Informatieblad van de Stichting Industrieel Bouwen Nederland
b'öö' ' ti n9
ös nieuwsbrief
stichting
industrieel
bouwen
nederland
•
donderdag 22 seRtember 1994
Booosting
,
dream
Produktorqtwi elings
bijeenkomst in Ei ndhovèn. . -J
Het vervolg op de in januari jongstleden gehouden produktontwikkelingsbijeenkomst bij de nJ Delft
staat op 22 september 1994, van 14.00 - 18.00 uur gepland in de Dorgelozaal van de Faculteit
Bouwtechnologie van de TU Eindhoven. Voorzitter deze middag is Jos Lobée van GE Plastics.
Onderwerp van gesprek zal de voortgang van de lopende ontwikkelingen zijn. Daarnaast ook
aandacht voor>lieuwe onde erpen, ideeën-en kansen. EnV'anzelfspreke d de ontwikkelingen rond het
Booost uis. Eerst spraken we over het Booosthuis als een knurselhuis, toen een luchtkasteel, een
luchtballon, samen te vatten s:
Overtil;e niet met een bouwwerk, maar probeer de essenties uit i een technische fiLosofie die zich met namt
richt op r.et effict en gevolg van de toepassing van technieken en materialen en behandel de aamLuiting als
een 'minima/' kumtstuk waart> de overga 19 zonder nadere voor,zieningen an worden gerealiseerd. .....
Zo denKen ontstaan er arie Interessante invalslî:oeken.
• De mogelijkheden van een bedrijf /industrie.
• Gebouwprodukten door industrieeLolliJll.e.x:pers..
• De consequentie van de ontwikkeling van het produkt p het totale bouwprodukt.
We bevinden ons in een speurtocht naar een oplossing voor een inspirerende puzzel. Zonder dwang van
marktgerichte produktontwikkeling wer en aan het scherpen van eigen geest en het bijslijpen van de
eigen discipline. Building this dream, samen met u, ook dau komt op 22 september a.s. aan de orde.
Als klap op de vuurpijl overhandigen wÏ u ter plekke het eer te exemplaar van het boekje 'Booosting
in beeld'. Reden genoeg, zo lijkt het, 0 nier te ontbreken!
Reserveer nu vasr darum en rijd in uw agenda! Via het retourneren van de ingevulde antwoordkaart
informeert u ons over uw aanwezi&iJ.eid.,Io.._ _...".._~..,..,......
<I
L. .J

,
Booosting
Booosting bez oekt
. Bergen op Zoom
1n
LEEp centrum op het terrein van GE Plastics?
H et complex is zorgvuldig in het landschap van Bergen op Zoom gelegd. Het geheel bestaat uit het
LEEp Centre, een tentoonstellingsgebouwen het Royal House dat de principes van de produktie van
goedkope eengezinswoningen toont. Het is niet de bedoeling geweest om een 'all plastics' gebouw te
maken. GE heeft met dit experiment de bouw- cn construcriemarkt uitgedaagd. Kunststof
materialen, produkten en systcmen zijn dáár toegepast waar het zinvol is, van de dakbedekking tot
en met het meubilair. Op 6 oktober zal GE Plastics ons hierover uitvoerig informeren.
Jan Brouwer van architectenbureau Jan Brouwer Associates, is de architect van het Europese concept.
Hij zal op 6 oktober de inspiratie, motivatie en creatie uit de doeken doen. Jan Westra, docent
produktietechnologie aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven zal deze activiteit
afsluiten met een tegenlezing genaamd: Gen eric EcIeccic Products.
Op 6 oktober aanstaande, van 14.00 - 17.00 uur bent u van harte welkom bij GE Plastics in Bergen
op Zoom. Als u hierbij aanwezig wilt zijn, kunt u dit aangeven op de antwoordkaart, achter in deze
nieuwsbrief en de antwoordkaart naar Booosting retourneren .
<J
L .J

~ mijns inziens
~--~----------~
Mooie gedachten van Jouke Post .
'Maar meneer, zo is het toch ook 1 n mGGGi
mooi'. Dagelijks word ik met deze
tekst geconfronteerd door Excursies gaan ook vaak naar mooi, veelal
leveranciers, bouwers, opdracht- beeldende kunst, die men mooi 'moet' vinden.
gevers en aanverwanten die zich Excursies naar gebouwen zijn specifieker en
over mijn tekeningen buigen . Bij leiden vaak tOt discussies over mooi. Meningen
een beetje project wordt deze zin veranderen dan nog wel eens, mooi lnOet dan ~
tussen de 750 en 1.000 keer onedekt y.lorden. De gemiddelde kijker vjnelt de :
uitgesproken. Aan de architect om woning van Mart Stam in Praag niet mooi, maar a>
c
in te schatten of er wordt na een opleiding van een half uur is de mening
c
meegeholpen een detail te vaak gewijzigd. Her is ahijd een spannjng russen !i
verbeteren, meer te verdienen of subjectief en objectief. Je vindt iers ergens van,
minder uit te geven. In ieder geval een gebouw, auto of een vaas en hebt dan te
'"
Ol
~.
heeft iedereen verstand van mooi en maken mer het analysel'en waarom. Het proces is t
schroomt niet dat kenbaar te maken . begonnen. Vind ik het mooi door de vel'rassing ~
en is dat later nog "
zo, als de tijd de verrassing heeft ingehaald) En is het echt mooi? Het
kapelletje van Ronchamp hoort voor mij bij de laatste categorie.
Evenals het Boostel' Station van Marcel Vroom in nieuwsbrief nr. 23. Bij
de projecten van Calatravazijn er een aantal die altijd mooi zullen blijven
en het dus uiteindelijk echt blijken te zijn. De rrap van Eva Jiricna door
Eric Vreedenburgh beschreven in nr. 22 en het gebouw van het
Western Morning News door Jan X!estra bewonderd in nr. 21, hoort
bij mij in de eerste categorie, mooi door verrassing en daarmee rijdelijlc
Gebouwen zijn meestal sleclHs moot tn de
ruwbouw als skelet. Met de c1adding komt vaal<
de klad er in. In de préclad fase waren de Delftse
Poort in Rotterdam en de Haagse Poort in Den
Haag mooi. Je verwacht dan ook dat het steeds
mooier wordt, maar dat gebeurt zelden. Ons
Sportproject in Den Haag is ook al re ver heen.
Toen de staalconstructie srond heb ik in de
bouwvergadering voorgesteld het zo te laten, het
was mooi zo. Een van de opdrachtgevers was het
er mee eens, de anderen dachten dat ik nu echt
artiest was geworden. Ik heb ze kunnen
geruststellen; het wordt toch maal' afgebouwd .
... Santiago Calatrava,
Austerlitz Bridge in Parijs

mijns inziens
Van de architecten heeft Jean Nouvel dit
uitstekend door. Zijn onlangs gereedgekomen
direcüekantoor van het bedrijf Carrier in Parijs,
het Raspail gebouw, is perfect mooi. in mijn
ogen. Het is de archirectuur van her bijna niers.
Betonvloeren, glas, sraal en verder kan iedereen
er zijn eigen verwachringen in kwijr. Nouvel zegt
erover: 'Her gebouw wil de srad verrijken, her
maal<t de geschiedenis van morgen'. Ron A.rad,
die als kunsrenaar de benedenruimte van dit
gebouw mer zijn construcries moesr vullen, kon
Dat vind ik overigens ook mooi, een kunstenaar die zich niet tegen
'"
ro
een gebouw kan afzetten. De ondragelijke lichrheid van her bestaan.
'"
:r:
c
Q)
Cl
Nadat Van der Grinten was overleden heeft een collega-hoogleraar - een bijzondere rechtsgeleerde,
mer internationale erkenning, waar ons land veel aan re danken heeft - een korre beschouwing over
E
::>
..,
'-
c
zijn leven beschreven. Eén zin hieruit trof me en zal ook de Booosring-le7..er tor nadenken stemmen:
Q) 'Had iemand ooir mooie gedadlten dan kwam hij na her lezen van Van der Grintens korre, bondige
u
to commentaar weer met beide benen op de grond te staan. Niet dar Van der Grinten bezwaar had tegen
0.
V1 mooie gedachten, maar over het algemeen vond hij ze nutteloos.'
ir fot/ke Post, Post Ter A vest Architecten
~ Santiago Ca7atrava,
Distributiecentre in Westfalen <l

• ,
o
I"-
VI
AIs je vanaf het eind van de prod
stenen schaap aan re rreffen, dat
c
Q)
.D
:::>
o
:r:
c
<U
E
Q)
0>
C
LW 0>
I-
o van het rerrein. Wij Idauteren o
.D
lavastroompje dat door middel ....,
Q)
'0
t.9
gesmolten steen in een donker gar
monitoren geen levende ziel kon bekennen. Merkwaardig dar c
één van de nieuwsre produkten van Rockwool. Rockpanel. '"
I-
LW
noch op steen, noch op wol lijkt en amper meer de lucht bevar.
die er met zoveel moeite eersr is ingeblazen. Jammer genoeg
nier echt krom te buigen en dat is nou net wat de aanwezige
architecten graag wiUen. Die willen altijd iets wat een materiaal
net niet kan in een kleur uit her scala van de concurrent. En
hoewel Rockpanel een plaatmateriaal is dat uit isolariemareriaal
bestaat. heeft her een geringe isolerende werking.
Bijvoorbeeld het wi t en rood van het prachtige gebouw van architect Erskin in Göteborg. waarvan
Jan Westra verslag deecl . Simpel in zijn algehele verschijningsvorm. maar complex in detail. Wèl
Rocl<wool in de opbouw van de sandwich panelen in de gevel. géén Rockpanel als zelfstandig
gevelonderdeel. Erskin had daartoe klaarblijkelijk geen aanleiding gevonden. Maarten Engelman van
architectenbureau Engelman Houben die de tegenlezing deed, had het ook nog nooit gebruikt. Vooral
omdat de bevestigingsmemodes en afwerkingen nog niet voldoende ontwikkeld zijn. Hij vond dat het
de architeCtuur zeker ten goede zou komen als er een dunner isolatiemateriaal zou zijn met dezelfde
thermische eigenschappen als het huidige ma teriaal.
L vervolg op pagina 7

• ,
Booosting Bijeenkomsten 1994
22 september PO Meeting TU Eindhoven NB.
Aangeslotenen die hun bedrijf, de
6 oktober GE Plastics LEEp Bergen op Zoom bedrijfsfilosofie, het produinenpakket
en een discussie met 'bouwgenoten'
november Ontwerpers & ardli tecten regio Eindhoven in een Booosting-bijeenkomst willen
presenteren, kun nen hiertoe contact
december Reynotrade Harder'vijk opnemen met Booosting.
•••••••••••••••••••••• •• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
b0 0 0 St •n 9
-
st; c h t ; n 9
I.n mei. 1988 is de Stichtin.g Industrieel Bouwen Neder/an. d,
Booosting, opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
II1dustne, ontwerpers en archJtecten. De voornaamste doelstell1l1g
; n dus tri e e I van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
b 0 uwe n toepassen van industrieel te vervaardigen bouwproduJnen en gebouwdelen, ter verhoging
ne der I a n d van de kwaliteit van de gebouwde omgev ing. Op de antwoordkaart kunt u aangeven
of LI geïnteresseerd bent in meer informatie over de activiteiten van Booosring.
I I I
RI' IlRlJF
I I I
ADRfS
WOONI'I.AA r~
11.1 HOON
Komt op 22 september 1994, van 14.00 - 18.00 uur naar de PO Booosting
Meeting in Eindhoven met . .. personen. (zir png. J)
postbus 23000
Komt op 6 oktober 1994 van 14.00 - 17.00 uur naar GE LEEp
in Bergen op Zoom met ... personen. (zjr png. 2)
3001 KA Rotterdam
Ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
Beste! t het boek 'Booosting in bedrijf (1992)
'Tussen traditie en experiment' (I 989)
Participanten: 125,00
Niet-participanten: f 39,50
L .J

• ,
Eelke Pouwer
Ondernemers in het MKB kunnen op grond De aanvrager mag maximaal 50 werknemers in
van het KIM-programma (Kennisdragers in het dienst hebben, waarvan maximaal één met een
MKB) een loonkosten-subsidie van maximaal HBO of universitaire opleiding. Indien de
f 25.000,- krijgen, als een pas afgestudeerde uit aanvrager de rechtsVorm B.V. of NV. heeft,
het HBO of universitair onderwijs voor mogen er rwee kennisdragers (personen die niet
minimaal 1 jaar in dienst wordt genomen in het langer dan rwee jaar geleden het diploma
kader van een innovatieproject. De subsidie is behaald hebben) in dienst zijn waarvan één de
gebaseerd op een 40-urige werkweek. Bij een directeur is. De regeling is bedoeld voor
werkweek van minder uur wordt de subsidie bedrijven in de sectoren: industrie, bouwnijver-
evenredig verminderd. Minimum aantal uren is heid en installatie, groothandel, wegvervoer,
32 per week. Het innovatieproject moet binnenvaart en hulpbedrijven van het vervoer.
betrekking hebben op technologische ver- Subsidie-aanvragen kunnen worden ingediend
nieuwing in produkten of produktieprocessen. bij de Stichting Innovatiecentra Nerwerk
Hiertoe moet in samenwerking met het Nederland te Den Haag. Aanvraag indienen
regionaal Innovatie-centrum een plan opgesteld voor het sluiten van een arbeidsovereenkomsr.
worden, waarin aangegeven: De 'kennisdrager' mag niet voor de aanvrager
• uitgangspositie bedrijf qua kennisgebruik; werkzaam zijn geweest. Een bedrijfkan eenmaal
• doelstelling van het innovatieproject; van deze regeling gebruik maken. De regeling
• inbreng van de kennisdrager in het projecr. heeft een looptijd van 3 jaar (rot 1.1.1997).
n..
vervolg 'RockwooI' Vltll pttgina5
Als voorbeeld noemde hij het gebouw van Vitra in Zuid-Duitsland, van de Japanse architect Tado
Ando. Door de in Duitsland gestelde zware bouwfYsische eisen is slank en dun bouwen met
isolatiemateriaal van 100 mm uitgesloten. Ook architecten die de functionalistische traditie in
Nederland willen voortzetten zouden een materiaal met een betere isolatiewaarde per cm dikte
verwelkomen. Als toets had Maarten voor Rocl<wool de markt alvast gecategoriseerd:
o De omzet~ architect Ziet architectuur als werk en maakt geen werk van architectuur. De omzet
betreft honoraria, geen isolatiemateriaal.
o De gedegen architect Goed in alles, behalve in het bedenken van nieuwe markten voor Rocl<wool.
o De milieu~ architect Architectuur en vormgeving zijn ondergeschikt aan het milieu. Deze zou
isolatieplaten van 30 cm verwelkomen.
o De stijlarchitect Hiertoe worden zelfs enkele Booosting aangeslotenen gerekend. Alles wat
voorgeschreven is, is aanleiding om het weg te .Iaten. Sommige zijn wellicht nog te helpen.
e De kwaliteitsarchitect Over het algemeen wat ouder, omdat het lang duurt voor men beseft wat
kwaliteit is. Tot deze categorie rekent Engelman zichzelf. Hij bewijst d.it met zijn dia's en zijn
uitspraak dat uit milieu-oogpunt gebouwen waar de verschijningsvorm behoort tot de structuur,
enorm zuinig zijn, Zuinig met energie, materiaal en vormtaal. Zuinig op de toekomst.
Hmk van Laarhoven, Hubert-Jan Henket Architecten <l
L .J
07

r ,
van Vollenhovenstraat 15A Postbus 23000 3001 KA Rotterdam
010 4365741 010 4366315
Anneke van Dijk
Booosting bestuur
ir Jan Westra TU Eindhoven Voorzitter
ir Eric Vreedenburgh Archipel Ontwerpers Vice voorzitter
ir Jouke Post Post Ter Avest Secretaris
ir Marcel Vroom Landmark Design & T echnology Penningmeester
ing Adrie Kuiper Hoogovens Groep Lid
ir Jos Lobée GE Plastics Lid
Henk van Laarhoven Hubert-Jan Henket Architecten Lid
<l
Booosting participanten
Rqnötrtll/é
RockwooJ '-:aPinus
SOntfj Nedeiland
Ubliink Nedtrlaná
Unicom Nederlaná
WDlvega Panelm
t ONTWER P. ERS