1. Statistika për ekonomiks dhe biznes
Ligjërata 2:
Anketa, mostra dhe gabimet në mostrim

2. Përmbajtja
 Fazat e dizajnimi i hulumtimit me anketa
 Pse të nxirret mostër nga popullacioni?
 Faktorët që përcaktojnë madhësinë e mostrës
 Llojet e mostrave
 Vlerësimi i anketës
 Llojet e gabimeve që mund të ndodhin gjatë
mostrimit

3. Dizajnimi i hulumtimit me anketa (1)
 1) Identifikimi i kornizës së mostrës
 Korniza – lista e të gjitha njësive me interes
 P.sh. Nëse dëshirojmë të studiojmë zhvillimin e
ndërmarrjeve në Kosovë, bëjmë listën e të gjitha
ndërmarrjeve që veprojnë në Kosovë.

4. Dizajnimi i hulumtimit me anketa (2)
 2) Zgjedhja e mënyrës më të përshtatshme të nxjerrjes
së përgjigjeve nga respondentët
 Mënyrat më të besueshme
 Intervista personale
 Intervista me telefon
 Hulumtimi me postë
 Mënyrat më pak të besueshme (vetë-zgjedhje, prandaj jo të
përshtatshme për inferencë)
 Hulumtimet televizive
 Hulumtimet përmes internetit
 Hulumtimet e shtypura në gazeta dhe revista
 Pyetësorët për produkte dhe shërbime

5. Dizajnimi i hulumtimit me anketa (3)
 3)Identifikimi i kategorive të gjëra të pyetjeve
 Listimi i plotë i kategorive jo të lidhura me njëra
tjetrën të cilat kanë të bëjnë me tematikën e
hulumtimit
 P.sh. Për firmat do të na interesonin: qarkullimi,
eksporti, numri i punëtorëve, fitimi, produketet e
reja të lansuara në treg, metodat e reja të prodhimit
(dhe krahasimi i këtyre katogrive me vitet e kaluara)
etj.

6. Dizajnimi i hulumtimit me anketa (4)
 4) Formulimi i saktë i pyetjeve
 Përdorimi i pyetjeve të qarta, thjeshta dhe të pranueshme nga ana e
respondentit (të intervisutarit)
 P.sh. “Sa keni eksport?” nuk është e qartë për cfare periudhe, a kërkohet
vlera në Euro apo pjesemarrja në qarkullim. Më e qartë do të ishte:
 “Sa ka qenë vlera e eksportit gjatë vitit 2009?” Ose
 “Sa ka qenë pjesëmarrja e eksportit në qarkullimin e firmës në vitin 2009?”
 “Sa përqind të qarkullimit e raportoni tek administrata tatimore?” vështirë
të nxirret përgjigje e sinqertë. Më mirë:
 “Sipas mendimit tuaj, sa % të qarkullimit e raportojnë firmat në industrinë
tuaj....”

7. Dizajnimi i hulumtimit me anketa (5)
 5) Testimi i hulumtimit
 Pilot testimi i hulumtimit/pyetësorit për të sqaruar
(kuptuar) qartësinë e pyetjeve
 Realizohen një numër i intervistave për të parë nëse
pyetësori është mjaft i kuptueshëm dhe i
pranueshëm për respondentin; a po arrihet të
nxirren përgjigjet që na duhen;

8. Shkruarja e faqës së parë
(përshkruese) të pyetësorit
 Faqja e pare e pyetësorit
 Përshkruan synimin dhe qëllimin e hulumtimit
 Shpjegon rëndësinë e përgjigjeve
 Ofron siguri për ruajtjen e anonimitetit të të
anketuarit
 Ofron shpërblime, nëse është e domosdoshme,
për pjesmarrjen e të anketuarit në hulumtim

9. Arsyeja e hulumtimit përmes
mostrës
 Merr kohë më pak se regjistrimi i popullatës
 Kushton më pak se regjistrimi i popullatës
 Më pak i komplikuar dhe më praktik për tu
realizuar se sa regjistrimi i popullatës së
targetuar (për të cilën bëhet hulumtimi)

10. Madhësia e mostrës
 Tre faktorë përcaktojnë madhësisë e mostrës
 Madhësia e popullacionit
 sa më i madh që është popullacioni, aq më e madhe duhet të jetë
mostra
 Niveli i besueshmërisë (niveli i sigurisë që karakteristikat e të
dhënave të grumbulluara të pasyrojnë karakteristikat e popullacionit)
 sa më i madhe siguria e kërkuar, aq më e madhe duhet të jetë
mostra
 Intervali i besimit – tolerenca e gabimit në rezultate
 Sa me i vogël gabimi i toleruar, aq më e madhe duhet të jetë
mostra

11. Llojet e mostrës
Mostra
Mostra jo- Mostra
probabilitare probabilitare
E rastit e
thjeshtë E stratifikuar
Sipas gjykimit E përshtatshme
Sistematike Me grupe

12. Mostra probabilitare
 Mostra (anëtarët e saj), zgjedhen në bazë
probabilitetit (mundësisë) së njohur më herët
Mostra probabilitare
E thjeshtë
e rastit Sistematike Stratifikuar Me grupe
(clusters)

13. Mostra e thjeshtë e rastit
 Çdo individ ose njësi nga korniza ka gjasa të
njejta për t’u përzgjedhur
 Përzgjedhja mund të bëhet me ose pa
zëvendësime
 Mund të përdoret tabela e numrave të rastit
ose gjeneratorët kompjuterikë të numrave të
rastit për të përzgjedhur mostrën

14. Mostra sistematike
 Caktohet madhësia e mostrës: n
 Ndahet korniza individëve (N) në grupe nga k
individë: k=N/n (p.sh. k=64/8)
 Përzgjedhet me metodën e rastit një individ nga
grupi i parë
 Pastaj zgjedhet çdo i 8-i në këtë rast (sepse k=8)
N = 64
n=8
k=8 Grupi i parë
Chap 1-14

15. Mostra e stratifikuar
 Popullation ndahet në 2 ose më shumë grupe sipas
ndonjë karakteristike të përbashkët
 Përzgjedhet mostra e thjeshtë e rastit nga secili
grup
 2 ose më shumë mostrat e njxerra kombinohen në
një mostër

16. Mostra e grupeve (Cluster-ëve)
 Popullacioni ndahet në shumë grupe (“clusters”),
secila reprezentative për popullacionin
 Bëhet përzgjedhja e rastit (random) e grupeve
 Studiohen të gjitha njësitë në grupet e
përzgjedhura
2 grupe të Popullacioni
përzgjedhura ndahet në 4
rastësisht grupe.

17. Përparësitë dhe dobësitë
 Mostra e thjeshtë e rastit dhe mostra sistematike
 E lehtë për t’u përdorur
 Mund të mos i përfaqësojë karakteristikat e popullacionit
 Mostra e stratifikuar
 Siguron përfaqësi (reprezentim) të individëve të tërë
popullacionit
 Mostra e grupeve (cluster-ëve)
 Më pak efiçente (duhet një mostër më e madhe për të nxjerrë
të njejtën nivel të precizitetit)

18. Vlerësimi i anketës
 Cili është qëllimi i mostrës?
 A bazohet ajo në mostër probabilitare?
 Gabimet në mbulueshmëri – Korniza e
përshtatshme
 Refuzimet – Përcjellja e rasteve
 Gabimet në matje – Pyetjet e mira nxjerrin
përgjigje të mira
 Gabimi në mostrim – Ekziston gjithmonë

19. Llojet e gabimeve në mostrim
Të përjashtuar
 Gabimet në mbulueshmëri
nga korniza
 Refuzimet Përcjell rastet
 Gabimet në përzgjedhje
Dallimet e rastit
nga mostra në
 Gabimet në matje mostër.
Pyetje e shtruar keq!

20. Pyetje ose komente?