1. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
GELIŞIM PSIKOLOJISI Biiişsel (Zihınsel) Gelişim
"Biliş" (Cognition) terimi dünyamızı öğrenmeyi ve anlamayı içeren zihinsel faaliyetler anlamına gelir.
Yaklaşık olarak biliş kelimesi "düşünme" ile eş anlamlıdır. Çocuklar yetişkinler gibi düşünemezler. Bir
başka deyişle çocuklar yetişkinlerden daha ilkel bir düşünme örüntüsü gösteren küçük yetişkinler değildir.
Kendilerine özgü bir dünya görüşleri vardır. Duruma bu yönden bakmak çocuğun dünyasını anlamamız
bakımından çok önemlidir. (Morgan, s.60)
Bir olaya birden fazla yaklaşım ya da o olayı ele alış
yolları vardır. Aynı durum insan gelişimini.__
incelemede de geçerlidir. Gelişim konusunda ■§
İsviçreli Psikolog ve filozof Jean Piaget'in kuramı £
çağımızda da geçerliliğini korumakta ve yaygın E
olarak kulianılmaktadır. (Morgan, s.60) |
Bireyin, çevresindeki dünyayı anlama ve Şjjjj
öğrenmesini sağlayan, aktif zihinsel faaliyetlerdeki -g
gelişime bilişsel gelîşim denir. Bilişsel gelişim, jjj
bebeklikten yetişkinliğe kadar, bireyin çevreyi, 'g
:
dünyayı anlama yollarının daha kompleks ve etkili E
hale gelmesi sürecidir. (Senemoğlu, 2004) >
BilgiNotuj
Biliş; düşünme, öğrenme ve hatırlama süreçlerine
denir.
Bilişsel Gelişim, yaşla birlikte bu süreçlerde
meydana gelen değişimlerdir.
Piaget dışında, Heinz Wemer ve Jerome Bruner'in kuramları bilginin veya bilişsel gelişimin kazanılması
sürecinde bazı temel kabulleri içerir. Bu kabuller şunlardır;
1.Bilai edinme süreci tepkide bulunabilen bir
çevre ortamında aktif öğrenmeyi içerir.
2.Gelişimi büyük ölçüde çevredeki
uyaranlarla ilişkili ilkel, refleks tepkiler, bu
tepkilerin gelişerek temsil edilişi ve
soyutlanması takip eder.

2. Gelişim bir sonraki aşamayı destekleyen ve takip eden hiyerarşik aşamalarla gerçekleşirken, aynı
zamanda bir önceki aşamalarla da bağlantılı bir süreçtir. Davranışın biyolojik temelleri vardır ve bu
durum uygun çevre uyarısına maruz kaimadıkça ortaya çıkmaz.
flilgi Notu /
Bilişsel gelişim alanında Piaget, Bruner, Gagne ve Vygotski'nin çalışmaları bulunmaktadır.
PİAGET'NİN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI
Piaget, bilişsel gelişimde, olgunlaşma ile öğrenmenin etkileşiminin önemini vurgular. Çocuklar,
geçirdikleri yaşantının biyolojik olgunlaşma düzeyleri ile girdiği karmaşık bir etkileşim sonucunda,
çevrelerinde olup bitenlere anlamlar yüklerler. Başka bir anlatımla bir çocuğun olayları ya da durumları
açıklama biçimi, izinde bulunduğu bilişsel gelişim dönemine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. (Erden,
Akman, 2005)
Piaget'ye göre bilişsel gelişimin temel kavramları
•Şema oluşturma
•Özümseme
•Uyum sağlama
•Organize etme
•Uzlaşma / Dengeleme
1. Şema
Doğumdan itibaren çocukların dünyayı anlamak ve keşfetmek için yaptığı deneyler (girişimler) sonucunda,
fiziksel ve sosyal dünyanın nasıl işlediğine dair oluşturdukları kuramlara şema adı verilir.
2. Özümseme
Çocuğun, yeni bir nesneyle/olayla karşılaştığında bu

3. -GELİŞİM PSİKOLOJİSL
yeni nesneyi/olayı daha önce edindiği paylaşımıyla yeni şemaların kazanılmasıdır.
şemayı/şemaları kullanarak yani yeni nesneyi/olayı (Örneğin kelebeğe "kelebek" demek.)
daha önce edindiği şemalar içinde şekillendirerek
açıklamaya çalışmasıdır. 3. Olgunlaşma
3. Uyum Sağlama / Düzenleme / Uyumsama Bazı bilişsel süreçlerin fiziksel yeterliliklerin
artmasına bağlı olarak gelişmesidir. Dil öğrenme
Karşılaşılan yeni durum daha önceki şemaların gibi. Örneğin, yeterli fiziksel olgunlaşma meydana
kullanılmasıyla açıklanamadığında çocuğun, daha gelmeden dil gelişimi gerçekleştirilemez. Fiziksel
önce edindiği şemayı değiştirerek yeni bir şema olarak olgunlaşma, özellikle merkezi sinir sisteminin
oluşturmasına uyum sağlama adı verilir. olgunlaşmasıyla ilişkilidir.
4. Organize Etme / Örgütleme
4. Dengeleme
İlk kez karşılaşılan her durum bireyin içinde var olan Olgunlaşma, tecrübe ve sosyalleşme süreçlerini bir
bilişsel dengeyi bozar ancak özümseme —► uyum araya getirerek zihinsel yapıyı inşa etmektir.
sağlama süreciyle bu denge yeniden kurulur. Uyum Yukarıdaki üç sürece eşlik eden bir süreç olarak,
sağlama sürecinden sonra yeni edinilen her şema insan düşüncesinde doğuştan varolan, çevre
daha önceki şemalar (davranışlar) arasına alınarak ilişkilerinde ve kendi içinde gittikçe daha dengeli,
tüm yapının yeniden düzenlenmesine organize ayrıntılı ve tutarlı olma eğilimidir.
etme adı verilir.
5. Uzlaşma PİAGETYE GÖRE BİLİŞSEL GELİŞİM
DÖNEMLERİ
Şema^özümseme—>uyum—»organize etme süreci
ile birey sürekli olarak bilişsel dengesini korur veya A) DUYUSAL HAREKET DÖNEMİ (0-2 YAŞ)
bozulan dengeyi yeniden düzenler. Buna bağlı
olarak da sosyal ve fiziksel çevreyle yani yaşamla Bu dönemdeki Sensory-Motor bilişsel faaliyetler,
denge/uyum içinde kalmaya çalışır. Buna uzlaşma duyumlar vasıtasıyla gerçekleşen anlık yaşantılara
adı verilir. dayanır. Refleksler bu dönemin temel karakteristiğini
teşkil eder. Hareketler, yoklama ve beş duyu asıl
Jean Piaget'ye göre zihinsel ya da bilişsel süreçler bilgi kaynaklarıdır. Çevredekileri görüp hissetmekle
çocuğun dünyayı anlamasını sağlar. Ona göre beraber, onları kategori halinde toplayamaz.
zihinsel gelişim birbiriyle ilişkili dört faktörden Tepkiler, içinde bulunulan şartlara göre belirlenir.
etkilenir: Her yaşantı çocuk için yepyenidir. Bu dönemde
1.Olgunlaşma şemalar oluşmaya başlar. İlk şema emmeyle, sonra
yakalama ile yeni bir şema oluşur. Şemalar her yeni
2.Tecrübe/Deneyim objeye veya duruma uygulanır. Her şeyi emmeye
3.Sosyal etkileşim kültürel aktarım veya yakalamaya çalışır.
4.Dengeleme Özellikleri
I- Nesne kalıcılığı / sürekliliği: Nesne kalıcılığı, algı
1. Deneyim / Yaşantı
alanına girmeyen nesnelerin varlıklarını
Çocukların sosyal ve fiziksel çevreyle (yaşamla) sürdürdüklerinin farkında olmayı ifade eder. Bir
gerçekleştirdikleri her türlü etkileşim ve yaşantılardır nesne algılanmadığı sürece yoktur. Bebekler
(yakalama, hareket etme, somut objeler hakkında yaklaşık bir yaşa kadar gözünün önünde kaldırılan
düşünme ve onlarla ilgili süreçler doğrultusunda bir nesneyi arama çabasına girmezler.
düşünme vb.)
II- Döngüsel Tepkiler: Çocuğun belirli türdeki
hareketleri tekrarlaması döngüsel tepkiler olarak
2. Sosyal Etkileşim tanımlanır.
İçinde yaşanılan toplumun ve kültürün (arkadaş, aile a) Birinci Döngüsel Tepkiler (0-4 ay): Çocuğun
vb.) herhangi bir durum hakkındaki bilgisinin parmak emmesi.

4. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
b)Ikinci Döngüsel Tepkiler (4-10 ay): Bedenin »Ben-merkezci düşünce (herhangi bir konuda
dışındaki nesnelerle hareketleri tekrarlaması. başkalarının bakış açısından olaylara
Örneğin yatağında ayağını sallarken karyolasının bakamama, kendisini başkalarının yerinme
ses çıkarmaya başladığını fark eden bir bebeğin, koyamaması. Mesela telefon konuşmasında bir
aynı sesi çıkarmak için ayağını yeniden sallaması. çocuğun karşısındaki kişiye "baak, annem bana
c)Üçüncü Döngüsel Tepkiler (12-18 ay): Vücut
yeni elbise aldı" demesi. (Dünyanın merkezinde
dışında araçlarla davranışlarını tekrarlaması. kendisi varmış gibi algılama.)
Örneğin, bir çubukla istediği oyuncakları almayı »Animizm; Canlı ve cansız nesneler arasında
denemesi. ayrım yapamama; sihirli-majik- düşünce. (taşlar
III- Model alma ve taklit etme kökenli yaşıyor, lokomotifler canlıdır, ağaçlar
davranışların ortaya çıkması: Başlangıçta sadece düşünebilir, cam elimi acıttı, ağaç yapraklarını
görebildiği hareketleri taklit eder. Çocuğun görmüş aşağıya ittiği için yapraklar düşüyor, vb.)
olduğu bir olayı olay ortadan kalktıktan sonra
tekrarlamasına ertelenmiş taklit adı verilir.
Ertelenmiş taklit olayların akılda tutulduğunun bir
göstergesidir.
IV-İnsanlarla sosyal etkileşimlere girme
V-Sembolik düşünceye hazırlık (Henüz sembolik
düşünce yok)
VI- Tutarak, hareket ettlrerek gözleyerek ~
öğrenme |
UJ
VII- Yaşantıya dayalı öğrenme daha etkili .~
LU
Animizm: Canlı ve cansız nesneler arasında
VIII-Hedefe yönelik davranışların oluşması. s ayrım yapamama.
m
B) İŞLEM ÖNCESİ DÖNEM /2-7 YAŞ » Kolektif Monolog: Karşısındakini dinlemeden,
onun kendisini dinlediğini varsayarak konuşma.
UJ
İşlem öncesi dönem kendi içinde sembolik dönem s »Paralel Oyun: Diğer çocuklarla yan yana
(2-4 yaş) ve sezgisel dönem (5-7 yaş) olmak üzere iki oynamasına rağmen, diğerlerinin oyunlarına
alt bölümde incelenir. dikkat etmeme.
»Klşilerin sürekliliği: Nitelik olarak nesne
a) Sembolik İşlemler Dönemi / 2-4 yaş sürekliliğine benzer. "Görünümü, kılık-kıyafeti
değiştiğinde kişinin değişmediği" şeklinde
Çocuk bu dönemde sözcük kullanmaya ve ilkel bir açıklanabilir. Söz gelimi babasının şapkasını
düzeyde ilk olarak bir sembol ile bu sembolün temsil taktığında çocuğun ağabeyi "baba" olmaz. Bu
ettiği nesne arasındaki ilişkiyi anlamaya başlar. dönem çocuğu bunu algılayabilir.
Böylece çocuk "dil" ile yeni bir dünyayı keşfetmeye
başlar. Bu zenginliklerden yararlanarak oyun yaşamı
da zenginleşir. Bir ağacı at gibi kullanmaya, ana b) Sezgisel İşlemler Dönemi / 4-7 yaş
baba rollerine girerek taklit oyunları oynamaya İşlem öncesi dönemin ikinci safhası sezgisel
başlar. Bazılarının da hayali arkadaşları vardır. dönem (5-7 yaş) olarak isimlendirilir. Bu aşamada
çocuk giderek daha karmaşık durumları deneyerek
Özellikleri düşünmeye başlar. Bu noktada çocuk somut
işlemlere doğru bir geçiş aşamasındadır. Somut
» Sembolik düşünce gelişimi (nesne ya da olarak belirli ortamlarda düşünme kapasitesi
hareketlerin bir diğerini temsil etmesi) geliştirme durumunda olmasına rağmen zihin
» Dilin ve dramatik oyunların kullanılmaya işlemleri henüz çok sınırlıdır. Bu seviyedeki çocuklar
başlanması (sopayı at gibi kullanması) halâ düşünce, akıl yürütme noktasında tek bir
boyutu değerlendirebilmektedirler. Belirli bir işleme
» Kelime hazinesinde hızlı bir artış yönelebilir ve bu noktada zihinsel becerisini uyum

5. -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ.
yönünde kullanabilir. Oysa bir önceki aşamada » Korunum: Şekilsel değişme, kütlenin değiştiğini
çocuklar aynı durumda benmerkezli oyun şemalarını göstermez.
özümleyerek işlemle ilgilidirler. Nesneleri o Madde Korunumu: Bir bütünün parçalara
sınıflandırma durumunda çoklu sınıflandırmayı ayrılması miktarı değiştirmez.
gerçekleştiremezler ve tersine dönüştürme
kavramının gerektirdiği işlemleri de başaramazlar. o Uzunluk korunumu: Bir tel kıvrılıp
katlandığında miktarı değişmez.
Özellikleri o Nitelik değişmezliği: Bir kaptan diğerine
boşaltılan bir sıvının miktarı değişmez.
» Akıl yürütmelerin başlaması.
o Sayı Korunumu: Nesnelerin
»Nesneleri belirli birden fazla özelliğe göre yakınlaştırılması veya uzaklaştırılması
sınıflamave sıralamaöa zorluk/güçlük yaşama. miktarları üzerinde değişiklik yapmaz.
»Sayı uygunluğunu başaramama o Alan Korunumu: Bir kâğıt parçasının
kapladığı alan, o kâğıdı kesip başka şekiller
Örnek: oluşturduğumuzda değişiklik göstermez.
Hangisi çok? o Ağırlık Korunumu: Şekli değişen bir
a.DDDDD nesnenin ağırlığı değişmez.
b. a D a D a o Hacim Korunumu: Bir parça oyun
hamurunun şekli değiştirilse bile, bir sıvı
içinde atıldığında taşırdığı miktar değişmez.
C) SOMUT İŞLEMLER DÖNEMİ /7-12 YAŞ
» Ayniyet: Bir şey eklenmediği veya çıkarılmadığı
Bu dönemde problemin somutlaştırılması önemlidir. sürece miktar değişmez.
Başlangıçta düşünce düzeyinde, doğru yanıtı almak » Telafi: Bir boyutta meydana gelen bir değişiklik
güç olabilir; ancak çizerek sunulduğu takdirde daha diğer bir boyutta değişiklik meydana getirir. Söz
başarılı olacaktır. Mantıksal düşünce gelişmiştir. gelimi aynı miktardaki sıvının ince ve yüksek bir
Öğrenme durumunda malzemenin somuta kaptan geniş bir kaba alınması durumu.
indirgenerek sunulması, çeşitli kavramların Yükseklikte meydana gelen değişim genişlikte
kazanılmasında esas alınmalıdır. Çocuk yaşamakta meydana gelen bir değişimle telafi edilir.
olduğu dönemin özelliği gereği yaparak, yaşayarak,
duyu organlarından gelen duyumlarla öğrenme »Dönüşebilirlik; Görüntüsel değişiklik eski
durumundadır. Bu nedenle kavramlardaki gizli haline dönüşebilir; miktar değişmez.
anlamları yakalaması güçtür. Ancak somut işlemsel >> Çoklu sınıflama; Nesneleri birden fazla özelliği
dönemin sonuna doğru mecazî anlamlar; okudukları dikkate almak suretiyle sınıflayabilme.
metnin ana fikrini çıkarma gibi yetenekleri gelişmeye
başlar. Bu dönemde çocukların özgürlük, eşitlik, D) SOYUT İŞLEMLER DÖNEMİ /12 YAŞ VE
adalet gibi soyut kavramları anlamlaştırması da
ÜSTÜ
güçtür.
Özellikleri: » Analiz-sentez: Nesneleri birleştirip
Özellikleri
ayırabilme.
»Empati: Olayları başkalarının gözünden
görmeyi başarma »Ergen egosantrizmi: Aşırı idealizm, hayali
seyirciler.
»Mantıksal Düşünme: Mantıksal
düşünebilmekle beraber bunları olay ya da » Soyut düşünebilme: A>B; B>C ise A<C
nesneler üzerinde uygulayabilme. »Soyut kavrama: Özgürlük, adalet vb. soyut
kavramları algılayabilme.
»İleriye ve geriye doğru düşünebilme: Zihinsel
bir işlem dizisini (mesela bir deneyi) ileriye ve »Hipotezler oluşturabilme ve aralarından
tersine doğru sıralayabilme. seçim yapabilme.
»Merkeziyetsizlik: Karar verirken çok merkez/
boyut/özellik kullanabilme.

6. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
PİAGET'İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ (ÖZET TABLO)
DÖNEMLER YAKLAŞIK YAŞ MOTOR BECERİLERİ
DUYUSAL MOTOR 0-2 YAŞ Bebek kendisini diğer nesnelerden ayırt eder; uyaran arayışındadır;
nesne sürekliliği kazanmıştır. İlkei şekilde sebep sonuç, zaman ve
mekan anlayışı geliştirmiştir. Hayaii oyun ve sembolik düşünce
başlangıcı vardır
İŞLEM ÖNCESİ 2-7 YAŞ Sembolik fonksiyonların gelişimi; dilin sembolik olarak kullanımı;
DÖNEM sezgisel problem çözme; tersine dönüştüremeden odaklaşmış ve
egosantrik düşünce; sayı korunumunun kazanılmasına başlangıç ve
kategori halinde düşünme yeteneğiyle ilişkileri görebilme.
SOMUT İŞLEMSEL 6/7-11/12 Kütle, uzunluk, ağırlık, hacim korunumu; tersine dönebilirlik;
DÖNEM merkeziyetçilikten uzaklaşma; başkalarının rolünü alabilme; somut
işlemler çerçevesinde mantıki düşünce; sınıflandırma (nesneleri
hiyerarşik sınıflar halinde organize etme), nesneleri seri halinde
küçükten büyüğe vb. sıralama.
SOYUT İŞLEMSEL 11/12VE Esneklik, soyutlama, akıldan hipotezler test etme, karmaşık
DÖNEM ÜSTÜ muhakemede olasılıkları ve muhtemel durumları dikkate alma ve
problem çözme.
DİL GELİŞİMİ o
3. Olgunlaşma: Sinir, kas sağlığı ve
Genel bir kabul olarak dil gelişimi bilişsel gelişime
aralarındaki
paralel olarak ortaya çıkar. Bu görüş Piaget merkezli
uyum normal olabilir. Fakat, motor gelişim
bir görüştür. Fiziksel (psiko-motor), bilişse! gelişim
yönünden
ve dil gelişimi arasında bir paralellik vardır. Diğer bir
belirll olgunluğa erişmedikçe çocuk
deyişle dil gelişimi bilişsel gelişim ve psikomotor
konuşamaz.
gelişimle ilişkilendirilerek açıklanabilir.
Çene ve dil kaslarına hâkim olup, onları
kullanacak
Dil, duygu ve düşüncelerin ses ve anlam olarak
düzeye erişmeden sesleri çıkaramaz.
ortak olan öğeler ve kuralları kullanarak başkalarına
aktarılmasını sağlayan gelişmiş simgeler/semboller 4.Duygusal durum: İlk çocukluk
bütünüdür. Dil, öğrenme, hatırlama ve tanımanın en devresinde
önemli yoludur. çocuğun karşılaştığı duygusal güçlükler
onun
Dil Gelişimini Etkileyen Faktörler konuşma gelişimini etkiler, geciktirebilir.
1.Duyusal ve fiziksel engel: Dil gelişiminde duyu Bu etki
ve sinir sisteminin sağlamlık ve bütünlüğü önemlidir. konuşmanın kazanıldığı devrede olursa
Ağır işitme kaybı, görme özrü, koklama, tat alma ve konuşma
dokunma duyularındaki bozukluklar çocuğun hem dil gelişimini yavaşlatabilir. Ağır, korkunç
hem de zihinsel gelişimini olumsuz yönde kazalar ve
etkilemektedir. duygusal şok geçirenlerde konuşmanın
kaybedildiği
2.Zihinsel engel: Zihinsel gelişimin yetersizliği görülmektedir.
çocuğun dikkatini yoğunlaştıramamasına,
kavramaya ait becerileri kazanmada güçlük 5.Güdüleme, Uyarım ve Teşvik:
çekmesine neden olur. Çocuk, zihinsel geriliğin Konuşma
düzeyine bağlı olarak konuşmayı ya hiç öğrenemez öğrenilmesi oldukça uzun zaman alan ve
ya da yaşıtlarından yavaş öğrenir. oldukça
karmaşık bir öğrenme sürecidir. Bu sürecin
normal
hız ve düzeyde olması isteniyorsa çocukta
konuşma
için ihtiyaç duyurmalı, konuşma çabası
izlenmeli ve

7. başarılar daima fark edilerek ödüllendirilmelidir.
6.Sağlık: Bebeğin sık sık hastalanması veya
şiddetli ve uzun süren hastalıklar konuşma gelişimini
geciktirebilir.
7.Diğer çevresel etmenler: Ailenin sosyo-
ekonomik ve sosyo-demografik özellikleri, evde
kullanılan dilin niteliği, kitle iletişim araçları ve
çocuğun bunlardan etkilenme düzeyi, iletişim
kurulan akran çevresinin olup olmaması, varsa
nitelikleri vb.

8. -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ.
3. Bilgi edinme yollarında çocukların aktif
ÇOZUMLU olduğunu savunan ve bilişsel gelişimi
KAVRAMA TESTİ bireylerin çevreyi anlama yollarının
farklılıklarıyla açıklayan gelişim psikologu
Bireyin dünyayı anlama yollarının artması ve aşağıdakilerden hangisidir?
daha etkili hale gelmesi olarak tanımlanan
A)Piaget
gelişim alanı aşağıdakilerden hangisidir?
B)Bruner
A)Bedensel gelişim C)Vygotsky
B)Devinimsel gelişim D)Rogers
C)Bilişsel gelişim E) Maslovv
D)Kişilik gelişimi
E) Ahlak gelişimi
Piaget bilişsel gelişimde olgunlaşma ve
öğrenmenin önemi üzerinde durmuştur.
Düşünme ve kavrama sisteminde meydana gelen Farklı yaşlardaki çocukların ve yetişkinlerin
gelişmelere bilişsel gelişim diyoruz. Bilişsel dünyayı anlama yolları birbirinden farklıdır.
gelişim dünyayı anlama yolundaki zihinsel Piaget'e göre çocuklar dünyanın pasif
faaliyetlerin gelişimidir. Yeni doğan bir bebeğin alıcıları değildir. Bilgi edinme sürecinde
baş etmesi gereken en büyük sorun dünyayı aktiftirler.
tanımaktır. Dünyayı tanımak için insanlar farklı
(Cevap A)
yaşlarda farklı tepkiler gösterir. Bebeklikte yeni
karşılaşılan bir nesne ağza sokularak tanınırken,
yetişkinlikte araştırılarak tanınır. İnsanları çevreyi
tanımak için kullandığı bu yolların değişmesi ve
daha kompleks hale gelmesi bilişsel gelişimdir.
«3
(Cevap C) g
CM

9. 2. İnsanın algılama, hatırlama, dikkat, düşünme gibi
zihinsel etkinliklerinde meydana gelen gelişime
bilişsel gelişim denir. 4. Bilişsel gelişime bir çok faktör etki eder.
Aşağıdakilerden hangisi bilişsel gelişimin temel Aşağıdakilerden hangisi bilişsel gelişime etki
kavramlarından birisi değildir? eden faktörlerden birisi değildir?
A)Şema A)Olgunlaşma
B)Adaptasyon B)Yaşantı
C)Özümleme C)Kültürel Aktarım / Sosyal etkileşim
D)Kritik dönem D)Dengeleme
E) Uyumsama E) Büyüme
A-B-C-E seçenekleri bilişsel gelişimin temel Doğru cevap E seçeneğidir. Çünkü büyüme bedenin
kavramlarındandır. Fakat D seçeneğindeki kritik ya da organın bir durumdan bir başka duruma
dönem gelişim psikolojisinin temel kavramıdır. Kritik geçmesidir. Büyüme vücudun boyca ve hacimce
dönem yaşamın belli zamanlarında belirli artışıdır. Ancak büyümenin sonunda olgunlaşma
öğrenmelere karşı duyarlılığı gösterse de bilişsel bilişsel gelişimi etkiler. A-B-C-D seçeneğinden yer
gelişimin temel kavramlarından biri değildir. alan kavramlar bilişsel gelişime direk olarak etki
eden faktörlerdir.
(Cevap D)
(Cevap E)

10. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
5. "Piaget' e göre organizmanın her hareketi 7. Bu dönemd9 yeni doğmuş beb9k çevreden g9İen
koordinelidir. Öğrenilen her bilgide bu uyarıcılara refieksleri aracılığıyla tepki verir. İki aylık
koordinasyon içinde bir sistem içine dahil edilir." olduğunda ise istemli hareketler gösterir.
Organizmanın yeni edinilen bilgi ve yaşantıları
bir sistem dahilinde depolamasım,
Yukarıdaki açıklama Jean Piaget'in bilişsel
sınıflandırmasını Piaget aşağıdaki
gelişim dönemlerinden hangi dönemin temel
kavramlardan hangisi ile açıklamıştır?
özelliğidir?
A)Dengeleme
B)Örgütleme A)Duyusal devinim/motor dönem
C)Uyum B)İşlem öncesi dönem
D)Şema C)Somut işlemler dönemi
E) Biyolojik olgunluk D)Soyut işlemler dönemi
E) İşlem sonrası dönem
Piaget' nin bilişsel gelişim için ön gördüğü
ilkelerden biri de organizmanın örgütleme Paragraftaki açıklamada yeni doğmuş bebek ifadesi
eğilimidir. Organizmanın tüm uyum hareketleri bizim için anahtar kelimedir. Çünkü duyusal motor
organize edilmiş bir davranışın parçasıdır. (devinim) dönemi (0-2 yaş) arasını kapsayan bir
Organizmanın tüm etkinlikleri koordinelidir. dönemdir.
(Cevap B)
(Cevap A)
S
2
C
D
t
c
a
ı
n
" - J CÜ
6. Zeka ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden
hangisi Piaget' nin görüşlerine ve geliştirdiği 5§ UJ
bilişsel gelişim kuramına uygundur?
'S Jean Piaget'ye göre bu dönemde beb9k duyuları
A)Zeka bireyler arasındaki öğrenme UJ
farklılıklarının temel nedenidir ve motor faaliyetleriyle dış dünyayla ilişkiler kurar.
B)Zeka bireyin çevreye uyum beceriierinin bir
göstergesidir Yukarıda açıklaması verilen bilişsel
C)Zeka bireyin toplumsal etkileşim gücünün gelişim dönemi aşağıdakilerden hangisidir?
temsilcisidir
A)İşlem öncesi dönem
D)Zeka ancak genel yetenek testleriyle ölçülür
E) Zeka gelişimi tamamen kalıtsal faktörlerin B)İşlem sonrası dönem
etkisi altındadır. C)Somut işlemler dönemi
D)Soyut işlemler dönemi
E) Duyusal motor (devinim) dönem
Piaget' e göre zekayı belirli test maddeleriyle
ölçmeye çalışmak hatalıdır. Piaget' e göre zeka
organizmanın yaşamı için en uygun koşulları
sağlamaktır. Zeka kişinin çevreye etkin bir şekilde
uyum sağlamasına yardım eder. Her canlı kendisi
için en uygun koşulları bulmaya çalışır. Bunu
sağlayan temel etkende onun zekasıdır.
(Cevap D)

11. Parçada anahtar sözcük 'bebek' kelimesidir. Çocuk
deseydi işlem öncesi ve somut işlemler dönemi,
genç deseydi soyut işlemler dönemini düşünülürdü..
Bebek dediği için 0-2 yaş dönemi kapsayan E
seçeneğindeki duyusal motor dönem sorunun doğru
cevabıdır.
(Cevap E)

12. -GELİŞİM PSİKOLOJİSL
9. Jean Piaget'nin bilişse! gelişim dönemlerinin
hangisinde nesne devamlılığı kazanılmaktadır?
Korunumun kazanıldığı üst düzey, sıralama ve
A)Soyut işlemler dönemi
sınıflamaların yapıldığı dönem somut
B)Somut işlemler dönemi
işlemler dönemidir.
C)işlem öncesi dönem
D)Duyusal motor (devinim) dönem (Cevap C)
E) İşlem sonrası dönem
Bebeklerde nesne devamlılığı 8. aya doğru başlar.
18-24 aylarda gelişimini tamamlar. Bu sebeple
nesne devamlılığı duyusal motor dönemde kazanılır.
12. Göreceli düşünce geliştiği için bir
(Cevap D)
sorunun değişik biçimlerde ele alındığı
biiişsel gelişim dönemi J. Piaget'nin hangi
dönemine denk gelir?
A)Duyusa! (motor) devinim dönemi
B)İşlem öncesi dönem
10. Aşağıdaki seçenekierde verilen maddelerden C)İşlem sonrası dönem
hangisi işlem öncesi dönemin özelliklerinden D)Soyut işlemler dönemi
birisi degildir? E) Somut işiemler dönemi
A)Korunum kazanılmıştır
B)Haya! dünyaları gelişmiştir z
o
C)Korunumkazanilmamıştır m
"o Göreceli düşünce soyut düşünmeyi getirdiği
D)Monolog tarzı konuşma vardır. Ui
için doğru seçenek D seçeneğindeki soyut
E) Ben -merkezci düşünce hakimdir
işlemier dönemidir.
(Cevap D)
Yukarıda sıralanan özelliklerden A seçeneğinde
verüen korunumun kazanılması özelliği somut
işlemler dönemine aittir. Diğerlerinin hepsi işlem
öncesi dönem özelliklerindendir.
(Cevap A)

13. H.Jean Piaget'ye göre; çocuk için korunumun 13. Küçük bir çocuğun belirli yaş dönemlerinde gözünün
kazanıldığı, çok yönlü sıralama, sınıflama ve önünden kaybolup, mutfağa giden, evin işlerini yapan
karşılaştırma için şemaların geliştirildiği bilişsel annesinin yanından kaybolduğunu fark etmeyerek
gelişim dönemi aşağıdakilerden hangisidir? hiçbir şey olmamış gibi davranmaya devam etmesi,
A)Duyusal motor (devinim) dönem kendi kendine mırıldanması hemen hemen her
B)İşlem öncesi dönem çocukta görülen bir durumdur.
C)Somut işlemler dönemi
D)İşlem sonrası dönem Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisiyle
açıklanabilir?
E) Soyut işlemler dönemi
A)Korunumun kazanılması
B)Korunumun kazanılmaması
C)Nesne devamlılığının kazanılması
D)Nesne devamlılığının kazanılmaması
E) Şema

14. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
Nesnenin devamlılığı duyusal-motor dönemde 15. Atatürk ilköğretim okulu birinci kademede özel alt
kazanılan bir özelliktir. Görüş alanında olmayan bir sınıfta okuyan bir öğrenci, çantasının rengini herkesin
nesne ya da kişinin varolmaya devam ettiğini bildiğini ve kendisi meyve suyu içmediği için hiç
bilmektir. Verilen örnekte bebek annesinin kimsenin meyve suyu içmeyi sevmediği düşünüyor.
varolmaya devam ettiğini bildiğinden olumsuz
tepkiler vermemiştir. Bu öğrenci J. Piaget'nin bilişsel gelişim
dönemlerinden hangisinin özelliklerini
(Cevap C)
göstermektedir?
A)Duyusal devinim dönemi
B)Somut işlemler dönemi
C)Işlem öncesi dönem
D)Soyut işlemler dönemi
E) Duyusal motor ve soımut işlemler dönemi
Verilen örnekte "çocuk benmerkezciliği"
anlatılmaktadır. Bu özelliğin olduğu dönem ise işlem
öncesi dönemdir.
(Cevap C)
52
14. Mustafa isimli bir öğrenci, okulunda ve sınıfında "ü
ec
başarılı, öğretmenleri tarafından çok sevilen bir LU
o
öğrencidir. Fakat Mustafa başarısından dolayı ._
kıskanılmakta ve sevilmemektedir. Arkadaşiarı ÜJ
-J
Mustafa'yı okuldan attırmak için bir komplo kurarlar
ve hırsızlıkla suçlayarak okul idaresine şikayet
ederler. Mustafa bu problemi çözmek için tek tek
olaylardan hareketle genele ulaşarak problemi çözer.
Şikayet eden kişiyi bulmak için de sınıf genelindeki
16. Kahvaltıda her gün kaynamış yumurta yiyen
öğrencilerden hareketle özele yani kişilere inerek
bir çocuk, yumurta yemediği gün kendisini
şikayet eden kişiyi de bulur.
kahvaltı yapmamış sayan veya önlüğümü
giymedim, o halde öğle olmadı diyerek iki
Bu örnek olayda Mustafa bilişsel gelişim
özel durum arasında bağlantı kurarak akıl
dönemierinden hangisinin özelliğini sergilemiştir?
yürüten bir çocuk için aşağıdakilerden
A)Soyut işlemler dönemi hangisi söylenebilir?
B)Somut işlemler dönemi
A)Duyusal-devinim döneminde olduğu
C)İşlem öncesi dönem
B)Somut işlemler döneminde olduğu
D)Duyusal-motor dönemi
C)İşlem öncesi dönemi atlattığı
E) İşlem sonrası dönem
D)İşlem öncesi dönemde olduğu
E) Soyut işlemler dönemine geçemediği
Burada Mustafa olayı ve olay kahramanını bulmak İki özel durum arasında yani özelden özele akıl
için tümevarım ve tümdengelim yollarını kullanmıştır. yürütme olayı işlem öncesi döneminin
Mustafa'nın tümevarım ve tümdengelim yolları ile sınırlılıklarındandır. Dolayısıyla bu çocuk hala işlem
düşünebilme yeteneğini göstermesi soyut işlemler öncesi dönemi yaşamaktadır.
döneminin bir özelliğidir.
(Cevap D)
(Cevap A)

15. 10- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
17. Küçük bir çocuğa 3+3'ün kaç yapacağı sorulmuş
çocuk 6 cevabını verilmiştir. Bu sorudan sonra 6-3=? CEVAPLI
Sorusu sorulmuş bu soruya cevap verememiştir. Aynı KAVRAMA
çocuğa 4 kere 4 kaç eder sorusu sorulduğunda 4'leri
daha öğrenmedik cevabını vermiştir.
1. "Bir çocuğun eline küçük elma şekeri verildiğinde, ilk
Bu çocuk sorulan tüm sorulara cevap vermiş olarak onu çıngırak gibi sallayarak tepki
olsaydı aşağıdaki bilişsel gelişim dönemlerinden göstermektedir."
hangisinde olduğunu söyleyebilirdik?
Bu davranış biçimi bilişsel gelişime ilişkin olarak
A)Duyusal motor dönemi
aşağıda verilen kavramlardan hangisi ile
B)İşlem öncesi dönem
açıklanabilir?
C)Somut işlemler dönemi
A) Şema B) Özümseme D)
D)Soyut işlemler dönemi
C) Uyum sağlama Organize etme
E) Genital dönem
E) Dengeleme
Yukarıdaki ömekt9 çocuk tersine döndürebilirlik
işlemlerini yapamadığı için işlem öncesi dönemdedir.
Fakat çocuk tüm sorulara cevap v^rmiş olsaydı
2. "Bir çocuk, oyuncağı yastığının altına
somut işlem döneminde olduğunu söyleyebilirdik.
saklandığını gördüğü halde bir tepki
(Cevap C) vermemekte; oyuncağı almak veya bulmak için
bir girişimde bulunmamaktadır."
z.
o
ço Verilen örnek olaydaki çocuğun
bilişsel gelişimini etkileyecek özel bir
durumu (zeka geriliği gibi) olmadığı kabul
o edildiğinde bilişsel gelişim sürecinin hangi
>■
aşamasında olabilir?
A)Sembolik işlemler dönemi
B)Sezgisel işlemler dönemi
C)Somut işlemler dönemi
D)Duyusal-motor dönem
E) Soyut işlemler dönemi
3. "Bir çocuk yaptığı tüm resimlerde güneşi bir insan
yüzüyle tasvir etmekte, yağmurlu havalarda üzgün,
açık havalarda ise gülen bir güneş çizmektedir."
Verilen örnek olaydaki çocuğun bilişsel
gelişimini etkileyecek özel bir durumu (düşük
veya yüksek zeka gibi) olmadığı kabul edildiğinde
bilişsel gelişim sürecinin hangi aşamasında
olabilir?
A)Sembolik işlemler dönemi
B)Sezgisel işlemler dönemi
C)Somut işlemler dönemi
D)Duyusal-motor dönem
E) Soyut işlemler dönemi

16. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 11
4. "Bir çocuk kendisine verilen farklı büyüklüklerdeki 6. "Bir baba, başkalarının hakkını korumak, büyüklere
topları sıralaması istendiğinde en büyük ve en küçük saygı göstermek, zorluklara sabır göstermek gibi
topu en başa ve en sona doğru olarak koyduğu karakter eğitimine ilişkin konularda davranış
halde, aradaki topların sıralamasını doğru değişikliği sağlayabilmek için, çocuğuna bunları
yapamamaktadır." öğretirken örnek bazı hikâyeler ve kuklalar
kullanmaktadır."
Verilen örnek olaydaki çocuğun bilişsel
gelişimini etkileyecek özel bir durumu (düşük Babanın bilişsel gelişim konusunda bilgili/bilinçli
veya yüksek zeka gibi) olmadığı kabul edildiğinde, davrandığı kabul edildiğinde, çocuğun bilişsel
bilişsel gelişim sürecinin hangi aşamasında gelişimin hangi basamağına henüz ulaşmadığı
olabilir? düşünülebilir?
A)Sembolik oyun dönemi A)Sembolik işlemler dönemi
B)İşlem öncesi dönem B)Sezgisel işlemler dönemi
C)Somut işlemler dönemi C)Somut işlemler dönemi
D)Duyusal-motor dönem D)Duyusal-motor dönem
E) Soyut işlemler dönemi E) Soyut işlemler dönemi
en "o
cc
UJ
o 7. "Bir kilo demir mi, bir kilo pamuk mu daha
"cc
UJ ■g
ağır?" sorusuna, "ikiside eşit" cevabını
veren kişi hangi bilişsel gelişim döneminde
m
olabilir?
A)Duyusal motor
B)İşlem öncesi
o
C)Somut işlemler
UJ
> D)Ilk çocukluk
E) Duyusal kayıt
5. "Korunumu kavrayabilmiş, işlem basamaklarını ileriye
8. Çocuğun genel yargılardan özel yargılara ulaştığı
ve geriye yönelik doğru olarak sıralayabilen, nesneleri
ve tek tek olaylardan genellemelere ulaştığı
birden fazla özelliği göz önünde bulundurarak
bilişsel gelişim dönemi aşağıdakilerden
sıralayabılen" bir çocuğun bilişsel gelişim
hangisidir?
sürecinin hangi basamağının görevlerini yerine
getirebildiği söylenebilir? A)İşlem sonrası
B)Duyusal motor
A)Sembolik işlemler dönemi
C)İşlem öncesi
B)Sezgisel işlemler dönemi
D)Somut işlemler
C)Somut işlemler dönemi
E) Soyut İşlemler
D)Duyusal-motor dönem
E) Soyut işlemler dönemi

17. 12- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ.
9. Çocuklar ilköğretime başladıklarında (yaklaşık 7 12. Piaget Zihin gelişimi teorisinde özellikle
yaş) bilişsel açıdan hangi gelişim dönemine dengelenme dürtüsü üzerinde durmuştur.
girmiştirler? Bunun sebebi olarak insanlarda doğuştan
A)Sembolik işlemler dönemi yada içgüdüsel olarak bir ihtiyaçtan
B)Sezgisel işlemler dönemi bahsetmiştir.
C)Somut işlemler dönemi Aşağıdakilerden hangisi bu ihtiyacı
D)Duyusal-motor dönem belirtmektedir?
A) Düzen C)
E) Soyut işlemler dönemi
Büyüme E) B)
Kritik evre Olgunlaşma
D)
Hazırbulunuşl
uk
10. "Çocuk, nesnelerin hangi seslerle/sözcüklerle temsil 13. Çocukların bilişsel gelişim durumlarını
edildiğini çoğunlukla aile ortamında anne, baba ve tespit etmek amacıyla şöyle bir deney
varsa kardeşlerden öğrenir." yapılmaktadır. "Aynı sayı ve aynı hizada
olmak üzere küpler iki sıra halinde dizilmiştir.
Yukarıdaki ifadeye göre dilin kazanılması daha Denekler her iki sıradaki küplerin eşit sayıda
çok hangi bilişsel süreç vasıtasıyla gerçekleşir? olduğunu kabul etmişlerdir. Daha sonra ilk
sıradaki küpler sabit tutulup ikinci sıradaki
A)Şema
küplerin aralıkları genişletilmiştir. Hangi
B)Özümseme
sıradaki küplerin daha çok olduğu
C)Sosyal geçiş / Kültürel aktarım
sorulduğunda çocuklar, dizilişteki genişliğin
D)Dengelenme
etkisinde kalarak, ikinci sıradaki küplerin
E) Uzlaşma
daha çok olduğunu belirtmişlerdir."
Yukarıdaki deney bu çocukların hangi
korunum ilkesini test etmeye dönüktür?
A)Hacim korunumu ilkesi
B)Sayı korunumu ilkesi
C)Kütle korunumu ilkesi
D)Alan korunumu ilkesi
E) Odaklaşma ve tersine dönebilirlik
korunumu
ilkesi
11. Melike meyve suyu içmek istemektedir. Annesi B)İşl mler dönemi
çocuğunun güvenliği açısından kristal bardaktaki em D)Soyut işlemler dönemi
meyve suyunun tamamını daha küçük plastik önc E) Algısaldönem
bardağa boşaltarak çocuğuna vermiştir. Ancak esi
Melike, meyve suyunun azaldığını zannederek dön
annesinden meyve suyunun tamamını istemektedir em
C)S
Melike Piaget'nin zihinsel gelişim evrelerinden omu
hangisinde olabilir? t
işle
A)Duyu-hareket dönemi

18. 14. I. B)Duyusal devinim dönemi
C)Somut işlemler dönemi
Nesnele D)İşlem öncesi dönem
rin E) İşlem sonrası dönem
yüzeysel
özellikler
ine
bakmak
yerine,
mantıks
al
çıkarsa
malar
yapmak
söz
konusud
ur.
II.
Sayısal
ilişkiler
hızla
gelişir.
III.Odakl
aşma,
tersine
dönebilir
lik ve
korunum
la
ilgıli
sınırlıkla
rgiderilir.
IV.Sırala
ma ve
sınıflama
yeteneği
gelişir.
V.Ben-
merkezlil
iğin
yerini
sosyal
davranış
alır.
Yukarıd
a
verilen
ifadeler
bilişsel
gelişim
döneml
erinden
hangisi
nin
özellikle
rindendi
r?
A)Soyut
işlemler
dönemi

19. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 13
15. Bir çocuğa bir kilo demir mi ağırdır, yoksa bir 18. I. Çocuk bu dönemde ben merkezlidir.
kilo pamuk mu ağırdır? Sorusu sorulduğunda
çocuk bir kilo demir daha ağırdır cevabını II.Çocuk bu dönemde dünyanın merkezidir.
vermişse bu çocuk için aşağıdakilerden III.Kendisini başkasının yerine koyamaz.
hangisi söylenebilir? IV.Çocuğa göre kendisinin bildiğini ve gördüğünü
A)Somut işlemler dönemini yaşamaktadır. herkes biliyor ve görüyordur.
B)Nesne devamlılığı kazanılmıştır. V.Korunum kazanılmamıştır.
C)Nesne devamlılığı kazanılmamıştır.
Yukarıda özellikleri verilen bilişsel gelişim
D)Korunum kazanılmamıştır. dönemi aşağıdakilerden hangisidir?
E) Korunum kazanılmıştır.
A)Somut işlemler dönemi
B)Soyut işlemler dönemi
C)İşlem öncesi dönem
D)Duyusal-motor dönem
E) Duyu sonrası dönem
16. Çocukların suyun buz, buzun su olmasını 19. Küçük bir çocuğun kendisinde var olan köpekler
kavrayamamaları işlem öncesi şeması üzerine bir koyun dönemin §
gördüğü zaman ona da t
sınırlılıklarından hangisiyle açıklanabiür? c
LU
köpek diyebilir. Çocuğa o
A)Tersine dönebilirlik bunun bir köpek olmadığı, bir E
U
B)Korunum koyun olduğu anlatıldığında çocuk köpekle
C)Egosantrik düşünce koyunu ayırt etmeyi öğrenecek ve koyun için yeni
D)Odakiaşma bir şema oluşturacaktır.
E) Özelden özele akıl yürütme
Çocuğun burada yaptığı işlem bilişsel gelişim
kavramlarından hangisiyle açıklanır?
Q
UJ
>
A)Şema
B)Adaptasyon
C)Özümleme
D)Uyumsama
E) Dengeleme
17. İşlem öncesi dönemle, somut işlemler dönemi CEVAP ANAHTARI
arasındaki en önemli fark aşağıdaki
1.B 6.E 11. B
seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
__| 16. A
A)Nesneleri ters ya da düz olarak sıralama 2.D 7.C 12. A __
_
yeteneği 17. A
B)Özelden özele akıl yürütme 13. B
3.A 8.A
C)Korunum 18. C
D)Odaklaşma
E) Sosyal davranışlar gösterme

20. 4. B 9.C 14. C 19. D
5.C 10. C 15. D

21. 14- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ.
Araştırmalar, (7-11 yaş) çocukların somut
ÇIKMIŞ SORULAR düşünme döneminde olduğunu, soyut
ve ÇDZÜMLERİ düşünmenin (11 yaş ve üstünde) gelişmeye
başladığını göstermektedir.
Bun a gö re, aşağ ıd aki ö ğretmen
1. Somut işlemler dönemindeki bir çocuğa eşit
davranışlarından hangisi, ilköğretim 3. sınıf
miktarda kilden oluşturulmuş iki top gösterilmiş ve
düzeyine uygun değildir? (2001 KPSS)
hangisinde daha çok kil olduğu sorulmuştur.
Çocuktan, "ikisinde de aynı." yanıtı alındıktan A)Dünyanın, kendi etrafında döndüğünü
sonra, onun gözü önünde, toplardan biri bozulup öğretmek için, içinden şiş geçirilmiş toptan
üç tane küçük top halinde getirilmiştir. yararlanmak
B)Paraları tanıtırken, kullanılmakta olan
Bu çocuğun "bu üç küçük topta mı yoksa
paralarla nelerin satın alınabildiğini göstermek
bozulmayan topta mı daha çok kil var?"
C)Mikropların dokunmakla nasıl bulaştığını
sorusuna, aşağıdaki yanıtlardan hangisini
göstermek için, eline tebeşir tozu sürüp
vermesi beklenir, neden?(2001 KPSS)
öğrencileriyle tokalaşmak
A)"İkisinde de aynı" der, çünkü nesnelerin D)Caddede karşıdan karşıya güvenli geçişi
devamlılığı kavramını kazanmamıştır. öğretmek için, bu durumu sınıfta canlandırmak
B)"Küplerdeki kil çok" der, çünkü sayı boyutuna E) Uzay yolculuğunu anlatmak için,
bağımlılık vardır. öğrencilerden, kendilerini sınıf yerine bir uzay
C)"İkisinde de aynı." der, çünkü miktar korunumu mekiğindeymiş gibi düşünmelerini istemek
kazanmıştır.
D)"Küplerdeki kil az" der, çünkü görelilik ilkesini
öğrenmiştir.
E) "Küplerdeki kil çok" der, çünkü dönüştürme Çocuklar 7 yaşından itibaren işlem yapabilmeye
işlemini henüz başaramaz. başlar, ancak 7-12 yaşlar arasında sadece somut
işlemler yapabilirler. Soyut işlemleri ise 11-12
yaşından itibaren yapabilmeye başar. Piaget,
zihinsel gelişim dönemleri kuramında bu evreleri
Piaget, zihinsel gelişim sürecini, birbirini izleyen 4 açıklamıştır. E seçeneğinde belirtilen kendini sınıf
dönemde incelemiştir. 2-7 yaş arasındaki işlem yerine bir uzay mekiğinin içindeymiş gibi düşünmek
öncesi dönemden sonra 7-12 yaş arasındaki somut soyut bir işlemdir ve 7-11 yaş arasındaki çocuğun
işlemier dönemi başlar. Bu dönemde çocuklar gözle zihni bu işlemi gerçekleştiremez. Ama diğer
görülebilen somut nesneler üzerinde işlemler seçeneklerdeki işlemler somuttur. Ve bu dönemdeki
yapmaya başlar. Yine bu dönemde maddenin çocuğun zihni bu somut işlemleri gerçekleştirebilir.
korunumu ve değişmezlik kavramları edinilir. Madde (Prof. Dr. Hasan BACANLI, Gelişim ve Öğrenme,
korunumu kavramına göre, bir bütün parçalara Nobel Yay. Ankara 2004, s.68)
ayrılsa bile miktarı değişmez. (Prof. Dr. Hasan
(Cevap E)
BACANLI, Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay. Ankara
2004, s.67)
(Cevap C)
İlköğretimin birinci sınıfında olan Ali ile lisenin
birinci sınıfında olan ablasınm bilişsel gelişim
açısından hangi dönemlerde olması
beklenir?(2002 KPSS)
Ali Ali'nin ablası
A)Somut işlemler Soyut işlemler
B)Duyusal-devinim Soyut işlemler
C)Soyut işlemler İşlem öncesi
D)İşlem öncesi Soyut işlemler
E) İşlem öncesi Somut işlemler

22. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 15
Piaget'nin Zihinsel Gelişim Aşamalarına İlişkin İlkeler PIAGET'IN BILIŞSEL GELIŞIM DONEMLERI
Dönem Özelikleri
-Zihinsel gelişim yavaş ve aşamalıdır. Bir aralfğ, I
aşamada elde edilen yaşantılar, sonraki aşamaların
Duyusal 0-2 yaş iTaklit bellek ve düşünceyi
temelini oluşturur. Motor I kullanmaya başlama
Sensori | Refleks düzeyindeki davranışlardan
-Zihinsel gelişim evreleri hiyerarşiktir. Sonraki motor | hedefe yönelik davranışlara geçme
evre, önceki evrelerin kazanımlarını da içerir. dönem j Nesne devamlılığı kazanma
15 duyu organını kullanmayı
- H9r birey, evreleri atlamadan sırayla izler. | öğrenme
| Beden hareketlerini
Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. i yönlendirebilme.
Işlem 2-7 yaş i Dil gelişiminin hızlanması
Piaget'nin Zihinsel Gelişim Kuramına Göre Öğretim öncesi | Tek yönlü sınıflandırmalar yapma
İlkeleri j Ben merkezci düşünme
| (egosantrizm)
-Eğitimin (okulun) görevi bireyin sosyal çevresine | perspektif almadaki yetersizlik,
İ Sembolik fonksiyonun ortaya
uyumunu kolaylaştırmaktır.
I çıkması, nesnelerin zihinde
l canlandırılabilmesi.
-Okulda çocuğa baskı yapmak yerine, onun kendi | Paralel oyun, yani çocuklar bir
çabasıyla kendisini yönlendirmesine olanak j arada oynarken her çocuk
sağlanmalıdır. İ diğerlerini yok sayıp kendi oyununu
| oynar.
- Okulardaki öğretim yaşantıları bireylerin gelişim £ | Toplu monolog
| Kişi sürekliliği
düzeylerine uygun olarak düzenlenmelidir. Örneğin -g | Animizma: Cansız nesneiere
ilköğretimin birinci kademesindeki öğretim somut Şjjj ! canlıymış gibi davranmak.
düşünme (duyu organlarıyla gerçekleşen düşünme) '.d> Somut 7-11 yaş | Mantıklı düşünme yeteneğinde
özelliklerine uygun olmalıdır. ş İşlemler ! gelişme
| Korunum kavramının kazanılması
I Sınıflama, sıralama, dağılma ve
-Çocuk, öğrenme sürecinde aktif olmalı, bilgi ve i tersine çevirmenin başarılması
uygulamayı birlikte öğrenmeli ve uygun yaşantılar Soyut 11 yaş | Soyut düşünme, bilimsel yöntemle
geçirmelidir. işlemler ve üstü | problem çözme
| Değer ve inanç sistemi
-Belleğe yüklenilen ezber sınavlar öğrenciye zarar | yapılandırma
| Göreli kavramlar edinilmesi
vermektedir. Öğrenci, öğrenme konusuyla ilgili
i Ergen benmerkezciliği
olarak ortaya koyduğu ürün9 ya da performansına
göre değerlendirilmelidir.
(Cevap A)
4. Piaget'ye göre, insanda zihinsel gelişimin
tamamlandığı dönem aşağıdakilerden
hangisidir? (2002 KPSS)
A)Beşinci yaş sonu
B)Okula başlama yaşı
C)Çocukluğun sonu
D)Ergenliğin sonu
E) Yetişkinliğin sonu
Piaget'ye gör9 zihinsel gelişim ergenlik döneminin
sonuna denk gelen soyut işlemler döneminin
sonunda tamamlanır.
(Cevap D)

23. 16- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
5. Aşağıdakilerden hangisi Piaget'nin bilişsel
gelişim kuramına göre doğrudur? (2003 KPSS)
Piaget'ye göre duyusal-motor dönemin
A)Korunum ilkesi 7 - 1 1 yaşları arasında
başlarında "nesne devamlılığı" yoktur, ancak
kazanılır.
ortalarına ya da sonlarına doğru kazanılır.
B)Göreceli düşünce okulöncesi dönemde
Nesne devamlılığı, bebeğin gördüğü şeyin
gelişmeye başlar.
onun gözünün önünden kaldırılması
C)Gelişim, duyusal-motor, somut işlemler ve
durumunda bebeğin onu "yok oldu"
soyut işlemler olmak üzere üç dönemde
zannetmesidir. (Prof. Dr. Hasan BACANLI,
gerçekleşir.
Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay. Ankara 2004,
D)Somut işlemler dönemindeki çocuklar
s.67)
benmerkezci düşünürler.
E) Mantık kurallarına uygun düşünebilme (Cevap B)
yeteneği iki yaşında kazanılır.
B)Tablodan da izlenebildiği gibi, göreceli düşünce
soyut işlemler döneminde kazanılmaktadır.
C)C seçeneğinde gelişimin evreleri eksik sayılmış
işlem öncesi (2-7 yaş) dönem ihmal edilmiştir.
D)Çocukların benmerkezci düşündüğü dönem işlem
öncesi dönemdir.
E) Mantık kurallarına uygun düşünebilme somut
işlemler döneminde (ilköğretim dönemi, 7-11 yaş)
kazanılır.
A) A seçeneğinde belirtilen, korunum kavramının §
kazanılması 7-11 yaşları arasında kazanılır ifadesi j/>
doğrudur. (Prof. Dr. Ayşegül ATAMAN, Gelişim ve S
Öğrenme, Gündüz Yay, Ankara, s.142)
<Ş
(CevapA) S"
6. Gülin emeklemeye başlayan yedi aylık kardeşiyle
oynarken, onun istediği bir oyuncağı arkasına
saklamış ve ilgisinin hemen başka tarafa
yöneldiğini görmüştür. Daha sonraları Gülin
kardeşine bir oyuncak vermek istemediğinde hep
bu yola başvurmuştur. Ancak, iki ay kadar sonra
oyuncağı aynı şekilde sakladığında kardeşi,
Gülin'in arkasına doğru emekleyerek oyuncağı
bulmaya çalışmıştır.
Gülin'in kardeşindeki bu davranış
değişikliğinin nedeni aşağıdakilerden
hangisidir? (2003 KPSS)
A)Duyusal - motor döneme girmesi
B)Nesne devamlılığını kazanması
C)Uyum kurmaya (akomodasyon) başlaması
D)Somut işlemler döneminin sonunda bulunması
E) Özümseme (asimilasyon) yapmaya başlaması

24. Masa üzerindeki kalemlerin yeri değiştiğinde, kalem
sayısının değiştiğini düşünen bir çocuk Pigaget'e
göre hangi bilişsel gelişim evresindedir? (2004
KPSS)
A)Didaktikevre
B)Somut işlemler evresi
C)Duyusal devinim evresi
D)Soyut işlemler evresi
E) İşlem öncesi evre
Piaget'in bilişsel gelişim yaklamışına göre korunumu kazanma
zihinsel gelişim sürecinde somut işlemler döneminde (7-11)
kazanır. Korunum herhangi bir nesnenin biçimi ya da
mekandaki konumu değiştiğinde; miktar, ağırlık ve
hacminde değişiklik olmayacağı-aynı kaldığı anlayış-ilkesidir.
Buna göre maddelerin görünümü değişse bile özü değişmez.
Çocuklar korunumu soyut işlemler döneminde (2-7 yaşlar)
kazanamazlar. Bunun sebebi de odaklama (merkezleme)
düşünme biçimleridir. Odaklama (merkezleme) düşünme
biçimine göre; çocuk dikkatini bir olayın ya da nesnenin
diğer yönlerini dışarıda bırakarak, yalnızca bir yönüne
yoğunlaştırma eğilimindedir. Yapılan bir araştırmada dizilen iki
sıra para birinci sırada yakın aralıklarla, ikinci sırada uzak
aralıklarla sıralanmıştır. Çocuğun dikkati sıranın uzunluğuna
odaklandığı için diğer uyarıcı olan paraların miktarına aynı
anda dikkatini verememiştir) ikinci sıradaki paraların daha
fazla olduğunu söylemiştir.
Buna göre bu sorunun cevabı E seçeneğinde (işlem öncesi
dönem) verilmiştir.
(Cevap E)

25. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 17
8. Demet sekiz aylıkken beşiğinin üzerinde asılı 9. 4 yaşındaki Ayşe oyuncak bebeğinin yağmurda
duran müzik kutusunun ipini çekmeyi rastlantı balkonda kalırsa, üşüyüp hastalanacağını düşünerek
sonucu bulmuştur. Daha sonra 1,5 yaşında olan oyuncak bebeği içeri almıştır.
Demet müzik kutusunun ipini artık isteyerek
çekmekte ve bu onun çok hoşuna gitmektedir. Ayşe'nin bu davranışı Piaget'nin bilişsel gelişim
kuramı açısından hangi kavramla açıklanır? (2005
Bu durum, Piaget'in bilişsel gelişim kuramında
KPSS)
yer alan aşağıdaki kavramlardan hangisinde
birörnektir?(2004KPSS) A)Canlandırmacılık
B)Sembolik oyun
A)Devresel tepki
C)Tepki
B)Nesne sürekliliği
D)İçselleştirme
C)Korunum
E) Ben merkezcilik
D)Tersine çevirebilirlik
E) Çoklu sınıflama
Piaget'in bilişsel gelişim kuramma göre Duyusal Piaget'nin bilişsel gelişim kuramına göre 4 yaşında
(sensori)-motor (0-2 yaşlar) döneminde çocukların bir çocuk işlem öncesi dönemdedir. Bu dönemin
zihinsel gelişiminde görülen bazı gelişmeler özellikleri: ben merkezcilik, tek yönlü düşünme,
şunlardır. animizm (canlandırmacılık), tek yönlü sınıflama,
-f-Oyaş - Dış dünyayı keşfetmede duyuları ve sembolik oyun. Animizm: Canlı ve cansız nesneler
motor becerileri kullanma arasında ayrım yapamama; sihirli - majik düşünce.
-Refleks davanışlardan amaçlı (taşlar yaşıyor, lokomotifler canlıdır, ağaçlar
davranışlara geçme düşünebilir, cam elimi acıttı, ağaç yapraklarını
-Nesnelerin sürekliliğini (devamlılığını) aşağıya ittiği için yapraklar düşüyor, vb.) Ayşe'nin
kavrama bebeğinin dışarıda kaldığı için üşüyeceğini
düşünmesi, cansız nesnelere canlılık özelliği verme
-İlk deneme-yanılma öğrenmelerini
sağlama olan animistik (canlandırma) bir düşünce tarzıdır.
-Ertelenmiş taklit (Cevap A)
o
Döngüsel tepki: Çocuk belirli türdeki hareketleri LU
>
tekrarlar. Önceleri rastlantı eseri bulduğu bir
davranışı daha sonra bilerek yapar.
Devresel tepki: 1. yaşlarında başlayan ve işlem-
öncesi dönemde de devam eden devresel tepki,
döngüsel tepkinin devamıdır ve çocuk yaptığı bir
davranışı bilerek sürekli olarak tekrarlar.Buna göre
bu soruda, bebeğin rastlantı ile bulduğu bir davranışı
tekrarlaması (döngüsel tepki) ve daha sonra
isteyerek (bilinçli bir şekilde) sürekli tekrarlarla
10. Bir çocuk okula gittiği yoldan eve
sürdürmesi ve devresel tepkidir. Döngüsel tepkiyle dönebilmektedir.
başlayan davranışı yapmadaki farkındalık ve
isteklilik devresel tepki şeklinde devam eder. (İşlem Piaget'ye göre bu çocuk hangi
öncesi dönemde de artarak devam eder) Bu nedenle dönemdedir? (2005 KPSS)
bu sorunun cevabı A seçeneğidir.
A)İşlem öncesi
(Cevap A) B)Somut işlemler
C)Soyut işlemler
D)Duyusal motor
E) İşlem sonrası

26. 18- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ.
Çocuğun gittiği yoldan ev9 geri dönebilmesi onun
işlemleri tersine çevirebildiğinin bir kanıtıdır.
Piaget'ye göre işlemleri tersine çevirebilme yeteneği
çocuklarda somut işlemler döneminde
kazanılmaktadır. Bu dönemde çocuklar somut
nesneler üzerinde işlem yapabilir, üst düzey
sınıflamaları anlayabilir ve işlemleri tersine çevirebilir
(2+3=5 ise 5-3=2)
(Cevap B)
11. Aşağıdakilerden hangisi işlem öncesi dönemdeki
çocuğun ben merkezci olduğunu gösterir? (2005
KPSS)
A)Arkadaşlarıyla oynaması
B)Kendisinin sevdiği yemeği arkadaşının da
sevdiğini düşünmesi
C)Nesneleri işlevleri dışında kullanması
D)Bebeği düştüğünde canının acıdığını
düşünmesi
E) Tek yönlü sınıflama yapabilmesi
Ben merkezci düşünme eğilimi Piaget'nin bilişsel
gelişim kuramına göre işlem öncesi dönemde
görülmektedir.
Bu dönemdeki (işlem öncesi) çocuklar ben
merkezlidir. Kendini başkalarının yerine koyamazlar.
Dünyayı başkalarının açısından göremezler. (N.
Senemoğlu, s.42)
Seçeneklere baktığımızda B seçeneğinde çocuk
yemek sevme olayına arkadaşının açısından
bakamaz ve onun da kendi sevdiği y^mekleri
sevdiğini düşünür.
(C9vap B)

27. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 19
ÖGRENME PSIKOLOJISI Davranışçı Öğrenme Kuramları
BAĞLAŞIMCILIK/BAĞ KURAMI
(THORNDIKE)
Araçsal Koşullanma
Thomdike'ın kuramı bağlaşımcı kuram olarak kabul edilmektedir.
Çalışmalara hayvanlarda öğrenmeyi araştırmakla başlamış, daha sonra
insanda öğrenme, sosyal
psikoloji ve eğitim psikolojisi araştırmalarına yönelmiştir. Pavlov'un
çalışmaları ile Thorndike'ın etki kanunu aynı yıllara rastlamaktadır.
Eğer organizma analiz edilirse, tepkiler, tepkiye hazırbulunuşluk, tepkiyi
kolaylaştıran koşuilar, ket vurma, tepkilerin yönleri arasında bağlantıların
bulunduğu görülür. Eğer bütün bunların tam bir envanterini çıkarabilirsek, insamn her gözlenebilir durumda,
neler düşünebileceğini, neler yapabileceğini, insanı nelerin tatmin edebileceğini ve rahatsız
edebileceğini, buna göre hemen hiç bir şeyi dışarıda bırakmadan söyleyebiliriz.
1. Zihin insanın bağlantı sistemidir. Örneğin kedinin ipi çekmeyi öğrenmesi, ipi çekmekle kapağın açılması
arasındaki ilişkiyi zekice kavramasına dayanmaktadır. Burada öğrenme, ipi görmeyle onu çekme arasındaki
bir uyarıcı-tepki bağımn adım adım zihinde oluşması şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu durumu önce
deneme-yanılma öğrenmesi olarak ifade etmiştir, ancak daha sonra seçerek ve bağlantılandırarak
öğrenme olarak açıklamıştır. Hayvan, kutudan kaçmak (ve yiyeceğe ulaşmak) için muhtemel bir çok tepki
arasında uygun tepkileri seçmek durumundadır. Organizma, hedefe ulaşabilmek için doğru seçimleri
yapmak durumundadır. Organizma, birden kavrama yerine doğru tepkileri derece derece seçmekte, yanlış
tepkileri ise elemektedir.

28. 2. Thorndike'a göre isteksiz tekrar davranışın
öğrenilmesini sağlamaz. Thorndike'a göre; bir
uyarıcı-tepki bağının oluşmasında her ikisinin aynı
anda ortaya çıkması yeterli olmamakta, tepkiden
sonra ortaya çıkan etki de önemli bir rol
oynamaktadır. Eğer bir uyarıcıyı bir tepki, sonra da
bir tatmin edici izlerse, bu uyarıcı-tepki bağlantısı
güçlenmekte ve öğrenme ortaya çıkmaktadır. Eğer
uyarıcıdan sonra tepki ve tepkiyi de bir rahatsız edici
uyarıcı takip ederse bu uyarıcı-tepki bağı
zayıflamaktadır.
3. Thomdike, uyarıcı tepki bağlantısmın
kurulmasında ödülün en etkili rolü oynadığını, fakat
cezanın uyarıcı-tepki bağını zayıflatmakta bu kadar
etkili olmadığını düşünmektedir. Öğrenme, uyarıcı-
tepki bağlarının kurulmasıdır. Bunun için,
organizmanın güdülenmiş olması gerekir. Buna
bağlı olarak tepkiden sonra bir etkinin ortaya
çıkması gerekmektedir, ancak o zaman bir uyarıcı-
tepki bağlantısının kurulması olasılığı artar.
Doyurucu-ödüllendirici etkiler, bağlantıların
güçlenmesinde daha önemli rol oynamaktadır.
Bağlaşımcılık
Thorndike'ın ilgilendiği sadece uyarıcı koşullar ve davranış eğilimleri değil, aynı zamanda uyarıcı ve tepkiyi
bir arada tutan şeyin ne olduğudur. Thorndike, uyarıcı ve tepkinin sinirsel bir bağla bağlandığına
inanmaktadır.
Deneme ve Yanılma
Thorndike'a göre öğrenmenin en temel formu deneme yanılma öğrenmesidir. İnsan ya da hayvan olsun,
öğrenme durumunda olan organizma, belli bir problemle karşılaştığında kendini amaca götürmeyen
başarısız tepkileri eler. Haz ile sonuçlanan, başarıya götüren tepkiler kalıcı hale gelir. Thorndike bu
duruma seçme ve bağlama adını vermektedir.

29. 20- -ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ.
Öğrenme Küçük Adımlarla Oluşur zayıflar. Diğer bir deyişle, etki pekiştirilirse uyarıcı
Thomdike, problem çözme süresi, ardışık tepki arasındaki bağ güçlenir. Tepki cezalandırılırsa
denemelerin sonucunda yavaş yavaş kısaldığından uyarıcı ve tepki arasındaki bağ zayıflar.
öğrenmenin birden bire içgörüsel bir şekilde değil, 1930'dan sonra: Uyarıcıya karşı yapılan tepki haz
yavaş yavaş oluştuğuna karar vermiştir. Öğrenme, verici bir sonuç yaratırsa uyarım ve tepki arasındaki
büyük atlamalardan çok, küçük sistemli adımlarla bağın gücü artmaktadır. Ancak, tepki tatmin edici bir
meydana gelir. sonuç yaratmazsa ya da cezalandırılırsa bağın
Thorndike'a göre öğrenme doğrudandır ve düşünme gücüne hiçbir etkisi olmamaktadır. Pekiştirilme ile
veya usa vurma yoluyla yönlendirilemez. Ona göre davranış biçimlendirilebilirken, cezalandırma,
öğrenmede deneme yanılma yoluyla doğrudan istenmeyen davranışı yok etmemektedir.
seçme ve bağlama vardır.
THORNDIKE'NİN ÖGRENME KURAMININ TEMEL
KANUNLAR!
Thomdike'ın öğrenmeyle ilgili üç temel kanunu
vardır; 1- Hazır bulunuşluluk, 2-Tekrar, 3- Etki
kanunlarıdır.
1. Hazır Bulunuşluluk Kanunu:
a)Bir kişi, etkinlik göstermeye hazır ise, etkinliği
yapmasına izin verilmesi ona mutluluk verir.
b)Bir kişi etkinlik göstermeye hazır olduğu halde,
etkinliğin yaptırılmaması, bireyde kızgınlık yaratır.
c)Bir kişi etkinliği yapmaya hazır olmadığı halde
yapmaya zorlanırsa kızgınlık duyar.
Örneğin; Çocuk, düzgün yazı yazmaya hazır ve
buna izin verilirse, yazmaktan haz duyar. Çocuk,
kalem tutmaya hazır, fakat eline kalem almasına izin
verilmezse, bu durum çocukta kızgınlık yaratır.
Çocuk, düzgün yazı yazmaya zorlanırsa kızgınlık
duyar.
2. Tekrar Kanunu:
1930'dan önceki tekrar yasası, kısaca, "tekrar
ederek öğreniriz; tekrar etmediğimizde unuturuz"
şeklinde ifade edilmiştir. Ancak 1930'dan sonra
tekrar yasası tamamen değiştirilmiştir. Tekrar etme,
uyarıcı tepki arasındaki bağı güçlendirmediği gibi;
kullanmama da bağın gücünü yok etmez. Bununla
birlikte, tekrar etme, bağın gücünde az bir gelişme
sağlayabilir. Kullanmama da biraz unutmaya yol
açabilir.
3. Etki Kanunu:
1930'dan önce: Eğer uyarıcının yol açtığı tepkinin
sonucu haz verici ise uyarıcı ve tepki arasındaki bağ
güçlenir, uyarıcının yol açtığı tepkinin sonucu
rahatsız edici ise uyarıcı ve tepki arasındaki bağ

30. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 21
ÇOZUMLU KONU
KAVRAMA TESTİ
1. "Bir öğretmen sınıfta derse katılımı arttırmak için Thomdike Gestalt psikologlarının "organizma
öğrencilerin hızlı çözdükleri matematik uyarıcı tepki bağını değil genel ilkeleri öğrenir
problemlerini şekerle ödüllendirir. Fakat öğrenciler düşüncesine karşı "çağrışımsal zıtlık" kavramını
ödülü alabilmek için hemen cevap vermek ortaya atmıştır. Thorndike bu örneklerle fikrini
istemektedir. Bir süre sonra öğretmen öğrencilerin
şöyle açıklar; "eğer geştaltçıların dediği gibi
söz almadan cevap verdiklerini fark eder."
uyarıcı tepki bağlarınm yerine genel ilkeler
öğrenilseydi kişi her iki yönde de performans
gösterebilirdi".
(Cevap A)
durum hangi kavram ile
Yukarıda anlatılan
açıklanabilir?
A)Çağrışımsal zıtlık
B)Etkinin yayılması
C)Aitolma
D)Uyarıcı genellemesi
E) Transfer
Pekiştirme pekiştirilen doğru davranışın tekrar
edilmesini sağladığı gibi bunun yanında
pekiştirilen davranışla yan yana olan yanlış
davranışın da pekiştirilmesini sağlar. Yani
Pekiştirecin etkisi doğru davranışın yanında olan
yanlış davranışa da yayılmaktadır. Hatta bu yanlış
davranış cezalandırılmış olsa bile yanındaki doğru Yeni taşındıkları evlerinin yolunu kaybeden bir
davranışa yapılan pekiştirme etkisiyle tekrar edilir. çocuğun, mahalledeki sokakları tek tek
Bu örnekte de öğretmen derse katılma davranışını dolaşarak evlerinin yolunu bulmaya çalışması,
pekiştirirken bu davranışın yanında yanlış olan aşağıdaki öğrenme yollarından en çok hangisi
söz almadan derse katılma davranışını da için uygun bir örnektir?
pekiştirmiş olur. Bu durumu THORNDİKE etkinin
A)Kavrama yoluyla öğrenme
yayılması kavramıyla açıklamıştır.
B)Şartlanma yoluyla öğrenme
(Cevap B) C)Deneme - yanılma yoluyla öğrenme
D)Modeli gözleyerek öğrenme
E) Farkında olmadan öğrenme
2. "Çarpım tablosunu ileriye doğru öğrenmiş olan A)Çağrışımsal zıtlık
çocuğun geriye doğru sayması zordur. Alfabeyi B)Bitişiklik
ileriye doğru kolay tekrar ederken geriye doğru C)Etkinin yayılması
daha zor söyler." D)Aitolma
E) Genelleme
Thorndike'ın yukarıdaki örneklerle açıkladığı ve
gestalt psikologlarına karşı olarak savunduğu
kavram hangisidir?

31. Çocuğun sokakları tek tek dolaşarak evini
bulmaya çalışması, deneme-yanılma yoluyla
öğrenmedir. Deneme yanılma yoluyla öğrenmede
organizma bir problem karşısında amaca
götürmeyen farklı çözüm yolları dener. Bu
yollardan başarıyla sonuçlananın görülme sıklığı
artar. Çocuk evin yolunu bulmak için mahalledeki
sokakları deneyerek doğru yolu bulmaya
çalışmaktadır.
(Cevap C)