In deze nieuwsbrief: AANKONDIGING 01 masterplan almere 04 sab VERSLAG 05 geveltotaal NIEUWS 09 studentenstaalprijs 11 staalframebouw 13 d3bn 14 active architecture BOOOSTING 08 antwoordkaart 15 participanten 16 agenda, colofon, bestuur Voor meer nieuws: www.booosting.nl

1. ooost- 9 JUNI 2004 JAARGANG 15
0005 ng
AANKONDIGING VAN DE ALMERE DAG OP WOENSDAG IN HET STADSHART VAN ALMERE WORDT
30 JUNI VAN 11.00 TOT 18.30 UUR MOMENTEEL EEN COMPLEET NIEUW STADS·
CENTRUM GEBOUWD. HET MASTERPLAN,
ONTWORPEN DOOR OMA, SLUIT AAN OP HET

2. V MEGABIOSCOOP, OMA V BRUG OOSTVAARDERSPLASSEN. VERBURG HOOGENDIjKARCHITECTEN
het enorme aanbod van bouwprojecten is een keuze gemaakt; er zal ee Megabioscoop is ontworpen door Rem Koolhaas van OMA en biedt
worden gebracht aan de voet· fietsgangersbrug Oostvaardersbuurt acht zalen plaats aan 2.500 bezoekers. De zalen hangen aan het
Ondergronds Afvaltransport Systeem (OAT) en de in aanbouw zijnd n,,:..nnno~, is op die manier plaats voor een aantal grote wmkels. Het
egabioscoop ontworpen door OMA. ~o lm[]llelC wordt in september opgeleverd.
dag wordt gestart met een bezoek aan de in aanbouw zijnde brug in d
in Almere Buiten. Het ontwerp van Verburg Hoogendij
itecten is bijzonder te noemen omdat de gekromde draagconstructi
de brug, opgebouwd uit spanten en een constructIeve stalen huid
H..:7 ..llttt.. opbouw kent als een vliegtuigvleugel.
wordt bezoek gebracht aan het OAT. Als eerste stad in Nederland i
het nieuwe centrum van Almere een netwerk van meer dan
buizen aangelegd. Een 'stofzuiger' zorgt voor 'onderdruk' op
buiizelnstel5el waardoor het vuil met een vaart van 70 kilometer per uu
het OAT·centrum in containers wordt opgevangen. Bij Winkels
""r,tn" .. n en wOningen zijn Inwerpopenmgen, ook prullenbakken zijn op
bUlizen5/st,,,,ern aangesloten.

3. > Ceinteresseerd In deelname? bent van harte welkoml > InschriJven
Ifia de antwoordkaart op pagina 08 van deze nieuwsbrief of via
~stingf)ooo.nl. ~:~;;III;:~:~II
..
11:00 Ontvangst in AC Restaurant De Meern nabij Utrecht PHASE 1
• C;OMMIUICfAL
11:15 Gezamenlijk vertrek naar brug Oostvaardersplassen; COMMERCIAL
uitleg Thijs Verburg CULTURE
EHTER1'AIN'UHT
12:00 Bezoek nieuwe brug Verburg Hoogendijk architecten HOUSINO
13: 00 Vertrek naar Almere Stad; lunch in de bus
PHASE Z
14:00 OAT, ondergronds afValtransportsysteem (De Stofzuiger) o.l.v. gids HOUalNG 9
COMMERCIAL
2
15:00 Floris Alkemade, projectarchitect OMA over het ontwerp van 8 10
CUL",,.e
De Stofzuiger en Megabios, in Dienst Stadscentrum Almere 7
15:3 0 Peter Spek, communicatieadviseur Dienst Stadscentrum Almere:
rondleiding Stadscentrum, film en maquette Masterplan
17: 00 Borrel
19
17:30 Vertrek naar verzamelpunt
18:30 Aankomst AC De Meern
- 11
6a
VAN '''MUilEN •
I
YAN VEEN ARCHITECTIE:N
,-
5

4. NIEUWS
SAB-PROFIEL LANC
RECENT INTRODUCEERDE SAB-PROFIEL SA MEN MET CORUS TWEE NIEUW E A
>
Het zijn beide High Build producten met een verbeterde corrosieweerstand,
robuustheid en kleurvastheid; ze bieden nieuwe oplossingen voor stalen dak-
en gevelbekleding. Armatec & Arm atone nemen een positie in tussen de
standaard 25 ~m systemen en het uitmuntend presterende HPS200 systeem
Als grote voordelen van de nieuwe coatings noemen we:
> Uitstekende corrosiebestendi ghe id door een dikkere organische coating.
> Hoge weerstand tegen krassen. Door de in de coating opgenomen acryl
of polyamide deeltjes ontstaat een hoge krasvastheid.
> Diepe kleuren. De dikkere toplaag garandeert een levendig kleurbeeld.
Beide coatings zijn leverbaar in vele RAL kleuren; Armatone bovendien oo~
met een complete ran ge metallic kleuren.
> Garantie tot 15 jaar, afhankelijk van locatie, klimaat en toepassing.
VERBETERDE DUURZAAMHEID EN KRASVASTHElD
Armatec biedt hoogwaardige en duurzame bescherming. Het is een high
build polyester verkrijgbaar in twee diktes: 35 en 50 ~m. Pluspunten boven
een gewone polyester coating zijn de verbeterde duurzaamheid en
ti TOEPASSI NG ARMATONE BIJ EEN RENOVATIEPROJ ECT IN ZVOLLE
krasvastheid. Toe te passen in situaties waarin standaard 25 ~m systemen
onvoldoende presteren, zoals bij kouddakplaten, dakpanelen of als gevel-
bekleding in kustgebiede n.
Armatone voldoet aan hoge esthetische eisen. Het is high build poly-
urethaancoatin g met een laagdikte van 50 ~m . Deze coating biedt naast de
hoge krasvastheid en corrosieperformance van de Armatec ook een uit-
stekende kleurvastheid . Bijvoorbeeld voor gevelplaten en sandwichpanelen.
?
SAB-profiel
Sander Prinsen
T 030-68 797 0 0
E sander.prinsen@corusgrou p.com

5. ~g TOTAALBEURS
VERSLAG JURERING GEVELTOTAAL BEURS VAN 28 TOT EN
MET 30 JANUARI 2004 IN HET ROTTERDAMSE AHOY'
DE VERLEIDING VAN
OMHULLEN EN ONTHULLEN'
VAN 28 TOT EN MET 30 JANUARI 2004 VOND IN HET ROTTERDAMSE AHOY' HET werken. Daarvoor is een flexibele modulaire oplossing gevonden, die in alle
NIEUWE VAKEVENEMENT GEVELTOTAAL PLAATS. ANDRË ROELOFSEN HEEFT moeilijke situaties geplaatst kan worden.
ALS VERTEGENWOORDIGER VAN BOOOSTING ZITTING GENOMEN IN DE > Daas Baksteen Zeddam bv De Daas Clickbrick is een type baksteen
ADVIESCOMMISSIE. DE BU BOOOSTING AANGESLOTEN TOELEVERANCIERS waarmee zonder metselwerk een gevel kan worden gebouwd, met behulp
BLEKEN RUIM VERTEGENWOORDIGD ONDER HET GEVARIËERDE AANBOD van metalen clips en daaraan te koppelen spouwankers. Dit kan een
VAN DE EXPOSANTEN. DE BDA·GROEP, HOBONE, lIMELIGHT, MBI BETON, belangrijke impact in de markt hebben. De woningmarkt lijkt zeer gebonden
PLASTICA PLAAT, PLATINOX SPECIAL PRODUCTS, ROCKWOOl BENELUX, SAB· aan baksteen. Er zijn steeds minder vakkundige metselaars. Met Clickbrick
PROFIEL, TRESPA INTERNATIONAL EN WENTZEl WAREN VAN DE PARTIJ. kan zonder vakmensen toch met baksteen gewerkt worden . Het product is
geen imitatie van baksteen, omdat de voegen ontbreken . Bovendien speelt
In het verlengde van haar bijdrage aan de opzet van deze nieuwe beurs over deze innovatie in op de trend naar IFD en de eis van duurzaamheid.
gevel en dak is aan het voltallige bestuur van Booosting gevraagd, naast
enkele andere deskundigen, de twee prijsvragen te jureren die de aandacht
op dit specifieke gebied, ook wel Se gevel genoemd, moesten vestigen.
Een kort verslag.
GEVELTOTAAllNNOVATIEPRIJS 2004
De jury heeft zich bij de beoordeling vooral de vraag gesteld of de innovatie
inspeelt op een trend of thema dat actueel is in de bouw, zoals bijvoorbeeld:
> industrieel flexibel en demontabel bouwen;
> het gebrek aan vakmanschap op de bouwplaats;
> de invloed die de eindgebruiker op de bouw kan uitoefenen;
> duurzaamheid, nu het niet meer zo zeer op de politieke agenda staat;
> de impact van het product, kan het product iets betekenen voor een
nieuwe ontwikkeling in de bouw.
Uitgaande van deze overwegingen selecteerde de jury uit 30 inzendingen de
volgende 10 nominaties :
> A.W.M.P. Doorwerksystemen bv Een fraai uitgevoerd steigersysteem met
overkappingsmogelijkheid. Deze inzending is niet zozeer een bouwproduct,
maar speelt in op de wens om onder alle omstandigheden door te kunn

6. > Gevelplan bv De Twinvliesgevel is een houten gevel systeem waarbij met > Lander Bouw-Keramiek bv. De Alphaton keramische gevelbekleding is een
behulp van een nieuw ontwikkeld demontabel metalen koppelelement, nieuwe uiting van gebakken klei met een duidelijk eigen gezicht. Het product
dwarsregels kunnen worden geplaatst en ook weer achteraf kunnen worden is ook geen imitatie van baksteen, hetgeen de jury positief beoordeelt. Speelt
weggenomen, waardoor het gevelbeeld gedurende het gebruik kan worden in op de IFD trend van gemakkelijk monteren en demonteren.
aangepast. De Twinvliesgevel is vernieuwend omdat het systeem in delen Uiteindelijk is Daas Baksteen Zeddam bv met haar Daas Clickbrick gekozen
demontabel is. Dat komt omdat de houten kozijnen met een innovatieve als prijswinnaar.
verbindingstechniek verbonden worden. Het product speelt in op de IFD De jury wil nog benadrukken dat de wijze waarop veel producten aan de man
trend. Het is flexibel in een dubbele betekenis: het is vrij in vormgeving en gebracht worden in het nadeel van de fabrikanten is. Het taalgebruik is
er zijn vrij uitneembare delen die normaal bij een vliesgevel niet voorkomen . ronkend en staat bol van holle begrippen als uniek, perfect, enig in haar soort
> VMG Versteeg Metaal Groep Een spijlen balkonhek dat op basis van een en dergelijke, waardoor er een inflatie in de belevingswaarde van het product
nieuw ontwikkelde las-jverbindingstechniek licht en glad afgewerkt te ontstaat. De jury heeft de indruk dat veel fabrikanten niet de taal van de
produceren is. Een ogenschijnlijk al jaren uitontwikkeld product is toch weer architecten spreken. Dat is jammer en kan anders.
sterk verbeterd . Er is slim gebruik gemaakt van productietechnieken met als
resultaat een product dat fraaier oogt, een grote gewichtsbesparing heeft en GEVELTOTAAL ARCHITECTUURPRIlS 2004
dat eenvoudiger onderhouden kan worden. De beoordeling vond plaats op grond van de volgende criteria:
> Rhein Zink Nederland De buisbeugel, voor het vastzetten van wateraf- > het concept (de architectonische verschijningsvorm): de ontwerpuitgangs-
voeren op de gevel, is een ogenschijnlijk onopvallende innovatie, maar in zijn punten, de creativiteit en de inventiviteit.
kleinheid wel erg slim . Het draagt bij aan de verfraaiing van de gevel, omdat > de context: de inpassing van de gevel in de omgeving en de relatie met
het een lelijke verbinding aan het oog ontrekt. andere bouwdelen .
> Wageco Benelux bv De vertikaal gepotdekselde glasgevel wordt door de
jury beschouwd als een innovatie-toepassing in de gevel. De jury denkt dat
deze oplossing zeer architect-gebonden is en daarom geen brede toepassing
zal krijgen .
> Sto Isoned bv De StoVerolec Designfassade voegt iets toe aan bestaande
gevelmaterialen. Zeer mooi materiaal. De jury had geen prijsinformatie, maar
denkt dat dit een zeer exclusief product is. Door recycled glas te gebruiken
speelt het product in op de trend van duurzaamheid.
> Totall Wall Concept. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is bij het
repareren van scheuren in een gevel, ligt aan deze werkwijze een concept ten
grondslag. De reparatie heeft een relatie met de oorzaak van de scheur. Dit
concept kan alleen maar met veel kennis van zaken ontwikkeld zijn.
> Tech Wood Nederland. AI enkele jaren op de markt, maar toch nog steeds
een nieuwe technologie . De jury moedigt de fabrikant aan om een eigen
gezicht voor het product te vinden . Nu imiteert men met een nieuw
materiaal bestaande producten . Dit materiaal vraagt om een eigen invulli

7. > de methode: het materiaalgebruik en de productiemethode in ontwerp, Alhoewel nog beperkt kent deze inzending de meest overtuigende integratie
uitvoering en detaillering. van gevelfuncties, zoals zonwering, inbraakwering, en landschappelijke
> de prestatie: de belasting voor het milieu, het onderhoud en de mogelijk- inpassing zonder de ruimtelijke kwaliteit op te geven.
heid van hergebruik. Ook de reactie van de gevel op de landschappelijke situatie (uitzicht) draagt
bij tot een uitgebalaanceerde architectuur. Eenvoud is hier een kracht.
Op basis van deze overwegingen komt de jury tot drie nominaties die allen
op bijzondere wijze de spanning tussen de gevelfuncties 'omhullen' en De jury miste bij de in totaal 13 inzendingen echte intelligente gevels als
'onthullen' hebben weten te benutten. onderdeel van een krachtige architectonische visie. In de aanloop naar het
volwassen worden van de GEVELtotaal Architectuurprijs ziet zij het als haar
Arch itectenbureau De Ruiter bv uit Amsterdam taak om architecten aan te moedigen meer gebruik te maken van de
voor Mercator 2 te Nijmegen integrale mogelijkheden die de gevel biedt als onderdeel van de
De architect heeft de oriëntatie van het gebouw ten opzichte van de zon architectuur. Zij heeft dan ook gemeend deze eerste keer geen 1 e prijs te
weten te gebruiken om de gevelindeling te motiveren . Dat is een loffelijk moeten toekennen .
streven . Het gebruik van het gebouw heeft tevens geleid tot het zoeken van
oplossingen voor hinderlijke lichtinval en koeling. Aangaande de GeveiTotaal Architectuurprijs is de jury achteraf gebleken dat
Daarbij komt de architect tot een associatie met koelribben zoals die voor mogelijk door tijdsdruk en onervarenheid van de prijsvraag-organi.satie er
de koeling van processoren in de IT worden gebruikt. De jury betwijfelt echter zich diverse onregelmatigheden hebben voorgedaan. Hierdoor zijn enkele
of de gevelopbouw op basis van een ribprofiel wel zo'n koelend effect heeft.
Detailinformatie ontbrak om inzicht te krijgen in de wijze waarop de afvoer
van warmte die verzameld wordt in deze aluminiumconstructie gedacht is
René van Z uuk Architecten bv uit Almere voor Arcam te Amsterdam
De vorm van het gebouw van Arcam heeft ongetwijfeld bij de architect geleid
tot een selectie van materialen die zowel dak als gevel konden zijn. Dat z'n
keuze op KalZip valt is dan ook niet zo verwonderlijk. Wat wel bijzonder is
dat de architect door dak en gevelvlak t.o.v. elkaar te laten draaien/torderen
de toepassinggrenzen van het product KalZip heeft verlegd. De architect
geeft hiermee een signaal af aan zowel fabrikanten als collega-architecten om
voortdurend de mogelijkheden van materialen kritisch te blijven evalueren
en grenzen ervan op te zoeken. Een sterk punt is ook dat gevel en dak in dit
ontwerp in feite één zijn. De traditionele scheiding is effectief doorbroken.
Arch itectenbureau De Ruiter bv uit Amsterdam voor Villa Deys
Een prachtig voorbeeld van helder 'eisen stellend' en toch ruimte latend
opdrachtgeverschap. De architect heeft hier optimaal gebruik van gemaa

8. x
--'
UJ
l!)
inzendingen niet voldoende gedocumenteerd voorgelegd en waren er
UJ
N wellicht wat onduidelijkheden over de aard en strekking van de deelname,
f-
(f) Alhoewel de jury haar uiterste best heeft gedaan tot een afgewogen oordeel
0
"- te komen vindt zij het verstandig alsnog afstand te nemen van haar
cu bJ)
C
'-Ü
O'l
Lf"
VI
<:t:
0
Z
Q)
conclusies omtrent de inzendingen en het resultaat van de GeveiTotaal
Arch itectu u rpri js.
+-> ::3 oe::( De JUIy's bestonden uit:
VI
0 ....0 Jos Lichtenberg, hoogleraar productontwikkeling TU/e, Bouwkunde
+-> 0
0 VI 0
0 0 '-Ü
André Roe/often, directeur industrieel ontwerpbureau lJeonis Designers,
o::J 0... N Wormer
Thijs Verburg, directeur Verburg Hoogendijk Architecten, Amsterdam
bi>
;:; Frido van Nieuwamerongen, directeur Arconiko Architecten, Rotterdam
-'" C
c
Ol ~
Harm Boomsma, innovatieadviseur Boomsma Innovations, Sint Willebrord
~ E ~
U
Wim Ve rb urg, marketingadviseur in de bouw, Rotterdam
:ol
~ Ol
0 c..
'"
oó '" E
0
Ol
c x
B
rD
Ol
0
'"
0
;: Ol
0
-"
c -" v::
'"
> j N
Ol ;: (j)
;:; .8 ""IJ
E u Ol
:ol
<i ""IJ ë
m 0
à:
...
Ol ~
c ;:; '"
Ol
V > -'"
V 0 bJl
E ,!! ''::
ë u ,~
Ol
0- ~
:J
VI ~
0
U
bJl Ol
'" C c .<:
CO <U
C ,;
'"
~
VI
c
Ol
ê
Ol
0
0
0
oiI
.;
c
0- CO
0 Ol
~D
Ol
re
ro
Qj
-
""IJ
ö:i
Vi ~
Ol
E
0
..><
Ol
co E -'" '5
0 0

9. YOU NAME IT >
TAP I
TIJDENS DE MASTERCLASS STAAL 2003 GEORGANISEERD DOOR BOUWEN MET Koude verbindingen kunnen in veel gevallen alleen maar gemaakt word
STAAL, VERENIGING SAMENWERKENDE NEDERLANDSE STAALBOUW, ARCHI- door gaten in het materiaal te maken of het materiaal te vervormen. Ze zi
PRIX EN HET BERLAGE INSTITUUT, HEEFT ONZE GROEP ZICH VIJF DAGEN vaak niet bruikbaar voor flexibele verbindingen en juist ontworpen om
BEZIG GEHOUDEN MET NIEUWE MANIEREN OM STALEN CONSTRUCTIE- fixeren. Ook boutverbindingen zijn onbruikbaar voor flexibele verbindingen
ONDERDELEN MET ELKAAR TE VERBINDEN.
WEINIG ONDERZOEK
Aanleiding was de stelling van Rob Nijsse, ABT, dat je vooruit moet denken Er is de laatste jaren weinig onderzoek gedaan naar de mogelij
om nieuwe en mooie details te bedenken voor staalconstructies. Think ontwikkelingen van verbindingen in staalconstructies. Een groot gebied,
Ahead! Als je staal als constructiemateriaal competitief wilt houden ten met name de niet metalen constructieve verbindingen van staalcon-
opzichte van andere materialen, kun je het met tape constructief verbinden. structies, is nauwelijks onderzocht,
Er is voor lijnvormige en plaatvormige verbindingen een detail uitgewerkt en Aandachtspunten bij mogelijke (nieuwe) ontwikkelingen zijn het verhogen
ook deels beproefd. van de efficiency van de verbinding en het verkorten van de assemblagetijd .
Maar ook zou bekeken kunnen worden of de verbinding goedkoper en lichter
Constructieve verbindingen in staal kunnen gemaakt worden middels kan en hoe de verbinding zich gedraagt bij brand en bezwijken. Verder lijkt
lijmen, lassen, koude verbindingen, bouten of met tape. Smelten wordt hier het ons van belang dat de verbinding van de toekomst flexibel is en dat de
buiten beschouwing gelaten. samengestelde verbinding optimaal gebruik maakt van de materiaal-
Gelijmde verbindingen worden reeds uitgebreid gebruikt in de vliegtuig- eigenschappen van elk van de materialen.
industrie. Problemen zijn de hoge eisen aan de oppervlakteafWerking van de
te lijmen oppervlakken en de kans op het bezwijken van de constructie De nieuwe constructieve verbinding zou de traditionele
zonder waarschuwing vooraf. manieren van verbinden moeten uitbreiden met een
Gelaste verbindingen zijn niet als flexibele verbindingen bruikbaar. Bij het verbinding waarbij vooral trekkrachten worden verwerkt.
lassen wordt de structuur van het materiaal veranderd waardoor er De verbinding zou beweegbaar moeten zijn zodat veel
restspanningen in het materiaal optreden die ook effect hebben op het verschillende en zonodig bewegende vormen gemaakt
gedrag van de verbindingen . kunnen worden.

10. nstructieve verbindingen van tape hebben de eerder genoemde nadelen standaard versterkte tape en stalen buizen met een overspanning van d
n de andere verbindingstypen niet. Tape is goed in het opnemen van meter te maken én te testen, de potentie van tape bewezen . Het
belastingen en is flexibel in zichzelf. Het heeft een groot oppervlak om is een tweetal verbeterde constructieve verbindingen voor lijnvorml
ten over te dragen, is dun en kan eenvoudig worden aangebracht. De stalen elementen en plaatvormige stalen elementen. Een nieuwe genera
tructuur van het staal wordt niet aangetast en er hoeft geen materiaal te verbindingen kan, voor assemblage op elke wensbare plek, door d
n verwijderd om de verbinding te maken. staalindustrie ontwikkeld worden voo r traditionele staalconstructie
moet er voor tapeverbindingen nog onderzoek worden gedaan naar de driedimensionale vakwerken maar ook voor beweegbare constructies .
.~.
emische eigenschappen van de tape, de richting van de hoge sterkte
en de toe te passen vezel soort in de tape. Alsmede naar de lijmsoort You name it, we TAPE it l
ie wordt gebruikt, de lengte van de toe te passen stukken tape en de exacte Think Ahead!
ng van de krachten in de tape.
? 3LE-
~
MoveYou
In de Masterclass hebben we ons geconcentreerd op twee typen beweegbare jeroen van Nieuwenhuizen
verbindingen, verbindingen voor lijnvormige elementen en verbindingen T 070-3466134 -~~
voo r plaatvormige elementen. Wij bekeken deze typen verbindingen vanuit E info@moveyou.NU
het idee dat de verbindingen flexibel zouden zijn voor en tijdens de
montage. N adat de structuur is opgezet zou deze gestabiliseerd kunnen DEELNEMERS
worden door de tape te verwarmen. De intelligentie van de tape wordt Cristina Garcia a< Ce/ine jeanne, Berlage Instituut
gebruikt om de structuur stijf te maken. Stefan Matthys, AJ N Parijs
Voor het verbinden van lijnvormige constructieonderdelen bleek de vouw- Mathew Vo/a, D3BN
bare octaëder een goede start om de verbinding te testen en te verbeteren. Ben Regtop a< Fe/ippe Fernandez Cordoba, Academie
Uitgangspunt voor de vlakvormige verbindingen is het vouwen van twee van Bouwkunst Rotterdam
vellen papier, waarna een hele serie scharniervormige details is gemaakt om jeroen van Nieuwenhuizen, MoveYou
ook deze verbinding te verbeteren. Tot slot hebben we, door een brug met Rob Nijsse, ABT

11. ooostin
•
diktes van ongeveer 1,0 tot 4,0 mm heeft het staal een dragende
kunnen de staal fra me-elementen worden gestapeld op een manier
'kbaar is met prefabbeton en houtsketelbouw. Een bijzonderheid
FB is, da t vloeren en daken met behulp van een lip (in) tussen de d
ructuur, opgehangen kunnen worden.
constructieve functie onderscheidt staalfra mebouw van metalstud
kte staalprofielen ongeveer 0,6 mm o In de uitvoering zijn er
overeenkomsten, zoals de opbouw met isolatie en plaatmateriaa
mebouw kan bijvoorbeeld ook op de bouwplaats worden "t::,.~"e .. "
Gebruikelijker is het echter dat staalfra mebouw, vanaf de we,rKu"""r
. Is prefabelementen op de bouwplaats worden aangeleverd.
is net dikke metalstud met (door de toegevoegde
dimensie) een veelvoud aan mogelijkheden . Het heeft bovendien
ng eigen gewicht, wat het zeer geschikt maakt voor optoppen
eprojecten . Ondanks dat lage eigengewicht is de COl1ta,ctgelulidl
nrF""'ITIP zoals in het Bouwbesluit gevraagd wordt; +sdBa voor een woni
sctlej(jerlde vloer, die 17S kg/ m 2 weegt, inclusief afwerking en plafond.
rframe is een door Corus Ymuiden ontwikkeld systeem van staa
De kwaliteit is geborgen door een KO MO-attest dat regelmatig
geélCtlJal llsel~ra Corus Starframe heeft in Nederland diverse licEontieh,ouciers!

12. Om meer bekendheid te geve n aan staalframebouw heeft Bouwen met Sta a
ind 2002 de Taskforce Staalframebouw opgericht. De werkgroep zor
nder meer voor een collectieve aanpak van knelpunten en aa ndachtspu nte
ij het werken met staalframebouw in de praktijk. Zo heeft de Task Force
ijdens de laatste Bouwrai het 'Handboek Staa lframebouw' gepubliceerd.
ET TEAM BESTAAT UIT
3 architecten . bouwk undig adviesbureau Van den Berg, Di ngeman
lementenbo uw. Fe NB2 Staalframebouw, Kupers & Niggbrugge. BP
ederland, Sadef NL. TNO Bouwen de Booostingaangeslotenen: ABT
ouwen met Staal, Corus, GeNie Consult. MAT Afbouw en Verbur
Hoogendijk architecten.
~NKELE GEREALISEERDE PROJECTVOORBEELDEN
18 mu ltiple choice woningen Almere. Cie architecten
-markt Amsterdam, Verburg Hoogendijk architecten
Beheerdergebouw Oranjepark Den Haag. Archipel Ontwerp!rs
Hem Hotel Amsterdam (vier verdiepingen)
chuttersveld Delft. Feekes en Colijn ANAUTILUS TE SCHEVENINGEN, ARCHIPEL ONTWERPERS
Smarthouses Rotterdam, Mei Architecten en Stedenbouwers
5tayOkay Terschelling. Kees lIan Lamoen Architecten
ENKELE PROJECTEN IN VOO RBEREIDING/UIlVOERING
De Leeuw van Vlaanderen Amsterdam, Heren 5 Architecten
StayOkay Maastricht, Kees lIan Lamoen architecten
Ij svis en Nautilus Scheveningen, Archipel Ontwerpers
?
Bouwen met Staal
Marco Pauw
r (010) 411 5°7°
E marco@bouwenmetstaal.nl
I www.bouwenmetstaal.nl/staalframebouw
A LEEUW VAN VLAANDEREN TE AMSTERDAM, HEREN 5 ARCHITECTEN

13. • NIEUWS
150 METER HOGE IN
jamAan 2005 gestart met de bouw van de eerste twee torens.
ProJectontwi1dcelaars: Vesteda. TRS.
Architecten Cruz y Ortiz arqUltecotos. Alvaro Siza Arquitecto. Lda.
...
. . . .'
.. . ; •
IS CIRCA 200.000 m2 •
• • • •
'1
D)"BNC.I.
j(Jhn KraQs of MQthew VolQ
T010-4044040 T 07°-3367 455
E.rotterdarn@d)bn nl E Mathew.Vola@d3bn.n

14. NIEUWS
~ABLEA~H~IT~Eucruj~KLRLEI~'~~U~b-______________~~
~
In de nieuwste editie van het boek 'Portable
Architecture' third edition van Robert
il ~~ I<ronenburg, wordt een compleet hoofdstuk
gewijd aan het mobiele werk van het
Booostinglid Eduard Böhtlingk.
De schrijver van boeken als 'Houses in
Motion' en 'Spirit ofthe Machine', geldt als
expert op het gebied van mobiele architec-
n de eerste week van september zal Eduard Böhtlingk een worksho tuur. In ' Portable Architecture' beschrijft hij
erzorgen met als thema Active Architecture. ZIJn stelling is dat architectuu nauwgezet hoe aansprekende voorbeelden
eestal actie accommodeert op een statische manier. Hij wil in zij van draagbare architectuur tot stand zijn gekomen. In zestien casestudies
workshop onderzoeken wanneer architectuur zelf moet bewegen of actie worden, naast werk van architecten als Piano, Future Systems , Ando en
oet zijn. Daartoe moeten de participanten zelf een actie kiezen, daarvoo Grimshaw ook de verplaatsbare podia van Mark Fisher voor de Stones en
ets bouwen en uiteindelijk in een grote 'Active Architecture Show' Uz en twee ruimtevaartprojecten van de NASA behandeld.
ezamenlijk de ideeên uitbeelden. Casestudy 11 behandelt het werk van Eduard Böhtlingk. Naast de uitklapbare
caravan 'De Markies' (1986-1995) worden ook de mobiele expo sitieruimte
? INFO &; INSCHRIJVEN voor de Biënnale Jonge Nederlandse Architecten (1985), het drijvende in- en
uitzichtpunt 'De Spotter' voor de Oosterschelde (2000) en het concept voor
het ontwerpen van een woning vanuit het meubilair' De Mobiele Eenheid'
(2001) behandeld .
Mede door de grote nauwkeurigheid waarmee de
projecten tot in detail gepresenteerd worden, is het
boek voor echte Booosters een aanrader.
Titel: Portable Architecture, third edition 2003.
Auteur: Robert Kronenburg.
Uitgever: Elsevier/Architectural Press.
Nummer: ISBN 0750656530.

15. PARTICIPANTEN
> A+ Bureau voor
Bouwproduktontwikkeling > ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek> A/dus
bouwinnovatie > BDA Groep> Boomsma Innovations > Corsmit Raadgevend
Ingenieursbureau> D3BN C.I. > dgmr raadgevende ingenieurs> ing. Karel H.
Dekker> dorsserblesgraaf > Façade Consu/ting Cl( Engineering> GeNie
Consult en Partners > RG D, directie Advies en Architecten > Schoonderbeek Cl(
Partners Advies> Ingenieursbureau Zonneveld > Els Zijlstra <
> A/coa Architectuursystemen >
Beamix> BRS Staalwerken > Bruynzee/ Keukens en Kasten> Buitink
Techn%gy> Corus Colors > Doorwin > Eaton Holec Laagspanning>
Hobone> Holonite > Hunter Douglas > Limburgia Deuren> Lime/ight >
Mat AJbouw > MBI > De Meeuw Oirschot > Octatube Space Structures >
EH Eindhoven Oskomera > Van Oudenallen Prefab Betonbouw> Plastica Plaat> Platinox
Pos1tbus 7179 Special Products > Po/yblock > Poly Products > RC System > Rockwool >
JD Eindhoven SAB-Profiel> Slavenburgs Bouwbedrijven> SomJY Nederland> Trespa
040-Z91 glg8
InternatIOnal> Ubbink Nederland> Wagenbouw Accommodaties> Wentzei
> ZNS Van Dam Geveltechniek <
040-Z91 gl99
info®doorwin.nl > Archipel Ontwerpers > Architectenbureau
www.cloorwin.nl Boesten-van Vliet> Het Architecten Consort > Arconiko Architecten> Atelier
~ollltac:tpEtr50,on: ;r Bert "tin Lieshout, Manager R&D PRO> Böhtlingk architectenbureau> van der Breggen architecten> jan
Brouwer> CEPEZED > Courage> EGM Architecten> Hubert-Jan Henket
Architecten> jMDS > Mei Architecten en Stedenbouwers> MUA, Maurer
DOI)rwiin is de Nederlandse marktleider op het gebied van productie United Architects > Piode > Royal Haskoning Architecten> RPHS architecten
van koziJnen, deuren en ramen. Doorwin bestaat uit gesipecia,
UiI!rkOliID > Snelder Vola Petit Architecten> jan Timmers > Tuns + Horsting
bedrijven niet RI totaal ruim zooo medewerkers. Architecten> Verburg Hoogendijk Architecten> XX architecten en
bouwmanagement <
de krachten van den bedrijven te bundelen kunnen de klanten > Friso Kramer> jaap Koning>
een compleet pakket producten en diensten van hoogwaardige kwaliteit~ Neonis Designers> Nippellnventions > Robin Hood Produkties > TNO
D~l)rwin is de afgelopen decennia uitgegroeid tot de grootste IroeP in Industrie> Marcel Vroom <
> Bouwen met Staal
> Centrum Hout> VMRG <
Doonltin is één van de meest innovatieve spelers in haar segment. Met
lidmalablchap van Booostinl verwacht Doorwin deze rol te > TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie >
TU Delft, Faculteit Lucht- en ruimtevaarttechniek> TU
Eindhoven, faculteit Bouwkunde < <

16. ooostin AGENDA
CONTACTPERSOON Dagje Almere (zie pagina 01' OJ)
Jolanda Steenhouwer
BEREIKBAAR
ma en di 9.00-17.00 uur wo 9.00 - 1}00 uur
REDACTIE
Jolanda Steenhouwer onstructies
VORMGEVING Houtinnovaties
uimtevaarttechniek
Op 31 augustus 198815 8000sting opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van industrie. industrieel ontwerpers
arch itecten. 8000stmg heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing en verbetering In de bouw wezenlijk
versnellen; daarvoor wil ZIJ Ideeen en projecten op hel gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling InItIeren
Door haar structuur en de stimulerende en activerende Initiatieven die ZIJ ontplOOit heeft 8000sllng een unieke positie binnen de bouw verworven. Aaln2E!slclterlen
de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen. Ideeen op te doen en banden aan te gaan met aanpa lende disCiplines .
..