Dutchpower - CIRED Voorbereidingsdag

1. Workshop Energietransitie in Nederland
Jack Doomernik
Lector Smart Energy
Avans Hogeschool

2. Jack Doomernik

3. Onderzoek:
• is belangrijk voor Avans
• bundelt kennis en ervaring
• is praktijkgericht
• resultaten worden in het onderwijs geïmplementeerd
• actuele vragen uit het werkveld
Meer dan 20 lectoraten verdeeld over 6 expertisecentra:
• Centre of Expertise Biobased Economy
• Veiligheid
• Kunst en Vormgeving
• Duurzame Innovatie
• Caring Society 3.0
• Sustainable Business
Onderzoek bij Avans Hogeschool
Lectoraat
Praktijkgericht
onderzoek
Onderwijs
Opleiden van
professionals
Werkveld
Toepassen en
gebruiken
van kennis

4. Doelstelling EDI:
• Praktijkgericht onderzoek naar technische vernieuwing
• Met innovaties bijdragen aan duurzaamheid
De lectoraten binnen dit expertisecentrum:
• Innovatie Bouwproces en Techniek
• Robotica & Mechatronica
• Smart Energy
• Solar Productietechnologie en Equipmentontwikkeling
Expertiscentrum Duurzame Innovatie
LECTORAAT SMART ENERGY

5. Smart Energy Onderzoekslijnen

7. Ga naar Kahoot.it
via je browser
Voer in:
• Game PIN
• Nickname
OK, go!
Kahoot!: Energietransitie in Nederland

8. Routekaart klimaatbeheersing
2000 2020 20302010 2040
Mondiaal
Europa
Nederland
Doel
max. 20C warmer in
2100
1997
Kyoto protocol
2009
Kopenhagen
2011
Durban
2015
Nieuw mondiaal
klimaatakkoord Parijs
2014
Lima
2014
New York
2007
Afspraak
EU doelen 2020
2014
Afspraak
EU doelen 2030
2020 2030
2020
2023
-20% CO2 uitstoot
-20% Energie
+20% Duurzame Energie
-40% CO2 uitstoot
-27% Energie
+27% Duurzame Energie
1,5% Jaarlijkse energiebesparing
14% Duurzame Energie
16% Duurzame Energie
2007
2013
2013Schoon en zuinig
Klimaatagenda
SER akkoord

9. De opgave
<5.48
5.48 - 6.48
6.48 - 7.80
7.80 - 9.57
9.57 - 11.76
11.76 - 21.88
No data
Greenhouse gas emissions per capita
(tonnes of CO2 equivalent)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Tonnes of CO2 equivalent per capita
EU (28 countries) Netherlands
Bron: European Environment Agency (EEA)

10. Hernieuwbare energie in Europa

11. 100% hernieuwbare energie?

12. Balancering vraag en aanbod
0 5 10 15 20 25
0
200
400
600
800
1000
1200
Time (hour)
Irradiance(W/m2)
minimum July
maximum July
minimum December
maximum December
0 5 10 15 20
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
Time (hour)
Power(kW)
1 March
1 June
1 September
1 December
0 5 10 15 20
0
2
4
6
8
Time (hour)
Power(kW)
heat pump type 1
heat pump type 2
heat pump type 3
0 5 10 15 20
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
Time (hour)
Power(kW)
profile A: the average electricity demand for 1 EV
profile B: load profile for charging 1 EV at night
Dagpatroon
Zon
Elektrische auto
Warmtepomp
Wind
• Vraagsturing
• Energieopslag
• Snelstartende turbines
• Interconnectors

13. Energieopslag
12 MW netgekoppelde NaS flowbatterijen TSO Terna in Italië
Powerwall van Tesla (5 kW / 14 kWh)
Buurtbatterij 400 kW/ 120 kWh Etten Leur (Enexis)
Plan Lievense (1981):
• energieopslag met behulp van een waterbuffer in het Markermeer
• 400 windturbines met een capaciteit tussen de 1 en 1,5 MW
• 700 km² en een stijghoogte van 10 m  350 TJ (97 GWh)

14. Smart grids and Internet of Things

15. Elektrische auto’s
Realisatie:
2014: 3,9%
2015: 9,7%
2016: 6,4%
99.080
14.735
Bron: RVO

16. Centraal: wind op zee
In het Nederlandse deel van de Noordzee zijn al vijf windparken
operationeel:
• Egmond aan Zee (108 MW)
• Prinses Amalia Windpark voor de kust van Ijmuiden (120 MW)
• Luchterduinen (129 MW)
• Buitengaats en Zee-Energie op 60 km ten noorden van de
Waddeneilanden (Gemini-parken, samen 600 MW)
Windparken Borssele, Zuid- en Noord-Hollandse kust in
voorbereiding of aanbouw:
• 2 x 350 = 700 MW Borssele
• 2 x 350 = 700 MW Borssele
• 2 x 350 = 700 MW Zuid-Holland
• 2 x 350 = 700 MW Zuid-Holland
• 2 x 350 = 700 MW Noord-Holland

17. Decentraal: water, wind en zon
Foto: Robert Snepvangers
Energiecoöperaties 2015 2016
Windcoöperaties 19 19
Lokale energiecoöperaties 205 237
Projectcoöperaties van/met andere initiatiefnemers 38 57
Totaal 262 313
Bron: Lokale Energie Monitor 2016, HIER opgewekt

18. Wat als we een kolencentrale sluiten?
Elektriciteitsproductie Amer A-9 is equivalent
met:
• 740 windmolens (Treurenburg Den Bosch,
1350 huishoudens, 2300 kW, 4600 MWh,
ashoogte 100 m, 2011)
• 2220 zonneweides (ZonneWIJde Breda: 450
huishoudens, 2hA, 6904 panelen, 1600
MWh/jr, 1700 kW, 2016)
• 5880 waterkrachtcentrales (Dommelstroom:
170 huishoudens, 120 kW, 600 MWh/jr, 2016)
Amercentrale:
• A-9: 600 MW elektrisch en 350 MW thermisch
• A-8: 645 MW (gesloten 2015)
• Brandstof: steenkool + biomassa (sinds 2017)
• Elektriciteit voor 1.000.000 huishoudens
• Warmte voor glastuinbouw en stadsverwarming
• Eigenaar: RWE/Essent

19. “Het doel van de mensheid is
overleven. De mensheid heeft de
aarde en natuur nodig. Ons doel
is om de mensheid te
ondersteunen, en daarmee de
aarde en natuur”
Prof. dr. Wubbo J. Ockels (1946-2014)

20. Bedankt voor jullie aandacht!
Ir. J.E. Doomernik MM
088 525 7772
avans.nl/onderzoek
duurzame-innovatie@avans.nl
www.twitter.com/EDIAvans
nl.linkedin.com/in/EDIAvans