1. e-Visie 2011-2015
Richting en sturing betere e-Dienstverlening
Programma Digitale Dienstverlening > e-Visie 2011-2015
2. Richting en sturing
Het Ministerie van Econonmische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) timmert het laatste decennium
hard aan de weg bij de ontwikkeling van e-dienstverlening. Via de programma’s EDV (Electronische
Dienstverlening) en, nu DDV (Digitale Dienstverlening) wordt een basisinfrastructuur neergezet en
uitgebouwd. Het doel van 100% digitale dienstverlening voor ondernemers is, op het gebied van
subsidieverstrekking en vergunningverlening, behaald. Na de fase van consolidatie, ofwel één loket voor
alle vormen van dienstverlening, wordt nu de elektronische inwinning van gegevens via e-formulieren
naar een hoger peil gebracht.
De komende jaren gaan we alles in het werk stellen om het ´zakendoen´ met EL&I nog makkelijker te
maken. Daarom ontwikkelen we momenteel geavanceerde e-formulieren met vooringevulde gegevens,
geo-functionaliteit en controle functies. Daarnaast wordt hard gewerkt aan mogelijkheden om het voor
de ondernemer makkelijker te maken om het afnemen van diensten uit te besteden, het zogenaamde
machtigen. We onderzoeken of er meer en bredere mogelijkheden zijn om de ondernemer meer en beter
inzage te laten krijgen in zijn eigen persoonlijke dossier, MijnDossier. Daarbij werken we samen met
bedrijfsleven en andere overheidsorganisaties aan het realiseren van administratieve lastenverlichting
van de ondernemer en werken we aan een kleinere, efficiëntere overheid.
Om richting en sturing te kunnen geven aan activiteiten voor het realiseren van een stap voorwaarts
hebben we de eVisie 2011–2015 ontwikkeld. Hiermee kunnen we de voor wat betreft de doelen ‘Betere
Dienstverlening’, ‘Efficiëntere Overheid’ en ‘Efficiënt gebruik van Bouwstenen’ nieuwe wegen in gaan
slaan. In dit document worden deze wegen verkend.
3
3. Drijfveren en richting-
gevende principes
voor de visie op
e-Dienstverlening
Vanuit verschillende hoeken in de samenleving Vanuit de samenleving
Belangenorganisaties als VNO-NcW, LtO en ZLtO maar
werken er krachten die aanleiding zijn om de EL&I
ook het agro-bedrijfsleven vragen om ‘ketenomkering’,
visie op e-Dienstverlening bij te stellen. lastendrukvermindering en standaardisatie. concreet
vraagt men om gegevens daar te halen waar ze ontstaan.
Met de ondernemer als eigenaar en regisseur.
Vanuit de politiek
Een kleinere, efficiëntere overheid die de ondernemer
betere diensten verleent.
Op zich zijn deze krachten niet nieuw. Maar zowel
afspraken tussen EL&I en VNO-NcW als concrete vragen
van het agro-bedrijfsleven zetten deze drijfveren promi-
nenter dan tevoren op de agenda. Het huidige kabinet
heeft ‘kleiner’, ‘beter’ en lastenreductie hoog op de
politieke agenda geplaatst.
Rijksbreed en ook binnen EL&I is de afgelopen periode een
aantal richtinggevende principes ontwikkeld voor de
ontwikkeling van digitale diensten:
4 E-VIsIE 2011-2015 - RIcHtINg EN stuRINg BEtER E-DIENstVERLENINg
4. 1 De vraag staat centraal 4 Eenmalige uitvraag gegevens
• De vraag van ondernemers staat centraal in het • gegevens die in basisregistraties zijn opgenomen
handelen van overheden. en informatie die binnen onze eigen organisatie
• Er wordt oplossingsgericht gewerkt en aangesloten bij beschikbaar is wordt niet nogmaals gevraagd.
de ondernemersbehoeften, processen en systemen. Er worden geen overbodige vragen gesteld.
• Overbodige regels worden geschrapt, onnodige • Diensten worden (waar mogelijk) pro-actief aan
voorwaarden opgeheven en overbodige nieuwe regels ondernemers geleverd.
voorkomen.
• Ondernemers worden snel, vriendelijk en goed 5 Transparant en aanspreekbaar
geholpen. • De servicenormen zijn duidelijk en worden uitgedragen.
• Prestaties ten aanzien van dienstverlening worden
2 Snel en zeker gemeten, vergeleken (overheidsbreed) en openbaar
• Ondernemers kunnen hun zaken snel en zeker regelen. gemaakt.
• Er wordt begrijpelijke taal gebruikt. • Open data: openbare overheidsinformatie wordt actief
• Ondernemers hebben online inzicht in de gegevens die gratis online beschikbaar gesteld, zodat derden deze
de overheid van hen heeft. informatie kunnen hergebruiken of eenvoudig kunnen
• Ondernemers kunnen hun eigen gegevens (laten) integreren in hun eigen informatie of diensten.
wijzigen als deze onjuist zijn.
• Burgers, bedrijven en instellingen kunnen transacties 6 Efficiënt werken
met de overheid online uitvoeren en de voortgang • Dienstverlening wordt, rekening houdend met de
hiervan online volgen. behoeftes, zo efficiënt mogelijk ingericht.
• Ondernemers kunnen zelf beslissen aan wie zij hun • Het elektronische communicatiekanaal is het
gegevens (digitaal) ter beschikking stellen. voorkeurskanaal.
• Ondernemers kunnen 24 ∕ 7 via internet algemene • Het papieren kanaal wordt op termijn, in elk geval voor
informatie opvragen, vragen stellen, persoonlijke bedrijven en instellingen, afgeschaft.
gegevens en statusinformatie inzien en aanvragen • Waar persoonlijk contact met de overheid noodzakelijk
indienen. of bevorderlijk is voor de kwaliteit van de dienst-
• Ondernemers kunnen rekenen op goede beveiliging van verlening, wordt dat mogelijk gemaakt.
hun gegevens en zorgvuldig omgang met (persoons)
gegevens. De afgelopen jaren heeft EL&I deze principes al bewust
als kader voor de ontwikkeling van haar digitale diensten
3 Eén overheid gehanteerd.
• Ondernemers merken niets van de verschillen tussen
overheidsorganisaties: er is één overheid en ‘no wrong
door’.
• Overheidsdienstverlening is voor iedereen toegankelijk
en bereikbaar.
• Ondernemers hebben één aanspreekpunt voor één
vraag of proces waarin bij de behandeling meerdere
overheidsorganisaties tegelijk betrokken zijn.
• Publiek-private samenwerking bij overheidsdienst-
verlening verloopt eenvoudig.
5
5. Doelen van de visie op
e-Dienstverlening
Gegeven de drijfveren in de samenleving en politiek en de richtinggevende principes dient
e-Dienstverlening van EL&I een bijdrage te leveren aan de volgende drie doelen.
1 Betere dienstverlening Deze doelen zijn niet nieuw, echter door nieuwe accenten
• Vermindering van regeldruk waaronder administratieve (gegevens bij de bron, ondernemer als regisseur over zijn
lasten. gegevens) en nieuwe ontwikkelingen binnen politiek en
• tegemoet te komen aan het ‘recht op elektronische samenleving (nieuwe efficiency operatie) ontstaat een
communicatie’ van burgers en bedrijven. nieuwe uitdaging. Alleen door vergaande automatisering
• Open data: het openstellen van EL&I-registers voor van zowel gegevenslevering door de ondernemer als de
andere overheden én de samenleving (burgers en gegevensinwinning en uitvoeringsproces van de overheid
bedrijfsleven). zijn deze doelen te halen. Binnen de termijn van de visie
zal dit moeten leiden tot elektronische gegevensuitwisse-
2 Kleinere overheid ling tussen ondernemer en overheid gebaseerd op (open)
• Realisatie van het EL&I-deel van de krimptaakstelling standaarden met de ondernemer als regisseur van zijn
door ondermeer het: gegevens. De visie biedt een gemeenschappelijk en
- uitfaseren van papieren processen, eerst het inwinnen samenhangend kader dat houvast biedt en richting geeft
van gegevens, maar later ook de terugkoppeling bij de verdere inrichting van de eDienstverlening binnen
richting ondernemer en; EL&I. De onderscheiden doelen worden voorzien van een
- het volledig digitaal afhandelen van processen (zowel globaal invoeringsplan, gericht op de verschillende
het inwinproces als het dienstverleningsproces). ambities die bij de doelen worden genoemd.
Om de visie te operationaliseren biedt technologie, en
3 Efficiënt gebruik binnen en buiten de overheid onze groeiende kennis en vaardigheid om deze toe te
van beschikbare (basis)componenten passen, steeds meer mogelijkheden. Deze mogelijkheden
• standaardisatie van gegevensuitwisseling via zijn vertaald in zogenaamde ‘varianten in dienstverlening’.
gegevenswoordenboeken/taxonomieën in overleg Welke variant op welk moment en voor welk soort
en afstemming met de sector. dienstverlening de meest optimale is, is een afweging die
• Borging van investeringen in generieke producten en beleidsdirecties, uitvoerende organisaties en informatie-
daarop voortbouwen. beleid (cIO) gezamenlijk moeten maken: kortweg
• Hergebruik van bouwstenen binnen én buiten is ‘uitvoeringsmix’. De trend is dat de uitvoeringsmix
uitgangspunt (comply or explain). langzamerhand verschuift naar de meer geavanceerde en
verregaand geautomatiseerde varianten. Deze varianten
stellen nieuwe eisen aan bedrijfsleven en overheid:
samenwerking rond standaarden, governance e.d.
6 E-VIsIE 2011-2015 - RIcHtINg EN stuRINg BEtER E-DIENstVERLENINg
6. Varianten in dienstverlening: Deze tendens is in onderstaand figuur weergegeven.
de uitvoeringsmix
Proces- versus gegevensgebaseerde dienstverlening
De essentie van de huidige dienstverleningspraktijk is dat
deze gebaseerd is op het uitgangspunt dat er tussen
bedrijfsleven en EL&I gegevens worden uitgewisseld.
Er is dus sprake van gegevensgebaseerde dienstverlening.
Hoewel ook in deze vorm van dienstverlening nog valt te
innoveren is het, gegeven de tijdgeest, reëel om te
veronderstellen dat de overheid meer en meer aan de
markt zal en wil overlaten.
Omvang
gegevensinwinning wordt (deels) vervangen door het
outsourcen van overheidsprocessen. Wij noemen dit Tijd
procesgebaseerde dienstverlening. Procesgebaseerde Gegevensgebaseerde dienstverlening
dienstverlening wil zeggen dat niet alleen gebruik gemaakt Procesgebaseerde dienstverlening
wordt van gegevens die reeds in de sector en bij de
ondernemer aanwezig zijn, maar dat tevens de logica die Binnen dit kader zijn er, mede ingegeven door de huidige
de overheid gebruikt om de (voorheen) ingewonnen digitale dienstverleningspraktijk, grofweg 5 varianten
gegevens te behandelen aan de sector beschikbaar wordt denkbaar: de zogenaamde uitvoeringsmix. De essentie
gesteld. Zodat de overheid delen van het proces aan de van deze uitvoeringsmix is niet het streven naar één
sector zelf kan overlaten (of wel transactie aan de bron). optimale situatie. De essentie is dat:
technologische ontwikkelingen bieden een mix van oplossingsrichtingen voor communicatie/
interactie tussen samenleving en overheid. Afhankelijk van beleidsdoelen, beleidsprioriteiten en de
mogelijkheden binnen een sector kunnen beleidsmakers en uitvoerders de gewenste mix van
oplossingsrichting kiezen.
Van papier naar business proces outsourcing
SAMENLEVING SAMENLEVING SAMENLEVING SAMENLEVING SAMENLEVING
Bedrijfs-
PAPIER Bedrijfs-
management management
E-FORMULIEREN systeem systeem
PAPIER
Index Index
OVERHEID OVERHEID OVERHEID OVERHEID OVERHEID
Ontwikkeling in de tijd
In bovenstaand figuur is deze mix weergegeven waarbij
links de traditionele vorm van dienstverlening is weer-
gegeven (gegevensgebaseerde diensten via papier) en
uiterst rechts de meest innovatieve vorm van dienst-
verlening (transacties aan de bon). De vijf varianten
worden daarna kort toegelicht.
7
7. Uitvoeringsvariant 1: papier 1 Papieren formulieren per post
De eerste variant komt overeen met de ‘oude’ wijze van opgestuurd, verwerking en terug-
dienstverlening: van papier naar papier. Daarbij digitaliseert koppeling op papier/post
2 Idem, maar papier door de overheid
de overheid de inkomende papierstroom gedeeltelijk om gedigitaliseerd (datatypisten,
de interne verwerking efficiënter te laten verlopen. scanstraat)
Burger Bedrijf
3 Verwerking in Ict-systemen,
terugkoppeling op papier/post
Papier
Overheid
Uitvoeringsvariant 2: e-formulieren 1 E-formulieren met steeds meer
De tweede variant is gebaseerd op digitalisering van de functionaliteit: vooringevuld, controle,
formulierstroom en beslaat het grootste deel van de huidige geo-functies, terugkoppeling op papier/
post
praktijk. Voorbeelden zijn RLs en egDI. Relaties worden in 2 Idem, maar terugkoppeling dititaal
staat gesteld om hun diensten met EL&I via e-formulieren (e-mail, berichtenbox)
af te wikkelen. Deze variant is vooral gericht op digitalise- 3 start hergebruik gegevens (NHR, gBA)
ring van de gegevens inwinning, de communicatie met de Burger Bedrijf en e-doorlevering (cBs)
relaties is nog niet 100% digitaal omdat berichtgeving
vanuit EL&I aan de relatie voornamelijk via traditionele
kanalen verloopt. Deze variant kan worden doorontwik-
keld door ook de berichtgeving naar de relatie verder te
@
digitaliseren.
E-formulieren
Overheid
8 E-VIsIE 2011-2015 - RIcHtINg EN stuRINg BEtER E-DIENstVERLENINg
8. Uitvoeringsvariant 3: systeemkoppeling 1 systeem koppeling via e-berichten
via e-berichten 2 standaardisatie belangrijk
De derde variant is gebaseerd op publiek-private proces- en - structuur: overlegfora
- Open standaards/taxonomie
applicatieintegratie. In dit geval wordt via elektronische - governance/financiering
berichten (e-berichten) informatie uitgewisseld tussen 3 Ondernemer regisseur over zijn
Burger Bedrijf
(bedrijfsmanagement)systemen. Idee hierachter is dat gegevens:
gegevens bij de bron worden verkregen De ondernemer - gegevensuitwisseling met derden
voert daarbij de regie over de verstrekking van zijn - terugkoppeling via digitale
certificaten (vergunningen,
gegevens: wil hij ze wel verstrekken en zo ja aan wie. beschikkingen) en berichten
De overheid slaat in deze situatie de verkregen gegevens 4 Pro-actieve dienstverlening mogelijk:
nog steeds op in haar eigen domein. Indien relevant kan overheid kent actuele gegevens van
de ondernemer gegevens uit de overheidsregisters via een de ondernemer
e-Bericht ophalen voor hergebruik in zijn bedrijfsmanage- 5 Hergebruik gegevens binnen de
Bedrijfs Management overheid: van andere partijen (NHR,
mentsysteem (b.v. perceelsgegevens). In de praktijk wordt Systeem gBA e.d.) en e-doorlevering (cBs)
dit principe min of meer al toegepast bij de uitwisseling 6 Rule-based back-office mogelijk en
van perceelsgegevens (geoBoer) en het elektronisch ‘verwachting’ van de relatie
Visserij logboek.
Overheid
Uitvoeringsvariant 4: indexatie gegevens 1 systeem koppeling via e-berichten
bij de bron 2 standaardisatie belangrijk
De kern van de vierde variant gaat uit van éénmalige opslag - structuur: overlegfora
- Open standaards/taxonomie
aan de bron, meervoudig gebruik. Net als in de vorige situatie - governance/financiering
is de ondernemer regisseur van de gegevens verstrekking. 3 Ondernemer regisseur over zijn
Het grote verschil is echter dat gegevens in deze variant in gegevens:
beginsel alleen worden ‘ingezien’ wanneer nodig en niet Burger Bedrijf - gegevensuitwisseling met derden
binnen het overheidsdomein worden opgeslagen. - terugkoppeling via digitale
certificaten (vergunningen,
Belangrijk in deze variant is de (lange termijn) kwaliteit van beschikkingen)
de gegevensbron in termen van continuïteit, beschikbaar- 4 Pro-actieve dienstverlening mogelijk:
heid, authenticiteit en integriteit. De bron hoeft niet perse overheid kent actuele gegevens van
het bedrijfssysteem van de relatie zelf te zijn maar kan ook de ondernemer
een (of meerdere) door de relatie aangewezen derde 5 Hergebruik gegevens en doorlevering
binnen overheid blijft mogelijk
partij(-en) zijn. De overheid stelt eisen aan de kwaliteit van
de gegevensbronnen. Bedrijfs Management
Systeem
Index
9
9. Uitvoeringsvariant 5: (trans)actie bij de bron 1 Ondernemer / marktpartij voert
De vijfde variant gaat uit van het principe transactie bij de (delen van) uitvoeringsproces EL&I uit
bron. Daar waar in de vorige varianten de nadruk ligt op 2 toezicht op uitvoering
3 Resultaat proces via systeemkoppe-
het uitwisselen van gegevens wordt in deze variant de ling middels e-berichten naar EL&I
dimensie ‘proces’ toegevoegd. Het idee daarbij is dat de 4 standaardisatie belangrijk
Burger Bedrijf
ondernemer niet alleen over zijn gegevens beschikt maar - structuur: overlegfora
tevens de logica kent waartegen EL&I beoordeelt of hij - Open standaards/taxonomie
voldoet aan de wettelijke regelingen (voor subsidies, - governance/financiering
5 Ondernemer regisseur over zijn
vergunningen, etc.). De ondernemer is daarmee in staat gegevens:
om te beoordelen waarvoor hij in aanmerking komt of dat - gegevensuitwisseling met derden
hij bepaalde regels aan het overtreden is. Ook deze variant - terugkoppeling via digitale
is feitelijk al in gebruik. De toezicht op controle arrange- certificaten (vergunningen,
menten zijn daar een goed voorbeeld van. beschikkingen)
6 Hergebruik gegevens en doorlevering
binnen overheid blijft mogelijk
Index
Gedegen afweging
In de keuze voor een uitvoeringsmix dient in elk geval mee
genomen te worden dat ook in de digitale wereld er early
adapters, volgers en achterblijvers zijn. De keuze voor
variant 5 betekent niet dat daarmee variant 1 niet meer
hoeft te worden onderhouden en doorontwikkeld. Immers
niet alle relaties zullen in staat zijn om aan de eisen van
variant 5 te voldoen. Een gedegen afweging van de inzet
van een uitvoeringsvariant of mix van varianten is daarom
op zijn plaats.
Altijd geldt dat ieder volgend scenario zich kenmerkt door:
• Initiële kostentoename
- Investeringen in nieuwe technologie en in
mensen, nieuwe kanalen.
• Afnemende kosten
- Bij toenemend gebruik;
- Vervangen en uitfaseren andere varianten.
• Afnemende flexibiliteit
- Ondersteunende Ict complexer en (dus)
lastiger te wijzigen;
- gegevens moeten wel beschikbaar zijn in de samen-
leving: stelt eisen aan beleidsproces.
10 E-VIsIE 2011-2015 - RIcHtINg EN stuRINg BEtER E-DIENstVERLENINg
10. Programma Digitale Dienstverlening
Het programma Digitale Dienstverlening van het
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw &
Innovatie (EL&I) optimaliseert de eDienstverlening
voor ondernemers. Om dit te bereiken ontwikkelt het
programma voorzieningen die het online zakendoen
met de overheid vergemakkelijken. Het uiteindelijke
doel van het programma is klantgerichter en efficiën-
ter werken op het gebied van subsidieverstrekking,
vergunningverlening, e-registratie en basisregistratie,
zowel binnen EL&I als overheidsbreed.
Volg de ontwikkelingen in het programma via
blog of twitter: ddvprogramma.posterous.com –
twitter.com/ddvprogramma.
Colofon
Deze brochure is een uitgave van:
Ministerie van Economische Zaken,
Landbouw en Innovatie
Programma Digitale Dienstverlening
Bezoekadres
Postbus 20401 | 2500 EK | Den Haag
t 070 378 67 50 | E ddv@minlnv.nl
Meer informatie
Voor meer informatie over de e-Visie 2011-2015 en
het programma Digitale Dienstverlening kunt u contact
opnemen met 070 378 67 50 of ddv@minlnv.nl.
Tekst
Hans van der Burght, tony Nolde, Marleen Peters,
gijs van schouwenburg en Henk Vroemen
Oplage
30 exemplaren
Augustus 2011