Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (α΄μέρος), ενότητα 4 Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α΄ Γυμνασίου, σελ. 31-32

1. Τσατσούρης Χρήστος
Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας

2. νεανίας > νεανίσκος τρέφω > τροφή κακός-ιά-όν > κακία

5. -άριον ἀνθρωπάριον < ἄνθρωπος / παιδάριον < παῖς
-ιον σωμάτιον < σῶμα / πινάκιον < πίναξ
-ίδιον οἰκίδιον < οἶκος / τειχίδιον < τεῖχος
-ίς νησίς < νῆσος / θυρίς < θύρα
-ίσκος νεανίσκος < νεανίας / οἰκίσκος < οἶκος
-ύδριον νησύδριον < νῆσος / λογύδριον < λόγος
-ύλλιον εἰδύλλιον < εἶδος (σύντομο ποίημα συχνά με βουκολικό περιεχόμενο) /
δασύλλιον < δάσος

7. Τοπικά είναι τα
παράγωγα ουσιαστικά τα
οποία σημαίνουν τον τόπο
όπου μένει ή εργάζεται
το πρόσωπο που δηλώνει
η πρωτότυπη λέξη ή τον
τόπο όπου γίνεται μια
ενέργεια.
π.χ. ἰατρεῖον
π.χ. μαγειρεῖον
-ιον
ἐμπόριον < ἔμπορος
στρατήγιον < στρατηγός
-(ε)ῖον ἰατρεῖον < ἰατρός
μαγειρεῖον < μάγειρος
λογεῖον < λογεύς (=ομιλητής)

8. Συγκρίνοντας τις καταλήξεις
των παράγωγων
ουσιαστικών της αρχαίας
ελληνικής με τις αντίστοιχες
της νέας ελληνικής
διαπιστώνουμε την ύπαρξη
ομοιοτήτων:

9. Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά στην κατηγορία στην οποία ανήκουν.
παιδάριον
λογεῖον
θυρίς
πυργίδιον
παρθενών
μαγειρεῖον
παιδίσκη
ξιφίδιον
υποκοριστικό περιεκτικότοπικό

10. Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά στην κατηγορία στην οποία ανήκουν.
παιδάριον
λογεῖον
θυρίς
πυργίδιον
παρθενών
μαγειρεῖον
παιδίσκη
ξιφίδιον
υποκοριστικό περιεκτικότοπικό
παιδάριον λογεῖον
θυρίς
πυργίδιον
παρθενών
μαγειρεῖον
παιδίσκη
ξιφίδιον

11. Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά της στήλης Α′ με
τα πρωτότυπα ουσιαστικά της στήλης Β′ και να γράψετε στη
στήλη Γ′ αν αυτά είναι υποκοριστικά, περιεκτικά ή τοπικά:

12. Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά της στήλης Α′ με
τα πρωτότυπα ουσιαστικά της στήλης Β′ και να γράψετε στη
στήλη Γ′ αν αυτά είναι υποκοριστικά, περιεκτικά ή τοπικά:
τοπικό
περιεκτικό
υποκοριστικό
υποκοριστικό
περιεκτικό
υποκοριστικό

13. Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά (στήλη Α′) με την κατηγορία
στην οποία ανήκουν (στήλη Β′):

14. Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά (στήλη Α′) με την κατηγορία
στην οποία ανήκουν (στήλη Β′):
πέτρα
ἔπος
κουρεύς
περιστερά
πλοῖον
ψῆφος
χρυσός

17. Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα
ουσιαστικά στην κατηγορία στην οποία ανήκουν:

18. Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα
ουσιαστικά στην κατηγορία στην οποία ανήκουν:

19. Τα Αρχαία με έχουν
ενθουσιάσει! Τα
κατάλαβα όλα!
Τσατσούρης Χρήστος
Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας