Revolucioni Francez njihet në historinë botërore si revolucioni më i fuqishëm i cili kishte arritur të sjellte ndryshime revolucionare në tërë globin. Revolucioni Borgjez nuk konsiderohet si vepër e popullatës franaceze, por e shtypësve të tij. Gjatë kësaj epoke u vranë gjithsej 40.000 njerëz.
REVOLUCIONI FRANCEZ DHE GJENDJA NE EVROPE GJATË SHEK XIX
1. Revolucioni Francez (1789 – 1799) ishte një periudhë e përgjakshme
që përfshiu të gjithë Francën për arsye kryesisht sociale dhe politike
REVOLUCIONI FRANCEZ DHE GJENDJA NE EVROPE GJATË SHEK XIX
2. POPULLATA NË FRANCË NDAHEJ NË TRI
SHTRESA:
1. KLERIKËT
2, BUJARËT
3. BORGJEZËT, PUNTORËT DHE
FSHATARËT .
3. • Rol udhëheqes kishte borgjezia ku e kane pranuar parrullen e iluministeve francez
“liri,barazim , vellazerim’’ dhe kane qendruar ne krye te lufter er ndryshimin e mardhenieve te
vjetra shoqerore. Lufterat Koloniale, prodhimet e lira angleze dhe harxhimi I pakuptimt I
parave shteterore e kane sjell Francen ne krize financiare dhe mbreti Luigji XVI ishte I
detyruar te fuse reforma.
• Kur Luigji XVI thërriti parlamentin, ai shpresonte të fitonte sërish mbështetjen e masave të
popullsisë Franceze. Reformat ekonomike sipas tij do të shuanin revoltën dhe do të risillnin
stabilitetin në vend. Perfaqesuesi(deputetet)e shtreses se trete, pa vullnetin e mbretit u
shpallen per Kuvend Popullor dhe e kane mare pushtetit suprem ne vend.
• Me 14 korrik 1789 populli i armatosur i Parisit sulmoi dhe pushtoi keshtjellen
burg,Bastijen,qe ishte simbol I roberie dhe tiranise.U liruan te burgosurit dhe u ngrit flamuri
trengjyresh (i bardhe,i kuq,blu) i revolucionit Kjo date,14 korriku,shenoi fitoren mbi regjimin e
vjeter dhe vendosjen e regjimit te ri, ku kete fitore e shfrytezoi borgjezia dhe e mer pushtetin
ne duart e veta. Me 26 gusht Kuvendi popullor e sjelli DEKLARATEN PERTE DREJTAT E
NJERIUT DHE TE QYTETARIT .
4.
5. • Në jetën politike në Francë u zhillua luftë mes JAKOBINËVE-borgjezia e
mesme dhe e vogël ZHIRONDISTËT-borgjezia e madhe. “ZHIRONDISTET
MENDONIN SE REVOLUCIONI KA PERFUNDUAR , NDËSA JAKOBINËT ISHIN PËR
VAZHDIMIN E REVOLUCIONIT” deri në shkatërrimin e mbeturinave të fundit të
regjimit feudal-absolutist .
• PËRFAQËSUESIT E TYRE ISHIN; DANTONI ROBESPIERI, MARA dhe SENT ZHYST.
Në vitin 1793 jakobinët sollën diktaturën e cila në korrik të vitit 1794 ka qenë e
abrogura me PËRMBYSJEN TERMIDORE dhe me kete ka përfunduar revolucioni
borgjez francez,kurse pushtetin e kane mare Zhirondistët (borgjezia e madhe)
6. NAPOLEON BONAPARTA
Borgjezia e madhe e vazhdoi luften kunder koalicionit feudal te cilen e perbenin
Austria, Prusia,Spanja..Ne këtë luftë u dallua gjenerali I ri NAPOLON BOAPARTA. Si
komandat I forcave franceze në Italine Veriore ku kori fitore mbi Austrinë. Në paris ka
kryer grushtet dhe ka krijuar një organ te ri I quajtur KONSULAT.. Konsuli i parë ka
qenë Napoleoni. I emëruar Konsull i pare Napoleoni e rindërtoi administrazionin e
Francës në një strukture qendrore, territori ndahej në departamente, distrikt dhe
komuna, te udhehequra nga prefektë, ndihmës-prefekte dhe kryetar bashkie..
7. Më 2 dhjetor 1804, në katedralen e Notre-Dame në Paris, celebrua ceremonia e
kurorëzimit, ky kurorëzim u bekua nga papa Pio VII, Napoleoni u kurorëzua si
perandor i Francezëve, me pas u kurorëzua si perandoreshe edhe bashkëshortja e
tij. Më vonë, me 26 gusht 1805 në sheshin Duomo të Milanos, Napoleoni u
kurorëzua mbret i Italisë me Kurorën e Hekurt.Kurora e Hekurt e përdorur për
kurorëzimin e Napoleonit.Me ketë kurorëzim nga ana e Napoleonit, u rivendos
monarkia në France.
Katedralja e Notre-Dame në Paris dhe ceremonia
e Napoleon Bonapartës si Perandor i Francës
8. • Për një kohë të shkrutër arriti ta fiton Austrine, Spanjen dhe Prusine..Anglia ishte e
vetmja fuqi evropiane që nuk kishte pranuar t'iu gjunezohej perandorit francez, për
te detyruar Anglinë te dorëzohej, Napoleoni vendosi një bllok kontinental në Evrope,
në mënyre që Anglia mos te tregton madhra me Evropën. Mirepo kjo strategji nuk
ishte efikase .
• Ne vitin 1812 ndermori ekspedite kunder Rusie.. Edhe pse e pushtoi Mosken,
pershkak te rezistences se fuqishme ruse u detyrua qe te terhiqet.Ajo I trimeroi
Prusine,Austrine dhe Suedine qe ti bashkengjiten ushtrise ruse.
• Ne betejen e LAJPCIGUT ushtria e napolonit ka qene e shpartalluar dhe ai ishte I
detyruar qe ta leshon fronin si dhe ka qene I burgosur ne ishullin e Elbes.Ne vitin
1815 arriti prap ta mer pushtetin ne France..
• Ushtrite e bashkuara ne betejen VATERLO e kane mundur rende dhe perseri ka
qene I burgosur dhe I ndjekur ne ishullin e SH.ELENES ku dhe do te vdes.Pas disfates
se Napolonit, ne Vjenë është mbajtur një kongres paqësor ne te cilen është kryer
restaurimi I feudalizmit në shtetet evropiane.
9. EVROPA PAS KONGRESIT TË VJENËS (1815)
Lëvizja revolucionare në vitin 1831 janë paraqitur në Gjermani, Itali dhe në
Zvicër. Në vendet ku kanë mbisunduar marrdhëniet kapitaliste pushteti
është marrë nga borgjezia. Deri ne mesin e shekullit XIX janë paraqitur
organizata te shtreses puntore, Kercenim me te madh për rregullimin e
definuar në vitin 1830-1840 ka qene levizja ANGLEZE CARTISTE, lëvizja e
LUDIT , mësimi i MARKSIT dhe ENGELSIT ..