3 baraa material

1. БАРАА МАТЕРИАЛЫН БҮРТГЭЛ

2. Бараа материалын тухай ойлголт, бүртгэх систем,
Өртөг тооцох аргууд
1
2 Бараа материалын үлдэгдлийг үнэлэх аргууд
БМ-ын эцсийн үлдэгдлийг өртөг ба
ЦБҮЦ-ийн аль багаар үнэлэх
3
СУДЛАХ ЗҮЙЛ

3. 1. БАРАА МАТЕРИАЛЫН ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ,
БҮРТГЭХ СИСТЕМ
 НББОУС 2-т зааснаар бараа материалд
дараах хөрөнгө орно. Үүнд
 1. Бизнесийн хэвийн үйл ажиллагааны явцад
худалдан борлуулахаар эзэмшиж байгаа
хөрөнгө
 2. Худалдан борлуулах зорилгоор
үйлдвэрлэлийн дамжлагад байгаа зүйлс
 3. Үйлчилгээ үзүүлэх, бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэхэд хэрэглэгдэх материал,
хангамжийн зүйлс

4.  Бараа материалыг бүртгэх 2 систем байдаг.
-Байнгын систем
-Цаг үеийн систем
Байнгын системийн үед бараа материалын
орлого, зарлагын гүйлгээг тухай бүрт нь бараа
материалын дансанд бүртгэдэг.
Цаг үеийн системийн үед бараа материалын
орлогын гүйлгээг тухай бүрт нь худалдан авалт
дансанд бүртгэх бөгөөд зарцуулалтыг тодорхой
хугацаагаар үечлэн бараа материалын өртгийг
тодорхойлдог.

5. БАРАА МАТЕРИАЛЫН ӨРТӨГ ТООЦОХ АРГУУД
 1. Эхэлж авснаа эхэлж зарлагдах /FIFO- First in
first out method/
 2. Сүүлд авснаа эхэлж зарлагдах /LIFO- Last in
first out method/
 3. Дундаж өртгийн арга /Weighted average cot
method /
 Тусгай тэмдэглэгээний арга/Specific
indentification method/

6. 3.БАРАА МАТЕРИАЛЫН ҮЛДЭГДЛИЙГ
ҮНЭЛЭХ АРГУУД
Нийт ашгийн арга
Жижиглэнгийн үнийн арга
 Нийт ашгийн аргыг ихэвчлэн бараа
материал байгалийн гамшиг, гал усны
аюулд өртсөн болон хулгайд алдагдсан,
БМ-ын бүртгэлийн баримт устаж үгүй
болсон, БМ-ын тооллого хийх боломжгүй
үед өртөг тодорхойлоход хэрэглэнэ.

7.  Борлуулбал зохих бараа материалын өртгийг
тодорхойлно.
 БЗБМ=БМС1 өртөг + Цэвэр худалдан авалт
 ЦХА= Нийт ХА- ХА буцаалт- ХА үнийн бууралт +БАЗ
 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртгийг тодорхойлно.
 А. Борлуулалтын үнэн дэх нийт ашгийн түвшин мэдэгдэж
байвал:
 ББӨ=(Борлуулалт-Борлуулалтын буцаалт)*(100%-Нийт
ашгийн түвшин)
 Б. Өртөгт нэмэх ашгийн түвшин мэдэгдэж байвал:
ББӨ=Борлуулалт- Борлуулалтын буцаалт
(100%+ Ашгийн түвшин )
o Бараа материалын эцсийн үлдэгдлийн өртгийг
тодорхойлно.
o БМС 2 өртөг= БЗБМ-ББӨ

8. ЖИШЭЭ НЬ:
 2010.12.31-ний өдрөөрх
 БМС1-35.600.000,
 НХА- 56.250.000,
 ХАбуц- 110,000,
 ХАхөн-200,000,
 Тээврийн зардал-1.321.000,
 БО-86.491.500,
 БОхөн- 215.000,
 БОбуц-100.000,
 нийт ашгийн түвшин 23% бол БМС2 хэд вэ?
 БЗБМ=35.600.000+56.250.000-110.000-
200.000+1.321.000=92.861.000
 ББӨ=(86.491.500-100.000)*77%=66.521.455
 БМС2= 92.861.000- 66.521.455=26.339.545

9. ЖИЖИГЛЭНГИЙН ҮНИЙН АРГА
 Бараа материалыг өртөг болон жижиглэнгийн
үнээр нь дэлгэрэнгүй бүртгэдэг аж ахуйн нэгжүүд
ашиглах боломжтой.
 1. Уламжлалт жижиглэнгийн арга
 2. ДӨ жижиглэнгийн үнийн арга
 3. САЭЗ жижиглэнгийн үнийн арга

10. 4. БМ-ЫН ЭЦСИЙН ҮЛДЭГДЛИЙГ ӨРТӨГ БА
ЦБҮЦ-ИЙН АЛЬ БАГААР ҮНЭЛЭХ
 НББОУС 2 бараа материал-д зааснаар балансад бараа
материалыг өртөг ба ЦБҮЦ-ийн аль багаар харуулна.
 1. Зүйл тус бүрээр
 2. Төрөл тус бүрээр
 3. Нийт дүнгээр
Малгай Өртөг ЦБҮЦ Зүйл Төрөл Нийт
дүнгээр
Эмэгтэй:
1-р загвар
2-р загвар
17,000
21,000
22,000
19,000
17,000
19,000
Нийт эмэгтэй 38,000 41,000
Хүүхэд
1-р загвар
7,000
8,000
2-р загвар
15,000
10,000
7,000
10,000
Нийт хүүхдийн 22,000 18,000
Нийт 60,000 59,000 53,000

11.  Шууд арга:
 Дт ББӨ 7,000
Кт БМ 7,000
Шууд бус арга:
Дт БМ-ын ҮБ-ын алдагдал 7,000
Кт БМ-ын ҮБ-ын хасагдуулга 7,000