1. trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ng
khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
chiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh ng©n
hµng cña viÖt nam:
Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ
Sinh viªn : §inh ThÞ Thanh Th¬m
Líp : A1 – CN9
Gi¸o viªn híng dÉn : GS, NG¦T ®inh Xu©n tr×nh
Hµ néi n¨m 2003
Lêi nãi ®Çu
1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi:
1

2. Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang thay ®æi c¬ b¶n nh÷ng g× ®ang diÔn
ra trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nã ®îc b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 40 víi sù ra
®êi cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i (GATT) nh»m
tiÕn tíi mét nÒn th¬ng m¹i thÕ giíi c«ng b»ng dùa trªn c¸c nguyªn t¾c
kh«ng ph©n biÖt ®èi xö, nguyªn t¾c minh b¹ch ho¸, c«ng khai chÝnh
s¸ch, tÊt c¶ mäi b¶o hé ph¶i ë d¹ng thuÕ quan v.v. vµ vßng ®µm ph¸n
thø 8 cña GATT t¹i Uruguay dÉn ®Õn sù ra ®êi cña Tæ chøc Th¬ng
m¹i ThÕ giíi (WTO). Héi nhËp khu vùc còng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, kho¶ng
80 HiÖp ®Þnh khu vùc ®· ®îc ký trong nh÷ng thËp kû qua, trong ®ã cã
nh÷ng HiÖp ®Þnh lín nh EU cña Ch©u ¢u, sau ®ã ®îc tiÕp nèi bëi Tæ
chøc th¬ng m¹i tù do B¾c Mü (NAFTA), MERCOSUR cña Nam Mü,
Khu vùc tù do th¬ng m¹i ASEAN (AFTA), DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh tÕ
Ch©u ¸- Th¸i B×nh d¬ng (APEC) v.v. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu
vùc ®· trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mäi quèc gia
trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc, kü thuËt cïng víi vai
trß ngµy cµng t¨ng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ
qu¸ tr×nh hîp t¸c gi÷a c¸c níc vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i. ThÞ tr-
êng ®îc më réng, vèn ®îc lu chuyÓn tù do, ®îc toµn cÇu ho¸ cao ®é.
HÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo híng
më cöa vµ t¹o sù th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. §Ó
kh«ng bÞ g¹t ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn chung, c¸c níc, nhÊt lµ c¸c n-
íc ®ang ph¸t triÓn, ®Òu nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung ®ã vµ t¨ng c-
êng søc c¹nh tranh kinh tÕ cña m×nh.
ViÖt Nam ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng bíc ®Çu trong qu¸
tr×nh héi nhËp. §ã lµ khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh,
tiÒn tÖ quèc tÕ nh Quü TiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF), Ng©n hµng ThÕ giíi
(WB), Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB), gia nhËp HiÖp héi c¸c níc
§«ng- Nam ¸-ASEAN (1995), DiÔn ®µn ¸- ¢u (ASEM- 1996), DiÔn ®µn
2

3. Ph¸t triÓn Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh d¬ng- APEC (1998). HiÖn nay
ViÖt Nam ®ang ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc tÕ
(WTO) vµ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i víi Hoa kú. §Ó cã thÓ tham
gia vµo c¸c HiÖp ®Þnh nµy mµ kh«ng bÞ thua thiÖt qu¸ nhiÒu, ViÖt
Nam cßn nhiÒu viÖc ph¶i lµm, ngµnh ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ mét
ngo¹i lÖ.
Ta thÊy r»ng xu thÕ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng lµ kh«ng
thÓ ®¶o ngîc. Møc ®é héi nhËp cña mçi Quèc gia kh«ng chØ phô
thuéc vµo c¸c yÕu tè bªn ngoµi cña nÒn kinh tÕ mµ cßn phô thuéc vµo
ý chÝ cña Nhµ níc. V× thÕ møc ®é gia nhËp cña mçi níc rÊt kh¸c nhau
vµ phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè.
XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn, t¸c gi¶ chän ®Ò tµi nghiªn cøu:
“ChiÕn lîc chñ ®éng Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng
ViÖt nam: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ”.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu:
Nghiªn cøu chiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña
ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, nh÷ng c¬ héi
vµ th¸ch thøc; Gi¶i ph¸p nh»m chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Õn
ngµnh Ng©n hµng cña ViÖt nam.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
TËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña
ngµnh Ng©n hµng. C¸c diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh ®æi míi, më cöa, héi
nhËp trong kho¶ng 10 n¨m kÓ tõ n¨m 1990. Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn
nghÞ nh»m chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng
ViÖt nam.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§Ò tµi sö dông duy vËt biÖn chøng kÕt hîp víi ph©n tÝch tæng
hîp vµ ®¸nh gi¸. MÆt kh¸c kho¸ luËn cßn sö dông c¸c quan ®iÓm, ®êng
3

4. lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ó kh¸i qu¸t, hÖ
thèng vµ kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶.
5. KÕt cÊu cña luËn v¨n: gåm lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña
thêi ®¹i ngµy nay.
Ch¬ng II: ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña
ngµnh Ng©n hµng.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m chñ ®éng héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.
4

5. Môc lôc
Néi dung Trang
5

6. Lêi më
®Çu....................................................................................................................
......
B¶ng chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t
ch¬ng I: héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy
nay.
1. Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
1.1Kh¸i niÖm
1.2 §Þnh nghÜa vÒ héi nhËp.
2. Néi dung vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.1 Néi dung héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.2 C¸c h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp.
2.3 C¸c nguyªn t¾c vµ yªu cÇu chung vÒ héi nhËp.
2.4 Mét sè nhiÖm vô vµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh Héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.4.1 NhiÖm vô quan träng.
2.4.2 C¸c biÖn ph¸p bæ trî nh»m t¹o kh¶ n¨ng tèt nhÊt cho viÖc thùc
hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp.
3. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy nay.
ch¬ng II: ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng
ViÖt nam.
1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ ViÖt nam tríc thÒm héi nhËp.
1.1 ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ giai
®o¹n 1991 – 1995.
1.2 §Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi tõ n¨m
1996 ®Õn nay.
2. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam.
2.1 Bèi c¶nh quèc tÕ
2.2 Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
1
1
1
2
2
2
3
6
7
7
9
12
16
16
16
18
24
24
26
6

7. B¶ng chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t
ADB Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸
AFAS HiÖp ®Þnh khung ASEAN
AFTAKhu vùc mËu dÞch tù do ASEAN
AIA Khu vùc ®Çu t ASEAN
APEC DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-
¬ng
ASEAN HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸
ASEM Héi nghÞ ¸ - ¢u
EU Liªn minh Ch©u ¢u
ECOSOC Héi ®ång Kinh tÕ – x· héi Liªn hîp quèc
FAO Tæ chøc L¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp ( cña Liªn hîp
quèc)
FDI §Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi
NAFTA Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü
7

8. GATS HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô ( cña
WTO)
GATT HIÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i
IMF Quü TiÒn tÖ quèc tÕ
MFN (Quy chÕ) Tèi huÖ quèc
NHNN Ng©n hµng Nhµ níc
NHTM Ng©n hµng Th¬ng m¹i
NHTMQD Ng©n hµng Th¬ng m¹i Quèc doanh
ODA ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
OECD Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
QTDND Quü TÝn dông Nh©n d©n
TCTD Tæ chøc tÝn dông
UNCTAD Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn
USD §ång ®«la Mü
UNIDO Tæ chøc Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Liªn hîp quèc
UNDP Liªn hîp quèc
WB Ng©n hµng ThÕ giíi
WTO Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi
8

9. ch¬ng I
Héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy nay.
1. Kh¸i niÖm vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
1.1 Kh¸i niÖm:
Kh¸i niÖm héi nhËp lµ c¶ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n. ë ViÖt
nam hÇu nh cha cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu lý luËn nµo vÒ nh÷ng
kh¸i niÖm nµy, cßn lµ mét kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ, ®îc sö dông nhiÒu tõ
gi÷a thËp niªn 1990 trë l¹i ®©y.
Theo nh ph©n tÝch díi ®©y cã ba c¸ch tiÕp cËn chñ yÕu vÒ héi
nhËp:
C¸ch tiÕp cËn thø nhÊt thuéc vÒ ph¸i theo t tëng liªn bang, quan
niÖm “héi nhËp” lµ mét s¶n phÈm cuèi cïng h¬n lµ mét qu¸ tr×nh. S¶n
phÈm ®ã lµ sù h×nh thµnh mét Nhµ níc liªn bang kiÓu nh Hoa kú vµ
Thuþ sü. §Ó ®¸nh gi¸ sù liªn kÕt, nh÷ng ngêi theo ph¸i nµy quan t©m
chñ yÕu tíi khÝa c¹nh luËt ®Þnh vµ thÓ chÕ.
Tuy nhiªn c¸ch tiÕp cËn nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ v× nã kh«ng ®Æt
hiÖn tîng liªn kÕt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mµ chØ nh×n nhËn nã trong
tr¹ng th¸i tÜnh cuèi cïng g¾n víi m« h×nh nhµ níc liªn bang. Nhng mèi
quan t©m vÒ luËt ®Þnh vµ thÓ chÕ cña c¸ch tiÕp cËn nµy cã lÏ lµ mét
néi dung kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét qu¸ tr×nh liªn
kÕt.
C¸ch tiÕp cËn thø hai xem “héi nhËp” tríc hÕt lµ sù liªn kÕt c¸c
quèc gia th«ng qua ph¸t triÓn c¸c luång giao lu nh th¬ng m¹i, th tÝn,
th«ng tin, du lÞch, di tró... tõ ®ã h×nh thµnh dÇn c¸c c«ng ®ång an
ninh.
C¸ch tiÕp cËn nµy cã ®iÓm m¹nh lµ nh×n nhËn hiÖn tîng liªn kÕt
võa trong qu¸ tr×nh tiÕn triÓn võa trong tr¹ng th¸i tÜnh cuèi cïng, ®ång
9

10. thêi ®a ra ®îc nh÷ng néi dung kh¸ cô thÓ vµ s¸t thùc tiÔn cña qu¸ tr×nh
liªn kÕt, gãp phÇn ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò cña hiÖn t-
îng toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸.
C¸ch tiÕp cËn thø ba quan niÖm “héi nhËp” võa lµ qu¸ tr×nh võa
lµ s¶n phÈm cuèi cïng, chó träng vµo ph©n tÝch qu¸ tr×nh hîp t¸c trong
viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ th¸i ®é cña tÇng líp tinh tuý.
C¸ch tiÕp cËn nµy quan t©m nhiÒu tíi cÊp ®é quèc gia cña hiÖn
tîng liªn kÕt ë cÊp ®é quèc tÕ.
Héi nhËp xuÊt hiÖn vµ ®îc sö dông phæ biÕn trong bèi c¶nh
chóng ta xóc tiÕn m¹nh mÏ chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan
hÖ quèc tÕ, tÝch cùc triÓn khai c¸c nç lùc ®Ó gia nhËp vµo c¸c ®Þnh
chÕ, tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc.
1.2 §Þnh nghÜa vÒ héi nhËp: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh chñ
®éng g¾n kÕt nÒn kinh tÕ vµ thÞ trêng cña tõng níc víi kinh tÕ khu
vùc vµ thÕ giíi th«ng qua c¸c nç lùc tù do ho¸ vµ më cöa trªn c¸c cÊp ®é
®¬n ph¬ng, song ph¬ng vµ ®a ph¬ng
2. Néi dung vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.1 Néi dung héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Héi nhËp lµ sù chñ ®éng tham gia cña c¸c quèc gia vµo qu¸ tr×nh
toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, héi nhËp bao hµm c¸c nç lùc vÒ mÆt chÝnh
s¸ch vµ thùc hiÖn cña c¸c quèc gia ®Ó tham gia vµo c¸c ®Þnh chÕ, tæ
chøc kinh tÕ toµn cÇu vµ khu vùc. Néi dung chñ yÕu bao gåm:
Thø nhÊt: Ký kÕt vµ tham gia c¸c ®Þnh chÕ vµ tæ chøc kinh tÕ
quèc tÕ; cïng c¸c thµnh viªn ®µm ph¸n x©y dùng c¸c luËt ch¬i chung vµ
thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh, cam kÕt ®èi víi thµnh viªn cña c¸c ®Þnh chÕ,
tæ chøc ®ã.
10

11. Thø hai: TiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cÇn thiÕt ë trong níc ®Ó b¶o
®¶m ®¹t ®îc môc tiªu cña qu¸ tr×nh héi nhËp còng nh thùc hiÖn c¸c quy
®Þnh, cam kÕt quèc tÕ vÒ héi nhËp. C¸c néi dung quan träng cÇn ®îc
triÓn khai thùc hiÖn bªn trong mçi níc gåm:
- §iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo híng tù do ho¸ vµ më cöa, gi¶m
tiÕn tíi dì bá hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, lµm cho viÖc trao
®æi hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t vµ sù lu©n chuyÓn vèn, lao ®éng, kü
thuËt - c«ng nghÖ gi÷a c¸c níc thµnh viªn ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n.
ViÖc ®iÒu chØnh nµy tríc hÕt cã nghÜa lµ lµm cho hÖ thèng c¸c luËt
®Þnh cña mçi quèc gia vÒ chÕ ®é th¬ng m¹i (bao gåm c¶ ngo¹i th¬ng),
®Çu t, s¶n xuÊt kinh doanh, thuÕ, vÊn ®Ò xuÊt nhËp c¶nh, lu tró cña
doanh nh©n, thñ tôc hµnh chÝnh, vÊn ®Ò gi¶i quyÕt tranh chÊp th¬ng
m¹i, v.v.., ngµy cµng hoµn chØnh vµ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña c¸c
®Þnh chÕ, tæ chøc quèc tÕ mµ c¸c níc tham gia.
- §iÒu chØnh c¬ cÊu nÒn kinh tÕ (bao gåm c¶ c¬ cÊu s¶n xuÊt,
kinh doanh, c¬ cÊu ngµnh vµ mÆt hµng, c¬ cÊu ®Çu t) phï hîp víi qu¸
tr×nh tù do ho¸ vµ më cöa nh»m lµm cho nÒn kinh tÕ thÝch øng vµ vËn
hµnh cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ. Môc tiªu cao
nhÊt cña sù ®iÒu chØnh nµy lµ t¹o ra ®îc mét c¬ cÊu kinh tÕ tèi u, cã
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, ph¸t huy tèt nhÊt nh÷ng u thÕ cña ®Êt níc
trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh nµy cã nh÷ng nÐt
®Æc thï rÊt kh¸c nhau ®èi víi mçi níc.
- TiÕn hµnh c¸c c¶i c¸ch cÇn thiÕt vÒ kinh tÕ, x· héi, ®Æc biÖt lµ
c¶i c¸ch hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh,
nh»m b¶o ®¶m qu¸ tr×nh héi nhËp ®îc thùc hiÖn vµ ®a l¹i hiÖu qu¶
cao.
- §µo t¹o vµ chuÈn bÞ nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c«ng
chøc, nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp vµ lùc lîng c«ng nh©n lµnh
11

12. nghÒ cã thÓ ®¸p øng tèt c¸c ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ.
2.2 C¸c h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp.
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh tæng hîp cña c¸c nç lùc
trong chÝnh s¸ch vµ hµnh ®éng theo híng tù do ho¸, më cöa cña c¸c
quèc gia c¶ ë cÊp ®é ®¬n ph¬ng, song ph¬ng vµ ®a ph¬ng.
ë cÊp ®é ®¬n ph¬ng, mçi níc cã thÓ chñ ®éng thùc hiÖn nh÷ng
biÖn ph¸p tù do ho¸, më cöa trong mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh mµ hä
thÊy cÇn thiÕt v× môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh, chø kh«ng
nhÊt thiÕt do quy ®Þnh cña c¸c ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ
mµ hä tham gia. Cã nhiÒu níc ®· lµm nh vËy, nhÊt lµ lÜnh vùc ®Çu t.
ë cÊp ®é song ph¬ng, nhiÒu níc ®· vµ ®ang ®µm ph¸n ®Ó ký víi
nhau c¸c hiÖp ®Þnh song ph¬ng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c cña mét khu
vùc mËu dÞch tù do. Mét sè n¨m trë l¹i ®©y, khuynh híng nµy kh¸ ph¸t
triÓn, song hµnh víi c¸c khu vùc mËu dÞch tù do ®a ph¬ng.
ë cÊp ®é ®a ph¬ng, nhiÒu níc cïng nhau thµnh lËp hoÆc tham
gia vµo nh÷ng ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu. Nh÷ng
®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ khu vùc bao gåm c¸c níc thµnh viªn cïng
trong mét khu vùc ®Þa lý giíi h¹n(VÝ dô: Liªn minh Ch©u ¢u - EU, Khu
vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü - NAFTA, DiÔn ®µn Hîp t¸c kinh tÕ Ch©u
¸ - Th¸i B×nh D¬ng - APEC). Nh÷ng ®Þnh chÕ, tæ chøc toµn cÇu bao
gåm c¸c thµnh viªn tõ nhiÒu khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi (VÝ dô: Tæ
chøc th¬ng m¹i thÕ giíi - WTO). Nh×n chung, c¸c ®Þnh chÕ, tæ chøc
kinh tÕ khu vùc ngµy nay thêng vËn hµnh trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c
nÒn t¶ng cña WTO.
Nh vËy, c¸c h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ rÊt
phong phó. Mçi h×nh thøc, møc ®é ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt
12

13. ®Þnh mµ c¸c thµnh viªn tham gia ph¶i ®¸p øng ®îc. VÒ mÆt kinh tÕ,
c¸c thµnh viªn ph¶i lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ theo cïng mét m«tÝp vµ khi
héi nhËp ë møc cµng cao th× ®ßi hái c¸c thµnh viªn ph¶i cã tr×nh ®é
ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng qu¸ c¸ch xa nhau. VÒ mÆt chÝnh trÞ - x· héi,
sù kh¸c biÖt vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi gi÷a c¸c thµnh viªn còng lµ
nh÷ng c¶n trë ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp. Khi møc ®é héi nhËp cµng
cao, nh÷ng ®ßi hái vÒ sù ®ång t×nh vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ - x· héi
còng cµng cao, bëi v× héi nhËp ë møc cao th× c¸c thµnh viªn ph¶i phèi
hîp vµ thèng nhÊt chÝnh s¸ch chung kh«ng chØ trong lÜnh vùc kinh tÕ
mµ c¶ trong c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ - x· héi. Tríc khi kÕt thóc chiÕn
tranh l¹nh, nh÷ng ®ßi hái vÒ mÆt kinh tÕ còng nh vÒ mÆt chÝnh trÞ -
x· héi ®èi víi c¸c thµnh viªn cña mét ®Þnh chÕ hoÆc tæ chøc kinh tÕ
quèc tÕ nh×n chung rÊt chÆt chÏ. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt cña hÖ
thèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi lµ yÕu tè kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi
víi c¸c thµnh viªn cña cïng mét ®Þnh chÕ hoÆc tæ chøc kinh tÕ quèc
tÕ. VÒ mÆt ®Þa lý, nh÷ng tæ chøc kinh tÕ khu vùc thêng bao hµm
yÕu tè gÇn nhau vÒ ®Þa lý gi÷a c¸c níc, nhÊt lµ cïng n»m trong mét
khu vùc ®Þa lý tù nhiªn. Tuy nhiªn, gÇn ®©y, tiªu chÝ nµy ngµy cµng
kh«ng cßn lµ mét ®ßi hái thùc tiÔn ®èi víi nhiÒu ®Þnh chÕ vµ tæ chøc
khu vùc n÷a.
Qu¸ tr×nh héi nhËp lµm cho nÒn kinh tÕ mçi níc ngµy cµng liªn
kÕt chÆt chÏ víi c¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn kh¸c, tõ ®ã lµm cho nÒn
kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn theo híng t¹o ra mét thÞ trêng chung thèng
nhÊt trong ®ã nh÷ng c¶n trë ®èi víi sù giao lu vµ hîp t¸c quèc tÕ gi¶m
vµ dÇn dÇn mÊt ®i, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia trë nªn gay g¾t. Bëi
vËy, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng cã nghÜa lµ tham gia vµo cuéc
c¹nh tranh kinh tÕ ë c¶ trong níc vµ ngoµi níc.
13

14. Ngµy nay, ®Ó khái bÞ g¹t ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn, c¸c quèc
gia ®Òu nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung, ra søc c¹nh tranh kinh tÕ v×
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. TÝnh tïy thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c quèc
gia t¨ng lªn lµm cho tÊt c¶ c¸c níc ph¶i thêng xuyªn cã nh÷ng c¶i c¸ch
kÞp thêi trong níc ®Ó thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng trªn thÕ giíi. V×
vËy, héi nhËp quèc tÕ thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh phøc t¹p ®Ó gãp
phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cñng cè an ninh chÝnh trÞ, ®éc lËp kinh tÕ
vµ b¶n s¾c d©n téc cña mçi níc th«ng qua viÖc thiÕt lËp c¸c mèi quan
hÖ tuú thuéc lÉn nhau, ®an xen, nhiÒu chiÒu, ë nhiÒu tÇng nÊc víi c¸c
quèc gia kh¸c.
Ngoµi ra, chóng ta cßn ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña Tho¶ íc chung
vÒ Th¬ng m¹i vµ DÞch vô (GATS) cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi.
C¸c quy ®Þnh cña Tho¶ íc nµy ®¶m b¶o r»ng c¸c tæ chøc nghÒ
nghiÖp, c¸c c«ng ty, c¸c c¸ nh©n ngêi níc ngoµi hoÆc quèc tÕ cung
cÊp c¸c dÞch vô liªn quan ®îc hëng cïng mét chÕ ®é u ®·i nh víi c¸c ®èi
thñ ®èi t¸c néi ®Þa víi sù t«n träng c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. C¸c
níc ASEAN còng ®· tiÕn tíi Tho¶ thuËn GATS- Plus: BÊt cø mét c«ng
cô nµo ®îc WTO ®ång ý th× c¸c níc thµnh viªn AFTA (HiÖp héi th¬ng
m¹i tù do Ch©u ¸) ®Òu chuyÓn thµnh u ®·i h¬n hoÆc cã møc thuÕ
quan thÊp h¬n, hoÆc thêi h¹n tu©n thñ ng¾n h¬n. Vµ cuèi cïng ph¶i
®¸p øng ®îc yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh khung vÒ dÞch vô cña ASEAN
(AFAS).
2.3 C¸c nguyªn t¾c vµ yªu cÇu chung vÒ héi nhËp.
- Héi nhËp quèc tÕ nhng ph¶i gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ. §©y lµ yªu
cÇu chÝnh trÞ cao nhÊt ®èi víi bÊt cø quèc gia nµo khi tham gia héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Do ®ã, héi nhËp quèc tÕ ph¶i tu©n thñ c¸c
nguyªn t¾c chung lµ b¶o vÖ ®éc lËp, thèng nhÊt vµ toµn vÑn l·nh thæ,
14

15. b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi÷ v÷ng an ninh
quèc gia, gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng vµ b¶n s¾c tèt ®Ñp cña v¨n
ho¸ d©n téc.
- Héi nhËp quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh võa hîp t¸c võa ®Êu tranh,
cèt lâi lµ giµnh thÞ trêng, vèn, c«ng nghÖ vµ kü thuËt; qu¸ tr×nh nµy
còng ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c chÊp nhËn c¸c luËt lÖ vµ tËp qu¸n
quèc tÕ, trªn c¬ së “ cã ®i cã l¹i” vµ ®èi xö thuËn lîi h¬n ®èi víi c¸c níc
kÐm ph¸t triÓn h¬n.
- Héi nhËp quèc tÕ v× môc tiªu ph¸t triÓn, phôc vô c«ng cuéc ®æi
míi thµnh c«ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, b¶o ®¶m
hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi vµ t¨ng trëng bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ quèc
d©n, h¹n chÕ tèi ®a ¶nh hëng tiªu cùc cña nh÷ng chao ®¶o, biÕn ®éng
lín tõ bªn ngoµi.
- Héi nhËp phï hîp víi chñ tr¬ng “ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i theo
híng x©y dùng hÖ thèng kinh tÕ më”, h×nh thµnh thÞ trêng ®ång bé,
th«ng suèt trong c¶ níc, g¾n víi kinh tÕ vµ thÞ trêng thÕ giíi, thÓ hiÖn
c¶ trong sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®æi míi cã chÕ qu¶n lý...
gãp phÇn kh¬i dËy vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong níc...”.
2.4 Mét sè nhiÖm vô vµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh Héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.4.1 NhiÖm vô quan träng.
- TiÕn hµnh réng r·i c«ng t¸c t tëng, tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch trong
c¸c tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ, trong c¸c doanh nghiÖp vµ
c¸c tÇng líp nh©n d©n ®Ó ®¹t ®îc nhËn thøc vµ hµnh ®éng thèng nhÊt
vµ nhÊt qu¸n vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, coi ®ã lµ nhu cÇu võa bøc
xóc, võa c¬ b¶n vµ l©u dµi cña nÒn kinh tÕ níc ta, n©ng cao niÒm tin
15

16. vµo kh¶ n¨ng vµ quyÕt t©m cña nh©n d©n ta chñ ®éng héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ.
- C¨n cø vµo NghÞ quyÕt cña §¹i héi IX, chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh
tÕ - x· héi 2001 - 2010 còng nh c¸c quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ
quèc tÕ mµ níc ta tham gia, x©y dùng chiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp
víi mét lé tr×nh cô thÓ ®Ó c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh
nghiÖp khÈn tr¬ng s¾p xÕp l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng
cao hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b¶o ®¶m cho héi nhËp cã hiÖu
qu¶. Trong khi h×nh thµnh chiÕn lîc héi nhËp, cÇn ®Æc biÖt quan t©m
®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh dÞch vô nh tµi chÝnh, ng©n
hµng, viÔn th«ng... lµ nh÷ng lÜnh vùc quan träng mµ ta cßn yÕu kÐm.
- Chñ ®éng vµ khÈn tr¬ng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,
®æi míi c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh, ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña níc ta, ra søc phÊn ®Êu kh«ng
ngõng n©ng cao chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô, b¾t kÞp
sù thay ®æi nhanh chãng trªn thÞ trêng thÕ giíi, t¹o ra nh÷ng ngµnh,
nh÷ng s¶n phÈm mòi nhän ®Ó hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ta chiÕm lÜnh
thÞ phÇn ngµy cµng lín ë trong níc còng nh trªn thÕ giíi, ®¸p øng nhu
cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
TiÕn hµnh ®iÒu tra, ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
tõng s¶n phÈm, tõng dÞch vô, tõng doanh nghiÖp, tõng ®Þa ph¬ng ®Ó
cã biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ t¨ng cêng kh¶
n¨ng c¹nh tranh. G¾n qu¸ tr×nh thùc hiÖn NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung
¬ng lÇn thø ba kho¸ IX vÒ tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ
n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ níc víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp cÇn quan t©m tranh thñ nh÷ng
tiÕn bé míi cña khoa häc, c«ng nghÖ; kh«ng nhËp khÈu nh÷ng c«ng
nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i trêng.
16

17. - TÝch cùc t¹o lËp ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa; thóc ®Èy sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ
tõng bíc hoµn thiÖn c¸c lo¹i h×nh thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô, lao
®éng, khoa häc - c«ng nghÖ, vèn, bÊt ®éng s¶n...; t¹o m«i trêng kinh
doanh th«ng tho¸ng, b×nh ®¼ng cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, tiÕp tôc
®æi míi c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ,
®Æc biÖt chó träng ®æi míi vµ cñng cè hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n
hµng.
- Cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc,
v÷ng vµng vÒ chÝnh trÞ, kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ
nghÜa x· héi, cã ®¹o ®øc trong s¸ng, tinh th«ng nghiÖp vô vµ ngo¹i
ng÷, cã t¸c phong c«ng nghiÖp vµ tinh thÇn kû luËt cao. Trong ph¸t
triÓn nguån nh©n lùc theo nh÷ng tiªu chuÈn chung nãi trªn, cÇn chó
träng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ kinh doanh hiÓu biÕt s©u vÒ
luËt ph¸p quèc tÕ vµ nghiÖp vô chuyªn m«n, n¾m b¾t nhanh nh÷ng
chuyÓn biÕn trªn th¬ng trêng quèc tÕ ®Ó øng xö kÞp thêi, n¾m b¾t
®îc kü n¨ng th¬ng thuyÕt vµ cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt. Bªn c¹nh ®ã,
cÇn hÕt søc coi träng viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é tay
nghÒ cao.
Cïng víi viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc, cÇn cã chÝnh s¸ch thu hót,
b¶o vÖ vµ sö dông nh©n tµi; bè trÝ, sö dông c¸n bé ®óng víi ngµnh
nghÒ ®îc ®µo t¹o vµ víi së trêng n¨ng lùc tõng ngêi.
- KÕt hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ®èi ngo¹i víi kinh tÕ ®èi
ngo¹i. Còng nh trong lÜnh vùc chÝnh trÞ ®èi ngo¹i, trong lÜnh vùc kinh
tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cÇn gi÷ v÷ng ®êng lèi ®éc
lËp tù chñ, thùc hiÖn ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng vµ ®èi t¸c,
tham gia réng r·i c¸c tæ chøc què tÕ. C¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i song ph-
¬ng vµ ®a ph¬ng cÇn híng m¹nh vµo viÖc phôc vô ®¾c lùc nhiÖm vô
17

18. më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ. TÝch cùc tham gia ®Êu tranh v× mét hÖ thèng quan hÖ kinh tÕ
quèc tÕ b×nh ®¼ng, c«ng b»ng, cïng cã lîi, b¶o ®¶m lîi Ých cña c¸c níc
®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn.
- G¾n kÕt chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi nhiÖm vô cñng
cè an ninh quèc phßng ngay tõ kh©u h×nh thµnh kÕ ho¹ch, x©y dùng lé
tr×nh còng nh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, nh»m lµm cho héi nhËp kh«ng
¶nh hëng tiªu cùc tíi nhiÖm vô b¶o vÖ an ninh quèc gia vµ an toµn x·
héi; mÆt kh¸c, c¸c c¬ quan quèc phßng vµ an ninh cÇn cã kÕ ho¹ch
chñ ®éng hç trî t¹o m«i trêng thuËn lîi cho qu¸ tr×nh héi nhËp.
- TÝch cùc tiÕn hµnh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i
thÕ giíi (WTO) theo c¸c ph¬ng ¸n vµ lé tr×nh hîp lý, phï hîp víi hoµn
c¶nh cña níc ta, lµ nét níc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp vµ ®ang
trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ. G¾n kÕt qu¸ tr×nh ®µm
ph¸n víi qu¸ tr×nh ®æi míi mäi mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ ë trong níc.
- KiÖn toµn Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ ®ñ n¨ng
lùc vµ thÈm quyÒn gióp Thñ tíng ChÝnh phñ tæ chøc chØ ®¹o c¸c ho¹t
®éng vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
2.4.2 C¸c biÖn ph¸p bæ trî nh»m t¹o kh¶ n¨ng tèt nhÊt cho viÖc thùc
hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp.
- T¨ng cêng ®æi míi kinh tÕ trong níc vµ vai trß qu¶n lý kinh tÕ
cña Nhµ níc. §æi míi bªn trong vµ héi nhËp lµ hai qu¸ tr×nh g¾n bã
chÆt chÏ víi nhau, hç trî vµ thóc ®Èy lÉn nhau. §æi míi bªn trong t¹o
tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ngîc l¹i, héi
nhËp mét mÆt ®Æt ra yªu cÇu ph¶i thóc ®Èy m¹nh ®æi míi, c¶i c¸ch
bªn trong, mÆt kh¸c còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy qu¸ tr×nh
®æi míi ®ã.
18

19. + Thóc ®Èy sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ tõng bíc hoµn thiÖn c¸c
lo¹i thÞ trêng, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c thÞ trêng quan träng nhng
hiÖn cha cã hoÆc cßn s¬ khai nh thÞ trêng lao ®éng, thÞ trêng khoa
häc - c«ng nghÖ.
+ H×nh thµnh ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay, gì
bá nh÷ng víng m¾c c¶n trë sù ph¸t triÓn. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cÇn
®îc ®æi míi s©u réng, ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña c¬ chÕ thÞ
trêng, triÖt ®Ó xo¸ bá bao cÊp trong kinh doanh, t¨ng cêng vai trß qu¶n
lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc, ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng hµnh
vi tiªu cùc, l·ng phÝ, tham nhòng, g©y phiÒn hµ.
+TiÕp tôc ®æi míi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc ®èi víi
nÒn kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ trêng kÕt hîp víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch, quy ho¹ch;
t¨ng cêng c«ng t¸c th«ng tin kinh tÕ - x· héi trong níc vµ quèc tÕ, c«ng
t¸c thèng kª; øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc - c«ng nghÖ trong c«ng
t¸c dù b¸o; kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ë c¶ cÊp vÜ m« vµ doanh
nghiÖp.
- C¶i thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t g¾n víi ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ.
§Çu t vµ tÝch tô vèn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ. Më cöa héi nhËp cã t¸c ®éng thóc ®Èy ®Çu t nhng
mét m×nh nã kh«ng quyÕt ®Þnh ®îc møc ®Çu t vµ tÝch tô vèn. Do ®ã,
cÇn ph¶i bæ trî cho ®Þnh híng héi nhËp b»ng mét chiÕn lîc ®Çu t
®ång bé trong níc nh»m lµm t¨ng hiÖu suÊt ®Çu t cho c¸c doanh
nghiÖp, kh¬i dËy vµ ph¸t huy ý thøc tù chñ kinh doanh cña hä. ViÖc
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t cÇn ph¶i dùa trªn viÖc ph¸t
huy c¸c thÕ m¹nh, c¸c lîi thÕ so s¸nh quèc tÕ cña ®Êt níc, g¾n víi nhu
cÇu thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc th× míi ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ vµ
hç trî cho tiÕn tr×nh héi nhËp.
19

20. - §Èy m¹nh c¶i c¸ch c¸c doanh nghiÖp nhµ níc theo híng n©ng
cao tÝnh chñ ®éng, hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. ViÖc ®Èy m¹nh
c¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ níc cã mét ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi
tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung vµ viÖc n©ng cao kh¶
n¨ng c¹nh tranh héi nhËp cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.
Chóng ra cÇn ph¶i tiÕp tôc t¨ng cêng c¶i c¸ch, ®æi míi mét c¸ch toµn
diÖn c¸c doanh nghiÖp nhµ níc theo híng n©ng cao tÝnh tù chñ, hiÖu
qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, gãp phÇn
thùc hiÖn chñ tr¬ng kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o, ®ång thêi t¹o
thuËn lîi cho tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong nh÷ng n¨m tíi.
- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mÊt viÖc lµm vµ thay ®æi ngµnh nghÒ cña
ngêi lao ®éng. Héi nhËp lµ më cöa tham gia vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸
- còng cã nghÜa lµ qu¸ tr×nh c¹nh tranh vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc
tÕ. Trong x· héi ë nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cã thÓ sÏ cã t×nh tr¹ng
mét bé phËn ngêi lao ®éng mÊt viÖc vµ ph¶i t×m viÖc lµm míi. Nhµ níc
cÇn chñ ®éng cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thÝch hîp gi¶i quyÕt vÊn
®Ò nµy, tr¸nh ®Ó nã trë thµnh mét vÊn ®Ò cã thÓ g©y bïng næ x· héi
b»ng viÖc hç trî cho sù h×nh thµnh m¹ng líi an sinh x· héi nh»m gi¶i
quyÕt c¸c nhu cÇu cña nh÷ng ngêi kh«ng cã kh¶ n¨ng tù lo cho m×nh
vµ cã c¸c ch¬ng tr×nh ®Çu t x· héi ®Ó gióp mäi ngêi ®îc ®µo t¹o nh÷ng
kü n¨ng cÇn ph¶i cã trong mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i.
- T¨ng cêng c¶i c¸ch hµnh chÝnh.
NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· ph©n tÝch s©u s¾c néi dung
vÊn ®Ò c¶i c¸ch hµnh chÝnh. MÆc dï c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë
níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nhng
®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh héi nhËp mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc, mét
trong nh÷ng yªu cÇu quan träng cÊp thiÕt hiÖn nay ®èi víi níc ta lµ tiÕp
tôc ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh theo híng ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh
20

21. chÝnh ®ång bé víi ®æi míi kinh tÕ, ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ vµ më
cöa héi nhËp nh»m thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng mét nÒn hµnh chÝnh
trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ho¹t ®éng cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶, phôc vô sù
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ nh©n d©n tèt h¬n. Do ®ã cÇn tËp trung
thùc hiÖn mét sè viÖc chÝnh sau:
a/ Thùc hiÖn triÖt ®Ó viÖc t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh
nhµ níc víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù nghiÖp.
b/ X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng thÓ chÕ kinh tÕ, t¹o c¬ së
ph¸p lý ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa, gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, th¸o gì khã kh¨n cho ho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, t¹o khung ph¸p lý phï hîp víi luËt
lÖ quèc tÕ, b¶o ®¶m m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng,
h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh.
c/ Tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nhµ níc cÇn ®îc c¶i c¸ch trªn c¬
së ph©n c«ng, ph©n cÊp râ rµng cô thÓ vÒ thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm;
tinh gi¶n, kiÖn toµn tæ chøc theo m« h×nh qu¶n lý nhµ níc ®a ngµnh,
®a lÜnh vùc bao qu¸t trong ph¹m vi c¶ níc ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ c¶i tiÕn ph¬ng thøc ho¹t ®éng, sù chØ ®¹o cña c¸c c¬ quan nhµ
níc ®Ó n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ vµ ®¸p øng nh÷ng biÕn ®éng cña
c¬ chÕ thÞ trêng vµ nh÷ng th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp.
d/ X©y dùng vµ hoµn chØnh thÓ chÕ, hÖ thèng v¨n b¶n tiªu
chuÈn nghiÖp vô, lµm c¬ së ph¸p lý vµ khoa häc cho viÖc x©y dùng,
qu¶n lý c¸n bé, c«ng chøc theo tinh thÇn cña chiÕn lîc c¸n bé trong thêi
kú míi. ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cÇn ®îc c¶i c¸ch theo híng: tr¶ t¬ng xøng
víi nhiÖm vô, g¾n víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, tr¶ ®óng lµ thùc hiÖn
®Çu t ph¸t triÓn.
e/ C¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng trªn c¬ së ph©n cÊp míi theo luËt
®Þnh, nguyªn t¾c c«ng khai, minh b¹ch trong thu chi.
21

22. 3. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy nay.
Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh xo¸ bá c¸c
rµo ng¨n c¸ch ®Ó h×nh thµnh c¸c thÞ trêng toµn cÇu. Do ®ã, t¬ng lai
ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sÏ ®a chóng
ta tíi mét thÕ giíi trong ®ã c¸c thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c t liÖu
s¶n xuÊt ®îc liªn kÕt víi nhau mét c¸ch hoµn h¶o; nh÷ng biªn giíi, rµo
c¶n ®èi víi c¸c luång lu chuyÓn cña hµng ho¸, dÞch vô, vèn, c«ng
nghÖ, nh©n c«ng, ý tëng... sÏ kh«ng cßn n÷a. C¶ thÕ giíi sÏ lµ mét thÞ
trêng ®îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng nh÷ng luËt ch¬i thèng nhÊt.
Bëi v× toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trªn thÕ giíi hiÖn
nay nh×n chung vÉn ë møc rÊt h¹n chÕ. MÆc dï xu thÕ ho¸ ®ang gÆp
nhiÒu trë ng¹i vµ tiÕn triÓn cã phÇn chËm l¹i tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y,
nhng xu thÕ nµy nh×n chung sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn trong mét vµi thËp kû
tíi, tuy kh«ng ph¶i lóc nµo còng theo con ®êng th¼ng t¾p. NhiÒu nh©n
tè t¸c ®éng thuËn tíi chiÒu híng ph¸t triÓn cña tiÕn tr×nh nµy trong mét
sè thËp kû tíi, trong ®ã cã nh÷ng nh©n tè chñ yÕu sau:
Thø nhÊt: Cuéc C¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ
cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc th«ng tin, tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ
sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mét c¸ch réng r·i vµ toµn diÖn cña tiÕn tr×nh
toµn cÇu ho¸. Sù giao lu cña c¸c luång vèn, tµi nguyªn, nh©n lùc, th«ng
tin vµ c«ng nghÖ sÏ diÔn ra mét c¸ch s«i ®éng, nhanh chãng h¬n trªn
toµn cÇu. HÇu hÕt c¸c níc ®Òu bÞ l«i cuèn vµ rµng buéc vµo hÖ thèng
kinh tÕ thÕ giíi.
Thø hai: Sù quèc tÕ ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh,
®Æc biÖt lµ víi sù hç trî to lín cña nÒn c«ng nghiÖp Internet, sÏ thóc
®Èy c¸c ngµnh dÞch vô cña thÕ giíi ph¸t triÓn vµ më réng mét c¸ch
®¸ng kÓ; ngµy cµng cã thªm nhiÒu c«ng ty xuyªn quèc gia trë thµnh trô
22

23. cét chÝnh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc
c«ng nghÖ, sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia sÏ lµ
nh÷ng yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®èi víi sù tiÕp tôc ph¸t triÓn cña
toµn cÇu ho¸ trong mét sè thËp kû tíi.
Thø ba: Xu thÕ chÝnh cña thêi ®¹i lµ hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn sÏ
tiÕp tôc t¨ng cêng. MÆc dï cßn nh÷ng biÕn ®éng, thËm chÝ x¶y ra
nh÷ng xung ®ét côc bé, kÓ c¶ xung ®ét qu©n sù ë mét sè n¬i, nhng
nh×n chung t×nh h×nh quèc tÕ sÏ vÉn æn ®Þnh vÒ c¬ b¶n. C¸c níc sÏ
tiÕp tôc tôc dµnh u tiªn cao cho ph¸t triÓn kinh tÕ, cè g¾ng duy tr× hoµ
b×nh quèc tÕ vµ t¨ng cêng hîp t¸c víi nhau. ChÝnh s¸ch më cöa vµ tù do
ho¸ vÉn sÏ ®îc c¸c níc tiÕp tôc thùc hiÖn.
Thø t: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc, tríc hÕt ë
c¸c níc ph¸t triÓn, c¸c níc c«ng nghiÖp míi, ®ang ngµy cµng ®îc kh¼ng
®Þnh nh lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ “hËu c«ng nghiÖp”,
gãp phÇn quan träng thóc ®Èy sù t¨ng trëng kinh tÕ nãi chung trªn toµn
thÕ giíi vµ t¨ng cêng tÝnh toµn cÇu cña thÞ trêng còng nh tÝnh linh ho¹t
réng kh¾p cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn kh¸ nhanh
t¹i c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc c«ng ngiÖp ho¸ míi, ®· ®ãng gãp phÇn
quan träng ®Æc biÖt trong sù t¨ng trëng kinh tÕ cña c¸c níc nµy (b×nh
qu©n chiÕm tíi 60% møc t¨ng GDP hµng n¨m cña c¸c níc thuéc OECD,
riªng Mü lµ 70%). NhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn nh Ên ®é, Trung quèc, Th¸i
lan... còng híng m¹nh vµo ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ dùa trªn tri
thøc. Theo nhËn ®Þnh cña mét sè chuyªn gia, kho¶ng hai - ba thËp kû
n÷a, kinh tÕ tri thøc sÏ lan to¶ kh¾p thÕ giíi.
Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng yÕu tè thuËn nãi trªn, hiÖn nay vµ trong
mét vµi thËp kû tíi, xu thÕ toµn cÇu ho¸ cßn chÞu ¶nh hëng nghÞch
chiÒu cña nhiÒu nh©n tè, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nh©n tè chÝnh sau:
23

24. Mét lµ, m©u thuÉn vµ ®Êu tranh lîi Ých diÔn ra nµy cµng gay g¾t
gi÷a c¸c níc, nhãm níc trªn thÕ giíi vµ c¸c nhãm x· héi trong tõng níc
trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ
sù lín m¹nh cña phong trµo quèc tÕ ph¶n ®èi toµn cÇu ho¸, t¹o ra
nh÷ng lùc c¶n m¹nh mÏ ®èi víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸.
Hai lµ, khñng ho¶ng kinh tÕ ë c¸c níc lín hay c¸c trung t©m kinh
tÕ vµ khu vùc quan träng trªn thÕ giíi vÉn lu«n lu«n lµ nguy c¬ tiÒm
tµng, ®Æc biÖt lµ hiÖn nay nÒn kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c níc vµ trung
t©m kinh tÕ lín ®ang ë t×nh tr¹ng rÊt khã kh¨n vµ ®øng tríc nguy c¬ suy
tho¸i. Trong bèi c¶nh quan hÖ gi÷a c¸c níc ngµy cµng chÆt chÏ, mét
cuéc khñng ho¶ng khu vùc hoÆc trong mét lÜnh vùc cô thÓ rÊt cã kh¶
n¨ng lan truyÒn trë thµnh mét cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ chÝnh trÞ lín
trªn thÕ giíi nÕu kh«ng cã mét c¬ chÕ quèc tÕ xö lý cã hiÖu qu¶ nh bµi
häc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng ¸ võa qua. Nh÷ng cuéc
suy tho¸i vµ khñng ho¶ng kinh tÕ t¹i c¸c níc vµ trung t©m kinh tÕ lín
®Òu cã ¶nh hëng rÊt tiªu cùc tíi tiÕn t×nh ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸,
kh«ng chØ th«ng qua viÖc lµm gi¶m khèi lîng cña c¸c dßng lu chuyÓn
vÒ hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, mµ cßn më
®êng cho sù quay l¹i cña chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch vµ t¨ng cêng
nh÷ng t×nh c¶m chèng toµn cÇu ho¸ ë c¸c níc.
Ba lµ, nh÷ng bÊt æn vÒ chÝnh trÞ, nh÷ng xung ®ét vÒ t«n gi¸o,
v¨n ho¸, s¾c téc, nh©n quyÒn vµ chñ nghÜa khñng bè tiÕp tôc gia t¨ng
ë nhiÒu níc vµ khu vùc trªn thÕ giíi, g©y c¶n trë kh«ng nhá ®èi víi qu¸
tr×nh thùc hiÖn tù do ho¸ mËu dÞch trªn ph¹m vi toµn cÇu còng nh khu
vùc. Sù thay ®æi trong tËp hîp lùc lîng quèc tÕ, ®Æc biÖt víi sù næi lªn
nhanh chãng cña Trung quèc vµ Ên ®é, còng nh qu¸ tr×nh ®a cùc ho¸
víi Ýt nhÊt ba trung t©m chÝnh trÞ - kinh tÕ lín trong t¬ng lai lµ B¾c
Mü, EU vµ §«ng ¸ sÏ cã ¶nh hëng to lín ®èi víi c¬ cÊu ®Þa - chÝnh trÞ
24

25. toµn cÇu. Cïng víi nhiÒu nh©n tè kh¸c, sù ph¸t triÓn nãi trªn cña qu¸
tr×nh biÕn ®æi trong quan hÖ quèc tÕ sÏ lµm gi¶m vai trß chi phèi vµ
dÉn d¾t cña Mü vµ c¸c níc ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn
nay.
TÊt c¶ c¸c nh©n tè trªn ®ång thêi t¸c ®éng tíi tiÕn tr×nh toµn cÇu
ho¸. Khi nµo c¸c yÕu tè thuËn m¹nh h¬n hoÆc ¸p ®¶o th× toµn cÇu ho¸
ph¸t triÓn vµ næi lªn thµnh cao trµo, khi nµo c¸c yÕu tè nghÞch m¹nh
hoÆc ¸p ®¶o th× tiÕn tr×nh nµy chËm l¹i hoÆc tho¸i trµo trong mét thêi
gian. Nh×n chung, trong vßng mét, hai thËp kû tíi, c¸c yÕu tè thuËn
xem ra vÉn cßn m¹nh h¬n, v× vËy toµn cÇu ho¸ sÏ vÉn tiÕp tôc ph¸t
triÓn vµ lµ mét xu thÕ quan träng cña quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i.
25

26. ch¬ng II.
ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña
ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.
1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ ViÖt nam tríc thÒm héi nhËp.
1.1 ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ giai ®o¹n
1991 – 1995.
Trong cuéc khñng ho¶ng thø nhÊt ®Çu nh÷ng n¨m 1980 cßn cha
®îc kh¾c phôc mét c¸ch c¬ b¶n th× cuéc khñng ho¶ng thø hai xuÊt ph¸t
tõ bªn ngoµi l¹i ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn níc ta. §ã lµ sù sôp ®æ cña Liªn
x« cò vµ hÖ thèng c¸c níc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u. NÒn kinh tÕ níc
ta ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n hÕt søc to lín tëng chõng nh
kh«ng thÓ vît qua ®îc khi nguån vèn ®Çu t bÞ c¾t gi¶m ®ét ngét,
nguån viÖn trî kh«ng cßn vµ thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu truyÒn thèng
bÞ ®¶o lén vµ thu hÑp ®ét ngét trong khi Mü vÉn tiÕp tôc cÊm vËn
kinh tÕ ®èi víi níc ta. L¹m ph¸t t¨ng trë l¹i lªn tíi 67,1% n¨m 1990 vµ
67,5% n¨m 1991. Kim ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m vµ nhËp khÈu còng gi¶m.
§¶ng ta ®· ®Ò C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é
lªn chñ nghÜa x· héi vµ ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
®Õn n¨m 2000. §¹i héi VII (6-1991) cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh viÖc tiÕp
tôc ®êng lèi ®æi míi cña §¹i héi VI víi môc tiªu trong kÕ ho¹ch 5 n¨m
1991 - 1995 lµ vît qua khã kh¨n thö th¸ch, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi, t¨ng cêng æn ®Þnh chÝnh trÞ, ®a níc ta c¬ b¶n ra khái t×nh
tr¹ng khñng ho¶ng. §ång thêi, §¹i héi còng ®· ®Ò ra ®êng lèi ®èi ngo¹i
®éc lËp tù chñ, ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ theo tinh thÇn: “ViÖt nam
muèn lµm b¹n cña tÊt c¶ c¸c níc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v×
hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn” nh»m ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ ®èi
26

27. ngo¹i, ph¸ thÕ bÞ bao v©y cÊm vËn, tham gia tÝch cùc vµo ®êi sèng
cña céng ®ång quèc tÕ. QuyÕt ®Þnh nµy ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn
trong míi trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ta xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu
néi t¹i cña sù ph¸t triÓn cña t×nh h×nh ®èi néi còng nh ®èi ngo¹i cña ta
lóc ®ã, trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu cña c«ng cuéc ®æi míi vµ
phï hîp víi nh÷ng xu thÕ chung cña thêi ®¹i lµ toµn cÇu ho¸, héi nhËp,
hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ hîp t¸c v× ph¸t triÓn.
VÒ lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i, §¹i héi VII chñ tr¬ng: “G¾n thÞ tr-
êng trong níc víi thÞ trêng thÕ giíi, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a tiªu
dïng trong níc vµ xuÊt khÈu, cã chÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa”.
Nh vËy, ngay tõ n¨m 1991, §¶ng ®· x¸c ®Þnh chñ tr¬ng g¾n kÕt thÞ tr-
êng néi ®Þa víi thÞ trêng quèc tÕ. §©y chÝnh lµ néi dung chñ yÕu cña
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ lµ bíc ph¸t triÓn logic tÊt yÕu sau khi
chóng ta ®· c¬ b¶n thèng nhÊt ®îc thÞ trêng trong níc theo c¬ chÕ mét
gi¸ ®îc x¸c ®Þnh c¬ b¶n trªn c¬ së cung - cÇu cña thÞ trêng. V¨n kiÖn
§¹i héi còng ®· x¸c ®Þnh c¸c nguyªn t¾c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña
ta lµ “më réng, ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i
trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi”.
Trong NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø ba (kho¸ VII) th¸ng
6 -1992, §¶ng ta x¸c ®Þnh néi dung nhiÖm vô chñ yÕu cña c«ng t¸c héi
nhËp lóc ®ã lµ: “cè g¾ng khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh,
tiÒn tÖ quèc tÕ nh Quü tiÒn tÖ quèc tÕ, Ng©n hµng ThÕ giíi, Ng©n
hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸..., më réng quan hÖ víi c¸c tæ chøc hîp t¸c khu
vùc ë Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng”.
Ngµy 17-10-1994, ViÖt nam chÝnh thøc göi ®¬n xin gia nhËp
ASEAN vµ trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy kÓ tõ ngµy
28-7-1995 víi cam kÕt sÏ b¾t ®Çu thi hµnh nghÜa vô thµnh viªn Khu
vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) tõ ngµy 1-1-1996. Môc tiªu cña
27

28. AFTA lµ lo¹i bá hoµn toµn c¸c hµng rµo c¶n trë th¬ng m¹i ®èi víi hÇu
hÕt hµng ho¸ trong néi bé ASEAN, kÓ c¶ thuÕ quan vµ c¸c hµng rµo
phi thuÕ quan. Cã thÓ nãi quyÕt ®Þnh tham gia AFTA lµ mét biÖn
ph¸p ®Èy m¹nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam. §©y lµ lÇn
®Çu tiªn ViÖt nam thùc sù tham gia vµo mét hiÖp ®Þnh tù do ho¸ th¬ng
m¹i quèc tÕ ë tÇm khu vùc phï hîp víi c¸c luËt lÖ th¬ng m¹i chung cña
thÕ giíi. ViÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ më cöa tù do ho¸ th¬ng m¹i
theo mét lé tr×nh cô thÓ vµ trªn nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i thÓ hiÖn quyÕt
t©m héi nhËp cña ViÖt nam vµ ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt trªn con ®êng
héi nhËp bëi ViÖt nam ®· cã thÓ sö dông c¸c cam kÕt më cöa tù do ho¸
cña m×nh ®Ó th¬ng lîng buéc c¸c níc ®èi t¸c còng ph¶i cã c¸c cam kÕt
më cöa t¬ng øng cho hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam.
Th¸ng 12-1994, ViÖt nam ®· göi ®¬n xin nhËp WTO. ViÖt nam
quyÕt ®Þnh xin gia nhËp WTO v× c¸c môc tiªu cña WTO phï hîp víi lîi
Ých cña ViÖt nam. C¸c môc tiªu ®ã lµ: n©ng cao møc sèng vµ thu
nhËp; b¶o ®¶m ®Çy ®ñ viÖc lµm; më réng s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i; sö
dông tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña thÕ giíi cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ
cè g¾ng b¶o ®¶m cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c níc
kÐm ph¸t triÓn nhÊt cã ®îc mét tû träng lín h¬n trong sù t¨ng trëng cña
th¬ng m¹i quèc tÕ. Theo ®ã, qu¸ tr×nh ViÖt nam gia nhËp WTO lµ mét
qu¸ tr×nh th¬ng lîng trong ®ã ViÖt nam ph¶i cam kÕt thùc hiÖn mét lé
tr×nh tõng bíc ®iÒu chØnh c¸c luËt lÖ cña m×nh phï hîp c¸c nguyªn t¾c
cña c¸c hiÖp ®Þnh ®a ph¬ng, ®ång thêi cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan
vµ ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh kiÓm so¸t nh»m më cöa h¬n thÞ trêng
cña m×nh cho hµng ho¸ vµ dÞch vô cña níc ngoµi, ®Ó ®æi lÊy viÖc ®-
îc hëng tÊt c¶ c¸c cam kÕt vÒ më cöa thÞ trêng cña c¸c thµnh viªc
WTO tõ tríc tíi nay theo nguyªn t¾c MFN. QuyÕt ®Þnh xin gia nhËp
WTO lµ mét quyÕt ®Þnh cùc kú quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh
28

29. AFTA lµ lo¹i bá hoµn toµn c¸c hµng rµo c¶n trë th¬ng m¹i ®èi víi hÇu
hÕt hµng ho¸ trong néi bé ASEAN, kÓ c¶ thuÕ quan vµ c¸c hµng rµo
phi thuÕ quan. Cã thÓ nãi quyÕt ®Þnh tham gia AFTA lµ mét biÖn
ph¸p ®Èy m¹nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam. §©y lµ lÇn
®Çu tiªn ViÖt nam thùc sù tham gia vµo mét hiÖp ®Þnh tù do ho¸ th¬ng
m¹i quèc tÕ ë tÇm khu vùc phï hîp víi c¸c luËt lÖ th¬ng m¹i chung cña
thÕ giíi. ViÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ më cöa tù do ho¸ th¬ng m¹i
theo mét lé tr×nh cô thÓ vµ trªn nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i thÓ hiÖn quyÕt
t©m héi nhËp cña ViÖt nam vµ ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt trªn con ®êng
héi nhËp bëi ViÖt nam ®· cã thÓ sö dông c¸c cam kÕt më cöa tù do ho¸
cña m×nh ®Ó th¬ng lîng buéc c¸c níc ®èi t¸c còng ph¶i cã c¸c cam kÕt
më cöa t¬ng øng cho hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam.
Th¸ng 12-1994, ViÖt nam ®· göi ®¬n xin nhËp WTO. ViÖt nam
quyÕt ®Þnh xin gia nhËp WTO v× c¸c môc tiªu cña WTO phï hîp víi lîi
Ých cña ViÖt nam. C¸c môc tiªu ®ã lµ: n©ng cao møc sèng vµ thu
nhËp; b¶o ®¶m ®Çy ®ñ viÖc lµm; më réng s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i; sö
dông tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña thÕ giíi cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ
cè g¾ng b¶o ®¶m cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c níc
kÐm ph¸t triÓn nhÊt cã ®îc mét tû träng lín h¬n trong sù t¨ng trëng cña
th¬ng m¹i quèc tÕ. Theo ®ã, qu¸ tr×nh ViÖt nam gia nhËp WTO lµ mét
qu¸ tr×nh th¬ng lîng trong ®ã ViÖt nam ph¶i cam kÕt thùc hiÖn mét lé
tr×nh tõng bíc ®iÒu chØnh c¸c luËt lÖ cña m×nh phï hîp c¸c nguyªn t¾c
cña c¸c hiÖp ®Þnh ®a ph¬ng, ®ång thêi cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan
vµ ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh kiÓm so¸t nh»m më cöa h¬n thÞ trêng
cña m×nh cho hµng ho¸ vµ dÞch vô cña níc ngoµi, ®Ó ®æi lÊy viÖc ®-
îc hëng tÊt c¶ c¸c cam kÕt vÒ më cöa thÞ trêng cña c¸c thµnh viªc
WTO tõ tríc tíi nay theo nguyªn t¾c MFN. QuyÕt ®Þnh xin gia nhËp
WTO lµ mét quyÕt ®Þnh cùc kú quan träng, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh
29

30. ®èi víi ®Þnh híng chiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong t¬ng lai cña
ViÖt nam.
1.2 §Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi tõ n¨m 1996
®Õn nay.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ ViÖt
nam víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c t tëng vµ chñ tr¬ng chØ ®¹o cña
§¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ héi nhËp ngµy cµng râ h¬n, cô thÓ h¬n. §¹i héi
VIII cña §¶ng (1996) ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn hiÖn nay cña
quan hÖ quèc tÕ vµ cho r»ng hoµ b×nh æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t
triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc cña c¸c d©n téc vµ c¸c quèc
gia trªn thÕ giíi. Trong khi ®ã Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng lÇn
thø t (kho¸ VIII), ngµy 29-12-1997 ®· ®Ò cao chñ tr¬ng ph¸t huy néi lùc,
chñ ®éng phßng tr¸nh vµ kh¾c phôc khñng ho¶ng. NghÞ quyÕt cña
Héi nghÞ nhÊn m¹nh tiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó
tranh thñ vèn, c«ng nghÖ vµ gia nhËp thÞ trêng quèc tÕ, nhng ph¶i dùa
trªn c¬ së ®éc lËp tù chñ, ph¸t huy ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè néi lùc, dùa vµo
c¸c nguån lùc trong níc lµ chÝnh, bao gåm c¸c nguån lùc con ngêi, ®Êt
®ai, tµi nguyªn, trÝ tuÖ, truyÒn thèng ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån
lùc bªn ngoµi. Néi dung nhiªm vô cña c«ng t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi
nhËp cho ®Õn n¨m 2005 ®îc x¸c ®Þnh lµ:
TiÕp tôc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong níc
theo tinh thÇn b¶o hé cã chän läc, cã ®iÒu kiÖn vµ cã thêi h¹n, phï hîp
víi tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Lé tr×nh gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ gi¶m
dÇn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®îc c«ng bè râ ®Ó tõng doanh nghiÖp
cã kÕ ho¹ch phÊn ®Êu cô thÓ. ViÖc thu hót FDI ®îc khuyÕn khÝch
m¹nh mÏ th«ng qua c¸c quy ®Þnh ph¸p lý vµ ¸p dông thèng nhÊt chÝnh
30

31. s¸ch thuÕ, c¸c lo¹i gi¸ c¶ dÞch vô ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t trong níc vµ níc
ngoµi.
§ång thêi, Héi nghÞ còng nªu ph¬ng ch©m héi nhËp quèc tÕ lµ:“
Trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch thu
hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi; tÝch cùc chñ ®éng th©m nhËp vµ më réng
thÞ trêng quèc tÕ”, vµ nªu nhiÖm vô:“Chñ ®éng chuÈn bÞ c¸c ®iÒu
kiÖn cÇn thiÕt vÒ c¸n bé, luËt ph¸p vµ nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ
chóng ta cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó héi nhËp thÞ trêng khu vùc vµ thÞ
trêng quèc tÕ. TiÕn hµnh khÈn tr¬ng v÷ng ch¾c viÖc ®µm ph¸n hiÖp
®Þnh th¬ng m¹i víi Mü, gia nhËp APEC vµ WTO. Cã kÕ ho¹ch cô thÓ
®Ó chñ ®éng thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong khu«n khæ AFTA”.
Thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng trªn, ChÝnh phñ ®· tiÕn hµnh nhiÒu
biÖn ph¸p nh»m gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ trêng ®· t¹o lËp ®îc víi c¸c níc
trong khu vùc vµ c¸c níc thuéc Liªn minh Ch©u ¢u, kh«i phôc thÞ trêng
Nga vµ c¸c níc §«ng ¢u, ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i chÝnh ng¹ch víi
Trung quèc, t¨ng cêng quan hÖ bu«n b¸n, hîp t¸c víi Ên ®é, më réng thÞ
trêng Mü, ®Èy m¹nh viÖc t×m thÞ trêng míi ë Trung cËn §«ng, Ch©u
Phi, Mü Latinh; ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ th¬ng m¹i, gi¶m sù tËp trung
vµo mét vµi ®èi t¸c vµ viÖc mua b¸n qua thÞ trêng trung gian. §Õn
th¸ng 9 - 2002, ViÖt nam ®· më réng quan hÖ ngo¹i giao víi 175 níc vµ
quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi trªn 150 níc vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi, trong
®ã cã tÊt c¶ c¸c níc lín vµ c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi. Trong thêi gian
nµy, ViÖt nam ®· thùc hiÖn mét sè bíc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®¸ng
chó ý sau:
Víi Trung Quèc, viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao ®· më
®êng cho sù ph¸t triÓn quan hÖ nhiÒu mÆt gi÷a hai níc, ®Æc biÖt lµ
quan hÖ kinh tÕ. Hai bªn ®· ký nhiÒu hiÖp ®Þnh t¹o c¬ së ph¸p lý cho
hîp t¸c gi÷a hai níc. §Æc biÖt trong th¸ng 4 - 2003 Tæng BÝ th N«ng
31

32. §øc M¹nh ®· th¨m vµ lµm viÖc t¹i Trung quèc vµ ®· cã c¸c cuéc trao
®æi quan hÖ gi÷a hai níc theo ph¬ng ch©m 16 ch÷ “ L¸ng giÒng h÷u
nghÞ, hîp t¸c toµn diÖn, æn ®Þnh l©u dµi, híng tíi t¬ng lai” trªn c¬ së
t¨ng cêng sù tin cËy lÉn nhau. Quan hÖ ViÖt nam -Trung quèc sÏ ngµy
cµng ®îc cñng cè vµ t¨ng cêng gãp phÇn n©ng quan hÖ hai níc lªn tÇm
cao míi trong thÕ kû míi.
Víi Mü, sau khi b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao, hai bªn ®·
thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®Ó b×nh thêng ho¸ vµ thóc ®Èy quan hÖ
kinh tÕ nh gi¶i quyÕt xong vÊn ®Ò nî cò cña chÕ ®é Sµi gßn; ký HiÖp
®Þnh vÒ b¶o hé b¶n quyÒn; tõ n¨m 1998, Mü t¹m miÔn ¸p dông tu
chÝnh ¸n Jackson - Vanik (néi dung chñ yÕu nh»m h¹n chÕ quan hÖ
kinh tÕ gi÷a Mü víi mét sè níc trong ®ã cã ViÖt nam); ViÖt nam ký
HiÖp ®Þnh khung vÒ b¶o l·nh víi Ng©n hµng xuÊt khÈu (Eximbank -
1999) - mét ng©n hµng chuyªn hç trî cho viÖc bu«n b¸n víi níc ngoµi
cña Mü vµ Tho¶ thuËn vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty ®Çu t t nh©n ë níc
ngoµi (OPIC-1999), mét tæ chøc cña chÝnh quyÒn Hoa kú hç trî cho
c¸c c«ng ty Mü lµm ¨n ë níc ngoµi; ®µm ph¸n vµ ký kÕt HiÖp ®Þnh th-
¬ng m¹i ViÖt - Mü dùa trªn c¸c nguyªn t¾c cña WTO (14-7-2000). ViÖc
HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt-Mü ®· ®îc Quèc héi hai níc phª chuÈn vµ
cã hiÖu lùc tõ ngµy 11-12-2001 ®ang t¹o ra m«i trêng míi cho quan hÖ
kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc më réng vµ ph¸t
triÓn.
Víi NhËt b¶n, quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai níc ®îc kh«i phôc vµ ph¸t
triÓn m¹nh kÓ tõ n¨m 1986. Hai níc ®· ký nhiÒu hiÖp ®Þnh hîp t¸c song
ph¬ng vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i, ®Çu t, v¨n ho¸, khoa häc, kü thuËt...Th¸ng
4 -2003 Thñ tíng ChÝnh phñ Phan V¨n Kh¶i ®· sang th¨m vµ bµn nh÷ng
biÖn ph¸p ®Èy m¹nh h¬n n÷a quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc,
®Æc biÖt lµ khuyÕn khÝch ®Çu t cña NhËt b¶n vµo ViÖt nam. HiÖn
32

33. nay NhËt lµ b¹n hµng bu«n b¸n quan träng hµng ®Çu cña ViÖt nam vµ
lµ níc cung cÊp ODA lín nhÊt cho ViÖt nam.
VÒ quan hÖ ®a ph¬ng, lµ thµnh viªn Liªn hîp quèc tõ n¨m 1977,
ViÖt nam ®· tÝch cùc tham gia vµo c¸c c¬ chÕ cña tæ chøc toµn cÇu
nµy, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ trùc thuéc vµ chuyªn m«n cña
Liªn hîp quèc nh: UNDP, UNIDO, FAO, UNCTAD, ECOSOC, ESCAP
nh»m tranh thñ sù hç trî cña c¸c tæ chøc nµy cho sù nghiÖp ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc. §Õn nay ta ®· tranh thñ ®îc gÇn 1 tû USD
viÖn trî kh«ng hoµn l¹i tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ trong hÖ thèng phôc vô
ph¸t triÓn cña Liªn hîp quèc. NhiÒu ch¬ng tr×nh, dù ¸n ®îc thùc hiÖn víi
hiÖu qu¶ cao, ®îc Liªn hîp quèc ®¸nh gi¸ vµ cho phæ biÕn t¹i tæ chøc
lín nhÊt hµnh tinh nµy nh nh÷ng ch¬ng tr×nh, dù ¸n ®iÓn h×nh.
Quan hÖ gi÷a EU vµ ViÖt nam ®· ph¸t triÓn m¹nh trong giai ®o¹n
nµy. ViÖt nam chÝnh thøc b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao víi EU
vµo th¸ng 11-1990 vµ ký HiÖp ®Þnh hµng dÖt song ph¬ng vµo n¨m
1992. VÒ FDI, ®Õn hÕt n¨m 2000, ®· cã 11 trªn 15 níc thµnh viªn EU
®Çu t vµo ViÖt nam trong 534 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 6,62 tû
USD.
Quan hÖ víi Liªn bang Nga: ViÖt nam vÉn gi÷ v÷ng mèi quan hÖ
víi Liªn bang Nga tõ tríc vµ hiÖn nay nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ®ang
tham gia xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Nga. Bé th¬ng m¹i võa hoµn thµnh
xong ®Ò ¸n ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ trêng Nga, trong ®ã cã
nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó hç trî mét sè ngµnh hµng quan träng vµ cã
nhiÒu lîi thÕ cña ViÖt nam trong vÊn ®Ò thanh to¸n vµ vËn chuyÓn
hµng ho¸ tõ ViÖt nam sang Nga. Tuy nhiªn, møc thuÕ nhËp khÈu cña
h¶i quan Nga ®èi víi hµng ViÖt nam cßn kh¸ cao.
Víi ASEAN: Sau khi chÝnh thøc gia nhËp ASEAN (7-1995), ViÖt
nam ®· tÝch cùc tham gia vµo mäi ho¹t ®éng cña ASEAN vµ ®· ®ãng
33

34. vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c ph¬ng híng hîp t¸c vµ ph¸t
triÓn cña khu vùc vµ trong c¸c quyÕt s¸ch lín cña ASEAN phï hîp víi lîi
Ých cña ta. §ång thêi, ta còng tham gia tÝch cùc vµo Khu vùc mËu
dÞch tù do ASEAN (AFTA). T¹i Héi ®ång AFTA cña ASEAN vµo th¸ng
10-1995, ViÖt nam ®· chÝnh thøc c«ng bè danh môc gi¶m thuÕ quan
1.633 mÆt hµng cho c¶ thêi kú 1996-2000. Bªn c¹nh viÖc tham gia
AFTA, ViÖt nam còng ®· cïng c¸c níc ASEAN kh¸c ký HiÖp ®Þnh khung
vÒ thµnh lËp Khu vùc ®Çu t ASEAN (AIA) ngµy 7-10-1998 víi môc tiªu
nh»m t¹o ra mét khu vùc ®Çu t tù do trong néi bé c¸c níc ASEAN vµo
n¨m 2010 vµ cho c¸c níc ngoµi ASEAN vµo n¨m 2020.
Víi ASEM: Th¸ng 3-1996, ViÖt nam ®· tham gia ASEM víi t c¸ch lµ
mét trong nh÷ng thµnh viªn s¸ng lËp. VÒ mÆt kinh tÕ, ASEM ®· ®Æt
ra ba môc tiªu cô thÓ lµ: Thóc ®Èy giao lu gi÷a c¸c doanh nghiÖp; C¶i
thiÖn m«i trêng kinh doanh nh»m thóc ®Èy th¬ng m¹i vµ ®Çu t; T¹o sù
t¨ng trëng kinh tÕ æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng.
Víi APEC: ViÖt nam ®· göi ®¬n xin gia nhËp APEC n¨m 1996 vµ
chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña DiÔn ®µn nµy vµo th¸ng 11-
1998.VÒ kÕ ho¹ch hµnh ®éng tËp thÓ, ViÖt nam ®· tÝch cùc tham gia
vµo c¸c lÜnh vùc tiªu chuÈn hîp chuÈn, thñ tôc h¶i quan, b¶o vÖ quyÒn
së h÷u trÝ tuÖ, gi¶i quyÕt tranh chÊp vµ ®i l¹i cña doanh nh©n. ViÖt
nam còng ®· tÝch cùc ®a ra c¸c s¸ng kiÕn ®Ó t¨ng cêng hîp t¸c trong
APEC, tranh thñ sù hç trî cña c¸c thµnh viªn ph¸t triÓn.
Víi WTO: Th¸ng 1-1995, ViÖt nam ®· göi ®¬n xin gia nhËp Tæ
chøc th¬ng m¹i thÕ giíi. Ngµy 30-1-1995, Nhãm c«ng t¸c vÒ viÖc gia
nhËp WTO cña ViÖt nam ®· ®îc thµnh lËp. HiÖn nay, ViÖt nam ®ang
tÝch cùc chuÈn bÞ cho c¸c phiªn häp tíi theo híng bªn c¹nh viÖc tiÕp
tôc minh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch, sÏ tiÕn hµnh cuéc ®µm ph¸n song ph¬ng
34

35. víi mét sè thµnh viªn WTO b»ng c¸c b¶n chµo më cöa thÞ trêng cña
ViÖt nam, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc hµng ho¸ vµ dÞch vô.
Tãm l¹i, ®Ó cã thÓ thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ vµ tham gia cã hiÖu qu¶ vµo c¸c ho¹t ®éng cña c¸c thÓ chÕ
kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt nam ®· tiÕp tôc thóc ®Èy qu¸ tr×nh c¶i c¸ch trong
níc, ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn ®iÒu chØnh, bæ sung hÖ thèng chÝnh s¸ch
vµ luËt ph¸p vÒ th¬ng m¹i, ®Çu t, kinh doanh, së h÷u trÝ tuÖ, dÞch
vô... nh»m lµm cho hÖ thèng nµy phï hîp dÇn víi c¸c quy ®Þnh cña c¸c
thÓ chÕ liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ mµ ViÖt nam tham gia. Trong mÊy
n¨m qua, chóng ta ®· tÝch cùc triÓn khai ch¬ng tr×nh x©y dùng ph¸p
luËt (®· th«ng qua LuËt th¬ng m¹i, LuËt ®Çu t söa ®æi, LuËt thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng, LuËt doanh nghiÖp..., ®ang so¹n th¶o vµ chuÈn bÞ ban
hµnh nhiÒu v¨n b¶n luËt ®Þnh míi vÒ nhiÒu lÜnh vùc trong ®ã cã c¸c
vÊn ®Ò quy chÕ tèi huÖ quèc, quy chÕ ®èi xö quèc gia vµ b¶o vÖ
trong t×nh tr¹ng khÈn cÊp) lµ nh÷ng bíc ®i chñ ®éng cña ta trong tiÕn
tr×nh héi nhËp. §ång thêi, ViÖt nam còng ®· bíc ®Çu tiÕn hµnh mét sè
®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, ®Çu t theo híng thÞ trêng nh»m t¨ng kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò nghiªn cøu x©y dùng kÕ
ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®îc ChÝnh phñ, c¸c Bé, ngµnh
quan t©m triÓn khai. §Æc biÖt quan träng lµ thêi gian qua, ChÝnh phñ
ViÖt nam ®· tÝch cùc tiÕn hµnh viÖc x©y dùng mét chiÕn lîc tæng thÓ
vÒ héi nhËp kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ ViÖt nam còng ®Çu t nç
lùc vµo viÖc x©y dùng bé m¸y tæ chøc ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn c¸c
c«ng t¸c héi nhËp trong toµn quèc. N¨m 1997, Uû ban quèc gia vÒ hîp
t¸c kinh tÕ quèc tÕ do Phã Thñ tíng NguyÔn M¹nh CÇm lµm Chñ tÞch
®· ®îc thµnh lËp víi thµnh viªn lµ ®¹i diÖn l·nh ®¹o cña hÇu hÕt c¸c Bé,
ngµnh. T¹i c¸c Bé, ngµnh vµ Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh ®Òu
thµnh lËp bé phËn ®Çu mèi vÒ héi nhËp. Trong thêi gian qua, c¬ chÕ
35

36. tæ chøc trªn vËn hµnh kh¸ tèt vµ ®· ph¸t huy ®îc vai trß trong viÖc chØ
®¹o, phèi hîp thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c héi nhËp trong toµn quèc. C¸c c¬
quan ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ th¬ng m¹i cña ViÖt nam ë níc ngoµi ®îc
t¨ng cêng thªm chøc n¨ng vµ vai trß xóc tiÕn th¬ng m¹i, chuyÓn m¹nh
sang ho¹t ®éng phôc vô kinh tÕ, ®ãng gãp thiÕt thùc h¬n vµo viÖc thóc
®Èy quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt nam víi níc së t¹i, ®Æc biÖt lµ trong
viÖc xuÊt khÈu hµng ViÖt nam, thu hót FDI, du lÞch vµ hîp t¸c xuÊt
khÈu lao ®éng. ViÖc ®µo t¹o c¸n bé tham gia vµo c«ng t¸c héi nhËp tõ
trung ¬ng xuèng ®Þa ph¬ng, còng nh ®µo t¹o ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
®îc Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ vµ nhiÒu Bé, ngµnh
quan t©m triÓn khai. NhiÒu nç lùc trong c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn
nh»m lµm cho nh©n d©n hiÓu biÕt vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng ®· ®îc c¸c ngµnh, c¸c cÊp tiÕn hµnh.
2. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam.
2.1 Bèi c¶nh quèc tÕ.
ViÖt nam ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi nhËp kinh
tÕ quèc tÕ trong bèi c¶nh thÕ giíi ®ang diÔn ra nh÷ng thay ®æi to lín
vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Trong 10 - 15 n¨m tíi, thÕ giíi tiÕp tôc cã
nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p, ®Çy bÊt tr¾c khã lêng. Xu thÕ hoµ b×nh,
æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc
cña mäi d©n téc vµ quèc gia trªn thÕ giíi. Tuy Ýt cã kh¶ n¨ng x¶y ra
chiÕn tranh thÕ giíi míi, chiÕn tranh tæng lùc sö dông vò khÝ h¹t nh©n
vµ vò khÝ giÕt ngêi hµng lo¹t kh¸c, nhng chiÕn tranh côc bé, xung ®ét
vò trang, ho¹t ®éng can thiÖp lËt ®æ, khñng bè, khñng ho¶ng kinh tÕ -
x· héi sÏ cßn x¶y ra ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi víi tÝnh phøc t¹p ngµy cµng
t¨ng. Cuéc ®Êu tranh cña c¸c d©n téc cho hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn,
chèng chÝnh s¸ch cêng quyÒn, ¸p ®Æt, v× ®éc lËp d©n téc, d©n chñ,
36

37. d©n sinh, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi sÏ cã nh÷ng bíc tiÕn míi. Khu vùc
§«ng Nam ¸, Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d¬ng cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc ph¸t triÓn
n¨ng ®éng nhng vÉn tiÒm Èn nh÷ng nh©n tè g©y bÊt æn ®Þnh. Mét sè
xu thÕ kinh tÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ
tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ta lµ:
Khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng
nghÖ sinh häc, tiÕp tôc cã nh÷ng b¬c nh¶y vät, ngµy cµng trë thµnh lùc
lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ trÝ thøc, lµm
chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ vµ biÕn ®æi s©u s¾c c¸c lÜnh vùc
cña ®êi sèng x· héi. Tri thøc vµ së h÷u trÝ tuÖ cã vai trß ngµy cµng
quan träng. Tr×nh ®é lµm chñ th«ng tin, trÝ thøc cã ý nghÜa quyÕt
®Þnh sù ph¸t triÓn. Chu tr×nh lu©n chuyÓn vèn, ®æi míi c«ng nghÖ vµ
s¶n phÈm ngµy cµng ®îc rót ng¾n; c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh trªn thÞ
trêng thÕ giíi lu«n thay ®æi ®ßi hái c¸c quèc gia còng nh doanh nghiÖp
ph¶i rÊt nhanh nh¹y, n¾m b¾t, thÝch nghi. C¸c níc ®ang ph¸t triÓn,
trong ®ã cã níc ta, cã c¬ héi thu hÑp kho¶ng c¸ch so víi c¸c níc ph¸t
triÓn, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña m×nh; ®ång thêi ®øng tríc nguy c¬ tôt hËu
xa h¬n nÕu kh«ng tranh thñ ®îc c¬ héi, kh¾c phôc yÕu kÐm ®Ó v¬n
lªn.
Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn c¸c níc, bao
trïm hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp c¹nh
tranh vµ tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. Quan hÖ song
ph¬ng, ®a ph¬ng gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u réng c¶ trong kinh
tÕ, v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i trêng, phßng chèng téi ph¹m, thiªn tai vµ c¸c
®¹i dÞch... C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia tiÕp tôc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh
nh÷ng tËp ®oµn khæng lå chi phèi nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ. Sù c¸ch
biÖt giµu nghÌo gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng t¨ng.
37

38. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh
võa hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Êu tranh cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh, v× mét trËt tù kinh tÕ quèc tÕ c«ng b»ng,
chèng l¹i nh÷ng ¸p ®Æt phi lý cña c¸c cêng quèc kinh tÕ, c¸c c«ng ty
xuyªn quèc gia. §èi víi níc ta, tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong
thêi gian tíi ®îc n©ng lªn mét bíc g¾n víi viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt
quèc tÕ, ®ßi hái chóng ta ph¶i ra søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp tù
chñ cña nÒn kinh tÕ, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng
quèc tÕ.
Ch©u ¸ - th¸i B×nh D¬ng vÉn lµ khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng, trong
®ã Trung quèc cã vai trß ngµy cµng lín. Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh -
kinh tÕ, nhiÒu níc ASEAN vµ §«ng ¸ ®ang kh«i phôc ®µ ph¸t triÓn víi
kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi. T×nh h×nh ®ã t¹o thuËn lîi cho chóng ta trong
hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi còng gia t¨ng søc Ðp c¹nh tranh c¶
trong vµ ngoµi khu vùc.
2.2 Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
TiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a ph¬ng
ho¸, ®a d¹ng ho¸; chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh phï
hîp víi ®iÒu kiÖn cña níc ta vµ b¶o ®¶m thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt
trong quan hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng nh AFTA, APEC, HiÖp ®Þnh
th¬ng m¹i ViÖt - Mü, tiÕn tíi gia nhËp WTO...
Nhµ níc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ mäi thµnh phÇn
kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ
dÞch vô. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, ph¸t triÓn m¹nh nh÷ng s¶n
phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc
tÕ; gi¶m m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng nhanh tû träng
s¶n phÈm chÕ biÕn vµ tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong s¶n phÈm; n©ng dÇn tû
38

39. träng s¶n phÈm cã hµm lîng trÝ tuÖ, hµm lîng c«ng nghÖ cao. X©y
dùng c¸c quü hç trî xuÊt khÈu, nhÊt lµ ®èi víi hµng n«ng s¶n. KhuyÕn
khÝch sö dông thiÕt bÞ, hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc. T¨ng nhanh kim
ng¹ch xuÊt khÈu, tiÕn tíi c©n b»ng xuÊt nhËp. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch
b¶o hé cã lùa chän, cã thêi h¹n ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt trong níc.
§Èy m¹nh c¸c lÜnh vùc dÞch vô thu ngo¹i tÖ, du lÞch, xuÊt khÈu
lao ®éng, vËn t¶i, bu chÝnh - viÔn th«ng, tµi chÝnh - tiÒn tÖ, dÞch vô
kü thuËt, t vÊn, thu hót kiÒu hèi...
Chñ ®éng vµ tÝch cùc th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, chó träng
thÞ trêng c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi, duy tr× vµ më réng thÞ phÇn
trªn c¸c thÞ trêng quen thuéc, tranh thñ mäi c¬ héi më thÞ trêng míi.
Tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ ph¬ng thøc kinh doanh phï hîp víi xu thÕ míi cña
th¬ng m¹i thÕ giíi. §Èy m¹nh ho¹t ®éng tiÕp thÞ, xóc tiÕn th¬ng m¹i,
th«ng tin thÞ trêng b»ng nhiÒu ph¬ng tiÖn vµ tæ chøc thÝch hîp, kÓ c¶
c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao ë níc ngoµi. KhuyÕn khÝch c¸c tæ
chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc tham gia c¸c ho¹t ®éng m«i giíi, khai
th¸c thÞ trêng quèc tÕ.
TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc
®Çu t, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong viÖc thu hót ®Çu t trùc tiÕp
cña níc ngoµi. Gi¶m m¹nh, tiÕn tíi xo¸ bá sù ph©n biÖt vÒ chÝnh s¸ch
vµ ph¸p luËt gi÷a ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi. C¶i tiÕn nhanh
c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t,
thùc hiÖn tõng bíc c¬ chÕ ®¨ng ký ®Çu t, thùc hiÖn tõng bíc c¬ chÕ
®¨ng ký ®Çu t. Chó träng thu hót ®Çu t cña c¸c c«ng ty n¾m c«ng
nghÖ nguån vµ cã thÞ phÇn lín trªn thÞ trêng thÕ giíi. T¨ng cêng hç trî
vµ qu¶n lý sau cÊp giÊy phÐp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp
giÊy phÐp triÓn khai thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. N©ng cao hiÖu lùc vµ
hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ
39

40. doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ nh÷ng
doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn. TriÓn khai tõng bíc v÷ng ch¾c c¸c h×nh
thøc ®Çu t gi¸n tiÕp cña níc ngoµi ë níc ta.
KhuyÕn khÝch ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi vÒ níc ®Çu t
kinh doanh, doanh nghiÖp ViÖt nam ®Çu t ra níc ngoµi vµ cã chÝnh
s¸ch hç trî c«ng d©n ViÖt nam kinh doanh hîp ph¸p ë níc ngoµi.
TiÕp tôc tranh thñ nguån tµi trî cña c¸c ChÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc
tµi chÝnh quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ. §Èy nhanh tèc ®é gi¶i
ng©n, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, g¾n chÆt viÖc sö dông vèn
vay víi tr¸ch nhiÖm tr¶ nî.
2.3 H×nh thµnh ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng - §æi míi chÝnh s¸ch vµ
kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh – tiÒn tÖ.
Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, ViÖt nam cÇn nhËn thøc ®óng ®¾n lîi
Ých vµ rñi ro cña toµn cÇu ho¸ tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tr-
ëng kinh tÕ vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. NÕu phiÕn diÖn nhÊn m¹nh lîi Ých
cña toµn cÇu ho¸ tµi chÝnh - tiÒn tÖ, thiÕu chuÈn bÞ phßng ngõa rñi
ro, cã thÓ dÉn ®Õn bïng næ khñng ho¶ng tiÒn tÖ. Ngîc l¹i, nÕu ta theo
mét chiÒu thæi phång rñi ro cña toµn cÇu ho¸, chÇn chõ më cöa víi bªn
ngoµi sÏ lµm cho kinh tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn chËm ch¹p vµ cµng thªm tôt
hËu, thôt lïi so víi khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
Xóc tiÕn viÖc h×nh thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng ®i ®èi víi viÖc
t¹o lËp khung ph¸p luËt b¶o ®¶m sù qu¶n lý vµ gi¸m s¸t cña Nhµ níc.
Coi träng c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ tæ chøc thÞ trêng. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn
lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n tiÕp cËn thÞ trêng, ký kÕt hîp
®ång, tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm kinh doanh; gi¶m ®Õn møc tèi ®a
sù can thiÖp hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan Nhµ níc vµo ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp; thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng khai, minh b¹ch
40

41. trong kinh doanh. Thùc hiÖn nghiªm tóc LuËt Doanh nghiÖp; söa ®æi,
bæ sung LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp; chèng ®Æc quyÒn vµ lòng ®o¹n
thÞ trêng, ban hµnh LuËt C¹nh tranh vµ KiÓm so¸t ®éc quyÒn trong
kinh doanh phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt nam.
TiÕp tôc hoµn thiÖn khung ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch nh»m më réng
b×nh ®¼ng vµ tiÕp cËn trùc tiÕp vÒ ®µo t¹o vµ viÖc lµm cho mçi c«ng
d©n, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng häc tËp, ®µo t¹o vµ tù kiÕm viÖc
lµm. B¶o ®¶m sù dÞch chuyÓn linh ho¹t cña ngêi lao ®éng trong khu
vùc kinh tÕ Nhµ níc. KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia
®µo t¹o nghÒ, ho¹t ®éng dÞch vô giíi thiÖu viÖc lµm vµ xuÊt khÈu lao
®éng. Cã chÝnh s¸ch thÝch hîp thu hót nh©n tµi vµ lao ®éng cã tr×nh
®é chuyªn m«n cao ë trong níc vµ ngoµi níc. Söa ®æi, bæ sung Bé luËt
Lao ®éng ph¶n ¸nh nh÷ng thùc tÕ ®· thay ®æi, b¶o vÖ lîi Ých hîp lý
cña ngêi lao ®éng, ®ång thêi khuyÕn khÝch ngêi sö dông lao ®éng t¹o
thªm viÖc lµm, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc dÞch chuyÓn lao ®éng,
t×m viÖc lµm trong níc vµ ngoµi níc. §Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng,
nhÊt lµ lao ®éng cã ®µo t¹o. Thu hót mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn m¹nh
mÏ vµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ
trêng vµ sù ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ. C¶i c¸ch hÖ thèng b¶o
hiÓm x· héi ®èi víi ngêi lao ®éng trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; gi¶i
quyÕt tho¶ ®¸ng quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.
Ph¸t triÓn thÞ trêng bÊt ®éng s¶n, trong ®ã cã thÞ trêng quyÒn sö
dông ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; më
réng c¬ héi cho c¸c n«ng d©n vµ doanh nghiÖp thuéc c¸c c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ ®îc dÔ dµng cã ®Êt vµ sö dông ®Êt l©u dµi cho s¶n xuÊt
kinh doanh. TÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña ®Êt, sö dông cã hiÖu qu¶ quü ®Êt cña
c¸c doanh ngiÖp Nhµ níc, c¬ quan Nhµ níc vµ lùc lîng vò trang, ng¨n
chÆn sö dông ®Êt l·ng phÝ, kÐm hiÖu qu¶. Hoµn thµnh døt ®iÓm
41

42. viÖc ®¨ng ký vµ cÊp giÊy phÐp chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ së
h÷u nhµ trªn toµn quèc, tríc hÕt lµ ë c¸c ®« thÞ. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung ®Êt canh t¸c trong mét sè vïng cã
®iÒu kiÖn. Söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc chuyÓn quyÒn sö dông
®Êt vµ së h÷u nhµ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh b¸n nhµ ë cña Nhµ níc t¹i c¸c ®«
thÞ, më réng c¸c h×nh thøc kinh doanh bÊt ®éng s¶n. Gi¶i quyÕt døt
®iÓm c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt canh t¸c, ®Êt thæ c vµ
nhµ ë cßn tån ®äng. Cã chÝnh s¸ch xö lý ®Êt canh t¸c vµ viÖc lµm cho
n«ng d©n.
Tõng bíc më réng thÞ trêng bÊt ®éng s¶n cho ngêi ViÖt nam ë níc
ngoµi vµ ngêi níc ngoµi tham gia ®Çu t. Quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai,
nhÊt lµ ë c¸c ®« thÞ, theo híng v¨n minh, hiÖn ®¹i, c«ng bè c«ng khai
quy ho¹ch nµy ®Ó doanh nghiÖp vµ ngêi d©n thùc hiÖn.
Ph¸t triÓn c¸c thÞ trêng dÞch vô nh dÞch vô khoa häc c«ng nghÖ;
dÞch vô t vÊn ph¸p luËt, t vÊn qu¶n lý, thÞ trêng s¶n phÈm trÝ tuÖ;
dÞch vô tµi chÝnh - tiÒn tÖ, dÞch vô b¶o hiÓm... Xóc tiÕn nhanh viÖc
øng dông th¬ng m¹i ®iÖn tö. KhuyÕn khÝch ngêi ViÖt nam ë níc ngoµi
tham gia c¸c thÞ trêng dÞch vô nãi trªn.
Ph¸t triÓn thÞ trêng vèn vµ tiÒn tÖ víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng thÝch
hîp, bao gåm hÖ thèng ng©n hµng, thÓ chÕ tµi chÝnh phi ng©n hµng,
c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü ®Çu ta vµ b¶o l·nh ®Çu t... nh»m thu hót c¸c
nguån vèn trong x· héi, më réng nguån vèn dµi h¹n vµ trung h¹n.
TriÓn khai an toµn vµ tõng bíc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña thÞ
trêng chøng kho¸n. TÝch cùc ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh
s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc gia, ®éng viªn hîp lý vµ ph©n phèi cã
hiÖu qu¶ mäi nguån lùc nh»m thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi. Thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng b»ng, hiÖu qu¶ trong chÝnh s¸ch ph©n
phèi vµ ph©n phèi l¹i nguån thu nhËp trong x· héi. T¹o lËp m«i trêng tµi
42

43. chÝnh lµnh m¹nh, th«ng tho¸ng nh»m gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn c¸c nguån
lùc tµi chÝnh vµ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp
d©n c; båi dìng vµ më réng nguån thu ng©n s¸ch, thu hót c¸c nguån vèn
bªn ngoµi; ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô vµ h×nh thøc tæ chøc tµi chÝnh,
tiÒn tÖ phi ng©n hµng vµ c¸c quü ®Çu t nh»m ®éng viªn c¸c nguån lùc
cho ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. KÕt hîp chÆt chÏ kÕ ho¹ch ho¸ víi c¸c
chÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh ®Ó ®Þnh híng vµ khuyÕn khÝch nh©n
d©n, doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®Çu t, kinh doanh.
B¶o ®¶m sù ph¸t triÓn an toµn, lµnh m¹nh cña thÞ trêng tµi chÝnh
- tiÒn tÖ trong toµn bé nÒn kinh tÕ.
TiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ phï hîp víi t×nh h×nh ®Êt níc vµ
c¸c cam kÕt quèc tÕ. Bæ sung, hoµn thiÖn, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c s¾c
thuÕ, tõng bíc ¸p dông hÖ thèng thuÕ thèng nhÊt, kh«ng ph©n biÖt
doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, doanh nghiÖp ViÖt
nam vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. ¸p dông thuÕ thu nhËp
c¸ nh©n thèng nhÊt vµ thuËn lîi cho mäi ®èi tîng chÞu thuÕ, b¶o ®¶m
c«ng b»ng x· héi vµ t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c thu
thuÕ vµ t¨ng cêng qu¶n lý cña Nhµ níc.
TiÕp tôc c¬ cÊu l¹i ng©n s¸ch Nhµ níc, t¨ng dÇn tû lÖ tÝch luü
cho ®Çu t ph¸t triÓn, ph©n ®Þnh râ ho¹t ®éng sù nghiÖp vµ qu¶n lý
hµnh chÝnh c«ng ®Ó cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh thÝch hîp; thùc hiÖn c¶i
c¸ch tiÒn l¬ng ®i liÒn víi tinh gi¶n biªn chÕ bé m¸y vµ c¶i c¸ch thñ tôc
hµnh chÝnh; gi¶m m¹nh vµ tiÕn tíi xo¸ bá nh÷ng kho¶n chi mang tÝnh
chÊt bao cÊp trong ng©n s¸ch. Sö dông ng©n s¸ch Nhµ níc ph¶i chñ
®éng vµ cã hiÖu qu¶, t¨ng cêng kiÓm so¸t c¸c kho¶n chi, kiªn quyÕt
chèng l·ng phÝ, thÊt tho¸t. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t b»ng vèn ng©n
s¸ch Nhµ níc tõ x¸c ®Þnh chñ tr¬ng, lËp vµ duyÖt dù ¸n ®Õn thùc hiÖn
dù ¸n. B¶o ®¶m nguån tµi chÝnh cho nh÷ng nhiÖm vô u tiªn chiÕn lîc.
43

44. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ®èi víi c¸c vïng kinh tÕ
träng ®iÓm, ®ång thêi quan t©m ®Çu t nhiÒu h¬n cho c¸c vïng khã
kh¨n. TiÕp tôc ®æi míi chÝnh s¸ch tµi trî gi¶i quyÕt viÖc lµm, s¾p xÕp
l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc, gióp ®ì ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa;
thóc ®Èy x· héi ho¸ khu vùc sù nghiÖp, ®ång thêi b¶o ®¶m cho ngêi
nghÌo ®îc hëng c¸c phóc lîi c¬ b¶n.
§æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh vµ
ng©n s¸ch Nhµ níc, b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña hÖ thèng tµi chÝnh
quèc gia vµ vai trß chñ ®¹o cña ng©n s¸ch trung ¬ng; ®ång thêi ph¸t
huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ®Þa ph¬ng vµ c¸c ngµnh trong viÖc
qu¶n lý tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch ®· ®îc ph©n cÊp.
Thùc hiÖn chÕ ®é tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh
cña doanh nghiÖp; t¸ch biÖt tµi chÝnh Nhµ níc vµ tµi chÝnh doanh
nghiÖp. Thùc hiÖn c«ng khai ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ tµi chÝnh
c«ng. Nhµ níc gi¸m s¸t, ®iÒu tiÕt tµi chÝnh doanh nghiÖp th«ng qua
chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ hÖ thèng thuÕ, b¶o hé c¸c nguån thu
nhËp hîp ph¸p, khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c tÇng líp d©n c, c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ cÇn kiÖm ®Çu t kinh doanh, lµm giµu chÝnh ®¸ng.
C©n ®èi ng©n s¸ch mét c¸ch tÝch cùc, t¨ng dÇn dù tr÷, gi÷ béi chi
ë møc hîp lý, b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc
vay nî vµ tr¶ nî níc ngoµi, gi÷ møc nî quèc gia trong giíi h¹n an toµn; b¶o
®¶m nghiªm ngÆt hiÖu qu¶ sö dông vèn vay; quy ®Þnh râ vµ thùc
hiÖn ®óng nghÜa vô tr¶ nî.
Thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b¶o ®¶m ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ
m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, kÝch thÝch ®Çu
t ph¸t triÓn. Sö dông linh ho¹t, cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ nh tû gi¸, l·i suÊt, nghiÖp vô thÞ trêng më theo c¸c nguyªn t¾c cña
44

45. thÞ trêng. N©ng dÇn vµ tiÕn tíi thùc hiÖn ®Çy ®ñ tÝnh chuyÓn ®æi
cña ®ång tiÒn ViÖt nam.
H×nh thµnh m«i trêng minh b¹ch, lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng cho
ho¹t ®éng tiÒn tÖ – ng©n hµng. øng dông phæ biÕn c«ng nghÖ th«ng
tin, më réng nhanh c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ
thanh to¸n qua ng©n hµng. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn,
cho vay, cung øng c¸c dÞch vô vµ tiÖn Ých ng©n hµng thuËn lîi vµ
th«ng tho¸ng ®Õn mäi doanh nghiÖp vµ d©n c, ®¸p øng kÞp thêi c¸c
nhu cÇu vèn tÝn dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng, chó träng
khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
H×nh thµnh ®ång bé khu«n khæ ph¸p lý, ¸p dông ®Çy ®ñ h¬n c¸c
thiÕt chÕ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ an toµn trong kinh doanh tiÒn tÖ -
ng©n hµng. Gi¶i quyÕt nî tån ®äng ®i ®«i víi t¨ng cêng nh÷ng chÕ
®Þnh ph¸p lý, kinh tÕ vµ hµnh chÝnh vÒ nghÜa vô tr¶ nî cña ngêi ®i
vay vµ b¶o vÖ quyÒn thu nî hîp ph¸p cña ngêi cho vay. T¨ng cêng n¨ng
lùc tù kiÓm tra cña c¸c TCTD vµ c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬
quan chøc n¨ng, kh«ng ®Ó x¶y ra ®æ vì tÝn dông.
S¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng.
Kh«ng ph©n biÖt chøc n¨ng cña NHNN vµ NHTM Nhµ níc, chøc
n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch víi chøc n¨ng kinh doanh tiÒn
tÖ cña NHTM. B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña
NHTM trong kinh doanh. Gióp ®ì vµ thóc ®Èy c¸c TCTD trong níc n©ng
cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi
c¸c chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi. B¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña c¸c
ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh níc ngoµi theo c¸c cam kÕt cña n-
íc ta víi quèc tÕ. G¾n c¶i c¸ch ng©n hµng víi c¶i c¸ch doanh nghiÖp
nhµ níc. S¾p xÕp l¹i c¸c ng©n hµng cæ phÇn, xö lý c¸c ng©n hµng yÕu
kÐm. §a ho¹t ®éng cña QTDND ®i ®óng híng vµ b¶o ®¶m an toµn.
45

46. 2.4 T¨ng cêng hiÖu lùc cña c¸c c«ng cô, chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m«,
tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt.
2.4.1 §æi míi m¹nh mÏ c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸.
N©ng cao tÝnh ®Þnh híng vµ dù b¸o, n©ng cao chÊt lîng cña c¸c
quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch, g¾n quy ho¹ch, kÕ ho¹ch víi thÞ trêng. Hoµn
thiÖn hÖ thèng th«ng tin vµ dù b¸o, phôc vô kÕ ho¹ch, g¾n kÕ ho¹ch víi
c¬ chÕ chÝnh s¸ch. T¨ng cêng chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vµ sù phèi hîp gi÷a
c¸c bé, ngµnh vµ gi÷a c¸c cÊp trong x©y dùng, ®iÒu hµnh thùc hiÖn
theo híng huy ®éng tèi ®a néi lùc, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña ngµnh,
cña ®Þa ph¬ng g¾n víi sö dông cã hiÖu qu¶ cao nguån lùc bªn ngoµi.
C«ng bè c«ng khai chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi, quy ho¹ch tæng thÓ vµ kÕ
ho¹ch ph¸t triÓn ®Ó t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch cña tõng
ngµnh, tõng cÊp vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp. Cã ®Þnh híng ph¸t triÓn phï hîp cho tõng vïng kinh tÕ ®Ó ph¸t
huy cao nhÊt mäi tiÒm n¨ng trong vïng.
2.4.2 ChÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc
ChÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc ®îc ®iÒu chØnh theo híng t¨ng ®Çu t
ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®Çu t kÕt cÊu h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn
lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng; thóc ®Èy c¸c
doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt
kinh doanh, qua ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña ®Çu t Nhµ
níc.
TiÕp tôc xo¸ bá bao cÊp trong ®Çu t ph¸t triÓn. Ng©n s¸ch Nhµ n-
íc tËp trung ®Çu t vµo kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, c¸c dù ¸n kh«ng
cã kh¶ n¨ng thu håi vèn; hç trî ®Çu t cho nh÷ng vïng khã kh¨n, c¸c ch-
46

47. ¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm cña
Nhµ níc.
Huy ®éng c¸c nguån vèn trong x· héi ®Ó ®Çu t vµo c¸c dù ¸n ph¸t
triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh b»ng c¸c h×nh thøc thÝch hîp, Nhµ níc chØ
hç trî ®Çu t vµo mét sè dù ¸n ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc vµ nh÷ng vïng u
tiªn ph¸t triÓn trong tõng thêi kú.
2.4.3 T¨ng cêng hiÖu lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ng©n s¸ch Nhµ n-
íc.
T¨ng cêng hiÖu lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Ng©n s¸ch Nhµ níc
theo híng triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, n©ng cao quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña
Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp trong viÖc quyÕt ®Þnh chi tiªu
ng©n s¸ch Nhµ níc.
2.4.4 T¨ng cêng qu¶n lý nî.
T¨ng cêng qu¶n lý nî, nhÊt lµ nî níc ngoµi; xö lý nî cña doanh
nghiÖp Nhµ níc. §èi míi tæ chøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c¸c quü hç trî
s¶n xuÊt, kinh doanh cña Nhµ níc theo híng chuyÓn tõ tiÒn u ®·i sang
hËu ®·i. §æi míi chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thanh tra tµi chÝnh, chÕ
®é b¸o c¸o, th«ng tin, b¶o ®¶m ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i c«ng khai,
minh b¹ch ®èi víi tµi chÝnh doanh nghiÖp. X©y dùng LuËt Qu¶n lý vèn
vµ tµi s¶n cña Nhµ níc. øng dông réng r·i khoa häc - c«ng nghÖ míi
trong qu¶n lý tµi chÝnh, n©ng cÊp vµ tõng bíc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn
quèc tÕ vÒ c«ng khai vµ nghiÖp vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n ®èi víi hÖ thèng
tµi chÝnh. ThiÕt lËp c¬ chÕ gi¸m s¸t tµi chÝnh - tiÒn tÖ nh»m b¶o ®¶m
an ninh tµi chÝnh quèc gia, kiÓm so¸t c¸c luång vèn, c¸c kho¶n vay nî,
tr¶ nî, më réng c¸c h×nh thøc c«ng khai tµi chÝnh. N©ng cao hiÖu lùc
ph¸p lý vµ chÊt lîng kiÓm Nhµ níc nh mét c«ng cô m¹nh cña Nhµ níc.
47

48. X©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m æn ®Þnh kinh
tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt, tiªu dïng, kÝch thÝch
®Çu t ph¸t triÓn, b¶o ®¶m nÒn kinh tÕ t¨ng trëng cao vµ bÒn v÷ng. §æi
míi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo híng vËn dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch gi¸n
tiÕp. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸, l·i suÊt, nghiÖp vô thÞ trêng më theo
cung cÇu trªn thÞ trêng, tõng bíc n©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña
®ång tiÒn ViÖt nam, tríc hÕt lµ ®èi víi nh÷ng tµi kho¶n v·ng lai. N©ng
cao vai trß cña NHNN trong lÜnh vùc ®iÒu hµnh, qu¶n lý tiÒn tÖ, gi¸m
s¸t c¸c ho¹t ®éng tÝn dông; t¨ng cêng n¨ng lùc cña NHNN vÒ tæ chøc,
thÓ chÕ vµ c¸n bé.
§Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p luËt phï hîp
víi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Nghiªn cøu söa ®æi,
bæ sung ph¸p luËt hiÖn hµnh phï hîp víi yªu cÇu thùc hiÖn chiÕn lîc
kinh tÕ - x· héi vµ yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nhÊt lµ c¸c luËt:
LuËt Th¬ng m¹i, LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp, Bé LuËt Lao ®éng, LuËt
c¸c TCTD, LuËt Ng©n s¸ch Nhµ níc, LuËt §Êt ®ai... X©y dùng mét sè
luËt míi nh: LuËt Doanh nghiÖp trªn c¬ së thèng nhÊt LuËt doanh
nghiÖp Nhµ níc vµ LuËt doanh nghiÖp hiÖn hµnh; LuËt §Çu t trªn c¬
së thèng LuËt §Çu tõ níc ngoµi t¹i ViÖt nam vµ LuËt khuyÕn khÝch
®Çu t trong níc; LuËt khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ KiÓm so¸t ®éc
quyÒn trong kinh doanh...
3. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam.
ChiÕn lîc héi nhËp quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng nhÊt thiÕt ph¶i
dùa vµo nh÷ng nguyªn t¾c chiÕn lîc tæng thÓ héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc v¹ch ra, nh ph¶i ®Æt lîi Ých quèc gia lªn trªn
hÕt, ®iÒu chØnh l¹i hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho phï hîp víi nh÷ng
quy t¾c vµ chuÈn mùc quèc tÕ nhng ®ång thêi l¹i ph¶i thÝch øng víi
48

49. nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn
®æi cña ®Êt níc.
3.1 Nguyªn t¾c chung:
- ChiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ tæng thÓ nãi chung còng nh chiÕn l-
îc héi nhËp quèc tÕ cña hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng lµ tæng thÓ mét
hÖ thèng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch luËt ph¸p vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i, tµi
chÝnh tiÒn tÖ nh»m t¹o ra nh÷ng thuËn lîi tèi ®a cã thÓ ®îc cho c¸c
nhµ doanh nghiÖp, kÓ c¶ c¸c nhµ doanh nghiÖp ng©n hµng, kinh
doanh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ trêng ViÖt nam vµ më ra thÞ trêng níc
ngoµi, hç trî doanh nghiÖp ViÖt nam v¬n m¹nh ra kinh doanh vµ ®Çu t
ë níc ngoµi, nh÷ng ®ång thêi còng ph¶i cã t¸c dông thu hót, khuyÕn
khÝch c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu ta vµ c¸c tæ chøc ng©n hµng níc
ngoµi vµo ho¹t ®éng ë ViÖt nam, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn,
kinh tÕ phån vinh.
- Muèn thùc sù héi nhËp quèc tÕ tríc hÕt ngµnh ng©n hµng ViÖt
nam ph¶i ®îc s¾p xÕp l¹i, lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh (minh b¹ch ho¸ t×nh
h×nh tµi s¶n cã, tµi s¶n nî), t¸ch b¹ch ho¹t ®éng chÝnh s¸ch víi ho¹t
®éng kinh doanh, gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nî nÇn d©y da, nî khoanh cò...
®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña hÖ thèng ng©n hµng ë
trong níc còng nh trªn th¬ng trêng quèc tÕ.
- ViÖc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®ång
bé víi viÖc c¶i c¸ch l¹i c¸c doanh nghiÖp vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh. HÖ
thèng ng©n hµng kh«ng lµnh m¹nh, chiÕn lîc héi nhËp sÏ kh«ng thùc
hiÖn ®îc nÕu kh«ng cã mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ mét quy chÕ hµnh
chÝnh n¨ng ®éng cã hiÖu lùc.
3.2 Sù cÇn thiÕt cña héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng:
49

50. - Héi nhËp kinh tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng lµ tham gia vµo
qu¸ tr×nh héi nhËp chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ víi nh÷ng thuËn lîi
chung cña thÕ giíi vµ khu vùc. Khi chóng ta nh×n nhËn nÒn kinh tÕ
ViÖt nam nãi chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ViÖt nam nãi
riªng lµ mét phÇn trong nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, cïng víi c¸c yÕu
tè thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa th× chóng ta thÊy
r»ng cã nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan n»m ngoµi mong muèn cña ®Êt níc
®Æc biÖt lµ ®èi víi mét níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt nam. Do vËy, ViÖt
nam sÏ chØ cã mét c¸ch lùa chän duy nhÊt lµ ph¶i tham gia vµo tiÕn
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, héi nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n
hµng quèc tÕ bëi v× nÕu ®øng ngoµi xu thÕ héi nhËp hÖ thèng ng©n
hµng ViÖt nam sÏ bÞ g¹t ra ngoµi hÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ,
bÞ c« lËp vµ cµng bÞ tôt hËu h¬n kÌm theo nh÷ng hËu qu¶ tÊt yÕu vÒ
kinh tÕ chÝnh trÞ vµ x· héi.
- C¸c nç lùc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña c¸c níc
trong thêi gian qua ®· thÓ hiÖn xu thÕ tù do hãa vµ më cöa dÞch vô tµi
chÝnh ng©n hµng víi tÝnh chÊt tù nguyÖn tù gi¸c xuÊt ph¸t tõ nhËn
®Þnh cho r»ng ®©y lµ con ®êng ®óng ®¾n v× sù ®æi míi vµ ph¸t
triÓn thÝch øng ®èi víi hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng cña mçi níc.
Thùc tÕ h¬n 10 n¨m ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ
Ngµnh ng©n hµng nãi riªng ®ã lµ mét minh chøng.
- HiÖn nay nhiÒu níc mµ trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn ®ang ngµy cµng tham gia mét c¸ch tÝch cùc h¬n vµo tiÕn tr×nh
héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng mÆc dï møc ®é
tham gia cßn kh¸c nhau. C¸c níc lµ thµnh viªn cña WTO ®· kÕt thóc
vßng ®µm ph¸n vµ ®· ®a ra ®îc nh÷ng cam kÕt më cöa vµ tù do hãa
vÒ dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng vµo cuèi n¨m 1997. C¸c níc ASEAN
®· ký HiÖp ®Þnh khung n¨m 1995 vÒ më cöa vµ tù do hãa c¸c lÜnh vùc
50

51. dÞch vô trong ®ã cã dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng, víi c¸c cam kÕt cô
thÓ ban ®Çu ®· ®îc ®a ra vµo cuèi n¨m 1998. Lµ thµnh viªn ASEAN vµ
®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n xin gia nhËp WTO, ViÖt Nam kh«ng
thÓ kh«ng héi nhËp quèc tÕ vÒ c¸c dÞch vô, tµi chÝnh, ng©n hµng.
3.3 ChiÕn lîc héi nhËp cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.
3.3.1 ChiÕn lîc Ng©n hµng Nhµ níc.
Tríc hÕt, lµ mét tæ chøc cã nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh
vùc ng©n hµng, NHNN ®· tiÕn hµnh vµ sÏ tiÕp tôc xem xÐt, rµ so¸t l¹i
c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ¸p dông trong ngµnh Ng©n hµng, hoµn thiÖn hµnh
lang ph¸p lý tËp trung vµo hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n. Bªn c¹nh ®ã,
NHNN phèi hîp víi c¸c bªn cã liªn quan thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tæ chøc
l¹i c¸c NHTM Nhµ níc, gi¶i quyÕt c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña hÖ thèng
ng©n hµng, lªn kÕ ho¹ch cho tõng bíc ®i cô thÓ ®Ó cñng cè c¸c NHTM
cæ phÇn, ®ång thêi ®Èy nhanh tèc ®é thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®æi míi
c«ng nghÖ ng©n hµng víi sù trî gióp cña WB vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh
quèc tÕ kh¸c.
X©y dùng vµ tõng bíc hoµn thiÖn c¸c khung ph¸p lý ®¶m b¶o s©n
ch¬i b×nh ®¼ng vµ an toµn cho tÊt c¶ c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ( kÓ
c¶ ng©n hµng níc ngoµi) ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt nam trong lÜnh
vùc tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng, ®Çu t vµ c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh
kh¸c.
Xo¸ bá c¸c c¬ chÕ bao cÊp ®èi víi c¸c NHTM ®Æc biÖt lµ c¸c
Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh.
Níi láng c¸c h¹n chÕ vÒ tham gia cæ phÇn cña c¸c ®Þnh chÕ tµi
chÝnh níc ngoµi t¹i ViÖt nam.
51

52. Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh
cña c¸c NHTM b»ng c¸c mÖnh lÖnh tµi chÝnh.
X©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ trêng tµi chÝnh, ®Æc biÖt thÞ trêng
tiÒn tÖ ng¾n h¹n lµm c¬ së ¸p dông c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ.
L·i suÊt vµ tû gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn quan hÖ cung cÇu trªn
thÞ trêng thùc hiÖn kiÓm so¸t gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c c«ng cô cña
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
X©y dùng m« h×nh NHNN phï hîp víi chøc n¨ng cña NHTW lµ
qu¶n lý chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña NHTM vµ qu¶n lý
hÖ thèng thanh to¸n.
X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ theo híng tù do ho¸ cã kiÓm
so¸t, lµm cho ®ång tiÒn ViÖt nam ®îc tù do chuyÓn ®æi. H¹n chÕ vµ
tiÕn tíi chÊm døt t×nh tr¹ng ®«la ho¸, thùc hiÖn trªn l·nh thæ ViÖt nam
chØ tiªu tiÒn ViÖt nam.
X©y dùng hÖ thèng thanh to¸n ®¶m b¶o an toµn nhanh, chÝnh
x¸c cho ho¹t ®éng thanh to¸n trong níc vµ Quèc tÕ.
X©y dùng hÖ thèng th«ng tin tµi chÝnh hiÖn ®¹i (MIS), ®¶m b¶o
cho hÖ thèng tµi chÝnh ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu qu¶, dÔ gi¸m s¸t,
®ång thêi lËp mét ch¬ng tr×nh vÒ héi nhËp trªn m¹ng Internet ®Ó cËp
nhËt th«ng tin tµi chÝnh, tiÒn tÖ thÕ giíi.
X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý rñi ro vµ thiÕt lËp hÖ thèng xÕp
hµng ng©n hµng theo tiªu chuÈn CAMELS.
C«ng t¸c c¸n bé vµ ®µo t¹o ®ãng vai trß quan träng quyÕt ®Þnh
®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam. ViÖc bè trÝ
sö dông c¸n bé ph¶i dùa trªn c¬ së nhu cÇu c«ng viÖc vµ n¨ng lùc së tr-
êng cña tõng ngêi.
52

53. Víi mét sè ®iÓm c¬ b¶n cô thÓ ho¸ chiÕn lîc héi nhËp cña ngµnh
ng©n hµng ViÖt nam nh trªn, theo kinh nghiÖm cña mét sè quèc gia
l©n cËn, trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc, chóng ta cÇn
chó ý:
Thø nhÊt: ViÖt nam nªn tiÕn hµnh më cöa thÞ trêng tµi chÝnh
mét c¸ch tõ tõ hîp lý sao cho võa ®¶m b¶o n©ng dÇn n¨ng lùc vµ kh¶
n¨ng c¹nh tranh võa thÝch nghi vµ tiÕn gÇn h¬n ®Õn nh÷ng tiªu chuÈn
vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Kinh nghiÖm më cöa thÞ trêng cña Trung quèc ®·
cho thÊy, do cã sù b¶o hé qu¸ l©u th«ng qua nh÷ng ®iÒu kiÖn ngÆt
nghÌo kh«ng cho phÐp du nhËp phæ biÕn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh
quèc tÕ, nªn c«ng cuéc c¶i c¸ch ®· diÔn ra trªn 2 thËp kû song hÖ
thèng dÞch vô tµi chÝnh ë Trung quèc quèc vÉn kÐm ph¸t triÓn víi tÝnh
c¹nh tranh thÊp.
Thø hai: B¶o hé thÞ trêng néi ®Þa b»ng c¸ch h¹n chÕ sù th©m
nhËp cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ biÖn ph¸p tèi u
®Ó n©ng cao c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n hµng néi ®Þa mµ th«ng
qua nh÷ng c¶i c¸ch triÖt ®Ó míi cã thÓ t¹o ra n¨ng lùc tù b¶o vÖ trong
®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ khi tiÕn hµnh héi nhËp. Mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n chñ yÕu cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Th¸i lan lµ so
sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng néi ®Þa khi thi hµnh chÝnh s¸ch
më cöa. ViÖc më cöa thÞ trêng qu¸ ®ét ngét mµ kh«ng sù c¶i c¸ch ®¸ng
kÓ hÖ thèng tµi chÝnh néi ®Þa tríc khi tiÕn hµnh më cöa sÏ rÊt dÔ dÉn
®Õn t×nh tr¹ng hçn lo¹n, bÊt lîi, mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña ChÝnh phñ
®èi víi lÜnh vùc tµi chÝnh - ng©n hµng.
Thø ba: C¶i c¸ch hÖ thèng dÞch vô tµi chÝnh kh«ng cã nghÜa lµ
c¶i c¸ch vÒ mÆt c¬ cÊu tæ chøc, n¨ng lùc nghÒ nghiÖp, mµ ph¶i ®îc
tiÕn hµnh toµn diÖn vÒ quan ®iÓm vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu hµnh vÜ m«
cña toµn bé hÖ thèng g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn quèc tÕ. Trong ®ã,
53