Resumo das actividades desenvolvidas pola Asociación de Ensinantes do Salnés (CANDEA) desde 1988 ata 2013

1. MEMORIA
1988-2013

2. A Asociación de Ensinantes
do Salnés (CANDEA) botou a
andar o 20 de xuño de 1988
grazas á ilusión de 31
profesores e profesoras de
distintos centros do Salnés.
Nos seus máis de 25 anos de
actividade constante chegou
a contar con máis dun cento
de asociad@s e gran
cantidade de persoas e
entidades que colaboraron
nos diferentes proxectos.
Esta presentación é unha
mostra do traballo realizado.

3. 1988
CURSOS
-A Educación psicomotriz na escola.
-Recursos para o ensino das Matemáticas.
-Expresión Plástica: a imaxe na escola
-Xornadas pedagóxicas
SEMINARIOS:
-Literatura Infantil
-Lecto-escritura
-Lingua Inglesa
-Ciencias Naturais
-Estudo do Medio
-Didáctica das Matemáticas
-Expresión Plástica

4. 1989
CURSOS
-O xogo do teatro na escola.
-Matemáticas: recursos didácticos.
-A Expresión Plástica na escola.
-A Electricidade na escola.
CONFERENCIAS:
-A fonética como xogo: Alba Paz Framil.
-O Inglés na Reforma. Alba Paz Framil.
-As Ciencias e as Matemáticas na Reforma Educativa:
Marisé Pérez e Antonio Castro.
SEMINARIOS:
-Literatura Infantil
-Lecto-escritura
-Lingua Inglesa
-Ciencias Naturais
-Estudo do Medio
-Didáctica das Matemáticas
-Expresión Plástica e Imaxe
-Educación Física

6. 1990
CURSOS
-Imaxe.
-Educación física. Xogos e predeporte.
-Xornadas pedagóxicas.
CONFERENCIAS:
-Enfoque das Ciencias Naturais na Reforma
Educativa: Marisé Pérez.
-Enfoque das Matemáticas na Reforma
Educativa: Antonio Castro.
-A Evolución da Expresión Plástica Infantil:
Elvira Martínez.
EXPOSICIÓNS:
-Artes e aparellos de pesca e marisqueo: tipos
de aparellos de pesca e marisqueo: descrición,
usos...
-As embarcacións de pesca (complementaria
da anterior): embarcacións tradicionais, barcos
de motor, aparellos dos barcos, construción e
mantemento.

7. 1991
CURSOS
-Recursos para as Ciencias Naturais:
estudo especial da Ría de Arousa e da
Enseada do Umia-O Grove
-Educación física: xogos e predeporte.
-Fotografía e video.
-Recursos para o ensino das
Matemáticas.
PUBLICACIÓNS:
-A Enseada do Umia-O Grove, en
colaboración co Colectivo Ecoloxista do
Salnés.

9. 1992
CURSOS
-Aproveitamento didáctico da Enseada do Umia-O Grove e
arredores.
-A Expresión Plástica na Educación Infantil e Primaria.
-Técnicas de traballo na Educación Primaria.
-A arxila na escola
CHARLAS:
-O desenvolvemento gráfico do neno: Adela Leiro Lois
-A reforma e o Deseño Curricular Base: Marisé Pérez Mariño
PUBLICACIÓNS:
-Proxecto didáctico: a Enseada do Umia-O Grove
EXPOSICIÓNS:
-Evolución dos debuxos infantís.
-O barro. Propiedades, procesos de traballo, usos, os oleiros, as
telleiras...
-A Enseada do Umia. Paisaxe, flora e fauna.
-Mirando ao Mar. O medio mariño. Características, zonas, formas
da paisaxe, tipos de seres mariños, hábitats, uso do mar.
Complétase con 4 paneis sobre a Enseada do Umia-O Grove.

12. 1993
CURSOS
-Técnicas de traballo na Educación Primaria: Xogos, Matemáticas...
-A Expresión Dramática na escola.
-Construción de títeres e cabezudos.
-O xogo do teatro na escola
CHARLAS:
-A Expresión Plástica Infantil. Elvira Martínez Cambados, Vilagarcía de
Arousa, Illa de Arousa, Barrantes, O Grove).
-O mundo da Imaxe: Juan Delgado Tapias.
-Importancia da Educación Medio Ambiental: Xosé Ramón Meis
(Cambados e Barrantes).
-A Reforma e o Deseño Curricular Base: Marisé Pérez Mariño.
-Importancia Medioambiental da Ría de Arousa: José Luís Rey Muñiz.
PUBLICACIÓNS:
-A Bodeira. Alumn@s do Colexio As Bizocas e Isabel Soutullo.
-Proxecto didáctico. Expresión Plástica Educación Infantil e
Primaria. Seminario de Expresión Plástica.
EXPOSICIÓNS:
-As telleiras.

15. 1994
CURSOS
-A imaxe na escola
-Técnicas de prevención de patoloxías da voz
nos docentes
-A arxila na escola
-Psicomotricidade
CHARLAS:
-Psicomotricidade. Importancia na escola: Félix
Fernández Vidal.
PUBLICACIÓNS
-Carpeta O Medio Mariño: cadernos
informativos: o medio, as plantas, as aves, os
peixes, os crustáceos, os moluscos, varios. 500
exemplares.
- O Medio Mariño. Carpeta de diapositivas e
fichas (Seminario Estudo do Medio)

18. 1995
CURSOS
-O xogo do teatro na escola
-Técnicas de traballo na Educación
Primaria. Fase I: Matemáticas, Educación
Física, Etnografía, Educación Ambiental...
-Estudo do medio: actividades de
representación do medio físico-natural.
CHARLAS:
-Cómo e por qué debuxan os nenos. A
influencia da Expresión Plástica no
desenvolvemento das aprendizaxes. Juan
Delgado Tapias.
PUBLICACIÓNS:
-Reedición de 500 exemplares da carpeta
O Medio Mariño.

20. 1996
CURSOS
-Técnicas de traballo na Educación Primaria (O
Grove).
-Técnicas de traballo na Educación Primaria II:
animación á lectura, música, estudo do
medio.
-Montaxe e representacións teatrais.
-Aprender a pensar. Filosofía para nenos.
CHARLAS:
-A Biblioteca Escolar. Animación á lectura.
Cristina Novoa.
PUBLICACIÓNS:
-Carpeta de traballo para a Educación
Primaria: O Medio Mariño (500 exemplares).
-O vento mareiro e catro contos mais.
Capitán Farturas.
EXPOSICIÓNS:
-Collage infantil.

22. 1997
CURSOS
-Taller de arxila.
-I Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
EXPOSICIÓNS:
-A vide e o viño
-A VIDE: descrición, cultivo, aparellos... O VIÑO:
elaboración, adegas, aparellos...

23. 1998
CURSOS
-Recursos para o estudo do medio na comarca do
Salnés.
-O mar na escola. Encontros Pedagóxicos Aquarium
Galicia/Candea.
-Iniciación ao traballo cos medios audiovisuais na
aula.
-II Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
PUBLICACIÓNS
-Carpeta de traballo O Ecosistema Mariño para o 1º
ciclo da E.S.O (500 exemplares)
-Reedición da carpeta de traballo para a Educación
Primaria: Medio Mariño.
-Carpeta de traballo A Vide e O Viño para Educación
Primaria.
-O millo: libro e Carpeta de traballo para Educación
Primaria.
EXPOSICIÓNS
-O millo. Descrición, cultivo, aparellos, usos...

28. 1999
CURSOS
-III Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
-Informática para o profesorado.
-Iniciación á navegación a vela.
PUBLICACIÓNS:
-Carpeta de traballo O Medio Mariño.
Educación Primaria.
-As plantas: Guía de observación.
-Memoria: despois de dez anos.

31. 2000
CURSOS
-IV Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
-Informática para profesores. ACCESS.
-A voz, a nosa ferramenta de traballo
PUBLICACIÓNS:
-Cabanillas e Cambados (roteiro).
-O lixo vale: Primaria I e II, e secundaria.
EXPOSICIÓNS:
-Lixo de Luxo. Con artistas da comarca
(Vilagarcía).
-O lixo vale: A reciclaxe na natureza. O lixo: de
onde ven?, a onde vai?. A redución a reutilización
e a reciclaxe dos resíduos: vidro, papel, metais,
plásticos, materia orgánica, pilas, cascallo,
vehículos...
-Tecnoloxía e arte con materiais do lixo, en
Cambados (traballos escolares de todo o Salnés).
-O planeta do novo milenio. O solo, a auga, o
mar, o aire, os seres vivos, o ser humano, a
educación ambiental...

38. 2001
CURSOS
-V Xornadas pedagóxicas do Salnés
-Xornadas sobre o río Umia
-Botánica no Salnés (I)
PUBLICACIÓNS:
-Carpeta de Traballo. Os Peixes, Ed. Primaria.
-Carteis e adhesivos: O mar non é un vertedeiro.
EXPOSICIÓNS:
-O Umia é vida. Importancia do río (ecolóxica,
económica, social), descrición: conca, xeoloxía…;
ecosistemas, flora e fauna; usos, agresións...

41. EXPOSICIÓN
O Umia é vida.

42. 2002
CURSOS
-VI Xornadas Pedagóxicas do Salnés
-Botánica do Salnés (II).
-A voz, a nosa ferramenta de traballo.
PUBLICACIÓNS:
-2000 trípticos “o mar é vida”, sobre os efectos do
petróleo no medio mariño.
-Unidade Didáctica o medio mariño, ed. Secundaria.
-5000 adhesivos O lixo no mar.
-“Memoria dun mestre” (José Grande Juncal), de Lucía
Esperón Janeiro.

45. 2003
CURSOS
-VII Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-O mar é vida.
-Papiroflexia
CHARLAS:
-Presentación libro Mareas Negras
PUBLICACIÓNS:
-Folletos: O mar é vida.
EXPOSICIÓNS:
-O mar é vida. Diversidade biolóxica dos océanos,
poboación, pesca e marisqueo, acuicultura, algas,
navegación, minerais, enerxía, comercialización e industria,
medicina, lecer, saúde.... As agresións. Espazos protexidos.
Como podemos preservar a vida do mar.
-As mareas negras, en colaboración con A NOSA TERRA.
-Espazos Naturais, en colaboración co Colectivo Ecoloxista
do Salnés. A protección da natureza. Espazos naturais de
Galicia.

49. 2004
CURSOS
-VIII Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-Informática: Power Point.
-Papiroflexia.
CHARLAS:
-Presentación libro Cambados na República.
Xacobe Domínguez.
PUBLICACIÓNS:
-Cambados na República. Xacobe Domínguez.
-Adhesivos “A auga é vida”.
EXPOSICIÓNS:
-A auga é vida, en colaboración co Colectivo
Ecoloxista do Salnés. Características da auga,
distribución na Terra, usos, problemas,
tratamentos...

50. CANDEA recibe o galardón “Arousán do ano 2003”

53. 2005
CURSOS
-IX Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-A Escola na Grecia Antiga.
-Iniciación ao inglés.
PUBLICACIÓNS:
-Murais e cadernos de traballo: As Aves da
Enseada do Umia-O Grove.
-Caderno “O marisqueo a pé”.
EXPOSICIÓNS:
-Cambados, cen anos de historia a través
da fotografía (Departamento de Historia do
IES Francisco Asorey).

56. 2006
CURSOS
-X Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-Semana da Ciencia: A AUGA.
-Teatro.
PUBLICACIÓNS:
-Adhesivos e carteis sobre os incendios.
-A árbore (Castelao). Marcapáxinas.
EXPOSICIÓNS:
-As árbores de Galicia. Árbores máis
destacadas. Descricións, exemplares
monumentais, protección.

59. 2007
CURSOS
-XI Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-Fotografía.
-Informática.
PUBLICACIÓNS:
-A Vaca Maruxiña de Fuensanta Buceta e Mon Daporta.
-Trípticos As Montañas, As Telleiras.
EXPOSICIÓNS:
-As telleiras. O Barro: características, traballo. As
telleiras. Telleiras do Salnés.
Acompáñase de cartel, tríptico, aparellos e
materiais.
-Os tesouros da montaña. Valores máis importantes
das nosas serra e montañas: ecolóxicos, sociais,
etnográficos, artísticos, paisaxísticos... Principais
serras galegas. Acompáñase de cartel e tríptico.

61. Lugar
Datas:
Horario

63. Visita á Illa de Cotegada

64. 2008
CURSOS
-XII Xornadas pedagóxicas do Salnés.
-I Xornadas Cabanillas na Escola.
-Iniciación á vela.
-Fotografía (con Unha Grande Chea).
PUBLICACIÓNS:
-Ofrenda das Fadas no Portal de Belén
de Ramón Cabanillas ilustrado por
pintores de Cambados.
EXPOSICIÓNS:
-As Telleiras. Auditorio de Vilagarcía de
Arousa.

69. 2009
CURSOS:
-XIII Xornadas Pedagóxicas do Salnés
-Fotografía
PUBLICACIÓNS:
-O Cine en Cambados de Sabela Pillado Villaronga.
-Berros dende o Alén. Ramón R. Nogueira.
EXPOSICIÓNS:
-Olladas do Salnés (curso de fotografía)

72. 2009 Ano Cabanillas
CURSOS:
-II Xornadas Cabanillas na escola
PUBLICACIÓNS:
-Ramón Cabanillas Enríquez. Biografía en Imaxes, de Maribel Iglesias Baldonedo.
-Polo Salnés con Ramón Cabanillas: acuarelas de Eduardo Baamonde e poemas de Ramón
Cabanillas.
-Polo Salnés con Ramón Cabanillas: imaxes de once fotógrafos do Salnés e poemas de Ramón
Cabanillas.
-Polo Salnés con Ramón Cabanillas: roteiro polo Salnés. Manuel Núñez.
-Ramón Cabanillas Enríquez, homenaxe dos centros de ensino do Salnés.
-Agoíña miragreira. Poemas de Ramón Cabanillas e fotos de Adela Leiro.
-DVD: Cabanillas e a Natureza: as Catro Estacións. Montaxe e fotos de Adela Leiro.
-Ramón Cabanillas, poeta da Raza. E.E.I. A Pastora.
EXPOSICIÓNS:
-Cabanillas. Homenaxe dos centros de ensino do Salnés. Cada centro fixo un panel a partir
dun poema ou obra de Cabanillas. Complétase cunha biografía.
-Polo Salnés con Ramón Cabanillas. En colaboración co Centro Comarcal do Salnés.
Homenaxe de once fotógrafos do Salnés a Ramón Cabanillas.

78. ROTEIRO
POLO SALNÉS

79. 2010
CURSOS
-XIV Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
-Uso básico dos medios informáticos na docencia.
PUBLICACIÓNS:
-Marcapáxinas: Uxío Novoneyra.
EXPOSICIÓNS:
-Uxío Novoneyra-O Courel. Fotos de Adela Leiro e
Carlos Puga sobre o Courel con poemas de Uxío
Novoneyra. Acompáñase de dous ploters: O Courel e
Biografía de Novoneyra.

81. 2011
CURSOS
-XV Xornadas Pedagóxicas do Salnés.
EXPOSICIÓNS:
-ANO ASOREY. Homenaxe dos Centros
de Ensino de Cambados a Francisco
Asorey.

84. 2012
CURSOS
-XVI Xornadas Pedagóxicas do Salnés.

86. 2013
EXPOSICIÓNS:
-A Auga na Cultura Galega, en colaboración co Departamento de Normalización
Lingüística do IES Francisco Asorey.

88. ACTIVIDADES
VARIAS
-Visitas guiadas ao xardín da Saleta.
-Viaxes pola Ría de Arousa e visitas ao acuario do Grove en
colaboración con Aquavisión e Aquarium-Galicia.
-Participación na Plataforma pola defensa do Ensino Público
do Salnés.
-Participacion en AGADER
-Seminarios de traballo de diferentes áreas.
-Deseño e elaboración de unidades didácticas:
* A vide e o viño
* O tratamento do espazo na educación Infantil e Primaria.
* A Imaxe na Educación Infantil, Primaria e Secundaria.
* As plantas
* O medio mariño
* A redución, a reutilización e a reciclaxe dos resíduos.
*A enerxía
*A Materia
*Ramón Cabanillas