2. BREED ASSORTIMENT
De ongeveer 140 medewerkers van Cold Food ontwikkelen, produceren en verkopen
hoogwaardige diepvriessnackproducten, bestemd voor de Nederlandse retail- en
foodservicemarkt. In het assortiment van Cold Food zitten ragoutproducten, rijst- en
mieproducten en deegproducten, zoals kroketten, bitterballen, borrelhapjes en soufflés.
De merknamen zijn: Van Dobben, Laan Snacks, Kwekkeboom en R&R.
Cold Food hecht veel belang aan ambachtelijke kwaliteit. Het bedrijf is dan ook sinds 1996,
als eerste snackfabrikant in Nederland, zowel ISO 2000- als HACCP-gecertificeerd.
BEHOEFTE AAN MEER GEKWALIFICEERD PERSONEEL
In 2000 concentreerde het moederbedrijf van Cold Food de totale snackproductie in
Oostzaan. Deze fabriek is nu twee keer zo groot als voorheen en voldoet aan alle eisen
voor productie- en voedselveiligheid. Cold Food moest veel uitzendkrachten inzetten om
de grotere hoeveelheid snacks te kunnen produceren. Daar kwam bij dat een deel van
het gekwalificeerde personeel achterbleef in de fabriek in Lopik. Al snel bleek dat de
uitzendkrachten niet voldoende voorbereid waren op hun taak en kwamen er klachten.
Als gevolg hiervan nam het bedrijf twee besluiten: meer personeel in vaste dienst
aannemen en het personeel opleiden op de werkplek.
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“We hebben onderzocht wat productiemedewerkers
moeten kunnen om goed te functioneren. Dat was de
basis voor een nieuwe set functiebeschrijvingen en
een voorstel tot scholing... “
OPSTART EN VOORLICHTING
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“De medewerkers in de nieuwe vestiging in Oostzaan bleken niet allemaal
even goed te functioneren. Ik heb toen allereerst in kaart gebracht wat de
productiemedewerkers precies moeten kunnen om goed te functioneren. Op
basis daarvan hebben we een nieuwe set functiebeschrijvingen gemaakt.
Het scholingsvoorstel dat ik vervolgens heb geschreven, heeft ertoe geleid
dat er twee opleidingen zijn ontwikkeld: een introductiecursus en een
werkplekopleiding.
Beide opleidingen zijn ontwikkeld in samenwerking met SBK Advies en Training
- een commercieel opleidings- en adviesbureau - in Helmond.”
“Voordat de opleiding van start ging, hebben we veel aandacht besteed aan
het voorlichten van de medewerkers. Ze hebben een nieuwsbrief gekregen en
we hebben een kick-off bijeenkomst georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst
bleken veel mensen enthousiast. Slechts een enkeling stond er negatief
tegenover.
Aan het begin van de opleiding hadden de interne mentoren een persoonlijk
gesprek met iedere medewerker om uit te leggen wat het opleidingstraject zou
betekenen en vragen te beantwoorden. Op die manier wilden we eventuele
weerstanden direct wegnemen. Uiteindelijk is een groot aantal medewerkers
gestart met het traject.”
n 2
3. >>> |Wim van Reenen, opleidingscoördinator en Franka Dekkers, coördinator bbl en
docent Cold Food (beiden Clusius College)
“Het was opmerkelijk dat de vraag om een officieel
diploma niet van de medewerkers zelf kwam. Veel
werknemers denken niet zo bewust na over het
vergroten van hun kansen op werk in de toekomst,
maar zijn meer bezig met het hier en nu en het
afleveren van goed werk. Bovendien ze zijn erg
zenuwachtig als ze een examen moeten doen...”
ERKENNING ALS KWALITEITSBORGING
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“Toen de opleiding een tijdje goed liep, adviseerde onze contactpersoon van
SBK Advies en Training ons om contact te leggen met het Clusius College, een
agrarisch opleidingencentrum (aoc) in de buurt. We wilden onderzoeken of we
onze interne opleiding landelijk konden laten erkennen. Wim van Reenen en
Franka Dekkers van het Clusius College hebben de opleiding vergeleken met de
kwalificatiestructuur mbo Levensmiddelentechnologie, niveau 1. Het bleek dat er
een match was. Sommige onderdelen van onze interne opleiding lagen zelfs op
niveau 2!”
>>> Wim van Reenen, opleidingscoördinator en Franka Dekkers, coördinator bbl en
docent Cold Food (beiden Clusius College)
Wim: “Hoewel we al langer vrijstellingen gaven, was het traject bij Cold Food
het eerste echte EVC-traject. Het contact met Cold Food is gelegd via een
reguliere bbl’er die daar werkte. Zo hoorden we van de interne opleiding die
SBK Advies en Training daar verzorgt.
We hebben een project opgezet waarmee werknemers die nog geen mbo-
diploma hadden een mbo-diploma Levensmiddelentechnologie op niveau 1
konden halen.
Franka: “Ik heb de inhoud van de interne opleiding enigszins aangepast om
ervoor te zorgen dat we alle vakken konden certificeren. Veel was daar niet voor
nodig; over het algemeen was de opleiding van voldoende kwaliteit. Datzelfde
gold voor de mentoren, die overigens ook zorgdragen voor de beoordelingen.
Het Clusius College heeft de afsluitende praktijkexamens vormgegeven en heeft
daarmee een sterke controle op de kwaliteit van het proces bij Cold Food. Deze
beoordeling vond plaats op basis van de eindtermen van de opleiding. Ik ben
bij een aantal trainingen en praktijkexamens geweest om het niveau van de
assessments te controleren. In elk geval bij iedere mentor één keer. Ook heb
ik een formulier gemaakt met aanwijzingen voor het praktijkexamen. Ook de
beoordeling van de theoretische toets, die voorafgaat aan de praktijktoets, heb
ik steekproefsgewijs gecontroleerd.”
n 3
4. >>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“Voor de begeleiding van de werkplekopleiding zijn binnen het bedrijf per
segment (ragoutkokerij, vormafdeling, afdeling soufflés, bami/nasi, expeditie)
mentoren opgeleid door SBK Advies en Training.
In een later stadium hebben we ook het Clusius College betrokken bij de
opleiding van mentoren. Zij zijn immers eindverantwoordelijk als het gaat om
het verstrekken van diploma’s. Zeker omdat de mentoren de opleiding verzorgen
(en niet de docenten van het Clusius College) hechten we hieraan veel waarde.”
MENSEN MAKEN COLD FOOD
Aandacht voor het opleiden van mensen past bij de bedrijfsvisie van Cold Food. Het bedrijf
wil kwaliteit leveren en daar heeft het voldoende gekwalificeerd en goed gemotiveerd
personeel voor nodig. Ook mensen van wie bekend is dat ze op termijn moeten afvloeien,
mogen hun opleiding gewoon afmaken. De gedachte hierachter is: dankzij de opleiding
hebben ze een betere kans op ander werk en dit heeft weer een positieve invloed op hun
motivatie.
Daarnaast stellen afnemers eisen aan de organisatie en aan de kwaliteit van het personeel.
Cold Food is onder andere HACCP-, ISO- en BRC-gecertificeerd. Tijdens de audits komen
ook vragen aan de orde over het opleidingsniveau van de medewerkers.
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“De introductiecursus is verplicht voor alle
(nieuwe) medewerkers binnen ons bedrijf, van
productiemedewerker tot manager. Met deze cursus
willen we onder meer de interactie tussen mensen
bevorderen en de beheersing van de Nederlandse
taal toetsen...”
INTRODUCTIECURSUS ‘MENSEN MAKEN COLD FOOD’
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“De introductiecursus is verplicht voor alle (nieuwe) medewerkers binnen ons
bedrijf, van productiemedewerker tot manager. Eén van de doelen is om de
interactie tussen de verschillende afdelingen en tussen leiding en werkvloer
te bevorderen. Dat betekent een grote cultuuromslag, die past bij de manier
waarop de nieuwe directeur, Sjoerd Zwanenburg, leiding wil geven. Hij streeft
meer openheid na en heeft een nieuwe manier van werken geïnitieerd.”
“De introductiecursus wordt onder werktijd gegeven aan kleine, gemengde
groepen van tien tot twaalf personen. Hij bestaat uit zes modules. De
thema’s die aan de orde komen zijn: organisatie, markt en communicatie,
productieproces, kwaliteit, veiligheid en hygiëne. Per onderwerp wordt een uur
uitgetrokken. De zes modules zijn verdeeld over twee blokken van drie uur met
veertien dagen ertussen.
Aan het einde van de cursus nemen we een schriftelijke toets af die iedereen
moet halen. Deze toets laat ook zien in hoeverre iemand de Nederlandse taal
beheerst. Een zekere beheersing van het Nederlands is nodig om het werk goed
n 4
5. te kunnen doen.”
“We hebben de medewerkers van tevoren geïnformeerd over de eindtoets.
Sommigen waren hier erg zenuwachtig voor; zij zijn begeleid door de
opleidingscoördinator. Zij mochten ook mondeling herkansen, net zolang tot ze
de toets haalden.”
“Medewerkers die het Nederlands onvoldoende beheersten, hebben we
een taalcursus aangeboden via het ITTA (Instituut voor Taalonderzoek
en Taalonderwijs Anderstaligen). De cursus was gericht op het werk. Het
grootste deel van de cursus was gericht op de mondelinge taalvaardigheid,
maar een deel was ook gericht op schriftelijke vaardigheden, bijvoorbeeld
het invullen van formulieren. De accenten waren afhankelijk van het
instapniveau van de medewerker. Overigens worden deze taalcursussen nu
nog sporadisch aangeboden. We bekijken tegenwoordig namelijk al tijdens
sollicitatiegesprekken of potentiële nieuwe medewerkers het Nederlands
voldoende beheersen. Dat is een voorwaarde om aangenomen te worden.”
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“We hebben het lesmateriaal voor deze opleiding
samen met SBK Advies en Training ontwikkeld.
We zorgen er ook voor dat het up-to-date blijft ...”
WERKPLEKOPLEIDING
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“Naast de introductiecursus is er een werkplekopleiding. Hierbij komen
onderwerpen aan de orde zoals het bedienen van machines, hygiëne en
veiligheid. De duur van het opleidingstraject varieert en is afhankelijk van het
instapniveau van de medewerker.
Voor deze cursus heeft SBK Advies en Training lesmateriaal ontwikkeld, samen
met de chefs van de betreffende afdelingen. We updaten de inhoud regelmatig.
Wanneer er bijvoorbeeld nieuwe machines komen, passen we de cursus aan in
samenwerking met de chefs en eventueel de leverancier.”
“De mentoren begeleiden het leerproces van hun medewerkers. Zij nemen
samen met de medewerker de lesmap door en zijn beschikbaar voor vragen.
Zij houden op een aftekenlijst de vorderingen bij. Hierop staan alle onderdelen
die de medewerker aan het eind van de opleiding moet beheersen. Als
de medewerker alle onderdelen beheerst, volgt een praktijkexamen op de
werkplek. Dit wordt altijd afgenomen door twee personen: de mentor en een
andere medewerker van Cold Food. Meestal ben ik dat. In 10-15% van de
gevallen is iemand van het Clusius College bij het examen aanwezig om de
kwaliteit te borgen. Het Clusius College heeft de praktijkexamens vormgegeven
en heeft daardoor een sterke controle op de kwaliteit van het proces bij ons
bedrijf.”
>>> Wim van Reenen, opleidingscoördinator en Franka Dekkers, coördinator bbl en
docent Cold Food (beiden Clusius College)
“Soms kom je grappige dingen tegen. De meest
n 5
6. geschikte mentor had zélf niet eens zijn
niveau 1-diploma...”
OBJECTIVITEIT MENTOR ALS ASSESSOR
>>> Wim van Reenen, opleidingscoördinator en Franka Dekkers, coördinator bbl en
docent Cold Food (beiden Clusius College)
“Een goede mentor is objectief als assessor. Bij de bbl-opleiding en tijdens
schoolse opleidingen is de docent/begeleider ook degene die uiteindelijk
beoordeelt op welk niveau iemand zit. Er zullen altijd mensen zakken. Dat hoort
erbij. Bij Cold Food kunnen zij gewoon nog een keer examen doen.
Het voordeel van de mentor als assessor is dat hij de kandidaten kan
geruststellen. Dit draagt eraan bij dat kandidaten optimaal presteren tijdens het
assessment. Door goed te plannen wordt ervoor gezorgd dat een mentor niet
te veel assessments op een dag hoeft af te nemen. Cold Food beschikt over zes
mentoren.”
VERLOOP TOT NUL GEREDUCEERD
Uiteindelijk hebben negentig productiemedewerkers via de interne opleiding hun mbo-
diploma op niveau 1 gehaald. Deze interne opleiding is in de bbl-structuur ondergebracht.
Dat heeft financiële voordelen voor het bedrijf. Werknemers worden ingeschreven als
deelnemers bij een gesubsidieerde onderwijsinstelling; er worden dus geen commerciële
tarieven betaald.
Het resultaat van het opleidingstraject is een grotere betrokkenheid bij de medewerkers.
Dat zie je vooral aan de manier waarop ze met elkaar communiceren en het blijkt uit het
sterk gereduceerde verloop onder het productiepersoneel.
De introductiecursus en de werkplekopleiding maken inmiddels vast onderdeel uit van het
beleid van Cold Food. Overigens start de opleiding pas als een medewerker in aanmerking
komt voor een vast contract.
>>> Arnold van ‘t Ent, coördinator opleidingen Cold Food
“Ik zie nog veel mogelijkheden voor EVC in het
bedrijf. Op dit moment ontbreekt echter de ruimte
voor nieuwe projecten...”
VERVOLG BINNEN COLD FOOD
>>> Wim van Reenen , opleidingscoördinator en Franka Dekkers, coördinator bbl en
docent Cold Food (beiden Clusius College)
“EVC leefde heel erg bij Cold Food, iedereen was enthousiast. De diploma-
uitreiking was een feestelijke bijeenkomst, inclusief eten en een praatje van de
directeur.
Inmiddels is er door personele wisselingen veel veranderd in het bedrijf. Dit
is een belangrijke oorzaak voor het feit dat er nog geen medewerkers zijn
doorgestroomd naar niveau 2. Dat is echter niet de enige oorzaak. De branche
zit in een recessie, zodat er minder geld is om te investeren in dit soort
projecten.”
n 6
