2. Platon
Platon gr. Πλάτων, Plátōn (ur. 427
p.n.e. prawdopodobnie w Atenach (według
niektórych świadectw na wyspie Eginie), zm.
347 p.n.e. w Atenach) Był twórcą systemu
filozoficznego zwanego obecnie idealizmem
platońskim. Platon przeprowadzał krytykę
istniejących ustrojów państwowych. Jego
zdaniem rządy najlepszych (arystokracja)
wyradza się w rządy najdzielniejszych
(timokrację), następnie w rządy bogatych
(oligarchię), zmienionego w wyniku
przewrotu przez demokrację, torującą
drogę rządom jednostki (tyranii). Przejście
od arystokracji do timokracji spowodowane
jest niewiedzą strażników. Dalsza
degeneracja powodowana jest już przez
zepsucie moralne obywateli. Dopiero po
doświadczeniu najgorszego ustroju
obywatel jest w stanie dostrzec i docenić
doskonałość arystokracji.
3. Sokrates
Sokrates (gr. Σωκράτης,
ur. ok. 470 p.n.e. w Atenach, zm.
w 399 p.n.e. w Atenach) – grecki
filozof starożytny. Jest on, obok
Platona i Arystotelesa uważany
za największego filozofa
starożytności. Niewiele wiadomo
o życiu Sokratesa. Był synem
kamieniarza i rzeźbiarza mieszkał
w Atenach, gdzie nauczał
prowadząc dysputy z
przypadkowymi przechodniami
na ulicach miasta. Nie opuszczał
swojego rodzinnego miasta, z
wyjątkiem trzykrotnego udziału w
wyprawach wojennych. Sokrates
nie pozostawił własnych pism.
Przekaz innych osób o nim jest
zniekształcony. Stąd też
rekonstrukcje jego poglądów
zawsze częściowo opierają się na
domysłach i są podatne na
krytykę.
4. Tales z Miletu (gr.
Θαλῆς ὁ Μιλήσιος Thales ho
Milesios; VII/VI w. p.n.e.) –
filozof (uczony) grecki okresu
przedsokratejskiego,
przedstawiciel jońskiej filozofii
przyrody. Powszechnie
uznawany za pierwszego
filozofa cywilizacji zachodniej
oraz za inicjatora badań nad
przyrodą jako nauki. Należy też
do kanonu siedmiu mędrców.
Talesa postrzega się jako
pierwszego filozofa głównie
dlatego, że zainicjował
wyjaśnianie rzeczywistości
przez odwoływanie się do
natury i rozumu bardziej niż do
mitologii i tradycji – Grecy
widzieli w nim jednak raczej
mędrca, niż filozofa.
Tales z Miletu
5. Epikur
Epikur (gr.
Ἐπίκουρος Epikuros)
(341 – 270 p.n.e.[ urodził
się na wyspie Samos) –
grecki filozof, twórca
epikureizmu. Epikur był
jednym z
najważniejszych
filozofów tzw. drugiej
fazy greckiej filozofii
klasycznej, w której
dominowały zagadnienia
filozofii życia – czyli
rozważania na temat jak
osiągnąć pełne
szczęście (także stan
ataraksji).
6. Heraklit
Heraklit z Efezu (stgr. Ἡράκλειτος ὁ
Ἐφέσιος Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok.
540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) –
presokratyczny filozof grecki, zaliczany do
jońskich filozofów przyrody, urodzony w
mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji
Mniejszej. Autor pism kosmologicznych,
politycznych i teologicznych. Pochodził ze
szlachetnego rodu. Mało wiadomo o jego
dziecięcych latach i edukacji, on sam uważał
siebie za samouka i mędrca. Najbardziej
znanym elementem filozofii Heraklita jest
koncepcja zmiany jako centralnego elementu
świata (panta rhei, wszystko płynie), jak
Heraklit określił to w słynnym zdaniu
"niepodobna wstąpić dwukrotnie do tej samej
rzeki" (bo już napłynęły do niej inne wody).
Wierzył w jedność przeciwieństw, twierdząc,
że "droga w dół i w górę jest jedna".
Istniejącym rzeczom można jego zdaniem
przypisać pary przeciwnych właściwości:
ciepło, zimno, jasność, ciemność. Jego
kolejna koncepcja, Logosu (gr. "słowo",
"rozum", "zasada") jako zasady, poprzez
którą wszystkie rzeczy istnieją, była
poddawana licznym interpretacjom.
7. Pitagoras
Pitagoras (gr. Πυθαγόρας,
Pythagoras) (ur. ok. 572 p.n.e. na
Samos lub w Sydonie, zm. ok. 497
p.n.e. w Metaponcie) – grecki
matematyk, filozof, mistyk
kojarzony ze słynnym
twierdzeniem matematycznym
nazwanym jego imieniem. Religia,
jaką wyznawał Pitagoras, była
politeistyczna, o czym wnioskować
można na podstawie Złotych
wierszy, ale to jemu oddawano we
wspólnocie cześć boską, co
zresztą zanikło po tym, jak zmarł,
a stało się bezpośrednim
argumentem podżegającym do
pogromu. Także moralność
Pitagorasa stanowiła wyzwanie dla
obyczajowości ówczesnych
Greków.
8. Arystoteles
Arystoteles (gr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur.
384 p.n.e., zm. 7 marca 322 p.n.e.) – filozof,
jeden z trzech, obok Sokratesa i Platona
najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.
Nazywany też Stagirytą (od miejsca
urodzenia), lub po prostu Filozofem (w
tekstach średniowiecznych i nowożytnych).
Był twórcą odmiennego od platonizmu i
równie spójnego systemu filozoficznego,
który bardzo silnie oddziałał na filozofię i
naukę europejską. Zapoczątkował nurt
filozoficzny nazywany arystotelizmem,
który miał wiele postaci w różnych
epokach. Chrześcijańska odmiana
arystotelizmu zwana tomizmem, powstała
w XIII wieku i jest do dziś uważana za
oficjalną filozofię Kościoła katolickiego.
Założyciel szkoły filozoficznej w ogrodach
Lykeionu (od nazwy sąsiadującej z nimi
świątyni Apollina Likejosa) - stąd wzięło
się później słowo "liceum".
