Açık erişim tanıtım toplantıları bilgilendirme sunusu

1. AÇIK ERİŞİM
KAYNAKLARI
Nuh Mehmet TOPKARAOĞLU
Bozok Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon
Daire Başkanlığı
Kütüphaneci

2. Sunum Planı
• Açık Erişim Nedir?
• Ortaya çıkışı
• Türleri
• Faydaları
• Türkiye ve Dünyada Açık Erişim
• Açık Erişim Dergiler
• Açık Erişim Arşivler
• ANKOS Açık Erişim

3. Açık Erişim Nedir?
TANIMI:
“ Açık erişim, bilimsel literatürün internet
aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler
olmaksızın, erişilebilir, okunabilir,
kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir,
taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir,
yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü
yasal amaç için kullanılabilir biçimde
kamuya ücretsiz açık olmasıdır.”
2001 Budapeşte Açık Erişim İnisiyatifi

4. Açık Erişim Nedir?
TANIM 2:
“Açık Erişim akademik camiada faydalı ortak
çıkarların yaratılması amacıyla bilginin
paylaşılmasına armağan edilmiş toplumsal
bir harekettir.”
P2P Foundation

5. ORTAYA ÇIKIŞI
• Yükselen Maliyetler
• Bilimsel İletişimin Geniş Platformlara
Taşınması
• Araştırma Etkisinin Artışına Duyulan İhtiyaç
• Dijital Miras’ın Korunması

6. ORTAYA ÇIKIŞI
Üniversite:
• Bilimsel çıktılar
• Hakemlik yapan akademisyenlerin maaşları
• Bilimsel yayınları satın alan kütüphaneler
Üniversiteler aynı ürün için üç kez ödeme yapıyorlar.
“Başka hangi işte müşterilerden alınan mal, gene aynı
müşterilere müthiş fiyatlarla satılır ve kalite kontrolü de
gene aynı müşteriler tarafından yapılır?”
(Bilimsel Bilgiye Açık Erişim: Hacettepe Açık Arşiv
Uygulaması, Tonta & Ertürk, 2005)

7. TÜRLERİ
1) Altın Yol (Gold OA Publishing)
2) Yeşil Yol (Green OA Self Archiving)
•DSpace
(Budapeşte Açık Erişim İnisiyatifi, 2002)

8. DSpace
• Tüm içerik (word, ppt, PDF, video vb.)
• Dublin Core üst veri standardı
• Özelleştirilebilir web ara yüzü
• OAI uyumludur
• İçerik sunumu için iş akışı işlemi
• Tam metinde arama imkanı
• Java API (Uygulama Programlama Arayüzü)
• PostgreSQL veya SQL veri tabanlarını kullanır,
• Çoklu dil seçeneği vardır,
• OpenAIRE uyumludur.

9. FAYDALARI
• Globalleşme
• Web görünürlüğü
• Tanıtım
• Dijital Bellek
• Bilimsel Çıktı Takibi
• Akademik işbirliği
• Dijital Ders Materyalleri Yönetimi
• Öğrencilerin Bilimsel Gelişimleri

10. FAYDALARI
• Bilimsel Bilgiyi Özgürleştirir
• “Adil Kullanım” hakkı
• Çalışmanın tanınırlığı ve görünürlüğü
• Atıf oranları
• Geniş Literatür Taraması

11. Türkiye ve Dünyada Açık Erişim
• Budapeşte Açık Erişim İnisiyatifi Bildirisi
• IFLA Bilimsel Literatüre ve Araştırma
Dokümantasyonuna Açık Erişim Bildirgesi,
2004
• Anadolu Üniversite Kütüphaneleri
Konsorsiyumu (ANKOS)
• Ulusal Açık Erişim Çalıştayı

12. AÇIK ERİŞİM DERGİLER
Dünya:
• DOAJ
• OAIster
Türkiye:
• Ulakbim Veri Tabanları

14. Dünya’da ve Türkiye’de Açık Erişim
Kaynakları

15. Dünya’da ve Türkiye’de Açık Erişim
Kaynakları

16. Dünya’da ve Türkiye’de Açık Erişim
Kaynakları

17. AÇIK ERİŞİM ARŞİVLER
Dünya:
• MIT
Türkiye:
• Dokuz Eylül Üniversitesi Açık Erişim
Sistemi

20. ANKOS AÇIK ERİŞİM
• Kaynaklara Erişim
• İş birliği
• OpenAIREplus ve MedOANet
• Destek

21. Dünya’da ve Türkiye’de Açık Erişim
Kaynakları

22. KATILIMLARINIZDAN DOLAYI
TEŞEKKÜRLER
SORU & CEVAP
İletişim
E-posta:
nuh.topkaraoglu@bozok.edu.tr