Deniz ve Kıyı Koruma Alanları ve Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi (Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi)

1. Deniz ve Kıyı Koruma Alanları
Ve
Fethiye-Göcek Özel Çevre
Koruma Bölgesi

2. İÇERİK
•Deniz ve Kıyı Koruma Alanı
•Dünyada ve Akdeniz’de Deniz ve
Kıyı Koruma Alanları
•Türkiye’de Deniz ve Kıyı Koruma
Alanları
•Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

3. Deniz ve Kıyı Koruma Alanları

4. Biyolojik çeşitliliğin, doğal
ve bununla ilişkili kültürel
kaynakların korunması ve
devamlılığının sağlanması
amacıyla ilgili mevzuata
göre yönetilen karasal
alanlar ve/veya denizel
alanlardır.
Korunan Alan
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

5. Doğal, tarihi ve
kültürel özelliklerin
korunduğu deniz ve
kıyı alanlarıdır. Bu
koruma, yasalar
altında yöre halkının,
paydaşların destek ve
katılımıyla sağlanır.
Deniz ve Kıyı Koruma Alanı
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

6. Deniz ve Kıyı Koruma Alanı,
sağlıklı denizlerin, türlerin ve
yaşam alanlarının göstergesidir.
Bunlar, etkin bir yönetim ile yerel
ekonomi ve kültürel değerleri
destekler ve gelecek nesillere
aktarılmasını sağlar.
Deniz ve Kıyı Koruma Alanının Önemi
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

8. Dünyada ve Akdeniz’de
Deniz ve Kıyı Koruma Alanları

9. •Tüm dünyada 10280 DKKA
bulunuyor.
•Bu alanlar okyanusların
%2,3’ünü oluşturuyor.
•Sözleşmelerle bu alanlar
güvence altına alınıyor
(Biyoçeşitlilik,Bern,
Barselona, Cenova, Dünya
Mirası, UNESCO Biyosfer
Rezervleri, Ramsar ve
Sulakalanlar sözleşmeleri
ve Natura 2000 ağı)
Hint Okyanusundaki Chagos Archipelago, dünyanın en büyük DKAsı, 250 bin
milkare. Fotoğraf: www.wikipedia.com
Dünyada Deniz ve Kıyı Koruma
Alanları

10. •Sığınak (sanctuary)
•Rezerv
•Ulusal Park
•Dünya Mirası
•Denizel Park
Dünyada Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının Çeşitleri

11. Akdeniz Önemi:
•Bugüne kadar belirlenen 17000
tür yaşıyor ve %48 kadarı
sadece Akdeniz’de yaşıyor.
•Tüm dünyadaki denizel türlerin
%18’ine ev sahipliği yapıyor.
•Ada ve delta ekosistemlerine
sahip
Akdeniz’de Deniz ve Kıyı Koruma Alanları
Fotoğraf: Melih Ertan Çınar

12. Akdeniz Havzasının Önemi:
•Coğrafik konumu ve biyoçeşitliliği
sayesinde insanlık tarihinin önemli göç
yollarından
•Kültürel ve tarihi çeşitliliğe sahip
•Dünyadaki insan nüfusunun %7’si
Akdeniz’deki 22 ülkede yaşıyor
•Her yıl 275 milyon kişi tatil için Akdeniz
ülkelerini seçiyor.
Akdeniz’de Deniz ve Kıyı Koruma Alanları
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

13. •677 DKKA bulunuyor
ve 31 tanesi Türkiye’de.
•Akdeniz’in %4.56’sı
yasal statüler ile
korunmaktadır.
Akdeniz’de Deniz ve Kıyı Koruma Alanları

14. •İklim değişikliği
•Kirlilik
•Aşırı ve yasak
avlanma
•Yabancı tür girişi
(balon balığı, sokkan)
•Habitat tahribatı
Fotoğraf: www.yabantv.com
Akdeniz’de Deniz ve Kıyı Koruma Alanları İçin Tehditler

15. Türkiye’de
Deniz ve Kıyı Koruma Alanları

16. -Ülkemiz, adalar hariç Akdeniz,
Ege Denizi, Marmara Denizi ve
Karadeniz kıyıları, olmak üzere
yaklaşık 8 bin 500 km kıyı
uzunluğuna sahip
-Yaklaşık 3 bin bitki ve hayvan
türüne ev sahipliği yapıyor
-Türkiye’de deniz ve kıyı
alanlarının tahribatı, denizel
kaynakların aşırı kullanımı en
temel tehditler arasında Fotoğraf: TVKGM Arşivi
Türkiye’de Deniz ve Kıyı Koruma Alanları

17. Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarından Sorumlu Kurumlar
Türkiye’de farklı statüler altında farklı Bakanlıklar tarafından yönetilen 31
Deniz ve Kıyı Alanı bulunuyor. Bu alanlar yaklaşık 346.138 hektar alanı
kaplıyor ve Türkiye kara sularının yaklaşık % 4’ü korunuyor.

18. Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin
Güçlendirilmesi Projesi
Uygulama Periyodu: Mayıs 2009-Nisan 2014
Amaç:
Ulusal deniz ve kıyı koruma alanları sistemini güçlendirmek ve etkin yönetimini
kolaylaştırmayı amaçlıyor. Bu kapsamda;
•Deniz ve kıyı koruma alanları ile ilgili kurumsal ve bireysel kapasite geliştirme,
•Bu alanlarda finansal sürdürülebilirlik,
•Ulusal ve yerel koordinasyonun sağlanması hedefleniyor.

19. Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin
Güçlendirilmesi Projesi
Proje Ortakları:
•Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel
Müdürlüğü tarafından,
•Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürlüğü ve,
•Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel
Müdürlüğü ortaklığında,
•Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) uygulayıcı ortaklığıyla,
•Küresel Çevre Fonu’nun (GEF) mali desteğiyle yürütülüyor.

20. Foça ÖÇK Bölgesi
Ayvalık Adaları Tabiat Parkı
Gökova ÖÇK Bölgesi
Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi
Datça-Bozburun ÖÇK Bölgesi
Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
Proje Alanları

21. Fethiye-Göcek
Özel Çevre Koruma Bölgesi

22. Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

23. 24 taksonomik gruba ait
1545 tür tepit edilmiştir.
Bu türlerin 40’ı koruma altındadır.
•İribaş Deniz Kaplumbağası
(Caretta caretta)
•Deniz algleri (13 tür)
•Deniz çayırları (3 tür)
•Balıklar (35 tür)
•Kuşlar (134 tür)*
•Memeliler (17 tür)
•Şişe Burunlu Yunus (Tursiops
truncatus)
*Kuşbank ve Jon Lyles’a katkılarından dolayı teşekkür
ederiz.
Ekolojik Değerler
Fotoğraf: Z. Derya YILDIRIM

24. •Tarım
•Turizm
•Balıkçılık
•Rekreasyon
•Spor Aktiviteleri
İnsan Kullanımı
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

25. •Özel Çevre Koruma Bölgesi /
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
•Doğal Sit (I,II,III derece) /
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
•Arkeolojik Sit (I,II,III derece) /
Kültür ve Turizm Bakanlığı
•Kentsel Sit / Kültür ve Turizm
Bakanlığı
Koruma Statüleri

26. Deniz ve Kıyı Koruma Alanının Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi’ne Faydaları
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

27.
Deniz canlılarını koruyor
İribaş Deniz Kaplumbağası
Caretta caretta başta olmak
üzere küresel öneme sahip
türlerin neslinin devam
etmesini sağlıyor.
Fotoğraf: Özlem Katısöz

28. Denizel değerlerin
korunması, aynı zamanda
ekonomik değerlerin de
korunmasına katkı koyuyor.
Böylece Fethiye-Göcek ÖÇK
Bölgesi’ne, yıllık 397 milyon
TL katkı sağlıyor.
Yöre ekonomisini destekliyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

29. Balık stoklarını koruyor
Fethiye-Göcek ÖÇK
Bölgesi denizel alanında
sağlanan koruma tedbirleri
ile balık stokları koruma
altına alınıyor.

30. Korunan alanlarda sağlanan
balık populasyonlarındaki artış
balıkçılığı da olumlu yönde
etkiliyor.
Bölgedeki balıkçılık
faaliyetlerinin yöreye yıllık
katkısı 720 bin TL.
Alandaki balıkçılık faaliyetleri ekonomiye büyük katkı sağlıyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

31. Dünya'da sadece Akdeniz
havzasında bulunuyor.
Ormanlardan 5 kat daha fazla
karbonu tutup depolayarak
iklimi düzenliyor.
Deniz eriştelerinin bu özelliği ile
Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi‘e
kattığı değer yıllık 1,8 milyon
TL.
Fotoğraf:www.wwf.org.tr
Deniz çayırları, iklim değişikliği ile mücadelede doğal bir çözüm sunuyor

32. Deniz çayırı yataklarının;
Deniz suyu hareketinin etkileri %10 ila
%75 arasında sınırlamak, kıyıda 1 ila 2
metre arasında biriken ölü yaprak ve
kökleri ile kıyı erozyonunu engellemek
ve yataklarının dibinde biriken ölü
katman sayesinde kumu sabitlemek gibi
kıyı yapısını dengeleyici özellikleri
vardır.
Deniz çayırlarının bu özelliği ile Fethiye-
Göcek ÖÇK Bölgesi‘ne kattığı değer
yıllık yaklaşık 872 bin TL.
Fotoğraf: Zafer KIZILKAYA
Deniz çayırları kıyı erozyonunun kontrolünü sağlıyor

33. Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
kıyıları, yılda yaklaşık 16
milyon TL değerinde bir atıksu
arıtma maliyeti karşılıyor.
Örneğin, atık su içindeki besin
tuzları deniz canlıları
tarafından kullanılarak
azaltılıyor
Kıyılar doğal bir arıtma sağlıyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

34. Bölge sahip olduğu tarihi
ve doğal değerleri ile
önemli bir turizm merkezi
olma niteliğini koruyor.
Alandaki yapılabilecek
aktivitelerden su sporları,
günübirlik turlar, yat ve
yelkenli ile yapılan mavi
turlar ve yamaç paraşütü
başlıca ziyaret
nedenlerinden.
Tarihi, kültürel ve doğal değerleri sayesinde kitle turizminin yapıldığı
alanlara göre farklı turizm seçenekleri sunuyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

35. Yalnızca deniz ile ilişkili aktivitelerden elde edilen yıllık gelir yaklaşık 44 milyon TL.
Tarihi, kültürel ve doğal değerleri sayesinde kitle turizminin yapıldığı alanlara göre
farklı turizm seçenekleri sunuyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi
•11 milyon TL ile tekne turlarından
elde edilmekte.
•21 milyon TL ile marinalardan,

36. Ziyaretçilerin Fethiye-
Göcek ÖÇK Bölgesi’ni
tercih etme nedenlerinin
başında temiz deniz,
sahil ve kıyı alanları yer
alıyor.
Alanın bu özellikleri,
Fethiye-Göcek ÖÇK
Bölgesi‘ne yıllık yaklaşık
378 milyon TL turizm
değeri sağlıyor. Bu da
alanın toplam değerinin
%95’ini oluşturuyor.
Denizel değerlerin korunması turizmin geleceğini garantiliyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

37. Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
Ölüdeniz Kumburnu Kumsalı
Dünya Turizm Ajansı
tarafından 2010 yılında
Avrupa’nın en iyi kumsalı
seçildi.
Kumsal, 2011 yılında
416.000 ziyaretçi ile yıllık
yaklaşık 6 milyon TL gelir
sağladı.
Denizel değerlerin korunması turizmin geleceğini garantiliyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

38. Türkiye’de tüm ÖÇK
Bölgeler’i ile birlikte Fethiye-
Göcek ÖÇK Bölgesi‘nde da
deniz suyunun temizliği
konusunda önlemler alınıyor.
Denizel canlıların temiz ve
besince zengin bir ortamda
yetişmesini sağlıyor. Böylece
ziyaretçiler ve Fethiye-
Göcek ÖÇK Bölgesi’nde
yaşayanlar güvenli gıdaya
ulaşabiliyor.
Zengin doğası, temiz deniz ve kıyıları ile yöre turizmine katkı sağlıyor
Fotoğraf: Esra Kartal

39. Alanda kurulan Yerel
Çalışma Grupları sayesinde,
yönetim planı içeriği revize
edilerek daha etkin ve
denizel alanı da kapsayacak
şekilde düzenleniyor.
Denetim ve yönetimin sağlıklı yapılması için önlemler alınıyor
Fotoğraf: TVKGM Arşivi

40. Teşekkürler…
www.dka.gov.tr
www.facebook.com/DKKATurkiye
www.twitter.com/MCPA_TR
Hazırlayan: Esra Kartal ve Z. Derya YILDIRIM
Sunuma Görüş Veren: Harun Güçlüsoy, Gülden Atkın Gençoğlu
Hazırlanma Tarihi: 6 Ocak 2013