Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
«Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία»

Φορτσερά Δέσποινα ΠΕΟ2
Επιμόρφωση φιλολόγων για την αξιοποίηση και εφαρμογή των
ΤΠΕ στη διδακτική πράξη
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ
ΚΣΕ ΙΛΙΟΥ

Αθήνα
Οκτώβριος 2013

ΚΣΕ Ιλίου, Δέσποινα Φορτσερά ΠΕΟ2, Απρίλιος – Νοέμβριος 2013

1. Ταυτότητα του σεναρίου
Γενικά στοιχεία
Τίτλος: «Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία»
Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου
Γνωστικό αντικείμενο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Διδακτική ενότητα: Η Νεότερη Λογοτεχνία : Η Λογοτεχνία από το 1922-1945
Συγγραφέας: Νίκος Καββαδίας
Τίτλος κειμένου: KURO SIWO
Αριθμός μαθητών: 24
Διάρκεια: 5 διδακτικές ώρες
Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα: ΝΕ Γλώσσα, Πληροφορική, Αισθητική Αγωγή
(Μουσική, Εικαστικά)
Τόπος διεξαγωγής σεναρίου: Σχολική αίθουσα με χρήση διαδραστικού πίνακα και
Εργαστήριο πληροφορικής

Μέσα διδασκαλίας και προτεινόμενο υλικό
•

Σχολικό βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου

•

Έντυπο υλικό

•

Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης

•

Διαδραστικός πίνακας ,ηχεία και φορητός Η/Υ

•

Ηλεκτρονικοί υπολογιστές

•

Συσκευές ψηφιακής αποθήκευσης USB

•

Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου word

•

Πρόγραμμα παρουσίασης power point

•

Πρόγραμμα δημιουργίας βίντεο Live Movie Maker

•

Μηχανή αναζήτησης google

•

Διαδικτυακό πρόγραμμα παρουσίασης (prezi)

•

Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας συννεφόλεξου (wordle)

•

Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας παζλ (flash-gear)

•

Πρόγραμμα δημιουργίας ιστολογίου (blogger της google)

•

Πρόγραμμα δορυφορικής πλοήγησης (google earth)

Προϋποθέσεις υλοποίησης του σεναρίου
 Συνεργασία με τον/την καθηγητή/τρια πληροφορικής για τη χρήση του
εργαστηρίου πληροφορικής.
 Ευελιξία του ωρολογίου προγράμματος.
 Ύπαρξη και λειτουργία διαδραστικού πίνακα (ή εναλλακτικά άλλου μέσου
προβολής).
 Καλή σύνδεση στο διαδίκτυο.
 Εγκατάσταση όλου του απαραίτητου υλικού στον υπολογιστή κάθε ομάδας.
 Εξοικείωση εκ μέρους του διδάσκοντος αλλά και των μαθητών με τη
χρήση των υπολογιστών και ειδικά προγράμματα:
-

επεξεργασίας κειμένου, παρουσίασης, περιήγησης στο διαδίκτυο,
δημιουργίας
πολυτροπικού
κειμένου,
δημιουργίας
συννεφόλεξου, δημιουργίας παζλ, δημιουργίας ιστολογίου.

 Προγενέστερη εξοικείωση των μαθητών και του διδάσκοντος στην
ομαδοσυνεργατική αντίληψη επικοινωνίας και εργασίας, μέσω της
οποίας υλοποιείται το συγκεκριμένο σενάριο.


2. Σκεπτικό – Στόχοι
Συνοπτική παρουσίαση του σεναρίου
Με τη συγκεκριμένη πρόταση διδασκαλίας επιχειρείται με ταξιδιωτική
διάθεση και με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο η γνωριμία των μαθητών με τη ζωή
και το έργο του Ν. Καββαδία, ενός ποιητή όχι ιδιαίτερα προβεβλημένου στη γενιά
του, όμως αναπάντεχα αγαπητού στο νεανικό κοινό χάρη στην εκτεταμένη
μελοποίηση των ποιημάτων του. Μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες οι
μαθητές καλούνται να αποκωδικοποιήσουν το ποίημα Kuro Siwo συγκρίνοντάς το
με άλλα έργα του ποιητή και απολαμβάνοντας το μελοποιημένο έργο του.
Συγκεκριμένα, γνωρίζονται με τη βιογραφία και την εργογραφία του ποιητή και
αναζητούν τα βιωματικά στοιχεία στο έργο του, αναγνωρίζουν το ναυτικό σκηνικό,
τον ψυχισμό την ιδιαίτερη γλώσσα των ναυτικών καθώς και τους γεωγραφικούς
όρους και εκείνους της ναυσιπλοΐας, και προσπαθούν να ψηλαφίσουν τη γυναικεία
παρουσία και τον ξεχωριστό ρόλο που αυτή έχει στα ποιήματά του. Μέσα από αυτό
το «ταξίδι» οι μαθητές καλούνται να εκφραστούν δημιουργικά παράγοντας
παραδοσιακά και πολυτροπικά κείμενα και να κοινοποιήσουν τα ευρήματά τους
στους συμμαθητές τους.
Το συγκεκριμένο σενάριο προβλέπεται να διαρκέσει 5 διδακτικές ώρες (2
στην αίθουσα διδασκαλίας με χρήση διαδραστικού πίνακα και 3 στο εργαστήριο
Πληροφορικής), επιπλέον ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών για τη
Λογοτεχνία» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους.

Στόχοι
Γενικοί στόχοι:
 Να διεγερθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για τον ποιητικό λόγο.
 Να αναδειχθεί η πολυσημία του ποιητικού λόγου.


 Να κινητοποιηθεί η σκέψης τους, ώστε αξιοποιώντας τα κειμενικά και
εξωκειμενικά στοιχεία να κατανοήσουν τον κόσμο του ποιήματος και να
ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τις ιδέες και τις αξίες που αυτός προβάλλει.
 Να αξιοποιήσουν τις διαισθήσεις τους για τη σύνθεση της προσωπικής τους
πρόσληψης και να αυτενεργήσουν ως αναγνώστες, δομώντας τη δική τους
ερμηνεία.
Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές καλούνται:
 Να αναγνωρίσουν την αξία και την αναγκαιότητα της συλλογικής
προσπάθειας

αξιοποιώντας

τη

δυναμική

της

ομάδας

και

την

ομαδοσυνεργατική μέθοδο
 Να οδηγηθούν στη γνώση με τη διερευνητική – βιωματική μάθηση.
 Να καταστούν ελεύθεροι αναγνώστες λογοτεχνικών κειμένων και να
συνειδητοποιήσουν ότι η μελέτη της λογοτεχνίας δεν προαπαιτεί σωστές
απαντήσεις.
 Να αναλάβουν ρόλους, πρωτοβουλίες και να αυτενεργήσουν προκειμένου
να επιλύσουν προβλήματα.
 Να καταστούν ικανοί να ξεχωρίζουν το ουσιώδες και να το αναδεικνύουν.
 Να καλλιεργήσουν τις εκφραστικές τους δεξιότητες στον προφορικό και
γραπτό λόγο.
 Να «βιώσουν» ενεργότερα την ποίηση του Ν. Καββαδία μέσα από τις δικές
τους δημιουργίες («ενσυναίσθηση»).
 Να κινητοποιήσουν την ευαισθησία και τον ανθρωπισμό τους σεβόμενοι το
διαφορετικό.
 Να επικοινωνήσουν και να μοιραστούν ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα.
 Να προβούν σε αυτοξιολογήσεις και να δεχθούν την κριτική.


Διδακτικοί στόχοι:
Οι μαθητές καλούνται:
 Να γνωριστούν με την ποίηση του Ν. Καββαδία αποκωδικοποιώντας το
ποίημα Kuro Siwo και απολαμβάνοντας το μελοποιημένο έργο του.
 Να μελετήσουν τη ζωή και το έργο του ποιητή και να επιβεβαιώσουν την
βιωματικότητα της ποίησής του.
 Να διερευνήσουν τον ιδιαίτερο ρόλο που προσδίδουν στην ποίησή του το
ναυτικό σκηνικό (γεωγραφία, ψυχισμός ναυτικών, ναυτική ορολογία) και η
γυναικεία παρουσία.
 Να συντάξουν γραπτά κείμενα (ενταγμένα στο επικοινωνιακό πλαίσιο) και
να εκφραστούν δημιουργικά παράγοντας πολυτροπικά κείμενα και κάνοντας
παρουσιάσεις.
 Να εκφράσουν ελεύθερα τη δική τους εκδοχή για την έννοια του ταξιδιού.
Τεχνολογικοί στόχοι:
 Να εξοικειωθούν περαιτέρω με τη χρήση και τις δυνατότητες των νέων
τεχνολογιών.
 Να συντάξουν κείμενο με τη χρήση προγράμματος επεξεργασίας κειμένου.
 Να χρησιμοποιήσουν έναν φυλλομετρητή για αναζήτηση στο διαδίκτυο.
 Να αναζητήσουν εικόνες στο διαδίκτυο και να τις χρησιμοποιήσουν στις
εργασίες τους.
 Να χρησιμοποιήσουν ένα ιστολόγιο για ανάρτηση της εργασίας τους.
 Να εξοικειωθούν με διαδικτυακά εργαλεία για την κατασκευή συννεφόλεξου
και παζλ.
 Να ασκηθούν στην κριτική αντιμετώπιση και επεξεργασία της πληθώρας
πληροφοριών που προσφέρονται.

 Καταληκτικά, να αντιληφθούν ότι πέρα από εργαλείο διασκέδασης (ιδιότητα
την οποία ήδη γνωρίζουν) το διαδίκτυο είναι μία σημαντική πηγή
πληροφοριών και γνώσεων

3. Λεπτομερής Παρουσίαση του σεναρίου
Αφετηρία:
Είναι κοινή διαπίστωση ότι η διδασκαλία του ποιήματος –κυρίως στο
Γυμνάσιο- προκαλεί φόβο στους μαθητές, ίσως γιατί θεωρούν τον ποιητικό λόγο
δυσνόητο και την ποίηση ένα είδος τέχνης μακριά από τη ζωή τους.
Η παραπάνω διαπίστωση αποτέλεσε την αφετηρία της παρούσας εργασίας
με την οποία επιχειρείται η συνομιλία με την ποίηση του Ν. Καββαδία μέσω του
ποιήματος Kuro Siwo και άλλων ποιημάτων του και αποσκοπεί να αναδείξει την
πολλαπλή ανάγνωση – πρόσληψη του ποιητικού λόγου. Η επιλογή του ποιήματος
οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι: α) Η μελοποιημένη ποίηση είναι περισσότερο
προσιτή στο νεανικό κοινό, β) Οι μαθητές του συγκεκριμένου σχολείου
συμμετέχουν σε Πρόγραμμα Comenius με θέμα το «Νερό»

(2013-2015),

αναπόσπαστα στοιχεία έρευνας του οποίου αποτελούν η θάλασσα και η ναυτική
ζωή.

Το θέμα που θα διερευνηθεί:
Το υπό διερεύνηση θέμα είναι το πώς ο ναυτικός κόσμος και τα ταξίδια επηρέασαν
την ποίηση του Ν. Καββαδία. Οι μαθητές μέσα από τα φύλλα εργασίας θα
αντλήσουν συμπεράσματα για :


τη ζωή και τα βιώματα του ποιητή και πώς αυτά εμπνέουν την ποίησή του.



τη σχέση που έχει το ναυτικό λεξιλόγιο, η γυναικεία παρουσία η γεωγραφία
και η ναυσιπλοΐα με την πρόσληψη και κατανόηση της ποίησής του.



το διάλογο του ποιήματος με άλλα ποιήματα.



την διαφορετική σημασία που δίνει ο καθένας στην έννοια του ταξιδιού.

Το θεωρητικό πλαίσιο της πρότασης:

Το συγκεκριμένο σενάριο στηρίζεται στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες,
ενώ ως προς τη μεθοδολογία χρησιμοποιείται η ομαδοσυνεργατική διερευνητική
μέθοδος με το διδάσκοντα να λειτουργεί έχοντας συμβουλευτικό και παρωθητικό
ρόλο.

Οι νεότερες λογοτεχνικές θεωρίες συγκλίνουν στη μετατόπιση του
ενδιαφέροντος από τον συγγραφέα στο κείμενο και στη συνέχεια στον αναγνώστη.
Με αυτήν την αλλαγή εστίασης, υπογραμμίζεται ο ενεργητικός ρόλος του
αναγνώστη ως νοηματοδότη, καθώς και οι δυνατότητες που έχει να συμμετέχει στο
λογοτεχνικό παιχνίδι. Η πίστη στη μία ορθή ερμηνεία παραχωρεί την εξουσία της
στις πολλαπλές - όσες και οι αναγνώστες - αναγνώσεις και ερμηνείες.
Ειδικότερα, κεντρικό ρόλο στον αναγνώστη αποδίδει η θεωρία της
αισθητικής της πρόσληψης με κύριο εκπρόσωπο το H.R. Jauss, ο οποίος
υποστηρίζει ότι η πρόσληψη, δηλαδή «η πραγμάτωση ενός λογοτεχνικού έργου από
τον αναγνώστη» καθορίζεται από τον «ορίζοντα των προσδοκιών» του, δηλαδή «το
σύνολο της αισθητικής εμπειρίας» του και εκφράζει τις καταβολές του και την
ιστορική συγκυρία. Αλλά και ο W. Iser, εισηγητής της θεωρίας της αισθητικής
ανταπόκρισης εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο οι αναγνώστες οικειοποιούνται ένα
κείμενο και του δίνουν υπόσταση συμπληρώνοντας τα κενά ή τις σιωπές του. Ο Iser
θεωρεί ότι η σημασία ενός λογοτεχνικού κειμένου μπορεί να εννοηθεί περισσότερο
«ως προϊόν επίδρασης που μπορεί το έργο να αποδεσμεύει παρά ως μία ιδέα από
την αρχή ενσωματωμένη σ’ αυτό» .
Συγγενής θεωρία στην οποία στηρίχτηκε, επίσης, η εν λόγω διδακτική
πρόταση είναι η θεωρία της διακειμενικότητας (“intertextualite”), σύμφωνα με την
οποία ένα νέο κείμενο γεννιέται από τη διασταύρωση των γλωσσικών σημείων
προγενέστερων κειμένων, τα οποία ο συγγραφέας μπορεί να δανείζεται από
κείμενα άλλων ή να επαναφέρει από παλαιότερα δικά του. Στη διαδικασία όμως
αυτή, διασταύρωσης κειμένων, συμμετέχει όχι μόνο ο δημιουργός αλλά και ο
αναγνώστης, αφού και αυτός με τη σειρά του «νοηματοδοτεί και προσλαμβάνει το
κείμενο μέσα από τους δικούς του κώδικες, μέσα από το δικό του απόθεμα
κειμένων που έχουν εγγραφεί οριστικά στη μνήμη του».

Το παρόν σενάριο αναζήτησε θεωρητικό έρεισμα και δομήθηκε σύμφωνα με
τις παραπάνω λογοτεχνικές θεωρίες, καθώς θεωρείται ότι συμβάλλουν στην
αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος των μαθητών για τη Λογοτεχνία με την ανάδειξη
του ρόλου του μαθητή-αναγνώστη. Η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην
προσληπτική διαδικασία του μαθητή βρίσκει, επιπλέον, ανταπόκριση στα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας, στην οποία συντελείται η
ανακάλυψη της υποκειμενικής εμπειρίας, ως κάτι μοναδικό. Ο αναγνώστης μαθητής, σύμφωνα μ’ αυτές τις θεωρίες, συμβάλλει ενεργά στη συγκρότησή του
νοήματος, αφού καλείται, συγχωνεύοντας γόνιμα τα στοιχεία του κειμένου µε τα
δικά του, να μετατραπεί από παθητικός δέκτης σε ενεργά εμπλεκόμενο υποκείμενο.
Υπό αυτή την έννοια η διδασκαλία μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο στα
χέρια του διδάσκοντα με το οποίο θα προκρίνεται η προσέγγιση της λογοτεχνίας ως
κατ’ εξοχήν πεδίο όπου αρθρώνεται η σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο.
Γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητο α) οι μαθητές να βιώσουν και να
κατανοήσουν ότι κάθε δημιουργία συνδέεται με ποικίλα ερεθίσματα που είναι
ενσωματωμένα με κώδικες μέσα στο έργο, και β) η διαδικασία της λογοτεχνικής
πρόσληψης είναι ταυτόχρονα συν-δημιουργία, αφού καλούνται να ενεργοποιήσουν
τον δικό τους «κόσμο» προκειμένου να αποκωδικοποιήσουν τον «κόσμο» του
κειμένου.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο:
Σύμφωνα με το ΑΠΣ:
Το ΑΠΣ υιοθετεί την πεποίθηση ότι τα λογοτεχνικά έργα αποκαλύπτουν τον
άνθρωπο και τον κόσμο στα ποικίλα πολιτισμικά περιβάλλοντα και ότι η διδασκαλία
της λογοτεχνίας είναι επικοινωνία : ανταλλαγή εκδοχών με τις οποίες
προσλαμβάνεται, κατανοείται και ερμηνεύεται η πραγματικότητα σε διαφορετικές
εποχές ή διαφορετικά κείμενα της ίδιας ή άλλης κουλτούρας. Ό,τι αποκαλύπτει ο
αναγνώστης – μαθητής είναι μια σύλληψη του κόσμου, όπως την αποκαλύπτει το
κείμενο. Ταυτόχρονα η αποκάλυψη αυτή επηρεάζει και τη προσωπικότητά του.
Έτσι, η ανάγνωση της λογοτεχνίας αποβαίνει μέσο αυτοσυνείδησης και
αυτογνωσίας.
Ως εκ τούτου η διδασκαλία του λογοτεχνικού έργου πρέπει:


 να στοχεύσει στην οργάνωση μια γόνιμης ερμηνευτικής διαδικασίας και στη
δημιουργία ενός ευνοϊκού μαθησιακού περιβάλλοντος μέσα σε πνεύμα
ισότητας, δημοκρατίας, σεβασμού της διαφορετικότητας, διαλόγου και
κριτικής σκέψης.
 να υπηρετήσει τους δύο βασικούς άξονες, κείμενο – αναγνώστης, ώστε:
-

να φωτίσει το κειμενικό νόημα και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του
λογοτεχνικού έργου, και

-

να επιτρέψει στον αναγνώστη – μαθητή ως ενεργός παραλήπτης καθ’
όλη τη διαδικασία να φαντάζεται, υποθέτει, αναλύει,

συνθέτει και

σηματοδοτεί με λόγο το κείμενο, δημιουργώντας έτσι το δικό του
«κείμενο».
Αξίζει να σημειωθεί και το εξής: η διδακτική προσέγγιση της λογοτεχνίας με
το παραδοσιακό μοντέλο υπόκειται στους περιορισμούς που επιβάλλει το σχολικό
βιβλίο. Έτσι, για παράδειγμα, οι πληροφορίες για το συγγραφέα είναι αυτές που
παρουσιάζονται στο συνοδευτικό βιογραφικό σημείωμα των ανθολόγων του
σχολικού εγχειριδίου ενώ έχει γίνει πρόβλεψη να προληφθούν οι ενδεχόμενες
απορίες των μαθητών και να απαντηθούν οι λεξιλογικές και πραγματολογικές τους
απορίες στις υποσημειώσεις.
Άρα, προβάλλει ξεκάθαρα το γεγονός ότι το σχολικό βιβλίο απευθύνεται σε ένα
μέσο μαθητή, ο οποίος όμως αποτελεί μία νοητική κατασκευή και ουσιαστικά δεν
υφίσταται, εφόσον οι διαφορές στα πλαίσια μίας τάξης μπορεί να είναι πολύ
μεγάλες.
Οι ερωτήσεις επίσης που προβλέπονται για τους μαθητές, όπως και οι
εργασίες, είναι εκ των προτέρων διατυπωμένες. Προφανώς και θίγουν τα
σημαντικότερα στοιχεία ενός κειμένου, αλλά δεν παύουν να είναι περιορισμένες
και να μην μπορούν να λάβουν υπόψη τους την ιδιαιτερότητα της τάξης και του
κάθε μαθητή. Με αυτά όλα δεν υποτιμάται η αξία και η σπουδαιότητα του σχολικού
βιβλίου, ούτε και η βοήθεια που προσφέρει τόσο στους μαθητές, όσο και στον
διδάσκοντα για την προσέγγιση του κειμένου. Εντούτοις λειτουργεί στα πλαίσια
μίας τάξης αποκομμένης από το περιβάλλον και τις άλλες προσλαμβάνουσες των
παιδιών, κάτι που πλέον δεν ανταποκρίνεται στη διασυνδεδεμένη πραγματικότητα
στην οποία ζούμε.

Παραδοσιακά λοιπόν ο διδάσκων, σε μία δασκαλοκεντρική προσέγγιση
μετωπικής διδασκαλίας, για την οποία προορίζεται η πλειοψηφία των σχολικών
εγχειριδίων, θα οδηγήσει τους μαθητές στην περιορισμένη γνώση, με στόχο την
απάντηση των ερωτήσεων, χωρίς μεγάλη δυνατότητα περεταίρω προβληματισμού,
θέσης – λύσης προβλημάτων και συνεργασίας.
Φυσικά όλα αυτά σχετίζονται άμεσα με τις γνώσεις, ευαισθησίες και
ενδιαφέροντα του διδάσκοντα, αλλά εξαρτώνται και από την πραγματικότητα του
κάθε σχολείου. Για παράδειγμα σε ένα σχολείο που διαθέτει μία αξιόλογη
βιβλιοθήκη, το μάθημα μπορεί να πάρει τελείως διαφορετική μορφή, από ότι σε
ένα σχολείο χωρίς βιβλιοθήκη.
Συνεπώς η χρήση των ΤΠΕ μπορεί να δώσει μία νέα διάσταση στο μάθημα της
λογοτεχνίας.
 Η

πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να καλύψει την έλλειψη φυσικών

βιβλίων και να προσφέρει μία πληθώρα συνοδευτικού οπτικοακουστικού
υλικού.
Μπορεί να φέρει τους μαθητές σε επαφή με άλλους πολιτισμούς.
Διευκολύνεται η διερευνητική μάθηση σε αντίθεση με τη στείρα
αποστήθιση, μέσα από ανοιχτές δραστηριότητες.
 Η χρήση του web.2 καθιστά τους μαθητές όχι απλώς κατόχους αλλά
συνδημιουργούς της πληροφορίας και τους οδηγεί στην ομαδική εργασία
και συνεργασία
 Το μάθημα γίνεται πιο ελκυστικό με τη χρήση εικόνας και ήχου.


Λεπτομερής περιγραφή του σεναρίου:
Η διδασκαλία προβλέπεται να διεξαχθεί σε τρία στάδια:
1ο Στάδιο: 1 διδακτική ώρα στη σχολική αίθουσα (χρήση διαδραστικού πίνακα)
Το στάδιο αυτό διαρκεί 1 ώρα, υλοποιείται στη σχολική τάξη, απευθύνεται στο
σύνολο των μαθητών και δομείται ως εξής:
 Αφόρμηση: Η διδάσκουσα αξιοποιώντας την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης
υποβάλλει στοχευμένες ερωτήσεις για τα μέρη που έχουν ταξιδέψει οι
μαθητές, καθώς και εκείνα που θα ήθελαν να ταξιδέψουν. Στην προσπάθειά της
να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών παροτρύνει να χρησιμοποιηθεί
το πρόγραμμα google earth για μια σύντομη περιήγηση στην υδρόγειο
ζητώντας από κάποιους μαθητές να επιλέξουν το μέρος του πλανήτη που θα
ήθελαν να επισκεφτούν. Στη συνέχεια παρουσιάζει ένα σύντομο βίντεο (αρχείο,
βίντεο 1) που έχει ετοιμάσει με δορυφορική λήψη της Γέφυρας του Αδάμ και
επενδυμένο με μουσική. Κάποια στιγμή παγώνει την εικόνα και ζητά από τους
μαθητές να φανταστούν και να υποθέσουν κάποιο περιστατικό που συνέβη
εκεί. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μια διάθεση προσμονής για ό,τι θα
ακολουθήσει. [Εναλλακτικά μπορεί να

προβληθεί και μια γεωγραφική

φωτογραφία του θερμού ρεύματος Kuro Siwo ή μια αεροφωτογραφία της
Γέφυρας του Αδάμ κ.ά.] Αφού, ακουστούν διάφορες εκδοχές από τους μαθητές
περνά στην παρουσίαση που έχει ετοιμάσει για το ποίημα.

 Παρουσίαση: Η διδάσκουσα προβάλλει με οπτικοακουστικό υλικό την
παρουσίαση που έχει ετοιμάσει για το ποίημα (αρχείο, βίντεο 2 ή στον
παρακάτω δεσμό:


http://prezi.com/69t-r3c9a-qh/?utm_campaign=share&utm_medium=copy)
έχοντας φροντίσει να μην προκαταλαμβάνει με αυτή ζητήματα που θα κλιθούν
να ερευνήσουν οι μαθητές στη συνέχεια. Επίσης επιμένει σε ένα αισθητικό
αποτέλεσμα που θα κινητοποιήσει τους μαθητές και θα δημιουργήσει μια
κατάσταση αναμονής. Η παρουσίαση περιλαμβάνει και τη μελοποιημένη
εκδοχή του ποιήματος. Σε αυτό το σημείο ζητά ένα σύντομο σχολιασμό από
μέρους των μαθητών (εντυπώσεις, σύνδεση με τα προηγούμενα) και
προσδιορίζει το αντικείμενο μελέτης (ποίημα- ποιητής,) ενώ στη συνέχεια
περνά στην ανάγνωση του ποιήματος.
 Προσφορά νέου: ανάγνωση του ποιήματος
Η ανάγνωση του ποιήματος είναι προτιμότερο να γίνει από τη διδάσκουσα, για
να εξασφαλιστεί η ορθότερη εκφορά του λόγου και η καλύτερη συγκέντρωση
των μαθητών, οι οποίοι συνήθως αφαιρούνται όταν διαβάζουν οι συμμαθητές
τους ένα κείμενο. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και διαδικτυακή
απαγγελία του ποιήματος.
 Αντιδράσεις μαθητών: Η διδάσκουσα προσφέρει χρόνο στους μαθητές να
εκφράσουν τις πρώτες εντυπώσεις και τα συναισθήματα που εισέπραξαν, τυχόν
απορίες και δίνει όλες τις απαραίτητες διευκρινήσεις. Στη συνέχεια περνά στην
πρώτη προσπάθεια προσέγγισης του ποιήματος.
 Αρχική

προσέγγιση

ποιήματος:

Με

στοχευμένα

ερωτήματα

γίνεται

προσπάθεια να αναδειχθούν: α) το ναυτικό σκηνικό του ποιήματος, β) το θέμα
και ο γενικότερος προβληματισμός, γ) η ιδιαιτερότητα της ναυτικής γλώσσας, οι
γεωγραφικοί όροι και η γυναικεία παρουσία, δ) μια γενική τοποθέτηση για το
ρόλο του ταξιδιού μέσα στο ποίημα. Στη συνέχεια προβαίνει στην
πληροφόρηση για την παρούσα εργασία.
 Πληροφόρηση για την εργασία:
Η διδάσκουσα - που έχει ήδη ενημερώσει σε παλαιότερο χρόνο για μια πιθανή
εναλλακτική μορφή διδασκαλίας, χωρίς να έχει αποκαλύψει τίποτε άλλο - θα
εξηγήσει στους μαθητές ότι θα προσεγγίσουν το ποίημα και τον ποιητή με τη
χρήση ΤΠΕ καθώς και τους βασικούς στόχους του σεναρίου οι οποίοι
σχετίζονται κυρίως με τη δική τους εμπλοκή στα φύλλα εργασιών. Επιπλέον θα


τονίσει την αξία της συνεργασίας και της ομαδικότητας στην επίτευξη αυτών
των στόχων. Θα δώσει διευκρινήσεις για το δικό της ρόλο, την αξιολόγηση της
όλης προσπάθειας και όλοι μαζί θα προβούν σε ένα είδος συμβολαίου καλής
διάθεσης και συνεργασίας.
 Σύσταση των ομάδων: Οι μαθητές χωρίζονται σε 6 ανομοιογενείς ομάδες των 4
ατόμων καθεμιά. Ο χωρισμός είναι προτιμότερο να γίνει από τη διδάσκουσα,
για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν ανισότητες στη σύσταση των ομάδων.
Σε κάθε ομάδα θα πρέπει να συμμετέχουν μαθητές εξοικειωμένοι με τους
υπολογιστές και το διαδίκτυο. Οι μαθητές κάθε ομάδας θα αναλάβουν
συγκεκριμένους ρόλους:
-

1 χειριστής Η/Υ

-

1 συντονιστής των εργασιών

-

1 γραμματέας, υπεύθυνος για τις σημειώσεις

-

1 υπεύθυνος παρουσίασης της εργασίας

Για την ανάθεση ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν είναι αναγκαία η παρέμβαση της
διδάσκουσας. Οι μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που ίδιοι θεωρούν ότι τους
ανήκει και που η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους αναγνωρίζει.
2ο στάδιο: 3 διδακτικές ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής
Αυτό το στάδιο διαρκεί 3 ώρες και υλοποιείται στο εργαστήριο πληροφορικής. Οι
μαθητές θα εργαστούν κατά ομάδες σε 3 φύλλα εργασίας που έχουν δημιουργηθεί,
τα οποία θα έχουν στη διάθεσή τους και σε έντυπη μορφή. Η κάθε ομάδα θα βρει
στον υπολογιστή της ένα φάκελο με τα φύλλα εργασίας, ένα φάκελο με τίτλο
Ποιήματα, ένα φάκελο με τίτλο Τραγούδια καθώς και την Παρουσίαση της
διδάσκουσας. Επιπλέον δύο ομάδες από τις έξι θα έχουν ανοιχτά (με λογαριασμό
της διδάσκουσας) τα διαδικτυακά προγράμματα wordle

για την κατασκευή

συννεφόλεξου και flash-gear για την κατασκευή παζλ.


Εδώ κρίνεται απαραίτητο να τονιστεί ότι το σενάριο προβλέπει
συγκεκριμένο τίτλο για κάθε ομάδα, ο οποίος συνδέεται τόσο με το ποίημα
όσο και με τις εργασίες που κάθε ομάδα καλείται να επιτελέσει. Επιπλέον,
κάτω από τον τίτλο έχει χρησιμοποιηθεί και ξεχωριστό motto (προερχόμενο
από το ποιητικό έργο του Ν. Καββαδία) που αποσκοπεί στην ενεργοποίηση
των μαθητών. Οι τίτλοι των ομάδων είναι οι εξής:

1η ομάδα : Αστρολάβοι στη Γέφυρα
2η ομάδα : Τρελοί Μουσώνες
3η ομάδα : Δόκιμοι εν ώρα κινδύνου
4η ομάδα : Fata Morgana
5η ομάδα : Πορτολάνες των οριζόντων
6η ομάδα : Μαρκόνηδες στη βάρδια

Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει τα εξής:
1η ώρα: (στο εργαστήριο πληροφορικής) 1ο φύλλο εργασίας
•

Οι μαθητές παίρνουν θέση στις μονάδες εργασίας κατά
ομάδες έχοντας μαζί τους το σχολικό βιβλίο και τα φύλλα
εργασίας σε έντυπη μορφή. Εντοπίζουν όλο το υλικό που τους
προσφέρεται στην επιφάνεια εργασίας και ξεκινούν να
εργάζονται ομαδικά. Καλό θα ήταν να γίνει μια υπενθύμιση
για τον τρόπο εργασίας και το συμβόλαιο συνεργασίας που
προηγήθηκε.

•

Αυτή την ώρα θα ασχοληθούν μόνο με το 1ο φύλλο εργασίας
το οποίο είναι κοινό και προβλέπει τα εξής: οι μαθητές
προβαίνουν σε νέα ανάγνωση του ποιήματος και στη
συνέχεια: α) αξιοποιούν πληροφορίες από τη wikipedia, την
εφημερίδα Καθημερινή, το Ekebi και το περιοδικό Ος3
προκειμένου να εντοπίσουν τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα
στη ναυτική ζωή και την ποίηση του Ν. Καββαδία, τα θέματα
που επαναλαμβάνονται σταθερά στην ποίησή του και ποια
από αυτά αναγνωρίζουν στο ποίημα

Kuro Siwo, β)

χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά λεξικά από την Πύλη για την
Ελληνική Γλώσσα και το Γλωσσάρι Γ. Τράπαλη προκειμένου να
εξομαλύνουν γλωσσικά λέξεις – κλειδιά για την ερμηνεία του
ποιήματος και γ) προβληματίζονται για τη μεταφορική χρήση
της λέξης μπούσουλας καθώς και για το συμβολικό ρόλο που
αυτή επιτελεί στο ποίημα.

•

Τέλος

καλούνται

να

απαντήσουν

γραπτά

και

να

αποθηκεύσουν τις εργασίες τους σε φορητό μέσο.

Οι μαθητές καλούνται να εργαστούν σε διαφορετικά φύλλα
εργασίας ως εξής:
• Ομάδα Α΄: Αστρολάβοι στη γέφυρα
α) Διαβάζουν και ακούν μελοποιημένα τα ποιήματα Kuro Siwo,
MAL DU DEPART αξιοποιώντας διαδικτυακό υλικό και το υλικό
των αρχείων και στη συνέχεια αναγνωρίζουν και καταγράφουν
τα βιωματικά στοιχεία που εντόπισαν σε αυτά.
β) Αντλούν πληροφορίες από διάφορους διαδικτυακούς
τόπους σχετικούς με τη ζωή του ποιητή και καταγράφουν
πρόχειρα τους κυριότερους σταθμούς στη ζωή του. Στη
συνέχεια συντάσσουν ένα αυτοβιογραφικό σημείωμα.
γ) Καλούνται να υποστηρίξουν το κείμενό τους και με εικόνες
που θα αναζητήσουν στο διαδίκτυο.
• Ομάδα Β΄: Τρελοί Μουσώνες
α) Μελετούν διαδικτυακούς τόπους σχετικούς με το έργο του
ποιητή και συμπληρώνουν έναν πίνακα με την εργογραφία
του.
β) Περιηγούνται σε διαδικτυακούς τόπου σχετικούς με το
μελοποιημένο έργο του Ν. Καββαδία και καταγράφουν τις
κυριότερες μελοποιήσεις των ποιημάτων του. Προβαίνουν σε
αξιολόγηση της εκτεταμένης μελοποίησης του έργου του
ποιητή.

• Ομάδα Γ΄: Δόκιμοι εν ώρα κινδύνου
Ένας

δόκιμος

εν

ώρα

κινδύνου

και

Θεσσαλονίκη

χρησιμοποιώντας ορισμένους διαδικτυακούς τόπους ή και τα
αρχεία

στην

πληροφορίες

επιφάνεια
για

να

εργασίας
φωτίσουν

και

αξιοποιούν

τις

δυσκολίες

τις
που

αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί στα ταξίδια τους, τις ασχολίες και
τις σκέψεις τους.
β) Μελετούν σε ορισμένο διαδικτυακό τόπο στοιχεία για τα
βιογραφικά είδη και συγκεκριμένα για το Ημερολόγιο και
συντάσσουν ένα κείμενο με μορφή ημερολογίου, όπου
αποτυπώνουν ως ναυτικοί τις σκέψεις και τα συναισθήματά
τους.
γ) Καλούνται να καταγράψουν μόνο με ουσιαστικά τα
συναισθήματα των ναυτικών.
• Ομάδα Δ΄: Fata Morgana
Fata Morgana και Γυναίκα από ορισμένους διαδικτυακούς
τόπους ή από το υλικό στην επιφάνεια εργασίας και
ανιχνεύουν τη γυναικεία παρουσία σε αυτά.
β) Προβαίνουν σε συνολική αξιολογική κρίση για τη θέση που
κατέχει η γυναίκα στην ποίηση του

Ν. Καββαδία, αφού

συμβουλευτούν και συγκεκριμένο διαδικτυακό τόπο.
γ) Καλούνται να φανταστούν την ιδιότητα της γυναίκας στο
Kuro Siwo και συντάσσουν μια επιστολή προς αυτήν
εκφράζοντας τα συναισθήματα του ναυτικού της ιστορίας.
• Ομάδα Ε΄: Πορτολάνες των οριζόντων
Σταυρός του Νότου και Ένα μαχαίρι από ορισμένους
διαδικτυακούς τόπους ή από το υλικό στην επιφάνεια


εργασίας και καταγράφουν τους γεωγραφικούς όρους, όρους
ναυσιπλοΐας και αστρονομίας που εντοπίζουν σε αυτά.
β) Καλούνται να προβούν σε αξιολογική κρίση για το τι
προσδίδουν αυτοί οι όροι στην ποίηση του Ν. Καββαδία,
αφού

δοκιμάσουν

να

ξαναγράψουν

το

ποίημα

χρησιμοποιώντας τις επεξηγήσεις των όρων.
γ) Επιλέγουν έναν γεωγραφικό τόπο από τα παραπάνω
ποιήματα, στον οποίο θα ήθελαν να ταξιδέψουν , αναζητούν
πληροφορίες για αυτόν στο διαδίκτυο και συντάσσουν ένα
περιγραφικό ταξιδιωτικό κείμενο. Το διανθίζουν με εικόνες.
• Ομάδα ΣΤ΄: Μαρκόνηδες στη βάρδια
α) Περιηγούνται σε ορισμένους διαδικτυακούς τόπους και
αντλούν πληροφορίες για να παρουσιάσουν σε ένα κείμενο
τον άνθρωπο Ν. Καββαδία.
β) Αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο για το επάγγελμα
του ασυρματιστή γράφοντας ένα κατατοπιστικό κείμενο.
γ) Διαβάζουν και ακούν μελοποιημένα τα ποιήματα Kuro Siwo
και Θεσσαλονίκη ΙΙ από ορισμένους διαδικτυακούς τόπους ή
από το υλικό στην επιφάνεια εργασίας και αποφαίνονται για
το ποιο από αυτά θα μπορούσε να αποδοθεί σαν παραμύθι.
Όλες οι ομάδες αποθηκεύουν τις εργασίες τους σε φορητό μέσο.
Οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν το 3 ο φύλλο
εργασίας:
• Η πρώτη δραστηριότητα είναι κοινή για όλες τις ομάδες και
συγκεκριμένα καλούνται να καταθέσουν τη δική τους εκδοχή
για την έννοια του ταξιδιού.
• Η δεύτερη δραστηριότητα είναι καλλιτεχνικής φύσεως και
συγκεκριμένα: η πρώτη ομάδα θα ετοιμάσει μια παρουσίαση
στο power point για τη ζωή του ποιητή, η δεύτερη μια


παρουσίαση για το μελοποιημένο έργο του ποιητή, η τρίτη
ένα Συννεφόλεξο με τα συναισθήματα των ναυτικών, η
τέταρτη μια πολυτροπική εκδοχή της επιστολής και θα την
παρουσιάσει στο power point, η Πέμπτη μια παρουσίαση του
τόπου που είχε επιλέξει, και τέλος η έκτη θα δημιουργήσει
ένα παζλ με μία φωτογραφία του ποιητή.
Όλες οι ομάδες αποθηκεύουν τις εργασίες τους σε φορητό μέσο.
Η διδάσκουσα συγκεντρώνει τις εργασίες των μαθητών σε φορητό μέσο
προκειμένου να τις αξιολογήσει.
Στο τέλος αυτού του σταδίου μοιράζει το Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης σε έντυπη
μορφή, το οποίο οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν ατομικά και να έχουν
μαζί τους στην ολομέλεια στο επόμενο στάδιο.
3ο στάδιο: 1 διδακτική ώρα στη σχολική αίθουσα (χρήση διαδραστικού πίνακα)
Αυτό το στάδιο αυτό διαρκεί 1 ώρα, υλοποιείται στη σχολική τάξη, απευθύνεται
στο σύνολο των μαθητών και επιπλέον περιλαμβάνει τα εξής:
•

Παρουσίαση των εργασιών στην ολομέλεια.

•

Γενική αποτίμηση σχετικά με τους στόχους που τέθηκαν.

•

Κατάθεση εμπειριών και γενικότερων σκέψεων για το ποίημα και την ποίηση
γενικότερα.

•

Αξιολόγηση της όλης προσπάθειας.

Με το πέρας και αυτού του σταδίου η διδάσκουσα θα αναρτήσει τις εργασίες των
μαθητών στο blog του μαθήματος και στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Ο ρόλος του διδάσκοντος
Σχετικά με το πρώτο στάδιο έχει γίνει λόγος για το ρόλο της διδάσκουσας και τις
ενέργειές της σχετικά με την αρχική παρουσίαση και την οργάνωση της τάξης
προκειμένου να λειτουργήσει ομαδοσυνεργατικά.
Κατά το δεύτερο στάδιο καλό θα ήταν η διδάσκουσα να έχει το ρόλο του
εμψυχωτή, να δίνει διευκρινήσεις σε τυχόν απορίες, αλλά να αφήσει τις ομάδες να

αντιμετωπίσουν πιθανά μεταξύ τους προβλήματα. Είναι
αυτονόητη η σημασία ενός βασικού ελέγχου προκειμένου
οι μαθητές ευρισκόμενοι μπροστά σε Η/Υ με σύνδεση στο
διαδίκτυο

να

μην

ξεφύγουν

σε

περιηγήσεις

και

δραστηριότητες άσχετες με το μάθημα… Η πιο πιθανή
περίπτωση παρέμβασης της καθηγήτριας

θα είναι

ενδεχομένως η τεχνική υποστήριξη σε κάποια από τις
δραστηριότητες, σε περίπτωση που οι μαθητές αδυνατούν να την εκτελέσουν.

4. Φύλλα εργασίας

ΟΜΑΔΑ Α’ : Αστρολάβοι στη Γέφυρα
« Όταν πιστεύω θάλασσα μονάχα και βυθό
και προσκυνάω για κόνισμα έναν παλιό αστρολάβο,
πες μου, στην άγια πίστη σου, πώς να προσευχηθώ;
σε ποιον να ξομολογηθώ και πού να μεταλάβω;»
Τραβέρσο, Κοσμά του Ινδικοπλευστή

1ο φύλλο εργασίας : (1η διδακτική ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής)
ΚΟΙΝΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ (με εξαίρεση τη δεύτερη δραστηριότητα)
1. Αφού αναγνώσετε άλλη μια φορά το ποίημα Kuro Siwo , μπορείτε να
αξιοποιήσετε το υλικό των παρακάτω δεσμών προκειμένου να απαντήσετε σε
1 παράγραφο (έως 100 λέξεις) τα ερωτήματα που ακολουθούν:
http://el.wikipedia.org :
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE
%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF
%82
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1999/02/28021999.pdf
http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_nikos_kavvadias.html
http://kavvadias.ekebi.gr/

α) Ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στη ναυτική ζωή και την ποίηση του Νίκου
Καββαδία;
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
β) Ποια είναι τα θέματα που επαναλαμβάνονται σταθερά στην ποίησή του;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
γ) Ποια από τα παραπάνω θέματα αναγνωρίζετε στο ποίημα Kuro Siwo ;
Θέματα

Αντίστοιχος στίχος

2. Το ναυτικό λεξιλόγιο αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο στην ποίηση του Ν. Καββαδία.
Για να επιβεβαιώσετε την παραπάνω θέση, μπορείτε να αξιοποιήσετε το
σχολικό βιβλίο και τους παρακάτω διαδικτυακούς τόπους, δίνοντας την
ερμηνεία των λέξεων που ακολουθούν, όπως αυτές χρησιμοποιούνται στη
ναυτική ορολογία:
Γλωσσάρι Τράπαλη:
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/nikos_kabbadias/meletes_trapalhs_glossari_a.htm

Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/

Λέξεις

Ερμηνεία

Αστρολάβος:
Γέφυρα:
Kuro Siwo:
Μπούσουλας:

3. Η ποιητική γλώσσα έχει άμεση σχέση με το περιεχόμενο του μηνύματος που θέλει
ο δημιουργός να μεταδώσει, γι’ αυτό και η κάθε λέξη χρησιμοποιείται
πολύπλευρα, προκειμένου να υπηρετήσει κάθε φορά το μήνυμα της
επιδιωκόμενης επικοινωνίας.
Η λέξη μπούσουλας χρησιμοποιείται κυριολεκτικά ή μεταφορικά στο ποίημα;
Πριν απαντήσετε προβληματιστείτε για το στίχο του ποιήματος:
« Ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι;»

(Να υποστηρίξετε την απάντησή σας με επιχειρήματα που
προκύπτουν τόσο από το ποίημα, όσο και από τα στοιχεία
που εντοπίσατε στην παραπάνω περιήγηση).
Η λέξη μπούσουλας
χρησιμοποιείται:

Αιτιολόγηση

κυριολεκτικά
μεταφορικά

Αποθηκεύστε την εργασία σας στο φάκελο με τον τίτλο της ομάδας σας
καθώς και σε φορητό μέσο USB.


1) Ο Νίκος Καββαδίας είναι κατεξοχήν βιωματικός ποιητής, αντλεί το ποιητικό
υλικό του από την ίδια τη ζωή του.
Διαβάστε τα ποιήματα KURO SIWO και MAL DU DEPART από το φάκελο
«Ποιήματα» που υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας και ακούστε:
- την ανάγνωση του MAL DU DEPART από τον Μ. Αναγνωστάκη

-

τη μελοποιημένη εκδοχή των ποιημάτων στον παρακάτω δεσμό:
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3669

Στη συνέχεια αξιοποιήστε το υλικό για να συμπληρώσετε τον πίνακα που
ακολουθεί με τα βιωματικά στοιχεία που εντοπίσατε στα δύο ποιήματα:


Στίχος

Σχέση με τη ζωή του ποιητή

Kuro Siwo

MAL DU
DEPART

2) Περιηγηθείτε στους παρακάτω δεσμούς μελετώντας τη βιογραφία του ποιητή
καταγράφοντας τους κυριότερους σταθμούς στη ζωή του, προκειμένου να
ανταποκριθείτε στις εργασίες που ακολουθούν.
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE
%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82

Σε αυτό το «ξεχωριστό ταξίδι» είσαστε συνταξιδιώτες στη Γέφυρα με τον Ν.
Καββαδία και σας εκμυστηρεύεται όσα σηματοδότησαν τη ζωή του.
Για δική του και δική μας χάρη συντάσσετε ένα σύντομο αυτοβιογραφικό
κείμενο (έως 100 λέξεις) με τους κυριότερους σταθμούς της ζωής του,
αρχίζοντας κάπως έτσι:
« Εγώ, ο Νίκος Καββαδίας…
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
_____________________
3) Το εν λόγω κείμενο μπορείτε να το υποστηρίξετε και με
εικόνες που θα αναζητήσετε στη μηχανή της google.



1)

Η ζωή του Νίκου Καββαδία σημαδεύτηκε τόσο από ανατροπές απρόβλεπτες
όσο και από προσωπικές επιλογές, όπως συμβαίνει άλλωστε σε κάθε
άνθρωπο. Εκείνος επέλεξε τις αντιξοότητες της ζωής του να τις αντιμετωπίσει
με τη διέξοδο που προσφέρει το «ταξίδι», αν και συνεχώς αναρωτιέται, αν
τελικώς έπραξε σωστά.
 Εσείς πώς θα επιλέγατε να αντιμετωπίσετε παρόμοιες ανατροπές στη ζωή
σας;
(κυκλώστε την αντίστοιχη επιλογή)
α. με τη φυγή
δ. με την αντίδραση

β. με την υπομονή
ε. με τη βία
γ. με τη δημιουργία
στ. με όλα τα παραπάνω
 Τι σημαίνει για σας το ταξίδι;

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

2) Αξιοποιήστε το υλικό των δύο προηγούμενων ωρών και ετοιμάστε μία
«ταξιδιάρικη» παρουσίαση στο power point (αυτοβιογραφικό κείμενο, εικόνες,
μελοποιημένο Kuro Siwo) αφιερωμένη στη ζωή του Ν. Καββαδία.


ΟΜΑΔΑ Β ΄ : Τρελοί Μουσώνες
«Τρελός Μουσώνας ράγισε μεσονυχτίς τα ρέλια.
Στο χέρι σου χλωρό κλαρί, κι ένα φτερό.
Τέσσεροι κάμανε καιροί τα ρούχα σου κουρέλια.
Να σε σκεπάσω θέλησα, γλυστράς και δεν μπορώ.»
Τραβέρσο, Μουσώνας


%82

Καββαδία;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Θέματα






Λέξεις

Ερμηνεία

Μουσώνας:
Μαραμπού:
Πούσι:
Τραβέρσο:

(Να υποστηρίξετε την απάντησή σας με επιχειρήματα που προκύπτουν τόσο από
το ποίημα, όσο και από τα στοιχεία που εντοπίσατε στην παραπάνω περιήγηση).





1. Το σχολικό βιβλίο σάς πληροφορεί ότι το ποίημα KURO SIWO ανήκει στην
ποιητική συλλογή ΠΟΥΣΙ.
α) Να μελετήσετε το περιεχόμενο των παρακάτω ιστοσελίδων σε ό,τι αφορά το
έργο του ποιητή Ν. Καββαδία:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE
%BA%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE
%B1%CF%82

β) Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί σχετικά με το έργο του Ν.
Καββαδία:
ΕΤΟΣ

ΤΙΤΛΟΣ

ΕΙΔΟΣ

ΣΧΟΛΙΑ

2. Το ποιητικό έργο του Ν. Καββαδία αγαπήθηκε ιδιαίτερα από διάφορους
Έλληνες μουσικοσυνθέτες και ερμηνευτές, οι οποίοι προσπάθησαν να το
αποδώσουν με το δικό τους τρόπο.
Περιηγηθείτε στους παρακάτω δεσμούς, ακούστε τα μελοποιημένα ποιήματα
του Ν. Καββαδία και αντλείστε εκείνο το υλικό που θα σας χρησιμεύσει,
προκειμένου να ανταποκριθείτε στις παρακάτω εργασίες:
Περιοδικό ος3:
http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_nikos_kavvadias.html#ergogarfia

Περιοδικό musicheaven:


α) Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα, καταγράφοντας
τους καλλιτέχνες που μελοποίησαν ποιήματα του Ν.
Καββαδία, τους τίτλους των έργων τους και τη χρονιά
έκδοσής τους. Για κάθε έργο προσθέστε και μια
αντίστοιχη εικόνα.
Έτος

Δημιουργός

Τίτλος

Εικόνα

β) Γιατί κατά τη γνώμη σας η ποίηση του Ν. Καββαδία μελοποιήθηκε σε τόσο
μεγάλο βαθμό; (συντάξτε ένα σύντομο κείμενο 100 λέξεων στο word)
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………





3ο φύλλο εργασίας : (3η διδακτική ώρα στο εργαστήριο
πληροφορικής)
1)

Η ζωή του Νίκου Καββαδία σημαδεύτηκε τόσο από
ανατροπές απρόβλεπτες όσο και από προσωπικές
επιλογές, όπως συμβαίνει άλλωστε σε κάθε άνθρωπο.
Εκείνος επέλεξε τις αντιξοότητες της ζωής του να τις
αντιμετωπίσει με τη διέξοδο που προσφέρει το «ταξίδι»,
αν και συνεχώς αναρωτιέται, αν τελικώς έπραξε σωστά.
σας;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
2) Η μελοποίηση και η ερμηνεία του στίχου, εν ολίγοις το τραγούδι, είναι μια
υπόθεση συλλογική. Μια μαγευτική διαδρομή από την πυρηνική σύλληψη
της ιδέας στην εκρηκτική κοινωνία της απόλαυσης.
Ο Νίκος Καββαδίας δεν ευτύχησε να ακούσει το έργο του μελοποιημένο.
Φανταστείτε ότι ξημερώνει και είσαστε στο κατάστρωμα παρέα με τον Νίκο
Καββαδία. Με το φορητό υπολογιστή σας του παρουσιάζετε το παρακάτω
δώρο, ως ένδειξη παντοτινής φιλίας:
Αξιοποιήστε το υλικό των δύο προηγούμενων ωρών και ετοιμάστε μία
«ταξιδιάρικη» παρουσίαση στο power point (τίτλοι και δημιουργοί
μελοποιημένων ποιημάτων, εικόνες, μελοποιημένο Kuro Siwo) αφιερωμένη
στο μελοποιημένο έργο Ν. Καββαδία.

ΟΜΑΔΑ Γ ΄ : Δόκιμοι εν ώρα κινδύνου
«Στο ημερολόγιο γράψαμε: «Κυκλών και καταιγίς».
Εστείλαμε το Σ.Ο.Σ. μακριά σε άλλα καράβια,
κι εγώ κοιτάζοντας χλωμός τον άγριον Ινδικό

πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στη Μπατάβια.»
Μαραμπού, Ένας Δόκιμος στη Γέφυρα εν ώρα κινδύνου

%82

Καββαδία;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Θέματα




http://www.greek-

Λέξεις

Ερμηνεία

Δόκιμος:
Μαλάρια:
Κατράμι:
Λαμαρίνα:
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/






πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στη Μπατάβια.»

1. Ο πολύπαθος κόσμος των ναυτικών με τις δυσκολίες και τα πάθη τους,
κυριαρχεί σε όλο το ποιητικό έργο του Ν. Καββαδία.
Διαβάστε τα ποιήματα Kuro Siwo , Ένας Δόκιμος στη γέφυρα εν ώρα κινδύνου
και Θεσσαλονίκη από το φάκελο «Ποιήματα» που υπάρχει στην επιφάνεια
εργασίας και ακούστε τα και μελοποιημένα :

ή από το αρχείο Τραγούδια
Στη συνέχεια αξιοποιήστε το υλικό για να συμπληρώσετε τον πίνακα που
ακολουθεί καταγράφοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί κατά
τη διάρκεια των ταξιδιών τους, τις ασχολίες τους στον ελεύθερο χρόνο τους και
τις σκέψεις που τους βασανίζουν.
Kuro Siwo

Ένας Δόκιμος στη
γέφυρα

Θεσσαλονίκη

Δυσκολίες

Ασχολίες

Σκέψεις

2. Αντλείστε πληροφορίες για τα βιογραφικά είδη και συγκεκριμένα για το
ημερολόγιο από τον παρακάτω δεσμό προκειμένου να ανταποκριθείτε στην
παρακάτω εργασία:
http://ekthesilikeiou.blogspot.gr/2011/03/blog-post.html

Συνταξιδεύετε ως ναυτικοί στο πλοίο του Ν. Καββαδία και μόλις βρήκατε λίγο
χρόνο για να κρατήσετε σημειώσεις στο ημερολόγιό σας.

Σε κείμενο word, συντάξτε μια σελίδα ημερολογίου
καταγράφοντας ως ναυτικοί τις σκέψεις και τα
συναισθήματά σας.
Το κείμενό σας μπορείτε να το υποστηρίξετε και με
εικόνες από τη μηχανή της google.
Σελίδα ημερολογίου
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………….
3. Αξιοποιώντας το υλικό που συγκεντρώσατε παραπάνω συμπληρώστε τον
πίνακα μόνο με ουσιαστικά που αποδίδουν τα συναισθήματα των ναυτικών:
π.χ. φόβος,……..
Συναισθήματα ναυτικών



πολύ αμφιβάλλω αν φτάσουμε μια μέρα στη
Μπατάβια.»

3ο

φύλλο εργασίας : (3η διδακτική ώρα στο
εργαστήριο πληροφορικής)

1)

Η ζωή του Νίκου Καββαδία σημαδεύτηκε τόσο από
ανατροπές απρόβλεπτες όσο και από προσωπικές επιλογές, όπως συμβαίνει
άλλωστε σε κάθε άνθρωπο. Εκείνος επέλεξε τις αντιξοότητες της ζωής του να
τις αντιμετωπίσει με τη διέξοδο που προσφέρει το «ταξίδι», αν και συνεχώς
αναρωτιέται, αν τελικώς έπραξε σωστά.
σας;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

2) Αξιοποιώντας τον πίνακα με τα ουσιαστικά που φτιάξατε την προηγούμενη
ώρα και χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα wordle.net που είναι ήδη ανοιχτή
στην επιφάνεια εργασίας σας, να κατασκευάσετε ένα Συννεφόλεξο
αποδίδοντας τα συναισθήματα των ναυτικών.

ΟΜΑΔΑ Δ ΄ : Fata Morgana
«Πούθ΄έρχεσαι; Απ΄τη Βαβυλώνα.

Πού πας; Στο μάτι του κυκλώνα.
Ποιαν αγαπάς; Κάποια τσιγγάνα.
Πώς τη λένε; Φάτα Μοργκάνα.»
Τραβέρσο, Φάτα Μοργκάνα

%82

Καββαδία;
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Θέματα




ερμηνεία των λέξεων που ακολουθούν, όπως αυτές
χρησιμοποιούνται στη ναυτική ορολογία:

Λέξεις

Ερμηνεία

Φάτα
Μοργκάνα:
Kuro Siwo :
Φανάρια:







ΟΜΑΔΑ Δ ΄ : Fata Morgana

«Πούθ΄έρχεσαι; Απ΄τη Βαβυλώνα.
Πού πας; Στο μάτι του κυκλώνα.
Ποιαν αγαπάς; Κάποια τσιγγάνα.
Πώς τη λένε; Φάτα Μοργκάνα.»
Τραβέρσο, Φάτα Μοργκάνα

1. Η γυναικεία παρουσία εμφανίζεται με ποικίλους τρόπους στην ποίηση του Ν.
Καββαδία.
Διαβάστε τα ποιήματα Kuro Siwo , Fata Morgana και Γυναίκα από το φάκελο
«Ποιήματα» που υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας και απολαύστε τα και
μελοποιημένα :

ή από το αρχείο Τραγούδια
Στη συνέχεια αξιοποιήστε τις πληροφορίες συμπληρώνοντας τον πίνακα:
Kuro Siwo

Fata Morgana

Γυναίκα

Σε ποιους στίχους
διαπιστώνετε τη
γυναικεία
παρουσία;
Ποια σχέση έχει
μαζί της ο
ποιητής;
Ποια
συναισθήματα τον
κατακλύζουν
εξαιτίας της;
2. Με ποιο τρόπο εμφανίζεται η γυναίκα στο έργο του Ν. Καββαδία;
Συντάξτε ένα κείμενο (έως 100 λέξεις) στο word.
Μπορείτε να αξιοποιήσετε και την άποψη της Κωστούλας Μητροπούλου από το
Εθνικό κέντρο βιβλίου: http://kavvadias.ekebi.gr/kritikes.asp
Η γυναίκα στην ποίηση του Καββαδία
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………


3. Ποια φαντάζεστε ότι είναι η γυναίκα στο ποίημα Kuro Siwo;
Υποθέστε ότι είστε ο ναυτικός της ιστορίας: Συντάξτε μια επιστολή (έως 100
λέξεις) προς αυτή τη γυναίκα εκφράζοντας τα δικά του συναισθήματα.
Επιστολή
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………….



Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία

Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

Similaire à Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία

Similaire à Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία (20)

Plus de despifor

Plus de despifor (20)

Ταξιδεύοντας με τον Νίκο Καββαδία