เริ่มปรากฎการณ์ใหม่ สู่ จินตวิศวกร

1. 1
จินตวิศวกร คืออะไร?
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
นักวิชาการผูทรงคุณวุฒิและที่ปรึกษาอิสระ
คําวา จินตวิศวกร (Imagineer) ผูเขียนรูจักและชอบใจเมื่อไดยนคํานีในป 2005 ชวงที่
 ิ ้
ไปศึกษาดูงานประเทศสหรัฐอเมริกา
ผูเขียนเชื่อวา “ดินแดนแหงสวนสนุกและความบันเทิง” เชน Disneyland, Universal
Studios คงเปนอะไรที่ทกคนไมวาเด็กหรือผูใหญตางก็อยากไปเที่ยว ไปดูความตื่นตาตื่นใจ ไดเลนเครื่อง
ุ 
เลนระดับโลกที่หาไมไดในบานเรา
จินตวิศวกร (Imgineer) คือ เหลาวิศวกรทีมีจินตนาการ ซึ่งไดออกแบบบรรดาเครื่องเลน
่
ตางๆ ธีมปารคดวยจินตนาการเพื่อใหผูทเี่ ขามาเที่ยวตืนเตนสุดขีด กลัวอยางมากทีสุดและสนุกทีสุดใน
่ ่ ่
ดินแดนแหงจินตนาการเหลานี ้
ทีมาของ Imagineering
่
ใน Wikipedia (http://en.wilipedia.org/wiki/Walt_Disney_Imagineering)
จินตวิศวการ มีตนกําเนิดของคําทีมาจากการรวมคํา 2 คํา คือ
่
Imagination---> จินตนาการ
Engineering‐‐‐‐> วิศวกร
Imagination + Engineering = Imagineering เปนที่รจักครั้งแรกในป 1940 โดย Alcoa
ู
ที่บอกวาคือการรวมคํา 2 คําขางตนและปรับใชโดย Walt Disney ในทศวรรษตอมาเพื่อใชบรรยายชุด
ทักษะของพนักงาน WDI (Walt Disney Imagineering) ที่เรียกกันวา Imagineer (จินตวิศวกร)
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

2. 2
จินตวิศวการ (Imagineering) กําหนดความรับผิดชอบในการออกแบบและสรางธีม
ปารคของดีสนีย รีสอรท เรือสําราญและความบันเทิงอืนๆ ในทุกระดับของโครงการที่พัฒนาขึน
่ ้
จินตวิศวกร (Imagineer) เปนบุคคลที่มทักษะและความเกงอัจฉริยะ (Talent) อยาง
ี
กวางมาก ซึงบริษัทวอลทดสนียมงานมากกวา 140 ชื่อที่อยูในความรับผิดชอบของจินตวิศวกร ยังรวมถึง
่ ี ี
งานวิศวกร สถาปนิก นักออกแบบแสดง นักเขียนการแสดง กราฟฟคดีไซนเนอร เปนตน
หลักการสําคัญของจินตวิศวการ
ในขณะที่การสรางไอเดีย (Ideation) และกระบวนการระดมความคิดเปนสิ่งสําคัญ แต
ใน “จินตวิศวการ” มีหลักการสําคัญดังนี้ (สรุปมาจาก Blog: Cool Insider 2010, May 28)
* http://en.wikipedia.org/wiki/Walt_Disney_Imagineering
หลักการที่ ความจําเปนในการเติมเต็มความตองการที่เฉพาะเจาะจง ตัวอยางเชนเครื่องเลนที่
1 California Adventure ซึ่งเรียกวา Soarin’ Over California ถูกสรางขึ้นเพื่อให
ลูกคาสนุกสนานกับความรูสึกของการบิน แตทําไดในราคาที่ไมสูง โดยผูใชบริการ
สามารถบินมองไปทั่วแคลิฟอรเนีย
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

3. 3
การรวบรวมความคิดที่สามารถพัฒนาและทําอยางประณีตกับการใชงานในอนาคต
หลักการที่
2 ในกรณีของดีสนียแลนด สิงหนึ่งที่ดึงดูดความสนใจเริมแรกคือ
่ ่
“The Museum of Wired” ซึ่งตอมาไดกลายมาเปน “The Haunted
Museum (คฤหาสนผีสิง)”
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

4. 4
หลักการที่ หลักการของ “Blue Sky Speculation” ขอบฟาไรขีดจํากัด หองใตหลังคา ซึ่ง
3 ไอเดียถูกสรางขึ้นโดยไมมีขดจํากัด โดยเปนอะไรก็ไดในโลกแหงแดนสุขาวดี
ี
หลักการที่ ความจําเปนทีตองปรับปรุงงานอยูเ สมอ เพื่อใหมนใจวายังมีท่วางเสมอสําหรับ
่ ั่ ี
4
นวัตกรรมอยางแนนอน
หลักการที่ วัตถุประสงคของการเลาเรื่องในลักษณะนิสัยโดยรวมและดื่มด่ํา สิ่งนีหมายความวา
้
5 ทุกๆ ในรายละเอียดไมวาสิงนันจะเล็กนอยเพียงใด ก็จะไดรับการใสใจดูแลทั้งหมด
่ ้
Imagineer Roadmap
สถาบันจินตวิศวการ (www.imagineeringacadevy.nl) ไดพัฒนาโรดแมปสําหรับการแปลงรูป
ธุรกิจใหมนวัตกรรมใหมๆ ซึงประกอบดวย 4 ขั้นตอนดวยกันดังนี้
ี ่
 แรงบันดาลใจ (Inspiration)
เศรษฐกิจอุตสาหกรรมไดเปลี่ยนหลักการพื้นฐานโดยมุงไปสูเศรษฐกิจนวัตกรรม

(Innovation Economy)
ดังนันสิ่งแรกทังบุคคล บริษัทและองคกรตองรูเกี่ยวกับเศรษฐกิจเชิงสรางสรรควาเปน
้ ้
อยางไร ซึ่งตองทําการวิเคราะห DNA ของบริษัทและแปลไปเปนความคิดเพื่อแปลงรูปความคิด
(Transformation Thinking) อันจะทําใหมการสรางสิงใหมทมีความหมาย
ี ่ ี่
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

5. 5
 การสราง (Creation)
ขั้นตอนนี้สนใจในสิ่งที่เรียกวา จินตนาการและวิธีการ จิตสํานึกและสัญชาติญาณ การ
สรางสรรคและการออกแบบ การสรางแนวคิดในกระบวนการสรางไอเดียสรางสรรคของ DNA บริษัทจะถูก
แปลไปสูแนวคิดเชิงประสบการณสัมพันธกับธุรกิจ
ดังนันความรูและความเขาใจในกระบวนการสรางสรรคและจัดการคิดสรางสรรคเปนสิ่ง
้
สําคัญมากในขั้นนี้
 การสํารวจ (Exploration)
ถาเราเขาใจวาทําไมและวิธอยางไรในการพัฒนาแนวคิดเชิงประสบการณใหม (New
ี
Experience Concept) ก็จะนําไปสูการแปลงรูปองคกร
ขั้นตอนนี้เปนการออกแบบแพลตฟอรมสําหรับสถานการณใหม ซึ่งจําเปนตองสรางโมเดล
ธุรกิจ (Business Model) สําหรับผลิตภัณฑใหม บริการใหม เทคโนโลยีใหม โลจิสติกสใหมและเครือขาย
ใหม เปนตน
 การจัดองคกร (Organization)
เมื่อเราได แนวคิดเชิงประสบการณใหม ก็มีความจําเปนตองการวิธีใหมสําหรับองคกร
ดังนันการจัดการองคประกอบสําคัญ เชน ความเปนผูนา คุณภาพสวนบุคคลและการ
้ ํ
สื่อสารแบบเปดใจและการลดสายบังคับบัญชา ฯลฯ สิงเหลานี้ชวยใหเกิดจินตวิศวการ
่
ริเริ่มจินตวิศวกรในเมืองไทย
ตามทีนําเสนอมาเปนเรื่องราวของ จินตวิศวการ (Imagineering) และจินตวิศวกร
่
(Imagineer)
ผูนําเสนอใหธรกิจไดรูจักคํานี้ในแวดวงวิชาการอยู 2 ลักษณะตั้งแตป 2005 คือ
ุ
- ลักษณะแรกเปนตัวอยางทีชักนําใหเห็นวาคนทํางานหรือพนักงานในองคกรสามารถ
่
“คิดสรางสรรคเชิงนวัตกรรม (InnoCreativity Thinking)” โดยนําเสนอเปนหนึงในกรณีศึกษาของการคิด
่
ไอเดียที่นาไปสูนวัตกรรมตามหลักการสําคัญของจินตวิศวกรใหกับองคกรและอีกหลายบริษท
ํ ั
- ลักษณะสองเปน Knowledge Imagineer หรือจินตวิศวกรความรู หมายถึง เปนทัง
้
ผูสรางจินตนาการและวิศวกรออกแบบความรู ซึงจินตวิศวกรความรูนตอง
่  ี้
-
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555

6. 6
1) เขาใจถึงพฤติกรรมการเรียนรูของคนรุนใหมวาเปนอยางไร
2) จะหยิบวิธการเรียนรูแบบไหนมาใชไดอยางสอดคลองกับพฤติกรรมของผูเรียน
ี
3) จัดสภาพแวดลอมที่จะทําใหผูเรียนไดปลอยจินตนาการเมื่อมีการกระตุนจาก
วิธการเรียนรูจนเกิดผลลัพธของการเรียนรูตามที่องคกรหรือธุรกิจตองการ
ี
 ตัวอยางแนวคิดของจินตวิศวกรที่ผูเขียนไดนําเสนอ เชน
1) ในหนังสือบริหารคนในทศวรรษหนา (ดนัย เทียนพุฒ, 2551: 78) และเพิ่มเติม
ตอมาในหนังสือ “ทุนมนุษยจัดการใหดีสูดเี ลิศ :แนวทางวิจัยโมเดลการวัดทุนมุนษย “
(ดนัย เทียนพุฒ, 2553: 296) วา
“จินตวิศวกรความรู บางครั้งเรียกวา Knowledge (K)-Imagineer ทําหนาที่สราง
สมรรถภาพเชิงกลยุทธ (Strategic Capabilities) ดูแลและจัดการสินทรัพยทางความรู การออกแบบคลัง
ความรู การกําหนดรูปแบบองคกรนักปฏิบัต/ิ ชุมชนนักปฏิบัติ โดยบทบาททีมุงหวังของจินตวิศวกรความรู
่
คือ การเปลี่ยนองคกรอยางกาวกระโดด การพัฒนานวัตกรรมและการผลิตความรู การพิชิตอุปสรรคอยาง
เฉลียวฉลาด (การควบคุมสถานการณ รูจกตัวตนของเรา การเขาถึงทางแกปญหาไดอยางโปะเชะ และมอง
ั
โลกในแงด)
ี
2) เมื่อปที่แลว (ป 2554) ไดไปจุดประกายใหกบ รศ.ดร.ดํารงค อุดมไพจิตรกุล ผ.อ.
ั
หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต(การจัดการความรู) หรือ ป.โท KM ของ ม.ราชภัฎสวนดุสิต วาทิศทาง
ใหมของหลักสูตรนาจะนํา Imagineer ไปใชเปนชื่อ ซึ่งเร็วๆ นี้ไดพัฒนาเปนปริญญาดุษฎีบัณฑิตในชื่อที่
ผูเขียนแนะนําไว คงไดรับอนุมัติเปดหลักสูตร ป.เอก ในชื่อใหมที่ เก ๆ อีกไมนานเกินรอครับ
จินตวิศวกรคืออะไร ? ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555