จากร้านค้าหนังสือเก่าในเมียนมาร์สู่ห้องสมุดดิจิทัลทูลถวาย โดยศ.ดร.ไพรัช ธัชยพงษ์ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ

1. จากร้านค้าหนังสือเก่าในเมียนมาร์
ในเมี
สู่ห้องสมุดดิจิทัลทูลถวาย
ห้
ศ.ดร.ไพรัช ธัชยพงษ์
สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ

2. เนื้อหา
 แนะนาโครงการถ่ายสาเนาอิเล็กทรอนิกส์หนังสือหายากฯ
 บทเรียนจากโครงการ
 การดาเนินการของประเทศไทย

3. โครงการถ่ายสาเนาอิเล็กทรอนิกส์หนังสือหายาก
จากประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า
ตามพระราชดาริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี

4. ที่มาของโครงการ
 1 ธันวาคม 2552 ณ ร.ร. ปิยชาติพัฒนาฯ จังหวัดนครนายก
◦ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชกระแส
รับสั่งกับ ศ.ดร.ไพรัช ธัชยพงษ์และพลเอกวาภิรมย์ มนัสรังษี
รองสมุหราชองครักษ์ ถึงความเป็นไปได้ที่จะถ่ายสาเนาอิเล็กทรอนิกส์
หนังสือหายาก ในประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า
 กลางเดือนธันวาคม 2552 จัดตั้งคณะทางานฯ
◦ ศ.ดร.ไพรัช มอบหมายให้ STKS ร่วมกับ NECTEC ประสานกับ
กรมราชองครักษ์ จัดทาโครงการ

5. ศึกษาข้อมูล ณ ประเทศพม่า
 26 - 27 ธันวาคม 2552
◦ กรมราชองครักษ์ และศ.ดร.ไพรัช ธัชยพงษ์ พร้อมด้วยคณะทางานจาก
STKS และ NECTEC เดินทางไปยังบ้านพักของ Mr.Moe Myint เจ้าของ
หนังสือเก่า หนังสือหายากที่น้อมเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระเทพฯ ณ
กรุงย่างกุ้ง ประเทศพม่า

6. ศึกษาข้อมูล ณ ประเทศพม่า
 Mr. Moe Myint มีความสนใจการอ่านหนังสือ รวมทั้งสะสมหนังสือที่มี
คุณค่า มีระบบการจัดเก็บเอกสารที่ดีมาก มีการแบ่งหมวดหนังสือแยกตามตู้
หนังสือและชั้นหนังสือ จัดทาบัญชีรายชื่อหนังสือแยกเป็นหนังสือหายาก
หมวดต่างๆ จัดทาคาอธิบายสรุป พร้อมภาพหน้าปก อีกทั้งยังได้เก็บ
หนังสือพิมพ์สาคัญของประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่าและเย็บรวมเล่ม

7. ดาเนินการ
 มกราคม 2553 – กุมภาพันธ์ 2554
◦ นาหนังสือบางส่วนมาสแกนในประเทศไทย
◦ นาเครื่องสแกนเนอร์ไปติดตั้ง ณ ประเทศพม่า และแนะนาการดาเนินการ
◦ นาแฟ้มหนังสือ PDF มาลงรายการเมทาดาทา จัดทา bookmark
◦ รีวิวหนังสือแต่ละชื่อเรื่อง พร้อมนาเข้าระบบห้องสมุดดิจิทัล
 สานักหอสมุด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้คาแนะนาเกี่ยวกับการดาเนินการกับหนังสือเก่า
หนังสือหายาก
 บริษัท เอทิซ อินโนเวชัน จากัด อนุเคราะห์เครืองสแกนเนอร์แบบ V-Shape พร้อมอุปกรณ์
่ ่
เชื่อมต่อ
 บริษัท แคนนอน มาร์เก็ตติ้ง (ไทยแลนด์) จากัด อนุเคราะห์สนับสนุนกล้องถ่ายภาพดิจิทัล
พร้อมอุปกรณ์เชื่อมต่อ
 บริษัท บางกอกแอร์เวย์ จากัด อนุเคราะห์ค่าโดยสารเครื่องบินไปกลับกรุงเทพฯ – เมืองย่างกุ้ง

8. ตัวอย่างหนังสือที่นาเข้ามาดาเนินการที่ STKS

10. การติดตั้งอุปกรณ์ ณ ประเทศพม่า

11. แนะนาทีมงานชาวพม่าให้ดาเนินการ

12. กระบวนการสแกน

13. จัดการ PDF Bookmark

14. ลงรายการบรรณานุกรมผ่าน Metadata

15. พัฒนาระบบห้องสมุดดิจิทัลด้วย Joomla
นาระบบห้

18. ทูลเกล้าฯ ถวายระบบห้องสมุดดิจิทัล
ถวายระบบห้

19. สรุปข้อมูลหนังสือ
 หนังสือรวม 369 ชื่อเรื่อง
◦ หนังสือทีสแกน ณ พม่า จานวน 352 ชื่อเรือง
่ ่
◦ สแกนในประเทศ ไทย จานวน 17 ชือเรือง ่ ่
◦ มีหนังสือที่ไม่ระบุปีที่พิมพ์ จานวน 47 ชื่อเรื่อง
◦ หนังสือที่ระบุปี
 หนังสือเก่าที่สุดพิมพ์ในปี ค.ศ. 1653 ชื่อ The history of Great Britain
 หนังสือที่พิมพ์ในปี ค.ศ. 1911 มีจานวนมากที่สุด รวม 13 ชื่อเรื่อง
◦ เป็นหนังสือที่เขียนโดยชาวพม่า และ/หรือเกี่ยวกับประเทศพม่า จานวน 205
ชื่อเรือง
่
◦ มีหนังสือนวนิยายภาษาไทย 1 ชื่อเรือง คือ แผลเก่า โดยไม้เมืองเดิม
่
ตีพิมพ์ปี พ.ศ. 2479

20. บทเรียนจากโครงการ
 การอนุรักษ์หนังสือเก่า อาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
◦ เจ้าของหนังสือ
◦ หน่วยงานที่ทาหน้าที่จัดเก็บ ให้บริการ
◦ หน่วยงานด้านคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยี
◦ อื่นๆ

21. การออกแบบพัฒนาเครื่องสแกนเนอร์
เพื่อการอนุรักษ์หนังสือเก่า