2. Με πόσους τρόπους συνδέονται οι προτάσεις; Οι προτάσεις συνδέονται με τρεις τρόπους μεταξύ τους: 1. με ασύνδετο σχήμα2. με παρατακτική σύνδεση3. με υποτακτική σύνδεση
ΤΗ ΒΑΨΑΜΕ!!!
Δικτυογραφίαhttp://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Syndesi-protaseon.htm
3. Τι είναι το ασύνδετο σχήμα;
[Χόρευαν],[πηδούσαν],[τάραζαντονκόσμοαπότιςφωνές].
[ΟΓιώργοςπλύθηκε],[ντύθηκε].
[[Ήρθα],[είδα],[νίκησα].
Ασύνδετοσχήμαέχουμεότανηκάθεπρότασηδιαδέχεταιτηνάλληχωρίςναυπάρχεικάποιοςσύνδεσμοςπουνατιςενώνει.Απλώςχωρίζονταιμεταξύτουςμεκόμμα. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
•[Καὶσυμβαλόντεςτὰςἀσπίδαςἐωθοῦντο], [ἐμάχοντο],[ἀπέκτεινον],[ἀπέθνησκον]. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
4. Τι είναι η παρατακτική σύνδεση;
1[ΟΓιώργοςπλύθηκε]και[ντύθηκε].
2[Ήρθα]και[είδα]και[νίκησα].
•Στα τρία πρώτα παραδείγματα υπάρχουν ισοδύναμες προτάσεις που ενώνονται μεταξύ τους με το συμπλεκτικό σύνδεσμο καιενώ στο τέταρτο με το διαχωριστικό σύνδεσμο ἤ.
3[ἘνἈθήναιςδιδάσκουσι]καὶ[νουθετοῦσιτοὺςπαῖδας](=ΣτηνΑθήναδιδάσκουνκαινουθετούνταπαιδιά)
4[Ἐπισκοπῶμεντοῦτο] ἤ[ἐῶμεν;]. (= Θα μελετήσουμε κι αυτό ή θα το αφήσουμε;) ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
5. Συμπέρασμα
Στην παρατακτική σύνδεση οι προτάσεις παρατάσσονται, δηλ. μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη, και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους, τους παρατακτικούςσυνδέσμους.
Έχουμε συνεπώς το σχήμα:
πρότασηπαρατακτικός σύνδεσμος πρότασηπαρατακτικός σύνδεσμος πρόταση…
6. Ποιοι είναι οι παρατακτικοί σύνδεσμοι;
Παρατακτικοίσύνδεσμοιείναι οι:
α) συμπλεκτικοί
β) διαζευκτικοί ή διαχωριστικοίγ) αντιθετικοί ή εναντιωματικοίδ) αιτιολογικοίε) συμπερασματικοί.
7. 1. συμπλεκτικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι που συμπλέκουν, δηλ. συνενώνουνλέξειςήπροτάσεις:
καταφατικοί: τε, καὶαποφατικοί: οὔτε, μήτε–οὐδέ, μηδέ2. διαζευκτικοί ή διαχωριστικοί
λέγονται οι σύνδεσμοιπουσυνδέουνδιαζευκτικάλέξειςή προτάσεις:
ἤ, ἤτοι, εἴτε, ἐάντε, ἄντε, ἤντε3. αντιθετικοί ή εναντιωματικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι που σημαίνουν ότι εκείνα που συνδέονται με αυτούς είναι αντίθετα μεταξύ τους:
μέν, δέ, μέντοι, ὅμως, ἀλλά, ἀτάρ(= όμως), μήν(= όμως), ἀλλὰμήν(= αλλὰόμως), καὶμήν(= και όμως), οὐμὴνἀλλά(= αλλὰόμως), καίτοι(= και όμως) 4. αιτιολογικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που είναι αιτία άλλου:
γάρ
ὡς, ἐπεί(στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου) 5. συμπερασματικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που φανερώνει συμπέρασμα άλλου προηγούμενου:
ἄρα, οὖν, γοῦν, τοίνυν, τοιγάρτοι, τοιγαροῦν–οὔκουν, οὐκοῦν, δή
ὥστε(στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδουκαι δεν ακολουθεί άλλη κύρια πρόταση)
8. Περισσότερα:
•κύρια + κύρια: [ἘνἈθήναιςδιδάσκουσι]καὶ[νουθετοῦσιτοὺςπαῖδας] (= Στην Αθήνα διδάσκουν καισυμβουλεύουν τα παιδιά)
•δευτερεύουσα + δευτερεύουσα: διδάσκοντες (ὅτιτὸμὲνδίκαιόνἐστι), (τὸδὲἄδικόνἐστι) (= διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο)
Στην παρατακτική σύνδεση ενώνονται ισοδύναμεςπροτάσεις, δηλαδή: κύριες με κύριεςή δευτερεύουσεςμε δευτερεύουσες ίδιου είδους
9. Τι είναι η υποτακτική σύνδεση;
•[Ο Γιώργος ντύθηκε], (αφού είχε πλυθεί).
•[Θα φύγω αμέσως], (γιατί άργησα).
•(Αφού ήρθα), [είδα] και (αφού είδα), [νίκησα].
•Στα παραδείγματα υπάρχουν προτάσεις που όμως δεν είναι ισοδύναμες.Η πρόταση που "κουβαλάει" το κυρίως νόημα είναι η κύρια. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
11. Στην υποτακτική σύνδεση μια δευτερεύουσα πρόταση (δπ) υποτάσσεταισε μια κύρια πρόταση (κπ) ή σε μια άλλη δευτερεύουσα πρόταση (δπ) και συνδέονταιμε τους υποτακτικούς συνδέσμους.
Συμπέρασμα
12. Ποιοι είναι οι υποτακτικοί σύνδεσμοι;
Υποτακτικοίσύνδεσμοι
α) παραχωρητικοί ή ενδοτικοί
β) χρονικοί
γ) τελικοί
δ) ειδικοί
ε) υποθετικοί
στ) ενδοιαστικοί ή διστακτικοί.
13. 6. παραχωρητικοί
ή ενδοτικοί
συνδέονται δύο νοήματα κάπως ασυμβίβαστα μεταξύ τους και που το ένα δηλώνει παραχώρηση προς το άλλο:
εἰκαί, ἄνκαί-καὶεἰ, καὶἄν, κἄν(= και αν ακόμη) –οὐδ’εἰ, οὐδ’ἐάν, μηδ’ἐάν(= ούτε και αν) –καίπερ(= αν και)
7. χρονικοί
εισάγεται πρόταση που καθορίζει το χρόνο μιας ενέργειας: ὡς-ὅτε, ὁπότε-ὁσάκις, ὁποσάκις–ἡνίκα, ὁπηνίκα-ἐπεί, ἐπειδή-ὅταν, ὀπόταν, ἐπάν, ἐπειδάν-ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι, πρίν
8. τελικοί
εισάγεται πρόταση που φανερώνει το τέλος (το σκοπό) μιας ενέργειας:
ἵνα, ὅπως, ὡς(=για να)
9. ειδικοί
εισάγεται πρόταση που συμπληρώνει την έννοια άλλης πρότασης ως αντικείμενο ή ως υποκείμενο ή επεξηγεί κάποια λέξη άλλης πρότασης: ὅτι, ὡς
10. υποθετικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι που εισάγουν υπόθεση:
εἰ, ἐάν, ἄν, ἤν
11. ενδοιαστικοί
ή διστακτικοί
εισάγεται πρόταση που εκφράζει ενδοιασμό (δηλ. φόβο ή δισταγμό για κάτι ανεπιθύμητο):
μή, μὴοὐ
αιτιολογικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που είναι αιτία ή δικαιολογία άλλου:
ὅτι, ὡς, διότι, ἐπεί, ἐπειδή
συμπερασματικοί
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που φανερώνει συμπέρασμα:
ὥστε, ὡς
16. 1. Χαίρω ὅτιεὐδοκιμεῖς.
2. Ἐπιπόνωςδ’ εὐρίσκετοτόἀληθές, διότι οἱ
παρόντες οὐταὐτάπερί τῶναὐτῶνἔλεγον.
3. ὉρᾷςὦἹππία, ὅτιἐγώἀληθῆλέγω. Να βρείτε το είδος των συνδέσμων και τον τρόπο σύνδεσης
17. 1. Χαίρω ὅτιεὐδοκιμεῖς. Προτάσειςκατά παράταξηΠροτάσεις καθ’ υπόταξηχ
2. Ἐπιπόνωςδ’ εὐρίσκετοτόἀληθές, διότι οἱ
παρόντες οὐταὐτάπερί τῶναὐτῶνἔλεγον.
3. ὉρᾷςὦἹππία, ὅτιἐγώἀληθῆλέγω. Προτάσειςκατά παράταξηΠροτάσεις καθ’ υπόταξηχΠροτάσειςκατά παράταξηΠροτάσεις καθ’ υπόταξηχΡΡ
αιτιολογικός σύνδεσμος[]() ΡΡ
αιτιολογικός σύνδεσμος[]( ) ΡΡ
ειδικός σύνδεσμος[]() Να βρείτε το είδος των συνδέσμων και τον τρόπο σύνδεσης