1. IΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
2. Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ
ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕ
ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΤΟΥΣ
α. Η νομοθετική
δραστηριότητα.
Σελ.
50
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. http://xtsat.blogspot.gr/Αρχικά γράμματα Κ (ένας διάκονος και ένας κυνηγός με γεράκι).
Λειτουργικό ειλητάριο. Αρχές 13ου αι.

3. Κατανόηση των
προθέσεων των
αυτοκρατόρων για
.
.
Κατανόηση της
των
Μακεδόνων.
Διδακτικοί στόχοι.

4. Ποιοι από τους Μακεδόνες
αυτοκράτορες ανέπτυξαν
έντονη νομοθετική
δραστηριότητα; Ποιοι ήταν οι
κύριοι σκοποί του
νομοθετικού τους έργου;
Ποιες συλλογές νόμων
εκδόθηκαν από
αυτούς; Ποιο ήταν το
περιεχόμενό τους;

5. Βελτίωση της
λειτουργίας της
διοίκησης
Αντιμετώπιση
κοινωνικών
προβλημάτων
: εύχρηστο απάνθισμα
νόμων (Βασίλειος Α΄)
: καθορίζει αρμοδιότητες
αυτοκράτορα /πατριάρχη (Βασίλειος Α΄)
: αντλεί από συλλογές
Ιουστινιανού (60 βιβλία) ( Λέων Στ΄)
: διατάξεις για
λειτουργία συντεχνιών ( Λέων Στ΄)
: περιορισμός της μεγάλης
γαιοκτησίας ( Λέων Στ΄)
5
α. Η νομοθετική δραστηριότητα της Μακεδονικής δυναστείας

6. Σελ.
50
http://xtsat.blogspot.gr/

7. Αρμοδιότητες του Πατριάρχη, από την Επαναγωγή
Ο Πατριάρχης είναι ζωντανή και έμψυχη εικόνα του
Χριστού, που με λόγια και πράξεις δείχνει την αλήθεια.
Σκοπός για τον Πατριάρχη (είναι), πρώτο μεν αυτούς που
παρέλαβε απ’ το Θεό να τους διαφυλάξει με ευσέβεια και
σεμνότητα βίου. Ακόμα, όσο μπορεί, όλους τους αιρετικούς
να επαναφέρει στην ορθοδοξία και την ένωση με το σώμα
της εκκλησίας (κατά το νόμο αιρετικοί είναι όσοι
αποσχίζονται από την Χριστιανική Εκκλησία). Κι ακόμα να
κάνει μιμητές της πίστης τους άπιστους
παραδειγματίζοντάς τους με τη λαμπρή ανώτερη και
αξιοθαύμαστη συμπεριφορά του... ξεχωριστός ρόλος του
Πατριάρχη είναι να διδάσκει, να εξισώνεται χωρίς να
δυσφορεί και με τους ανώτερους και με τους κατώτερους
και να είναι πράος και δίκαιος. Να ελέγχει όμως αυτούς
που απειθούν, να μη διστάζει δε να υπερασπίζεται την
αλήθεια και να διεκδικεί τα δικαιώματα των δογμάτων
ακόμα και μπροστά στο βασιλιά...
Επαναγωγή, ΙΙΙ 1-8, Λάμπρος Τσάκτσιρα – Ζαχαρίας
Ορφανουδάκη – Μαρία Θεοχάρη, «Ιστορία Ρωμαϊκή και
Βυζαντινή», Β΄ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ Αθήνα 2002, σελ. 248

8. IΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
2. Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ
ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕ
ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΤΟΥΣ
β. Νόμοι και αγώνας
κατά των δυνατών.
Σελ.
50
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

9. Ποιες ήταν οι επιδιώξεις των
δυνατών; Γιατί το κράτος στα
χρόνια των Μακεδόνων δεν
ανέχεται τις επιδιώξεις τους;
Τι πέτυχαν οι
Μακεδόνες
αυτοκράτορες με τους
νόμους τους κατά των
δυνατών;

10. 10
Δυνατός καθισμένος σε
θρόνο μπροστά στο σπίτι
του. 11ος αιώνας. Βατικανό.
Αποστολική Βιβλιοθήκη
του Βατικανού
β. Νόμοι και αγώνας κατά των δυνατών
Οι επιδίωκαν
να ιδιοποιηθούν τη γη
των φτωχών
να αποσπάσουν προνόμια
να κατακτήσουν την
πολιτική εξουσία.

11. Το Βυζαντινό Κράτος δεν μπορούσε να ανεχθεί τις επιδιώξεις των δυνατών.
Οι ελεύθεροι αγρότες
υπηρετούσαν στους
οι που πλήρωναν
αποτελούσαν την
η και η του
Βυζαντίου ήταν αδιανόητα
χωρίς τη μικρή και μεσαία
αγροτική ιδιοκτησία
β. Νόμοι και αγώνας κατά των δυνατών
Επί 80 ολόκληρα
χρόνια (922-1002)
οι Μακεδόνες
αυτοκράτορες
προσπάθησαν με
να
προστατεύσουν
ελεύθερους
καλλιεργητές από
καταχρήσεις των
δυνατών.

12. H χήρα Δανιηλίδα ταξιδεύει από την Πάτρα στην
Κωνσταντινούπολη. Η Δανιηλίδα, που είχε πολλά κτήματα
στην περιοχή της Πάτρας, στήριξε οικονομικά τον Βασίλειο
Α΄ πριν γίνει αυτοκράτορας. Μικρογραφία. 12ος αι. Μαδρίτη.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας
Πώληση
κοινοτικής
γης σε
γείτονες +
συγγενείς
κατά
προτεραιότητα
Απόδοση
σφετερισμένων
χωραφιών
στους
προηγούμενους
ιδιοκτήτες
χωρίς
αποζημίωση
Υποχρέωση
στράτευσης
για τους
κατόχους
στρατιωτικών
κτημάτων.
Απαγόρευση
αγοραπωλησίας
τους
Περιορισμός
αύξησης
εκκλησιαστικής
περιουσίας
Πληρωμή
φόρων
φτωχών του
χωριού από
δυνατούς
(αλληλέγγυον)

13. http://xtsat.blogspot.gr/

14. 1. Σχολιάστε τη συμπεριφορά των
δυνατών, έναντι των πενήτων, όπως
αυτή περιγράφεται στη Νεαρά του
έτους 934. Ποιες επιπτώσεις είχε
αυτή στη ζωή των ελεύθερων
αγροτών;
Σελ.
51
2. Ποια σημασία είχε για το κράτος η
διατήρηση και προστασία της τάξης
των ελεύθερων αγροτών από την
αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;

15. Η συμπεριφορά των δυνατών ήταν βίαιη και αρπακτική. Με στρατιές δούλων,
«παρατρεχάμενων» και ακολούθων τρομοκρατούσαν τους μικρούς καλλιεργητές,
τους υποχρέωναν σε αγγαρείες (υποχρεωτικές υπηρεσίες), τους ταλαιπωρούσαν
αφάνταστα, τους προκαλούσαν στενοχώριες, ασκούσαν διώξεις σε βάρος τους κι
έτσι τους ανάγκαζαν να παραιτηθούν από την περιουσία τους.
1. Σχολιάστε τη συμπεριφορά των
δυνατών, έναντι των πενήτων,
όπως αυτή περιγράφεται στη
Νεαρά του έτους 934. Ποιες
επιπτώσεις είχε αυτή στη ζωή
των ελεύθερων αγροτών;
Μικρογραφία από εικονογραφημένο Ευαγγέλιο του 11ου αι. με εργάτες
καθώς πληρώνονται για την εργασία τους. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη.

16. Η διατήρηση της τάξης των μικροϊδιοκτητών ήταν ιδιαίτερα επωφελής στο
κράτος, γιατί αυτοί κυρίως πλήρωναν τους φόρους και υπηρετούσαν στο
στρατό των θεμάτων. Όλα αυτά τα οφέλη θα εξέλειπαν αν δεν
αντιμετωπίζονταν οι δυνατοί. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο αυτοκράτορας
(Ρωμανός Α΄ Λακαπηνός) καλεί τις αρχές να πατάξουν τους δυνατούς ως
ταραξίες και αντικοινωνικά στοιχεία για να διασφαλίσουν τη δημόσια
σωτηρία και το κύρος της κεντρικής εξουσίας.
2. Ποια σημασία είχε για το κράτος η
διατήρηση και προστασία της τάξης
των ελεύθερων αγροτών από την
αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;
Υπάλληλοι συλλέγουν φόρους. Λεπτομέρεια
μικρογραφίας από τις Λειτουργικές Ομιλίες
του Γρηγορίου Ναζιανζηνού, 1136-1155. Σινά,
Μονή Αγίας Αικατερίνης

17. 1.Ποια ήταν η
στάση της Εκκλησίας
απέναντι στο
αλληλέγγυον του
Βασίλειου Β΄;
2.Ποια είναι η άποψη
του Ι. Σκυλίτζη αλλά
και του Ι. Ζωναρά για
την κοινωνική πολιτική
των Μακεδόνων;

18. Στο πρώτο κείμενο παρουσιάζεται ο
Πατριάρχης, οι αρχιερείς αλλά και
αρκετοί μοναχοί να ζητούν από τον
Βασίλειο Β’ να αναστείλει το αλληλέγγυον.
1.Ποια ήταν η
στάση της Εκκλησίας
απέναντι στο
αλληλέγγυον του
Βασίλειου Β΄;

19. Ο Ι. Σκυλίτζης χαρακτηρίζει το αλληλέγγυον
«παράλογο βάρος» που επιβάρυνε τους
δυνατούς. Ο Ζωναράς εκθειάζει το Ρωμανό Γ’
που κατάργησε το αλληλέγγυον. Υποστηρίζει ότι
οι επίσκοποι είχαν φτωχύνει εξαιτίας του φόρου
και με την κατάργησή του σώθηκαν.
2.Ποια είναι η άποψη
του Ι. Σκυλίτζη αλλά
και του Ι. Ζωναρά για
την κοινωνική πολιτική
των Μακεδόνων;
Ο αγροτικός πληθυσμός αποτέλεσε τη βάση της
βυζαντινής οικονομίας. Στην εικόνα, αγροτική
σκηνή. Μικρογραφία χειρογράφου (Κυνηγετικά
Οππιανού), 11ος αιώνας. Venezia, Biblioteca
Nazionale Marciana