John Bowlby: Η θεωρία του δεσμού

1. Η θεωρία του δεσμού John Bowlby ΔημήτρηςΑγοραστός Ψυχολόγος www.dagorastos.net

2. Περιεχόμεν α 2

3. Η ζωή του έως την ενηλικίωση Holmes, J. (2009). Ο John Bowlby και η θεωρία του δεσμού. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα. Γεννήθηκε στο Λονδίνο, το 1907 4ος από τα 6 παιδιά μιας εύπορης οικογένειας Μεγάλωσε κυρίως με τη φροντίδα νταντάδων. 3 Ο πατέρας του υπηρετούσε στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε ελάχιστη επαφή με τα παιδιά του. Στην ηλικία των 7 ετών στάλθηκε σε οικοτροφείο. Το 1933 πήρε πτυχίο Ιατρικής.Το 1937 ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του ως αναλυτής.

4. Η πορεία του Holmes, J. (2009). Ο John Bowlby και η θεωρία του δεσμού. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα. Το 1937 εκπαίδευση ως αναλυτής παιδιών υπό την εποπτεία της Klein To 1940 παρουσιάζει εργασία για την επίδραση των περιβαλλοντικών παραγόντων στην ανάπτυξη νευρώσεων. Στον Β ΠΠ συμμετείχε στις συζητήσεις για τη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος υγείας ως γραμματέας της Ψυχαναλυτικής Εταιρίας 4 Διευθυντής στην κλινικήTavistock. Εποπτεία κλινικής για παιδιά. 1950: Συνεργασία με WHO. Εργασία για την ψυχική υγεία όρφανών παιδιών. 1960 ~ 1980 Συγγραφή της τριλογίας

5. Θεωρητικές επιρροές Holmes, J. (2009). Ο John Bowlby και η θεωρία του δεσμού. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα. 5 Ψυχανάλυση Εξέλιξη των Ειδών Ηθολογία

6. Θεωρία του δεσμού 6 Γενικό θεωρητικό πλαίσιο Bowlby, J. (1951). Maternal care and mental health (τ. 2). World Health Organization Geneva. Bowlby, J. (1940). The influence of early environment in the development of neurosis and neurotic character. The International Journal of Psychoanalysis, 21, 154–178. Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). New York: Basic Books. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety and Anger (τ. 2). New York: Basic Books. Bowlby, J. (1980). Loss, attachment and depression (2nd ed). New York: Basic Books. 1. Εργασία για την επίδραση των περιβαλλοντικών παραγόντων κατά την παιδική ηλικία στην ανάπτυξη των νευρώσεων και των νευρωτικών χαρακτήρων. 2. Εμπειρία από την κλινική Tavistock 3. Συγγραφή έκθεσης για τον Παγκόσμιο ΟργανισμόΥγείας με θέμα τις Ψυχολογικές επιπτώσεις του αποχωρισμού των παιδιών από τις μητέρες τους.

7. A two year old goes to hospital 7 Διαμαρτυρία  Απελπισία  Αποστασιοποίηση Bowlby, J., Robertson, J., & Rosenbluth, D. (1952). ATwo-Year- Old Goes to Hospital.The Psychoanalytic Study of the Child, 7(1), 82–94

8. Θεωρία του δεσμού 8 Δεσμός: «Μόνιμη και υγιής συναισθηματική δέσμευση εγγύτητας του παιδιού με τον κύριο φροντιστή του, ο οποίος συνήθως είναι η μητέρα» «Κάθε τύπος συμπεριφοράς που έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να αποκτά ή να διατηρεί την αμεσότητα με κάποιο άλλο άτομο το οποίο έχει επιλέξει και προτιμά και που συνήθως θεωρεί ισχυρότερο ή/και σοφότερο» Τα βρέφη έρχονται στον κόσμο όχι ως tabula rasa, αλλά με συμπεριφορικά συστήματα έτοιμα να τα βοηθήσουν στην επιβίωσή τους και τα οποία ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του δεσμού. Bowlby, J. (1958).The nature of the child’s tie to his mother. International Journal of Psycho-Analysis, 39, 350– 373. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών.Αθήνα: Καστανιώτης. Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books.

9. Θεωρία του δεσμού Bowlby, J. (1958).The nature of the child’s tie to his mother. International Journal of Psycho-Analysis, 39, 350– 373. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών.Αθήνα: Καστανιώτης. Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. 9 Δεσμός ≠ Εξάρτηση • Εξειδίκευση του δεσμού: κατευθύνεται προς ένα άτομο ή μια μικρή ομάδα ατόμων • Συμπεριφορά με μεγάλη διάρκεια • Ο δεσμός προϋποθέτει συναισθηματική εγγύτητα που δημιουργείται μέσα από τις αλληλεπιδράσεις του ατόμου με τον κύριο φροντιστή του • Εξάρτηση: υπακούει στους κλασικούς μηχανισμούς επιβράβευσης (τιμωρία – επιβράβευση) • Δεσμός: είναι παρών ακόμη και εάν το άτομο βιώνει επανειλημμένες τιμωρίες Η εξάρτηση του παιδιού από τον φροντιστή του για να ικανοποιήσει τις φυσιολογικές του ανάγκες ώστε να επιβιώσει είναι διαφορετική από την προσκόλλησή του μέσω του δεσμού η οποία καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες.

10. Θεωρία του δεσμού 10 Μονοτροπία • Ανάπτυξη δεσμού κατά βάση με ένα πρόσωπο- φροντιστή. • Η μονοτροπία δεν είναι απόλυτη.Απουσία του βασικού φροντιστή, το παιδί στρέφεται σε αναπληρωματικά πρόσωπα-φροντιστές … Πατέρας, γιαγιά… Μητέρα Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books.

11. Θεωρία του δεσμού 11 Ασφαλής βάση • Το πρόσωπο πρόσδεσης δημιουργεί μια ασφαλή βάση για εξερεύνηση. • Σε περίπτωση κινδύνου: επιστροφή σε αυτό το πρόσωπο για ασφάλεια και παρηγοριά • Όσο αυξάνεται η απόσταση μεταξύ τους, τόσο αυξάνονται ο φόβος, ο ψυχικός πόνος αλλά και η έλξη του δεσμού Μ Π Π Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books.

12. Θεωρία του δεσμού 12 Ανάπτυξη του δεσμού Απλή γκάμα συμπεριφορών Δεν έχει αναπτυχθεί προτίμηση στη μητέρα Οποιοσδήποτε μπορεί να ηρεμήσει το βρέφος Πιο σύνθετες συμπεριφορές Πιο έντονη προτίμηση στη μητέρα Ηρεμούν με τρίτους Συμπεριφορές αναζήτησης εγγύτητας με μητέρα Σαφής προτίμηση στη μητέρα. Αποφεύγουν τους ξένους. Η μητέρα ως «ασφαλή βάση» Γνωστική και ψυχολογική ανάπτυξη. Σύνθετη συμπεριφορά. Εκλεπτυσμένη συμπεριφορά μακριά από τη μητέρα. Αντιλαμβάνεται γιατί απουσιάζει η μητέρα και αναμένει την επιστροφή της. ~8η – 12η εβδομάδα ~6ος μήναςΓέννηση 2-3 έτη Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books.

13. Θεωρία του δεσμού 13 Τύποι δεσμού Ainsworth, M. D. S., & Bell, S. M. (1970). Attachment, exploration, and separation: Illustrated by the behavior of one-year-olds in a strange situation. Child development, 49–67. Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Main, M., & Solomon, J. (1990). Procedures for identifying infants as disorganized/disoriented during theAinsworth Strange Situation.Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention, 1, 121–160. • Ασφαλής • Εκδήλωση ψυχικού πόνου του παιδιού όταν η μητέρα φεύγει • Αποφυγή αγνώστων • Φιλικότητα προς αγνώστους, παρουσία της μητέρας • Η μητέρα είναι «ασφαλής βάση» • Ανασφαλής –Τύπου αποφυγής • Έλλειψη εκδήλωσης ψυχικού πόνου όταν η μητέρα φεύγει & ελάχιστο ενδιαφέρον όταν επιστρέφει • Δεν αποφεύγει αγνώστους • Ανασφαλής –Τύπου αμφιθυμίας • Εκδήλωση ψυχικού πόνου του παιδιού όταν η μητέρα φεύγει • Αποφυγή αγνώστων • Αποφυγή εγγύτητας με τη μητέρα όταν επιστρέφει • Λιγότερο πιθανό η μητέρα να είναι «ασφαλής βάση» • Αποδιοργάνωσης • Μη σταθερή συμπεριφορά των παιδιών • Αδιαφορία όταν φεύγει η μητέρα & έντονο θυμό όταν επιστρέφει ή έντονη συμπεριφορά δεσμού & αποφευκτική συμπεριφορά.

14. Θεωρία του δεσμού 14 Εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Σύνολο προτύπων του εαυτού και των άλλων, βασιζόμενο στα επαναλαμβανόμενα μοτίβα της διαδραστικής εμπειρίας του παιδιού. Χρήσιμα για να προβλέψει το παιδί τον κόσμο και να σχετιστεί με αυτόν. 3 προ-απαιτούμενα 1. Δημιουργία του προτύπου βάσει των διαθέσιμων δεδομένων και βιωμάτων του παιδιού 2. Το πρότυπο επεκτείνεται σε ένα φαντασιακό επίπεδο ώστε να καλύψει και τρίτες, καινούργιες καταστάσεις 3. Τα εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας εφαρμόζονται σε πραγματικές και φαντασιακές εμπειρίες και ελέγχονται από το παιδί για την εγκυρότητά τους.Έτσι ενδυναμώνονται, αποδυναμώνονται, τροποποιούνται.

15. Θεωρία του δεσμού 15 Εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Οι πρώιμες εμπειρίες των παιδιών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των σχέσεων δεσμού που έχουν συνάψει την μητέρα συνδέονται με την εικόνα που θα σχηματίσουν τα παιδιά για τον εαυτό τους αλλά και για τους σημαντικούς άλλους που τα περιβάλλουν Μητέρα Παρούσα; Καλύπτει τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού; Εγώ Άξιος αγάπης Οι άλλοι Αξιόπιστοι Εγώ Ανάξιος αγάπης Αποφυγή Ελαχιστοποίηση ανάγκης πρόσδεσης Απόρριψη μητέρας Συμμόρφωση Υποχωρητικότητα Φροντίδα προς τη μητέρα Οι άλλοι Αναξιόπιστοι Αποφευκτικός Αμφιθυμικός Ασφαλής δεσμός

16. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 16 Παιδική ηλικία Η υιοθέτηση μη υγιών εσωτερικευμένων προτύπων διεργασίας βασικός παράγοντας στην ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1944). Forty-Four JuvenileThieves: Their Character and Home-Life.The International Journal of Psychoanalysis, 25, 19–53. Βασικές αρχές για την ανάπτυξη ασφαλούς δεσμού • Γονείς παρόντες και συναισθηματικά υποστηρικτικοί • Ταυτόχρονη ενθάρρυνση αυτονομίας • Ειλικρινή εσωτερικά μοντέλα εργασίας, ανοιχτά προς αναθεώρηση • >50% Π.Ο. απομάκρυνση από μητέρα • 33% Π.Ο. έλλειψη συναισθήματος • 86% αυτών βίωσαν αποχωρισμό • 17% Π.Ο. χωρίς έλλειψη συναισθήματος βίωσαν αποχωρισμό • 2/44 Ο.Ε. βίωσαν αποχωρισμό Έρευνα εφήβων με παραβατική συμπεριφορά

17. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 17 Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Peck, R. F., & Havighurst, R. J. (1960). The Psychology of Character Development. NewYork: Wiley. Τύποι παιδιών «Ανήθικά παιδιά» • Δυσκολία αντίληψης εαυτού & των άλλων. • Μη αποδοχή κοινωνικών κανόνων • Τύψεις αλλά επανάληψη μη αποδεκτών συμπεριφορών • Έντονες εσωτερικές συγκρούσεις • Χαμηλή αυτοεκτίμηση Περιβάλλον Συναισθηματική ανασφάλεια & έλλειψη ανταπόκρισης Έλλειψη εμπιστοσύνης «Μεθοδικά παιδιά» • Ικανοποίηση όταν ταιριάζουν με το περιβάλλον • Αποφυγή όσο τον δυνατόν περισσότερων κοινωνικών επιταγών • Θέλουν αναγνώριση & ζεστασιά κοινωνικών σχέσεων • Έλλειψη κοινωνικών δεξιοτητων Περιβάλλον Απεριόριστη ελευθερία Χαλαρή οριοθέτηση Φαινομενικά υποστηρικτικό αλλά δεν αναγνωρίζει τις ικανότητες του παιδιού

18. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 18 Τύποι παιδιών «Προσαρμοστικά παιδιά» • Εχθρικά • Ισχυρή τιμωρητική συνείδηση • Δεν αγαπούν τον εαυτό τους κ δυσκολεύονται να αγαπήσουν τους άλλους • Ενοχικά συναισήματα • Συνεσταλμένα Περιβάλλον Αυταρχικό / τιμωρητικό Έλλειψη εμπιστοσύνης «Παράλογα-φιλότιμα παιδιά» • Ακολουθούν κοινωνικές επιταγές • Αλτρουιστική συμπεριφορά όχι λόγων προσωπικών πιστεύω αλλά λόγω κοινωνικών επιταγών • Αυστηρά με τον εαυτό τους κ τους άλλους Περιβάλλον Αυταρχικό / τιμωρητικό «Λογικά – Αλτρουιστικά παιδιά» • Σεβονται τον περίργυρό και τον εαυτό τους • Συναισθηματική σταθερότητα • Γνωρίζουν τις δυνατότητές τους και εμπιστεύονται τους άλλους Περιβάλλον Συναισθηματική σταθερότητα και οριοθέτηση η οποία δεν είναι άκαμπτη Εμπιστοσύνη στα παιδιά. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Peck, R. F., & Havighurst, R. J. (1960). The Psychology of Character Development. NewYork: Wiley.

19. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 19Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Σχολική Φοβία Μοτίβο Α Η μητέρα αντιμετωπίζει η ίδια χρόνιο άγχος αποχωρισμού Αποτροπή εξερεύνησης / απομάκρυνσης το παιδί αισθάνεται ανέτοιμο για την πραγματικότητα μακριά από τη μητέρα  το παιδί - φροντιστής Μοτίβο Β Το παιδί φοβάται ότι κάτι θα πάθει η μητέρα εάν το ίδιο φύγει • Υποσυνείδητες αρνητικές σκέψεις για τη μητέρα του και φοβάται ότι αυτές οι σκέψεις θα πραγματοποιηθούν • Πραγματικοί φόβοι του παιδιού βάσει της εμπειρίας του ή των όσων έχει ακούσει (ή του έχουν αποκρύψει) Μοτίβο Γ Το παιδί φοβάται ότι κάτι θα πάθει το ίδιο εάν απομακρυνθεί • Άμεσες ή έμμεσες απειλές εγκατάλειψης • Φόβος και άγχος ή προκλητική συμπεριφορά Μοτίβο Δ Η μητέρα φοβάται ότι κάτι άσχημο θα συμβεί στο παιδί αν φύγει • Πραγματικά γεγονότα όπως είναι η ασθένεια του παιδιού • Ασυνείδητες σκέψεις των γονέων να βλάψουν το παιδί τις οποίες προσπαθούν να αποτρέψουν

20. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 20Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Ειδικές φοβίες Διαθεσιμότητα & Προθυμία «Ασφαλής Βάση» Εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας Αντικειμενική εμπειρία Φοβία

21. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 21Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Άγχος Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί πριν χαρακτηρίσουμε έναν δεσμό ως «αγχώδη» και τη σχέση του παιδιού με τη μητέρα του ως «υπερεξάρτηση» Απειλές εγκατάλειψης Αποχωρισμός Μητέρα Παιδί Προσκόλληση Παιδιά σε ορφανοτροφείο  αντίκτυπος στην γνωστική & συναισθηματική ανάπτυξη Αναμενόμενη συμπεριφορά σε περιπτώσεις βραχυχρόνιας απομάκρυνσης (π.χ. νοσηλεία)

22. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 22Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Θυμός Λειτουργικός Μη Λειτουργικός Ελπίδα Απελπισία Προστασία του δεσμού Αποδυνάμωση του δεσμού Εκδίκηση

23. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 23 DeKlyen, M., &Greenberg, M.T. (2018). Attachment and Psychopathology in Childhood. Στο Handbook of Attachment (3rd έκδ., σσ. 639–666). NewYork: Guilford. Πως; Τύπος δεσμού Άμεση επίδραση στην συμπεριφορά Ρύθμιση συναισθημάτων Εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας Ευκολία προσαρμογής

24. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 24 Ενήλικη ζωή Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Εσωτερικευμένα πρότυπα διεργασίας Ασφαλής δεσμός Ανασφαλής δεσμός Ψυχοπαθολογία Μοτίβο Α Η μητέρα αντιμετωπίζει η ίδια χρόνιο άγχος αποχωρισμού Μοτίβο Β Το παιδί φοβάται ότι κάτι θα πάθει η μητέρα εάν το ίδιο φύγει Μοτίβο Γ Το παιδί φοβάται ότι κάτι θα πάθει το ίδιο εάν απομακρυνθεί Επιδείνωση συμπτωμάτων: πένθος, ασθένεια, αλλαγή Κοινά χαρακτηριστικά: ανεπαρκής ανταπόκριση στις συναισθηματικές ανάγκες, απόρριψη, διακεκομμένη φροντίδα, εγκατάλειψη, απειλές εγκατάλειψης, απειλές βίας, απειλές συνυπευθυνότητας για ασθένεια ή θάνατο.

25. Προβλήματα Συμπεριφοράς & Ψυχοπαθολογία 25 Ενήλικη ζωή Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety andAnger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Παιδί φροντιστής Ενήλικας Ευσυνειδησία Ενοχικά συναισθήματα Μνησικακία Ανάγκη για αγάπη Ψ/Π Απόπειρα Αυτοκτονίας Ανορεξία Υποχονδρία Ενήλικας Στενές σχέσεις (φροντιστής) Συναίσθημα = προσφορά Διττά συναισθήματα Ενήλικας Καταναγκαστική αυτοδυναμία Φλεγματικοί Δεν επιζητούν αγάπη Φόβος απόρριψης Ψ/Π Κατάθλιψη Ψυχοσωματικές διαταραχές

26. Θεωρία Δεσμού & Πένθος 26 Παιδική ηλικία Bowlby, John. (1961). Processes of mourning. The International journal of psycho-analysis, 42, 317–340. Bowlby, J. (1980). Loss, attachment and depression (2nd ed). New York: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Ο Bowlby ήταν από τους πρώτους θεωρητικούς που ανέλυσε την διαδικασία του πένθους, την οποία ενέταξε στο θεωρητικό πλαίσιο της Θεωρίας του Δεσμού. Η δημιουργία ενός δεσμού έχει την έννοια του ερωτεύομαι, η διατήρηση του δεσμού την έννοια του αγαπώ κάποιον και η απώλεια του δεσμού έχει την έννοια του πενθώ. Θάνατος: Απώλεια όχι μόνο του αγαπημένου προσώπου αλλά και της ασφαλής βάσης.

27. Θεωρία Δεσμού & Πένθος 27 Bowlby, John. (1961). Processes of mourning.The International journal of psycho-analysis, 42, 317–340. Bowlby, J. (1980). Loss, sadness and depression (2nd ed). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Τα 4 στάδια του πένθους 1. Μούδιασμα Σοκ. Δυσκολία επεξεργασίας ή αποδοχής του γεγονότος. Έλλειψη συναισθηματικών αντιδράσεων. Μπορεί να διακοπεί από έντονα ξεσπάσματα θυμού ή κατάθλιψης 2. Λαχτάρα Επεξεργασία της πραγματικότητας. Συναισθηματικά ξεσπάσματα (θυμός και κλάμα). Αίσθηση παρουσίας του προσώπου. Ο θυμός ως προσπάθεια επανένωσης. 3. Αποδιοργάνωση Επεξεργασία του θανάτου και έκφραση θυμού προς όποιον ευθύνεται. Κατανόηση της μονιμότητας της απώλειας και της νέας πραγματικότητας. Έλλειψη νοήματος. Δυσκολίες διαχείρισης. 4. Αναδιοργάνωση Ανεύρεση τρόπων να ανταπεξέλθει στην απώλεια και στους νέους ρόλους. Νέοι στόχοι και αναδιοργάνωση της ζωής. Το κενό δεν καλύπτεται, αλλά το πένθος περνάει σε δεύτερη μοίρα.

28. Θεωρία Δεσμού & Πένθος 28 Bowlby, John. (1961). Processes of mourning.The International journal of psycho-analysis, 42, 317–340. Bowlby, J. (1980). Loss, sadness and depression (2nd ed). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Θρήνος & Πένθος στην παιδική ηλικία Κλάμα, φωνές Απελπισία Απάθεια, απομάκρυνση Στερεοτυπικές κινήσεις Θάνατος = εγκατάλειψη Τα παιδιά καλούνται να προσαρμοστούν σε μία νέα πραγματικότητα στην οποία το άλλο πρόσωπο στη σχέση δεσμού δεν είναι παρών. Χρειάζονται ένα νέο πρόσωπο εμπιστοσύνης το οποίο μπορεί να τα παρηγορήσει και να αναλάβει τη φροντίδα τους.

29. Θεωρία Δεσμού & Πένθος 29 Bowlby, John. (1961). Processes of mourning.The International journal of psycho-analysis, 42, 317–340. Bowlby, J. (1980). Loss, sadness and depression (2nd ed). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης. Τυπικές δυσκολίες Απαγορευμένη συναισθηματική έκφραση Επιτρέπουμε την έκφραση έντονων συναισθημάτων. Σεβόμαστε την αναζήτηση του προσώπου που πέθανε. Παρατεταμένο πένθος Συνηθισμένο ιδιαίτερα στα παιδιά, καθώς εξαρτώνται κυριολεκτικά από το πρόσωπο που πέθανε. Πιο πιθανό να εμφανιστεί εάν δεν υπάρχει άλλο άτομο στο περιβάλλον όπου το άτομο μπορεί να στραφεί για να μεταθέσει μέρος του δεσμού που πλέον έχει χαθεί.

30. Συνοψίζοντας… 30 Τι διαφοροποιεί τη θεωρία του δεσμού; Έμφαση στην περιβαλλοντική παράμετρο οικείο-ξένο.Το οικείο αντιμετωπίζεται ως παροχή ασφάλειας.Το ξένο προκαλεί αμφιθυμία: φόβο & απόσυρση αλλά και περιέργεια για διερεύνηση. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών. Αθήνα: Καστανιώτης Έμφαση σε πολλά στοιχεία αλληλεπίδρασης της μητέρας και του παιδιού, πέραν του ταϊσματος. Ο δεσμός ως μία sui generis οντότητα κεντρική για την ανάπτυξη του ατόμου Αντικατάσταση της «εξάρτησης» και της «ανεξαρτησίας» με έννοιες σχετικές με συναισθηματική επένδυση: συναισθηματική πρόσδεση, εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση. Θεωρία δυναμικών λειτουργικών μοντέλων για τον κόσμο τα οποία δημιουργούνται και επαναπροσδιορίζονται από το ίδιο το άτομο βάσει της πραγματικής εμπειρίας.

31. 31 Bowlby, J. (1940). The influence of early environment in the development of neurosis and neurotic character. The InternationalJournal of Psychoanalysis, 21, 154–178. Bowlby, J. (1944). Forty-Four JuvenileThieves:Their Character and Home-Life. The InternationalJournal of Psychoanalysis, 25, 19–53. Bowlby, J. (1951). Maternal care and mental health (τ. 2).World Health Organization Geneva. Bowlby, J. (1958).The nature of the child’s tie to his mother. InternationalJournal of Psycho-Analysis, 39, 350–373. Bowlby, J. (1961). Processes of mourning. The International journal of psycho-analysis, 42, 317–340. Bowlby, J. (1969). Attachment (τ. 1). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1973). Seperation, Anxiety and Anger (τ. 2). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1980). Loss, attachment and depression (2nd ed). NewYork: Basic Books. Bowlby, J. (1995). Δημιουργία και διακοπή των συναισθηματικών δεσμών.Αθήνα: Καστανιώτης. Bowlby, J. (1991). Charles Darwin: a biography. London: Pimlico. Bowlby, J., Robertson, J., & Rosenbluth, D. (1952). ATwo-Year-Old Goes to Hospital. The PsychoanalyticStudy of theChild, 7(1), 82–94. Βιβλιογραφία

32. 32 Ainsworth, M. D. S., & Bell, S. M. (1970). Attachment, exploration, and separation: Illustrated by the behavior of one-year-olds in a strange situation. Child development, 49–67. DeKlyen, M., &Greenberg, M.T. (2018). Attachment and Psychopathology in Childhood. Στο Handbook of Attachment (3rd έκδ., σσ. 639–666). New York: Guilford. Harlow, H. F. (1958). The nature of love. American psychologist, 13, 673–685. Holmes, J. (2009). ΟJohn Bowlby και η Θεωρία του Δεσμού. (Ι. Αθανασίου & Α. Αθανασίου, Μτφ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. (Original work published 1993) Lorenz, K. Z. (1937).The Companion in the Bird’sWorld. The Auk, 54(3), 245–273. https://doi.org/10.2307/4078077 Main, M., & Solomon, J. (1990). Procedures for identifying infants as disorganized/disoriented during theAinsworth Strange Situation. Attachment in the preschool years:Theory, research, and intervention, 1, 121–160. Peck, R. F., & Havighurst, R. J. (1960). The Psychology ofCharacter Development. NewYork: Wiley. Suttie, I. D. (2014). TheOriginsOf Love And Hate. Hoboken:Taylor and Francis. Βιβλιογραφία

John Bowlby: Η θεωρία του δεσμού

Vous êtes en train de lire un aperçu.

Consultez-les par la suite

John Bowlby: Η θεωρία του δεσμού

Plus De Contenu Connexe

Diaporamas pour vous (20)

Similaire à John Bowlby: Η θεωρία του δεσμού (20)

Plus par Dimitris Agorastos (20)

Plus récents (20)