9. Middelen: effecten
Downer Upper Tripper
Bewustzijnsverdovend Bewustzijnsstimulerend Waarnemingsveranderend
• gevoelens worden gedempt • maakt gebruiker meer alert • stemming en waarneming
veranderen
• gebruiker voelt zich • stof geeft een energieker
ontspannen gevoel • gebruiker ervaart zichzelf
en de wereld om hem/haar
• bewustzijnsverlagende • gebruiker heeft minder last heen anders
werking van vermoeidheid
• gebruiker ziet, hoort of
• stof heeft kalmerende • gevoel van slaap wordt voelt ‘de dingen’ anders
werking onderdrukt dan ze in werkelijkheid zijn
• ‘roes’effect • hongergevoel neemt af
11. Downers
Alcohol
• Verdovend effect op de hersenen
• Effect van alcohol is o.a. afhankelijk van:
hoeveelheid lichaamsvocht
geslacht
maagvulling
lichamelijke conditie
• Invloed op ontwikkeling van de hersenen en jong starten verhoogt kans
op verslaving op latere leeftijd
• Tussen 2003 en 2011 is alcoholgebruik en ‘binge drinking’ onder
scholieren gedaald
12. Downers
1-3 glazen 3-7 glazen 7-15 glazen 15-20 glazen 20-25+ glazen
(0-0,5 (0,5-1,5
Alcohol: effecten (1,5-3 (3-4 promille) (4+ promille)
promille) promille) promille)
Ontspannen - Aangeschoten - Zat - dronken Laveloos Knock-out
ontremd – tipsy
vrolijk Eerder Zintuigen Ademhaling en
Stemming en genoemde verdoven en polsslag
Pols en gedrag effecten warrig en vertragen zo
ademhaling veranderen versterken. afwezig; wat sterk dat men
sneller. duidelijk. Overdreven men hoort en in coma kan
Warm gevoel. Zelfoverschatting emotioneel en ziet dringt raken en zelfs
Smaak, reuk Geheugen, zelfkritiek nauwelijks doodgaan: de
en zicht gaan reactiesnelheid verdwijnt. door. ademhaling
achteruit. en coördinatie Rood stopt of men
Eetlust neemt verminderen en opgezwollen krijgt een
toe en men het beoordelen gezicht en hartstilstand.
moet vaker van situaties vergrote
plassen. gaat moeilijker. pupillen.
Tunnelvisie. Misselijkheid
en braken.
15. Downers
Heroïne
• Gemaakt uit opium
• Versneden met paracetamol en/of caffeïne
gebruikt
• Spuiten of chinezen
- Heroïnegebruik lijkt na jarenlange lichte daling
gestabiliseerd. Onder cliënten zijn weinig
mensen jonger dan 30 jaar.
17. Downers
Heroïne
Risico’s bij langdurig gebruik:
• Overdosis en ademstilstand
• Infecties
• Obstipatie
• Effecten van ongezonde leefwijze:
ondervoeding, ziektes
Je zit er niet na één keer al aan vast, tolerantie
treedt wel snel op
18. Downers
Opiaten; behandeling
• Methadon
bij afkicken
als vervangingsbehandeling
• Afkicken onder narcose (icm Naltrexon)
• Afkicken met ondersteuning
• Spuiten ruilen
• Gebruiksruimten
• Medisch voorgeschreven heroïne
22. Downers
Cannabis
• Tussen 2007 en 2011 is gebruik stabiel
• Gebruik onder NL volwassenen valt samen met EU
• Gebruik onder 15-16 jarigen in NL is twee keer hoger dan EU
• Werkzame stof is voornamelijk THC
• THC-gehalte is sinds 2004 niet verder gestegen (in 2005 licht gedaald,
nu stabiel)
23. Downers
Cannabis: effecten
Rode ogen
Versnelde hartslag
Warme/koude handen/voeten
Droge mond
Slappe spieren
Vreetkick
Lachkick
Slaperigheid
Versterkte stemming
Intensere beleving kleuren en muziek
Verandering beleving ruimte en tijd
Verhoogde fantasie
Stoornis van het korte-termijngeheugen (reversibel)
24. Downers
GHB
• Vloeistof of poeder
• Zelf te maken met o.a. gootsteenontstopper
• Erg moeilijk te doseren
• Laatste jaren heeft gebruik van GHB zich wat verlegd van uitgaande
jeugd in de Randstad naar jongeren op het platteland die het ook buiten
het uitgaansleven consumeren
27. Uppers
Amfetaminen
• Speed, pep
• Meestal poeder, soms pil
• Wordt meestal gesnoven of geslikt
• Kan ook worden gespoten
• Rechtsdraaiende dexamfetamine bij therapieresistente ADHD
28. Uppers
Amfetaminen: effecten
• Toename energie en alertheid
• Toename zelfvertrouwen
• Onderdrukt vermoeidheid
• Onderdrukt eetlust
• Verhoogt hartslag en bloeddruk
• Vlotter praten
• Motorische onrust
• Verwijde pupillen
• Droge mond
• Houdt ongeveer 4 tot 8 uur aan
29. Uppers
Amfetaminen: risico’s
• Hart- en vaatziekten, hartritmestoornissen
• Kater: slapeloosheid, depressieve gevoelens
• Uitputting
• Schade aan tanden
• Schade aan neus
• Hersenschade
• Oververhitting
30. Uppers
Cocaïne
• Wit poeder (cocaïnehydrochloride)
• Cocabladeren in Zuid-Amerika
• Poeder opgelost in natriumbicarbonaat of
ammonia: base, crack, schone coke, wit, rock
• Snuiven
• Injecteren (opgelost in water)
• Basen (roken met een pijpje)
• Chinezen (inhaleren van rook na verhitting)
• Roken
• Lichamelijk niet snel verslavend
• Over de jaren is het gehalte cocaïne in cocaïnepoeders licht gedaald
terwijl de prijs de laatste jaren is gestegen
31. Uppers
Cocaïne: effecten
• Verminderde eetlust
• Energie neemt toe
• Seksueel stimulerend
• Ademhaling, hartslag en bloeddruk gaan omhoog
• Tijdelijke toename spierkracht en
uithoudingsvermogen
• Lichaamstemperatuur gaat omhoog
• Laxerend
• Opgewekte, euforische stemming
• Heldere gedachtengang
• Zelfverzekerdheid
• Agressiviteit
32. Uppers
Cocaïne: risico’s
• Crash na gebruik (depressieve gevoelens)
• Leegheid, katterigheid
• Risico voor mensen met zwak hart
• Overmoed, irritatie, agressiviteit
• Beschadigde neus
• Uitputting
• Waanvoorstellingen
• Verminderde eetlust
• Roken van crack: aantasting van de longen
33. Uppers
XTC
• Werkzame stof: MDMA
• Dosis MDMA verschilt
• Pillen, capsules en poeders
• Partydrug
• Vrijwel niet lichamelijk verslavend, na veelvuldig gebruik wel wat
tolerantie
- Gehalte MDMA in XTC-pillen is tussen 2009 en 2011 fors gestegen
- In 2009 waren er twee keer zoveel XTC- als amfetamine-gebruikers
34. Uppers
XTC: effecten
• Stimulerend
• Bewustzijnsveranderend
• Empathisch
• Verwijde pupillen
• Verhoogde hartslag en lichaamstemperatuur
• Stijf gevoel in de kaken
• Verlies van eetlust
• Droge mond, droge keel
• Misselijkheid, coordinatieproblemen paniek
35. Uppers
XTC: risico’s
• Crash na gebruik
• Hersenbeschadiging
• Geheugen- en concentratieproblemen
• Angsten, psychoses
• Schade aan nieren en lever
36. Uppers
Khat
• Qat, quat, chat, catha, tschat, miraa
• Twijgjes
• Werkzame stof: cathinon
• Ligt qua sterkte tussen cafeïne en amfetamine
• Thee van gedroogde bladeren
• Kauwen van verse bladeren
• Jemen, Ethiopië, Somalië, Djibouti
37. Uppers
Khat: effecten
• Toename energie en alertheid
• Milde euforie en opwinding
• Toenemende zin om te praten (qat-sessies)
• Onderdrukt honger en vermoeidheid
• Verhoogt bloeddruk en hartslag licht
• Droge mond
38. Uppers
Khat: risico’s
• Hartklachten
• Slapeloosheid en ondervoeding
• Maag- en darmklachten
• Depressieve gevoelend en stemmingswisselingen
• Psychotische reacties en hallucinaties
39. Trippers
Paddo’s
• Populaire naam voor paddestoelen die bewustzijn
beïnvloeden
• Werkzame stoffen: psilocybine en psilocine
• Thee
• Eten
41. Trippers
Paddo’s: risico’s
• Bad trip: verwarring, onrust, irritatie, angst,
hallucinaties, achtervolgingswaan, depressie, angst
er nooit meer uit te komen
• Lastig te doseren
• Flashbacks
• Giftig?
• Verkeer
• Lichamelijk en geestelijk niet verslavend
42. Trippers
LSD
• Papertrips
• Kleine tabletjes
• Gelatinevierkantjes
• Visuele hallucinaties
• Gevoelens worden versterkt
• Vervormen beleving van tijd en ruimte
• Wijde pupillen
• Misselijkheid
• Houdt 8-12 uur aan
43. Trippers
LSD: risico’s
• Bad trip, flippen
• Flashbacks
• Aangetast beoordelingsvermogen
• Niet of nauwelijks verslaving
44. Trippers
Ketamine
• Narcosemiddel bij diergeneeskundige operaties en in
ambulances bij behandeling van pijn
• Meestal als poeder, soms vloeistof
• Snuiven of injecteren
46. Trippers
Ketamine: risico’s
• Pijn wordt niet gevoeld verwondingen
• Overgeven
• Coma
• Bad trip
• Geheugenproblemen
• Psychosen
• Geestelijke afhankelijk en tolerantie
47. Trends in gebruik
- Steeds lagere begin leeftijd (en langere doorloop)
- Toenemend aantal genotmiddelen in de handel
- Poly-middelen gebruik stijgt
- Stijging binge gebruik
- Nieuwe verslavingen (GHB) worden beperkt zichtbaar
BRON:
Trimbos 2007
52. Redenen en motieven van gebruik
omgevings redenen om te beginnen • nieuwsgierigheid
factoren • erbij willen horen
• positieve houding drugsgebruik
middel
factoren
persoonlijke
factoren redenen om er mee door
te gaan RISICO
positieve redenen negatieve redenen
• ontspanning • zonder drugs niet meer kunnen ontspannen
• gezelligheid • zonder drugs niet meer kunnen slapen
• roes • lekkerder in mijn vel
• zelfmedicatie
54. Verslaving
- Misbruik van middel in combinatie met
verslavingskenmerken
- Lichamelijke afhankelijkheid
- Controleverlies
- Gewenning
- Onthoudingsverschijnselen
- Geestelijke afhankelijkheid
- Craving/zucht
- Verslavingsgedrag
55. Essentie van verslaving
- Dwangmatig zoeken en gebruiken van een
middel
- Controleverlies over de hoeveelheid en/of de
frequentie van gebruik
- Onthoudingsverschijnselen als men niet
gebruikt
56. Verslaving
Verslaving is een ziekte, een complex en
progressief psychiatrisch syndroom leidend tot
verlies van autonomie op het gebied van
emotie, denken en handelen.
Afhankelijk van de gebruikte middelen, heeft
het tevens een voortschrijdende aantasting van
de algemene gezondheidstoestand tot gevolg.
Bron:
Van de Wetering en Czyzewski, 2001
57. Classificatie DSM-IV
MISBRUIK AFHANKELIJKHEID
Herhaaldelijk gebruik met Tolerantie
sociaal disfunctioneren
Herhaaldelijk gebruik met Onthoudingsverschijnselen
risicovolle situaties
Voortzetting van gebruik Controleverlies
ondanks negatieve effecten
61. Dubbele diagnose
- Tegelijkertijd voorkomen van een ernstige
psychiatrische stoornis(sen) en
middelenmisbruik of afhankelijkheid
- Middelengebruik beïnvloedt de
psychiatrische stoornis negatief
- Mate van maatschappelijk disfunctioneren
76. Visie op dubbele diagnose
- Dubbele diagnose is eerder regel dan
uitzondering
- Het gaat om chronische, biopsychosociaal
bepaalde stoornissen
- Beide stoornissen zijn primair
- Geïntegreerde behandeling werkt beter dan
parallel of lineair (Drake & Mueser, 2003; Graham, 2004)
IDDT
77. IDDT filosofie
- Geïntegreerde behandeling vanuit één DD deskundig
multidisciplinair team
- Motivatie voor behandeling hoeft niet op voorhand
aanwezig te zijn
- Terugval is een educatief middel
- Vertrouwen, begrip en educatie
- Hoop en perspectief bieden
- Gecontroleerd gebruik van middelen is acceptabel
- Interventies sluiten aan op motivatiefase cliënt
78.
79. En verder…
- ‘moderne’ verslavingen:
Seks, Internet en shopverslaving
- Comazuipen bij jongeren
- Film: hoe werkt het ‘verslaafde’ brein
87. Gameverslaving
- Geen DSM- IV
- Verlies van controle over het gebruik
- Langer en vaker dan voorgenomen
- Steeds belangrijker plaats in het leven
- Negatieve effecten;
huishouden, studie, werk, sociale
contacten, isolement
- Stemmingsverbetering tijdens gebruik
- Onrust, agitatie bij geen gebruik
89. Wat maakt games/www verleidelijk?
- Werkt op beloningssysteem
- Makkelijk toegankelijk
- Relatief goedkoop
- Anoniem
- Voldoet aan behoeften: sociaal
contact, erkenning, controle, status, prestige,
gevoel van competentie
- Vluchten in virtuele wereld
- Copingsstrategie voor omgaan met problemen
90. Omvang internetaansluitingen NL
- 1993: NL start internettoegang particulieren
- 1996: <5% van de NL huishoudens internet
- 2005: 78% van de NL huishoudens internet
- 2011: 94% van de NL huishoudens internet
- Wereldwijd 19% (1,2 miljard mensen)
- Top 5: VS, NL, Canada, Hongkong, Scandinavië
91. Omvang internetgebruik NL
Percentage dagelijks gebruik van internet 2007:
12-25 jaar: 86%
25-45 jaar: 80%
45-65 jaar: 75%
65-75 jaar: 61%
Bron: Comscore, 2007
94. Kenmerken
- Impuls om te shoppen is niet te onderdrukken
- Hunkering/craving spanning loopt op
shoppen spanning daalt
- Ondanks negatieve gevolgen niet kunnen
stoppen met shoppen
- Gaat om rush van het kopen, niet om hebben
- Onrust, spanning als men niet kan shoppen
96. Oorzaken
- Emotionele uitlokkingen
- Laag zelfbeeld, leegte opvullen, gevoel grip
op het leven te verliezen, spanningen
- Uitlokkers:
aanbod, welvaart, reclame, gemak van
betaling, cultuurgebonden?
- Relatie met tekort aan
serotonine, dwangstoornis
- Comorbide stoornissen:
- Stemmingsstoornissen, alcohol/drugs
verslaving, angststoornissen, persoonlijkheidsstoornissen
97. Omvang en behandeling
- VS: 2-8% van de bevolking
- NL? tussen 320.000-1,3 miljoen
- 30% mannen en 70% vrouwen
- Behandeling:
- Onderliggende oorzaak?
- Cognitieve gedragstherapie
- Stemmingstabilisatoren
