Traktate e Bashkimit Europian

1. TRAKTATET E BASHKIMIT EUROPIAN
TIRANA BUSINESS UNIVERSITY
FAKULTETI: ADMINISTRIM BIZNESI
VITI: I
LËNDA: E DREJTË BIZNESI
PUNOI:
Denis Meça Albi Boduri

2. TRAKTATET E BASHKIMIT EUROPIAN
Viti Traktati Komente
1952
Traktati themelues i Komunitetit
Evropian të Karbonit dhe Çelikut
- Themelohet Komuniteti Evropian i
Karbonit dhe Çelikut (ECSC)
1957
Traktati i Romës (njihet edhe si Traktati
i BE-së)
- Themelohet KEE-ja dhe Euratom
- Nënshkruhet Traktati themelues i
Komunitetit Evropian të Energjisë
Atomike,
njëkohësisht më atë themelues të
Komunitetit Ekonomik Evropian
dhe që të dy bashkë njihen si
Traktatet e Romës
1965 Traktati i Bashkimit
- Krijohet një Komision dhe një
Këshill i Vetëm për të tre
Komunitetet Evropiane
1987 Akti Unik Evropian (AUE)
- Bëhen përshtatje më Traktatin e
KE-së me qëllim arritjen e Tregut të
Brendshëm

3. Traktati mbi Bashkimin Evropian (njihet edhe si
Traktati i Mastrihtit)
1993
- Krijohet Bashkimi Evropian
- Traktati i Mastrihtit ndryshoi emrin nga
Komuniteti Ekonomik Evropian në Komunitet
Evropiane.
- Miratohen forma të reja bashkëpunimi midis
qeverive të Shteteve Anëtare mbi politikën e
jashtme dhe të sigurisë dhe në fushën e
“çështjeve të brendshme dhe drejtësisë”.
- Me shtimin e këtij bashkëpunimi ndër-
qeveritar, Traktati i Mastrihtit krijon një
strukturë të re me tre shtylla, si në aspektin
politik edhe ekonomik. Ky është Bashkimi
Evropian (BE).
Traktati i Amsterdamit
1999
- Ndryshohen dhe rinumërtohen traktatet e BE-së dhe
të KE-së

4. Traktati i Nicës
2003
- Pas zgjerimit në 25 Shtete Anëtare, reformohen
institucionet me qëllim që Bashkimi të mund të
funksionojë në mënyrë eficiente.
- Traktati i Nicës, Traktati i Bashkimit Evropian
dhe Traktati i Romës bashkohen në një
instrument të vetëm të konsoliduar.
Traktati i Lisbonës
2007
- Ky traktat e bën BE-në:
Më eficiente: procese më të thjeshta, president i
përhershëm i Këshillit
Më demokratike: rol më të përforcuar për
Parlamentin Evropian dhe parlamentet kombëtare,
“Iniciativa e Qytetarëve”,
Kapitulli i të Drejtave Themelore
Më transparente: qartëson rolet përkatëse, akses
publik më të gjerë në dokumentacion dhe në takime
Më të bashkuar në arenën botërore: Përfaqësuesi i
Lartë për Politikën e Jashtme
Më të sigurt: Mundësi të reja për të luftuar
terrorizmin, ndryshimet klimaterike, dhe sigurimin
e energjisë

5. Traktati i Mastrihtit - 1992
 Traktati i Mastrihtit njihet më shumë
si Traktati i Bashkimit Europian, pasi me
të, nisi rruga që do të çonte në vitin 2002
në hyrjen në qarkullim të monedhës së
përbashkët europiane, Euro.
 Traktati i Mastrihtit nuk është i
rëndësishëm vetëm sepse shënon hapin e
parë konkret drejt Bashkimit Ekonomik
dhe Monetar, por sepse nëpërmjet tij u
kalua në Komunitetin Europian dhe në
Bashkimin Europian, u përforcua
bashkëpunimi mes shteteve anëtare në
fushën e politikës së jashtme dhe arrihet në
konceptin e qytetarit europian.
 Traktati i Mastrihtit u firmos zyrtarisht nga
ministrat e Punëve të Jashtme të vendeve
anëtare, në 7 shkurt 1992
 Me hyrjen e tij në fuqi më 1 nëntor 1993, u
krijua Bashkimi Evropian me 12 vende
anëtare të Komunitetit, të cilat ishin:
Belgjika, Danimarka, Franca, Greqia,
Gjermania, Holanda, Irlanda, Italia,
Luksmeburgu, Mbretëria e Bashkuar,
Portugalia dhe Spanja. Numri i anëtarëve
do të shkonte në 15 në vitin 1995.
 Në tërësinë e tij, Traktai i Maastrihtit mund
të përmblidhet në tri elementë kryesore ose
tri shtylla
 - Së pari, veshja e Komunitetit europian (i
cili zëvendësoi Komunitetin Ekonomik
Europian), me kompetenca të gjera
mbikombëtare;
- Së dyti, bashkëpunimi në fushën e një
politike të përbashkët të jashtme dhe të
sigurisë;
- Së treti, bashkëpunimi në fushën e
marrëdhënieve të brendshme dhe të
drejtësisë.

6. Traktati i Amsterdamit - 1997 Në Amsterdam, më 16-17 qershor 1997,
kryetarët e shteteve dhe të qeverive të 15
vendeve të Bashkimit Europian arritën në
një marrëveshje politike për një traktat të ri
për Europën, Traktatin e Amsterdamit
 Ai afirmoi parimet e lirisë, të demokracisë
dhe të respektit të të drejtave të njeriut
 Ai mbetet një traktat shumë i rëndësishëm,
pasi forcoi objektivat e arritura nga
traktatet e tjera dhe, megjithëse jo në
mënyrën që pritej, hodhi hapat për një
bashkëpunim më të fuqishëm në nivel
europian.
 Traktati i Amsterdamit përcaktoi katër
objektiva kryesore.
1. Punësimi dhe qytetari në zemër të
bashkimit europian.
2. Qarkullimi i lirë dhe siguria.
3. Drejt një politikë të jashtme dhe të
sigurisë të përbashkët.
4. Reforma e institucioneve europiane para
zgjerimit.
 Ai rishikoi pjesërisht sistemin e
vendimmarrjes në këto drejtime:
 forcoi në mënyrë të konsiderueshmë
pjesëmarrjen e Parlamentit europian në
procedurat legjislative të BE-së, nëpërmjet
përgjithësimit dhe thjeshtësimit të
procedurave të "bashkë-vendimmarrjes".
Parlamenti europian dhe Këshilli i
ministrave të BE-së i marrin vendimet së
bashku dhe janë të barabarë këtë proces
vendmmarrje për shumicën e akteve ligjore
e kryesisht ato që lidhen me qytetarin:
punësimi, shëndeti, qarkullimi i lirë,
kërkimet, mjedisi, barazia në shpërblim
etj..
 në gjirin e Këshillit, unanimiteti kërkohet
vetëm për çështjet kushtetuese dhe temat e
ndjeshme si për shembull fiskaliteti, dhe
kuadri rregullator për emigracionin dhe
viza për 5 vjet.

7. Traktati i Nicës - 2001
 Traktati i Nicës si dokument, i parapriu zgjerimit të Bashkimit Europian dhe si i
tillë ai u fokusua në ato çështje, që kanë të bëjnë me sigurimin e mirëfunksionimit
institucional, në momentin e hyrjes së anëtarëve të rinj, pra në momentin kur
Bashkimi Europian do të numërojë 30 anëtarë. Nga kjo pikëpamje, Traktati i Nicës
përqëndrohet kryesisht në reformën institucionale, të orientuar në tri drejtime
kryesore:
- procedurat e vendimmarrjes në gjirin e Këshillit,
- përbërja dhe funksionimi i institucioneve europiane,
- forcimi i bashkëpunimit.
 Dy drejtimet e para lidhen me tre shtyllat e Bashkimit Europian. Veç këtyre
çështjeve themelore, u trajtuan edhe probleme me natyrë institucionale si për
shembull: thjeshtësimi i traktateve, përcaktimi i kompetencave, integrimi në Kartën
e të Drejtave Themelore dhe roli i parlamenteve kombëtare.
 Traktati i Nicës u nënshkrua nga ministrat e punëve të jashtme të vendeve anëtare
më 26 shkurt 2001, ndërkohë që ratifikimi i tij, në vende të ndryshme u realizua ose
nëpërmjet miratimit në parlament, ose me referendum. Si rrjedhojë e këtij procesi,
Traktati hyri në fuqi më 1 shkurt 2003.

8. Traktati i Lisbonës - 2007
 Traktati i Lisbonës (i njohur fillimisht si
Traktati i Reformës) është një
marrëveshje ndërkombëtare e cila
ndryshon dy traktatet të cilat formojnë
bazën kushtetuese te Bashkimit Evropian
(BE). Traktati i Lisbonës u nënshkrua
nga shtetet anëtare të BE-së më 13
dhjetor 2007, dhe hyri në fuqi më 1
dhjetor 2009. Ajo ndryshoi Traktatin e
Mastrihtit (1993), i cili gjithashtu është i
njohur si Traktati në Bashkimin
Evropian, si dhe të Traktatit të Romës
(1958), i cili gjithashtu është i njohur si
Traktati themelues të Komunitetit
Europian (TEEC) në Lisbonë, Traktati i
Romës u riemërua në Traktatin për
Funksionimin e Bashkimit Evropian
(TFEU).
 Qëllimi i deklaruar i traktatit ishte për të
"përfunduar procesin e filluar nga Traktati i
Amsterdamit [1997] dhe me Traktatin e
Nicës [2001] me qëllim rritjen e efikasitetit
dhe legjitimitetit demokratik të Bashkimit
dhe për përmirësimin e koherencës së saj
veprim
 Afati kohor për traktatin:
 • 21-23 qershor 2007: Takimi i Këshillit
Evropian në Bruksel, mandati për
Konferencën Ndërqeveritare (IGC)
 • 23 korrik 2007: IGC në Lisbonë, teksti i
Traktatit të Reformës
 • 07-08 shtator 2007: Takimi i ministrave
të jashtëm
 • 18-19 tetor 2007: Këshilli Evropian në
Lisbonë, marrëveshja përfundimtare mbi
Traktatin e Reformës
 • 13 dhjetor 2007: Nënshkrimi në Lisbonë
 • 1 Janar 2009: Data e planifikuar e hyrjes
në fuqi