นเนื้อหาที่ตองการแบงจอภาพ
คําสั่ง {PAGE} เปน
คําบังคับใชแสดงผล
หนาใหม
เมื่อนําเสนอเนื้อหาผานเว็บเบราวเซอร จะปรากฏแถบเมนูแสดงจํานวนหนาเอกสาร พรอมปุมเลื่อนดู
เนื้อหาโดยอัตโนมัติ

17. Macromedia Captivate 14
การสรางเนื้อหาวิชาจากไฟลภายนอก
ไฟลเนื้อหาในรูปแบบ HTML, PDF, Windows Movie Format (.wmv) และ Flash Movie (.swf),
PowerPoint slide (.mht) สามารถนําเขาสูบทเรียนไดงาย สะดวก และรวดเร็ว โดยไมตองมาเสียเวลาลงรหัส
HTML เพียงแตเตรียมไฟลตางๆ ใหพรอม จากนั้นเขาสูโหมดการสรางเนื้อหาวิชา เลือกบัตรรายการ “จัดการไฟล”
เลือกไฟลที่ตองการแลวโอนเขาสูระบบดวยปุม Upload
จากนั้นกลับมาที่บัตรรายการ “บทเรียน” สรางบทเรียนใหม (หรือจะนําบทเรียนเดิมมาแกไขก็ได)

18. Macromedia Captivate 15
เมื่อสรางบทเรียนใหม โดยการเลื่อนเมาสไปชี้ที่บทเรียนที่มีอยูเดิม เลือกคําสั่ง “เพิ่มบทเรียน” ใหปอน
รายละเอียดเนื้อหาบทเรียน เฉพาะรายการไฟลบทเรียน ใหคลิกเลือกหาไฟลเนื้อหาวิชาที่ได Upload ไปกอนหนา
(ตัวอยางเลือกไฟลชื่อ 012search.swf ซึ่งเปน Flash Movie)
เพียงไมกี่ขั้นตอน ก็จะไดบทเรียนที่เชื่อมโยงกับไฟลเนื้อหาวิชาในฟอรแมตตางๆ ตามตองการ

19. Macromedia Captivate 16
Macromedia Captivate
สื่อ e-Learning นั้นจะเปนสื่อที่เผยแพรอยูบนอินเทอรเน็ตมากมาก เพียงแคเราอยากที่จะรูเรื่องอะไรก็เขา
ไปคนหา ก็จะเจอเรื่องที่เราตอง เปรียบเสมือนการแลกเปลี่ยนขอมูลกัน โดยขอมูลที่ไดมานั้นคนอื่นเปนผูสราง
ขึ้นมา แตถาเราอยากจะสรางบางละจะทําไดหรือเปลา คําตอบคือทําไดครับ ซึ่งจะมีวิธีการสรางอยูในบทความ
เรื่องนี้ อยางเปนขั้นเปนตอนสามารถที่จะทําตามไปไดเลย แตกอนอื่นตองกลาวถึงรูปแบบของสื่อที่เปน e-
Learning กอน
การสรางสื่อ e-Learning เพื่อเผยแพรบนอินเทอรเน็ตนั้น มีขอที่ตองคํานึงหลายขอดวยกัน ดังนั้น
ขอจํากัดแตละขอจะกลาวถึงโดยอธิบายอยูในเนื้อหาเลย ในการสรางสื่อเอกสารชุดนี้นั้นจะใชโปรแกรม
Macromedia Flash, และ Macromedia Captivate ในการสรางเปนหลัก และใชโปรแกรม Macromedia Firework
ในการแกไขภาพ
การสรางสื่อใหรวดเร็วนั้น ควรที่จะหาเครื่องมือมาชวยในการสรางเพราะการที่จะสรางดวยโปรแกรม
เพียงโปรแกรมเดียวนั้นคงตองใชเวลานานบางครั้งอาจจะตองลงมือเขียนโปรแกรมเองหรือใส Script ซึ่งบางคน
อาจจะตองไปศึกษาภาษา Script ในการเขียนทําใหตองใชเวลาในการศึกษาอีก จึงทําใหงานที่จะสรางนั้นตองยืด
ออกไปอีก แตถามีเครื่องมือที่มาชวยสรางและไมตองไปศึกษาภาษา Script ก็จะดีมากและจะทําใหงานออกมาได
เร็วยิ่งขึ้น
โปรแกรม Macromedia Captivate เปนโปรแกรมที่ใชในการสรางสื่อในรูปแบบของ
e-learning โดยเฉพาะ เนื่องจากเปนโปรแกรมที่ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยเฉพาะ อีกทั้งยังสามารถเปนสื่อที่ใชเรียนรูได
ทั้ง ออนไลนและออฟไลน ที่เรียกวา Rich Text Media ที่อยูในรูปแบบของ CD ROM ไดเปนอยางดี เพราะเมื่อ
เทียบกับโปรแกรมในลักษณะเดียวกัน ไมวาจะเปน Lotus Screencam, WinCam2000 Professional หรือ
Techsmith Camtasia แลว Macromedia Captivate มีขอดีกวาหลายอยาง เพราะนอกจากจะจับภาพการสาธิต
หนาจอคอมพิวเตอรไดเหมือนโปรแกรมทั่วๆ ไปแลว ยังมีความสามารถในเรื่องของการสรางคําถามในรูปแบบ
ตางๆ ไดอยางครอบคลุม และหลากหลาย รวมถึงสามารถใชงานรวมกับเว็บแอปพลิเคชันแบบ e-Learning ใน
ระบบ LMS อยาง Blackboard หรือกับโปรแกรมสําหรับสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวนสอน (CAI) อยาง
Macromedia Authoreware, Asymetrix Toolbook ที่ไดรับความนิยมอยางมากไดเปนอยางดี
จุดเดนของโปรแกรม
• สรางสื่อการเรียนรูหรือสื่อนําเสนอมัลติมีเดียไดอยางงายดาย
• ตัดตอวิดีโอไดทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว
• สรางสื่อการเรียนรูโดยการจัดภาพหนาจอ (Screen capture movie) ประกอบเสียงบรรยาย เหมาะ
สําหรับการนําไปใชเปนสื่อการเรียนการสอน
• สรางแบบทดสอบไดหลายประเภททั้งปรนัย จับคู ไดอยางงาย
• นําเขาไฟลจากแหลงตางๆ ไดหลายฟอรเมต
ไฟลรูปภาพ (Image) เชน JPG,BMP,GIF

20. Macromedia Captivate 17
ไฟลเสียง (Sound) เชน MP3, WAV
เสียงบรรยายผานไมโครโฟน
ไฟลวิดีโอ (Video) เชน AVI
สไลดจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint
• สงออกไฟลไดหลายรูปแบบ
Flash movie File (.swf) ลักษณะเชนเดียวกับโปรแกรม Macromedia Flash
HTML File (.html) สําหรับการนําไปใชกับเว็บไซต
EXE File (.exe) สําหรับการนําไปใชแบบ Stand alone คือการแสดงผลโดยไมตองติดตั้ง
โปรแกรมเพื่อแสดงผล
ความตองการระบบ
การใชงานโปรแกรม Macromedia Captivate ควรมีคอมพิวเตอรคุณสมบัติขั้นต่ําดังนี้
• Microsoft Windows 2000 หรือ Windows XP
• Computer Intel Pentium III processor 600-MHz หรือ เทียบเทา
o 128 MB of RAM (แนะนํา 256 MB)
o พื้นที่วางฮารดดิสก 100 MB
o จอภาพความละเอียด 800 × 600 จุดตอนิ้ว (แนะนํา 1024 × 768 จุดตอนิ้ว)
การเรียกใช
• คลิกปุม
• เลือกรายการ Program, Macromedia, Macromedia Captivate รอสักครูจะปรากฏหนาตางการ
ทํางาน
• จากจอภาพดังกลาว มีโหมดการทํางานใหเลือกไดหลายลักษณะ

21. Macromedia Captivate 18
1) Open a recent movie แสดงไฟลลาสุดที่เคยบันทึกไวในโปรแกรม และสามารถเปด
ไฟลในรายการนี้ได
2) Record new movie สําหรับสราง movie
3) Other movie types สําหรับนําเขา Movie, สราง Movie จากแมแบบ, สรางเมนู)
4) Getting started movies แนะนําวิธีการสรางงานดวย Macromedia Captivate โดยมี
เนื้อหาดังตอไปนี้
• การสรางชิ้นงาน
• การแกไขชิ้นงาน
• การสงออกชิ้นงาน
• การนําไฟลเสียงเขามารวมกับชิ้นงานที่ไดทํา
• การสรางสวนตอบโต หรือ Interactivity
• การใสลูกเลนตางๆ เพื่อเพิ่มความนาสนใจใหกับชิ้นงาน
เริ่มตนสรางผลงานใหม
• คลิกที่ Record of create a new movie จะปรากฏหนาตาง New movie options
• เลือกรูปแบบการสรางงาน
o Application การ Capture Movie ทั้งหนาจอ
o Custom size การ Capture Movie แบบกําหนดหนาจอดวยตนเอง
o Full screen การ Capture Movie ทั้งหนาจอ
o Blank movie การสราง Movie ในการกําหนดรูปแบบของตนเองทั้งหมด
o Image movie การสราง Movie ดวยรูปภาพที่เตรียมไว
• เลือก Blank movie เพื่อกําหนดรูปแบบการสรางในแบบที่ตองการ

22. Macromedia Captivate 19
• User defined (custom) กําหนดขนาดของจอภาพที่ตองการบันทึกโดยระบุความกวาง
และความสูงเอง
• Preset size กําหนดขนาดของจอภาพที่ตองการบันทึก โดยเลือกขนาดที่
โปรแกรมมีมาให
• เมื่อรูปแบบที่ตองการไดแลว คลิกปุม OK จะไดหนาตางงานขึ้นมา

23. Macromedia Captivate 20
จอภาพการทํางาน
จอภาพการทํางานของโปแกรม ประกอบดวยสวนตางๆ ดังนี้
Main Toolbar
Layer Time Line
Document Tab
Stage & Workspace
Object Tools Alignment Tools
• แถบเครื่องมือหลัก (Main Toolbar)
แถบเครื่องมือควบคุมการทํางานหลักของโปรแกรม เชน การบันทึกไฟล การแสดงผล การสงออก
ไฟล เปนตน โดยสามารถควบคุมโดยคลิกเลือกคําสั่ง View, Main Toolbar
• Document Tab
สวนควบคุมเอกสาร สามารถคลิกเพื่อสลับเปลี่ยนจอภาพเอกสาร
Storyboard แท็บรูปแบบของชิ้นงานที่แสดงชิ้นงานทั้งหมดเปนแบบสไลด (Frame)
Edit แท็ลรูปแบบของชิ้นงานที่แสดงเปน Timeline สามารถแกไขชิ้นงานที่ละสไลดโดย
เลือกสไลดที่ตองการจะแกไข

24. Macromedia Captivate 21
• Timeline
Timeline เปนสวนหนึ่งที่สามารถแกไขได หรือปรับเปลี่ยนชวงเวลาได แตตองเปลี่ยนสวนควบคุม
เอกสารเปนสวนของ Editที่ทําหนาตางควบคุมการนําเสนอผลงาน สามารถเปด/ปดดวยคําสั่ง View,
Show Timeline
• Stage & Workspace
Stage และ Workspace เปนพื้นที่สวนใหญของหนาตางโปรแกรม มีลักษณะการทํางานคลายๆ กับ
เวทีการแสดง
• Object Tools
เปนเครื่องมือสําหรับการสรางวัตถุ เมื่อคลิกเพิ่มจะปรากฎบน Time line เหมือนเปน Layer
• Alignment Tools
เปนเครื่องมือในการจัดตําแหนงวัตถุใน Work Area
• Layer
สวนควบคุมการสรางชั้นงาน เพื่อใหชิ้นงานแตละชิ้นมีอิสระ และสะดวกตอการแกไข ปรับแตง

25. Macromedia Captivate 22
ทํางานกับไฟล Movie
ไฟลของ Captivate เรียกวา Movie มีสองฟอรแมตหลัก คือไฟลตนฉบับ ซึ่งมีสวนขยายเปน .cp และ
ไฟลที่พรอมนําไปใชงาน ซึ่งมีสวนขยายเปน .swf การสราง/เปดแกไขจะทํางานกับไฟลตนฉบับ นอกจากนี้ยังมี
ไฟลใชงานฟอรแมต zip ที่ zip ไฟลงานทั้งหมดใหโดยอัตโนมัติ และสรางไฟล html ใหเรียบรอยใชสําหรับการ
เรียกใชงานผานเบราวเซอรไดอีกดวย
สรางไฟลใหม
การสรางไฟลใหมของ Captivate มีวิธีการเรียกใชงานหลายลักษณะ เชน จากจอภาพ Start Page สามารถ
เลือกการสรางไฟลใหมได 2 ลักษณะคือ
• Record new movie กรณีที่ตองการสราง Movie โดยการเริ่มตนดวยตนเองทั้งหมด
• Other movie types กรณีที่ตองการสราง Movie จากแมแบบที่ Captivate เตรียมไวให
นอกจากนี้ยังสามารถเลือกคําสั่งไดจากเมนูคําสั่ง File, Record or create a new movie...
เปดไฟล
ไฟลที่สรางไวแลวเปดขึ้นมาแสดงผลไดดวยคําสั่ง File, Open... หรือใชคียลัด Co
ไฟลตัวอยางของ Captivate เปดผาน C:My DocumentsMy Captivate Projectes Samples
ปดไฟล
ไฟลที่สราง หรือเปดอยู หากตองการปดไฟล สามารถใชคําสั่ง File, Close ทั้งนี้ไฟลที่ยังไมไดผานการ
บันทึก โปรแกรมจะแสดงกรอบเตือน ถาตองการบันทึกไฟลกอนปด ก็คลิกปุม Yes เพื่อเขาสูโหมดการบันทึก
ไฟล แตถาตองการปดไฟลโดยไมบันทึกก็คลิกปุม No หรือคลิกปุม Cancel เพื่อยกเลิกการปดไฟล กลับสูจอภาพ
สรางงานตามปกติ

26. Macromedia Captivate 23
การบันทึกไฟล
Movie ที่สรางแลว หรือปรับแตงแกไขแลว ควรบันทึกไฟล จะไดสวนขยายเปน .cp การบันทึกไฟล
สามารถใชคําสั่ง File, Save… หรือกดปุม Cs หรือคลิกปุม จาก Main Toolbar ซึ่งจะปรากฏ
จอภาพการบันทึกไฟล ดังนี้
เลือกไดรฟ และโฟลเดอร
ตั้งชื่อไฟล แลวคลิกปุม Save
จุดสังเกตวาไฟลไดผานการบันทึกแลวหรือไม ก็ดูไดจากชื่อไฟลใน Title Bar หากมีเครื่องหมาย *
แสดงวายังไมผานการบันทึก
สรางงานจากการ Capture จอภาพ
ฟงกชันหนึ่งของโปรแกรม Captivate เปนลักษณะการทํางานที่ใชความสามารถ Capture หนาจอเปน
ภาพ เหมือนการถายภาพใหตอเนื่องกันเปนเฟรม สามารถแสดงผลเปนแบบภาพเคลื่อนไหวหรือที่เรียกวาสื่อ
มัลติมีเดียนั่นเอง ซึ่งมีขั้นตอนการสรางงานดังนี้
1. เปดโปรแกรม Macromedia Captivate โดยไปที่ Start, Program, Macromedia, Macromedia
Captivate
2. เลือกรายการ Record or create a new movie
3. ในที่นี้จะสรางสรรคงานดวยรูปแบบที่กําหนดเองและกระดาษเปลา โดยเลือก Blank movie แลว
คลิก OK

27. Macromedia Captivate 24
4. กําหนดขนาดของหนาจอการทํางาน เชนกําหนดเองเปน 800 × 600 pxs
5. เมื่อกําหนดขนาดไดแลวคลิก OK จะปรากฏหนาตางดังนี้

28. Macromedia Captivate 25
6. เริ่มการทํางานของโปรแกรมโดยคลิก Record ที่อยูบน Main Toolbar
7. คลิกปุม OK ในหนาตางนี้แลวจะไดกรอบสีแดงที่มีขนาด 800 × 600 ที่ไดกําหนดไวในตอนแรก
เมื่อไดกรอบสีแดงกับเครื่องมือที่ควบคุมการบันทึก เมื่อไดเครื่องมือทั้งสองอยางแลวใหยอ
โปรแกรมที่ ตองการบันทึกไวในกรอบนี้ เนื่องจากโปรแกรมจะบันทึกหรือ Capture ภาพ
เฉพาะที่อยูในกรอบสีแดงทานั้น
8. ไดหนาตางที่มีปุมในการบันทึก เหมือนการบันทึกวีดีโอ
• Record specific window เปนการเลือกโปรแกรมหรืองานที่จะบันทึก
• Record narration เปนการบันทึกเสียงบรรยายพรอมๆ กับการ Screen capture
movie
• Recording size ขนาดของ Capture movie
• Options… เปนการปรับแตงเพิ่มเติม
• Record เริ่มบันทึกการ Capture movie หนาจอ

29. Macromedia Captivate 26
9. คลิกปุม Record เพื่อเริ่มการบันทึกหรือ Capture movie หนาจอ โดยโปรแกรมจะบันทึกตอเมื่อมี
การคลิกเมาส หนึ่งครั้งตอหนึ่งสไลด เมื่อบันทึกเสร็จแลวหรือตองการหยุดใหกดปุม <End> เพื่อ
ยุติการบันทึก โปรแกรมจะโหลดภาพหรือสไลดที่ได Capture ขึ้นมา
10. ตองการแกไขสไลดสามารถทําไดโดยคลิกที่ Document Tab มาที่แท็บ Edit จะปรากฏ Timeline
ของแตละสไลด
ปรับแตง Timeline
โปรแกรมจะสรางขอความใหเมื่อ
มีการคลิกเครื่องมือตางๆ สามารถ
แกไขไดดวยการดับเบิลคลิก
11. การปรับแตง Timeline
• โดยปกติเวลาของสไลดจะอยูที่ 4 วินาทีถาไมมีการคลิกเมาสหรือหยุดไว 10 วินาที หลังจาก
คลิกสไลดที่ 2 ใน Timeline จะตองมีระยะเวลาหางกัน 10 วินาที แตโปรแกรมนี้จะไมเอา 10
วินาทีนั้นมาจะปรับเปน 4 วินาทีแทน โดยถาคลิกเมาสเร็วกวานั้นก็จะบันทึกไดเร็วกวา 4
วินาทีเวลาในการแสดงผลนั้นขึ้นอยูกับการคลิกเมาสของผูบันทึก สามารถปรับขยายหรือลด
เวลาไดอยางอิสระ
• วัตถุที่วางบนสไลดจะวางเรียงกันเปนเลเยอร (Layer) ถาตองการปรับแตง layer ไหนก็คลิก
ลาก layer นั้นได
• สามารถเพิ่ม Timeline ไดดวยเครื่องมือ Object Tools และ Alignment Tools

30. Macromedia Captivate 27
• เมื่อคลิกเครื่องมือใดเครื่องมือหนึ่งจะปรากฏหนาตางคุณสมบัติของเครื่องมือนั้นสามารถ
ปรับแตงไดหรือปรับที่หลังก็ได โดยเครื่องมือนั้นจะไปแสดงผลในหนา Stage และบน
Timline
Layer 4
Layer 3
Layer 2
Layer 4
Play Sound
Play Timeline
Stop Timeline
12. การแกไขขอความในสไลด
การแกไขขอความสามารถทําไดโดยการดับเบิลคลิกที่กรอบขอความนั้น
ดับเบิลคลิกเพื่อแกไข
หนาตางปรับแกไขขอความ
ปรับแกไข รูปแบบ ขนาด และ
สี ของฟอนต
ขอความที่ตองการแกไข
13. การลบสไลดที่ไมตองการ ทําไดโดยการคลิกเลือกสไลด แลวกดปุม <Delete> หรือคลิกขวาที่
สไลดนั้นเลือก Delete ไดเหมือนกันโดยโปรแกรมจะมีขอความขึ้นมาถามเพื่อยืนยันการลบอีกครั้ง

31. Macromedia Captivate 28
14. การเพิ่มสไลดหรือแทรกสไลด นั้นสามารถเพิ่มสไลดในสวนไหนก็ได ไมวาจะเปนในตอนแรก,
ตอนกลาง, ตอนทาย ของงานชิ้นนี้ มีความเปนอิสระตอกัน และในการเพิ่มสไลดหรืองานนั้น
โปรแกรมไดเตรียมฟงกชั่นในสวนนี้มาให โดยสามารถเพิ่ม สไลดเปลา นํารูปมาเปนสไลด เพิ่ม
คําถามคําตอบ นําสไลดจาก Microsoft PowerPoint มาเพิ่มในโปรแกรม Captivate หรือจะนําไฟลอ
นิเมชั่นมาเพิ่มก็สามารถทําได ในสวนนี้จะอธิบายแคการเพิ่ม สไลดเปลา ในสวนอื่นจะขออธิบาย
ในหัวขอตอไป ในการเพิ่มทําไดโดย คลิกที่เมนู Insert, Blank Slide เมื่อไดเพิ่มสไลดแลวก็สราง
Text animation หรือเพิ่มขอความในรูปแบบของตนเองได อีกทั้งยังเพิ่มสไลดที่เปนรูปภาพเพียง
เลือก Image Slide แทนก็ได
15. ปรับแตงสไลดใหนาสนใจมากขึ้น
เลือกสไลดที่ตองการปรับแตง คลิกขวาที่พื้นที่ stage เลือก Properties
ปรับสีพื้นหลังของสไลด
- Label ใสชื่อใหกับสไลดนี้
- Display Time การแสดงผลของสไลดนี้จะอยูที 3 วินาทีถาตองการมากขึ้นก็ใสตัวเองที่
ตองการ
- Transitionใส Effect ใหกับสไลดนี้

32. Macromedia Captivate 29
- Qualityเลือกคุณภาพของสีอยูในระดับไหน
- Colorปรับสีพื้นหลังใหกับสไลด
16. ใสเสียงหรือนําเขาเสียงใหกับสไลด
ในการใสเสียงใหกับชิ้นงานเพื่อการเปนสื่อการเรียนการรูโดยการคลิก ขวาที่ Stage เลือก
Properties คลิกที่บัตรรายการ Audio
Record newการใสเสียงใหกับสไลด
Import การนําเขาไฟลเสียง
Layer ไฟลเสียงที่บันทึกหรือนําเขา
เมื่อไดบันทึกเสียงหรือนําเขาไฟลเสียงแลวจะปรากฎ layer ที่ Timeline
17. แสดง Movie เมื่อมีการปรับแตงชิ้นงาน เปนที่เรียบรอยมาถึงขั้นตอนนี้ก็จะเปนการแสดงผลงานที่
ไดสรางขึ้นมาก วิธีการดูทําไดหลายวิธีตั้งแตไปที่เมนู File, Preview, หรือคลิกที่ Main Toolbar
จะมีรายการขึ้นมาใหเลือกดังนี้
Play this slide แสดงผลสไลดปจจุบันเทานั้นหรือที่เลือก
Movie แสดงผลสไลดทั้งหมด
From this slide แสดงผลสไลดจากปจจุบันจนจบ
Next 5 slides แสดงผลสไลดถัดไป 5 สไลดเทานั้นตั้งแตสไลดที่เลือกหรือสไลดปจจุบัน
ถึงจะมีมากกวาก็จะไมแสดงผล
In Web Browser ใชเบราวเซอรในการแสดงผล
การสราง Text Animation
ในการสราง Text Animation นั้นจะเปนการสรางเพื่อนําเสนองานใหนาสนใจ หรือเพิ่มลูกเลนใหกับ
งาน
• คลิกที่ Object Tools ที่ชื่อ Text Animation

33. Macromedia Captivate 30
ขอความที่ตองการ
- Animation บัตรรายการ Text
Effect เลือกรูปแบบการแสดงผลขอความ
Text พิมพขอความที่ตองการ
Chang font… เปลี่ยนรูปแบบ ขนาดหรือสีของตัวอักษร
- บัตรรายการ Options
Timing กําหนดเวลาการแสดงผลของ Movie
Loop คลิกเลือกเพื่อใหแสดงซ้ํา
Transition กําหนด Effect ในการเปลี่ยนฉากแตละสไลด (Frame)

34. Macromedia Captivate 31
- บัตรรายการ Audio
Record new… บันทึกเสียงใหม
Import นําเขาไฟลเสียง
Audio library… เลือกไฟลเสียงที่เคยมีการใชงานมากอนหนานี้
การนําเขาไฟล
ในการนําเขาไฟลนั้นโปรแกรม Captivate รองรับไฟลประเภทตางๆ พอสมควร โดยแบงเปน 3 ประเภท
ดังนี้
1. ไฟลรูปภาพ Picture File ไดแกไฟล
- JPEG Images (*.jpg, *.jpeg)
- GIF Images (*.gif)
- Portable Network Graphics (*.png)
- Bitmaps (*.bmp)
- Icons (*.ico)
- Enhanced Metafiles (*.emf)
- Metafiles (*.wmf)
สรางสไลดขึ้นมาหนึ่งสไลด หรือจะนําสไลดที่มีอยูแลวก็ได คลิกเมนู Insert, Image… หรือคลิกที่แถบ
เครื่องมือ Object Tools ใชคียลัดไดดวยการกดปุม <Shift + Ctrl + M> โปรแกรมจะเปดหนาตาง
ขึ้นมาใหม เพื่อใหเลือกไฟลรูปที่ตองการ

35. Macromedia Captivate 32
ตองการใหรูปโปรงใสหรือเปลา
สามารถเพิ่มคาหรือลดคาได
รูปที่เลือกมา
2. ไฟลเสียง Audio File ไดแกไฟล
- Wave Files (*.wav)
- MP3 Files (*.mp3)
ในการนําไฟลเสียงที่มีอยูแลวนั้นสามารถจะนําเขามาไดตอเมื่อวัตถุนั้นๆ มีบัตรรายการ Audio มาให ถา
มีบัตรรายการนี้เมื่อไหรก็สามารถที่จะนําไฟลเสียงเขามาประกอบการแสดงผลได
3. ภาพเคลื่อนไหว Animation Files ไดแกไฟล
- Macromedia SWF Files (*.swf)
- Compuserver Animated GIF Files (*.gif)
- Windows AVI Files (*.avi)
- FLA Projectes (*.fla)
ในการนําภาพเคลื่อนไหว หรือ Animation สามารถนําเขามาไวในสไลดไดเลยโดยคลิกที่เมนู Insert,
Animation… คลิกที่แถบเครื่องมือ Object Tools ใชคียลัดไดดวยการกดปุม <Shift + Ctrl + A> โปรแกรม
จะเปดหนาตางขึ้นมาใหม เพื่อใหเลือกไฟลรูปที่ตองการ