merkantilismo

merkantilismo
MERKANTILISMO  Ang merkantilismo ay isang sestimang pang-ekonomiya na lumaganak sa Europe na nag hahangad ng pagkakaroon ng maraming ginto at pilak bilang tanda ng kayamanan at kapangyarihan ng bansa.  Ang yaman ng isang bansa ay nasa dami ng likas ng yaman nito.  Ang doktrina ng bullionism ay sentral sa teorya ng merkantilismo.sa ilalim ng doktrinang ito,ang tagumpay ng isang bansa ay masusukat sa dami ng mahahalagang metal sa loob ng hangganan nito.ibigsabihin,kung mas maraming ginto at pilak ang makukuha ng bansa,mas maraming pera ang malilikom nito bilang buwis.
Pagsilang ng merkantilismo  Naniniwala ang mga tao noon na katumbas ang yaman ng kapangyarihan.ang sariling produkto ay dapat tangkilikin ng lahat.naniniwala sila na dapat ang presyo at halaga ng kalakal ay nasa pantay-pantay na kategorya. Sapat ang kalakalan sa pangangailangan ng bansa.  Ang pangunahing layunin ng merkantilismo ay politikal dahil naipapaliwanag na ang merkantilismo bilang layuning politikal. EPEKTO NG MERKANTILISMO napalakas ang kapangyarihan ng mga bansang mananakop.nagibigay-daan sa pag aagawan sa kolonya sa bagong daiigdig
ANG MGA HUMANISMO SA PAGTATAPOS NG MIDDLE AGES,NAGKAROON NG BAGONG KAPANGYARIHAN ANG MGA HARI. SAMANTALANG ANG KAPANGYARIHAN NAMAN NG SIMBAHAN AY SINIMULANG TULIGSAIN.ANG MGA DIGMAAN, EPIDEMYA,SULIRANING PANG EKONOMIYA AT TULUYAN NANG NAGWAKAS. NAGBIGAY-DAAN ANG MGA KAGANAPANG ITO SA PAGSILANG NG BAGONG PANANAW NA DULOT SA INTERES SA PAG-AARAL NG SINAUNANG GREECE AT ROME,ANG HUMANISMO. ANG MGA ISKOLAR NA NANGUNA SA PAG-AARAL SA KLASIKAL NA SIBILISASYON NG GREECE AT ROME AT TINATAWAG NA HUMANIST O HUMANISTA , MULA SA SALITANG ITALIAN NA NANGANGAHULUGANG “GURO NG HUMANIDADES,PARTIKULAR NG WIKANG LATIN.” PINAGRETORIKA,KASAYSAYAN,AT PILOSOPIYA,AT MAGING ANG MATEMATIKA AT MUSIKA.
Sa tradisyong pampanitikan na nagmula sa europa sa panahon ng renaissance o muling pagsilang. sa panahon ng renaissance ay nagtuon ang mga pilosopo at intelektwal sa pagpapahalaga sa tao. sa kasalukuyang panahon,binigyang kahulugan ng international humanist and ethical union ang humanismo bilang isang demokratikong o etikal na katayuan na nanagpapatibay sa pananaw na ang tao ay may mga karapatan ay reposibilidad nabigyang kahulugan ang kanyang buhay. Sa panunuring pampanitikan,ito ay kumikilala sa kakayahan ng tao para mag isip at magpasaya sa kanyang sariling taghana
Ang pag-usbong ng Bourgeoisie . Ang terminong bourgeoisie ay iniuugnay sa mga mamamayan ng mga bayan sa Miedival France.Malaki ang pagkakaiba ng aristokrasiya,mga magsasaka o ng mga pari Hindi nakatali ang mga kasapi ng uring ito sa mga panginoon may lupa.Ang kanilang yaman ay hindi naggaling sa lupa kundi sa industriya at kalakalan.
Ang mga mangangalakal ay isa sa mga pangunahing bumubuo sa bourgeoisie o gitnang uri sa Europe.Ang mga bourgeoisie ay mga taong nasa gitnang antas ng lipunan na naging makapangyarihan at maimpluwensya sa ekonomiya. Ang bourgeoisie ay ang panggitnang uri ng lipunan na binuo ng mga mangangalakal,may-ari ng bangko,abugado,doktor,manunulat at iba pang mga propesyunal. Ito ay binuo ng mga mangangalakal,banker,shipower,negosyante at mamumuhunan.Nagkaroon lamang ng politikal na kapangyarihan ang mga bourgeoisie pagdating ng ika-19 na siglo.
nagkamit sila ng karapatang politikal,panrelihiyon at sibil. Hindi sila nakadepende sa sistemang piyudal. Ang salitang bourgeoisie ay tumutukoy sa mga malalayang tao sa mga bayan sa Europa noong gitnang panahon.Nagnais sila na tumaas ang kanilang kalagayan sa lipunan kapantay ng mga maharlika at hindi ng mga manggagawa at magbubukid.
PAGTATAG NG NATIONAL MONARCHY  Malaki ang naitutulong ng pagtatag ng national monarchy sa paglakas ng Europe. Matatandaan na sa panahon ng piyudalismo walang sentralisadong pamahalaan. Mahina ang kapangyarihan ng hari. Ang naghahari ay ang mga noble na sila ring mga panginoong maylupa. Ang hari ay itinuturing lamang na pangunahing panginoong may lupa.  Subalit nabago ang katayuan ng monarkiya sa tulong ng mga bourgeoisie Ang hari na dating mahina ang kapangyarihan ay unti-unting namayagpag sa pamamagitan ng pagpalawak ng teritoryo at pag bubuo bg matatag na sentralisadong pamahalaan. .
.  Ang national Monarchy ay isang Sistema sa isang bansa kung saan mayroong hari, reyna, at iba pang miyembro nito. Sinasabing nakatutulong sa pag unlad ang pagpapatupad nito. Sa bansang Europeo noon ng magkaroon ng Piyudalismo kung saan nawalan ng sentralisadong pamahalaan, nakatulong ito upang mapalakas o maging malakas sila.  Humirang siya ng mamamayang nagpapatupad ng batas at nagsasagawa ng paglilitis at pagparrusa sa korte ng palasyo. Bilang resulta, ang katapatan ng mamamayan ay lumipat mula sa panginoong maylupa tungo sa pamahalaan na may kakayahang protektahan sila.
.  Handa sila magbayad ng buwis para sa proteksiyong ito.  Sa pamamagitan ng buwis,nagkaroon ng pondo ang hari upang magbayad ng mga sundalo. Dahil ditto, nakalaya ang hari mula sa proteksiyon na dating ibinibigay ng mga knight ng panginoong maylupa. Dahil ang katapatan ng mga sundalo ay nasa hari, maari silang gamitin ng hari laban sa mga knight ng panginoong maylupa kung kinakailangan. Bukod ditto, maari nang humirang ang hari ng mga edukadong mamamayan bilang kolektor ng buwis, hukom,sekretarya,at administrador.
PAG-USBONG NG RENAISSANCE Ang renaissance ay isang panahon na kasaysayan ng European, na sumasaklaw sa span sa pagitan ng ika-14 at ika-17 na siglo. Ito ay isang extension ng Middle Ages, [2] at ay bridged sa pamamagitan ng edad ng paliwanag sa modernong kasaysayan. Ito ay lumago sa mga fragment,na may mga pinakaunang bakas na natagpuan tila sa italya,darating upang masakop ang halos buong europa.
Para sa ilang mga iskolar minamarkahan ang simula ng modernong edad.ang intelektwal na batayan ng ang renaissance ay kanyang sariling imbento na bersyon ng pagkamakatao,nag mula sa konsepto ng roman humanitas at ang rediscovery ng classical griyego pilosopiya,tulan na ng Protagoras,na nagsabi na “man ay ang sukatan ng lahat ng bagay. “ang bagong pag-iisip ay nahayag sa sining, arkitektura, politika, agham at panitikan. Maagang halimbawa ay ang pag unlad ng pananaw sa langis pagpipinta at ang mga recycled na kaalaman sa kung paano gumawa ng kongkreto. Kahit na ang pag-imbento ng metal movable type sped ang pagsasabog ng mga ideya mula sa ibang pagkakataon ika-15 siglo,ang mga pagbabago ng renaissance ay hindi pantay naranasan sa boung europa:
Ang pinakaunang bakas lalabas sa italya kasing aga ng huling bahagi ng ika-13 siglo, sa mga partikular sa mga kasulatan ng dante at mga painting ng giotto.bilang isang kultural na kilusan,ang renaissance sakop makabagong pamumulaklak ng latin at bernakular literatures,simula sa ika-14 na siglo muling pagkabuhay ng pag-aaral batay sa mga klasikal napapagkukunan,nakung saan contemporaries-credit sa pretrach;ang pagbou ng linear sa pananaw at iba pang mga pamamaraan ng pag- render ng isang mas natural na katotohanan sa pagpipinta;at unti-unti ngunit laganap na pang-edukasyon reporma.
Sa politika,sa renaissance iniambag sa pagbuo ng mga kaugalian at mga convention ng deplomasya,at sa agham sa mas mataas na pag- uumasa sa iba’t-ibang mga theories ay iminungkahi sa account para sa kanyang mga pinagmulan at katangian,na tumututok sa isang iba’t ibang mga kadahilanan kabilang ang mga panlipunan civic peculiarities ng Florence sa panahon: ang kanyang mga pampolitikang istruktura;ang pagtataguyod ng kanyang dominanteng pamilya,ang medici;[6] [7] at ang migration ng greek iskolar at ang mga teksto sa italya pagsunod sa Fall of Constantinople sa Ottoman Turks [8] [9] [10].
Iba pang mga pangunahing mga sentro ay hilagang italyano lungsod-estado ng ulan Venice,Genoa,Milan,Bologna, at sa wakas sa roma sa panahon ng renaissance pagka-papa. Ang renaissance ay may isang mahaba at kumplikadong historiography,at, sa linya na may pangkalahatang pag-aalinlangan ng discrete perdiodizations,nagkaroon ng maraming debate sa mga historians reacting sa mga ika-19 na siglo pagkaluwalhati ng “Renaissance” at mga indibidwal na kultura bayani bilang “Renaissance tao”, pagtatanong ang kahalagahan ng renaissance bilang isang termino at bilang isang makasaysayang guhit balangkas.[11] ang sining mananaysay Erwin Panofsky sinusunod ng paglaban sa ang konsepto ng “Renaissance”:
Simbahang Katoliko Ang salitang katoliko ay galing sa griyegong salita na ibig sabihin ay sanlibutan o kaya universal ay terminong ito’y madalas ginagamit para sa simbahang katoliko romano na ganap na kumunyon ssa Obispo ng roma, na binubuo ng latin rite at twenty-two na pang ibang katolikong simbahan sa silangan ; ito’y madalas na ginagamit sa karamihan ng mga bansa. Ang simbahang katoliko Romano o Simbahang Katoliko (o simbahang katoliko) ay isang kristiyanong simbahan na nasa buong kapisanan kasabay ng Obispo ng Roma, na kasalukuyan ay ang Santo Papa, si Francisco I.
 Gaya ng ibang mga ddominasyong ng kristiyanismo, binabakas ng Simbahang Katoliko Romano ang pinagmulan nito sa orihinal na pamayanang Kristiyano na itinatag ni Hesus at ipinalaganap ng mga Labindalawang Apostol, particular na si San Pedro.
PAG-USBONG NG NATION-STATE  Sa pagbabago ng konsepto ng monarkiya,naitatag na rin ang mga batayan ng mga nation-state sa Europe.Ang nation-state ay tumutukoy sa isang estado na pinananahanan ng mamamayan na may magkakatulad ng wika,kultura,relihiyon, at kasaysayan.  Dahil sa kanilang pagkakahangintulad ng kultural,ang mga mamamayanan ay isang nag kakaisang lahi.
Bukod sa pagiging nasyon,isa ring silang estado sapagkat nananahanan sila sa isang tiyak na teritoryo at may pamahalaan silang may sobiranidad o kasarinlan.Isa silang nag kakaisang lahi na may katapatan sa kanilang bansa. Mahalagang katangian ng nation-state sa panahong ito ang pagkakaroon ng sentralisadong pamahalaan sa ilalim ng isang pambansang monarkiya na may kakayahan at kapangyarihan na magpatupad ng batas sa buong nasasakupan. May mga bagong institusyon na umusbong bunga ng pagiging nation-state.
Isa rito ang pagkabuo ng isang hukbo ng mga propesyunal na sundalo na tapat sa hari.nag simula rin ang institusyon ng burokrasya sa mga opisyal o kawani na may kasanayan para patakbuhin ang pamahalaan ayun sa kautusan ng monarkiya. Kabilang sa katungkulan ng mga opisya at kawani ang pangongolekta ng buwis ,pagpapatupad ng batas, at pagkakaloob ng hustisya. Nabuo sa Europe ang mga bagong institusyon pampolitika,panlipunan,at pang- ekonomiya. Ang pag lakas ng Europe ay nagbigay-daan din sa pagpapalawak nito ng impluwensya.Naganap ito sa panghihimasok at pananakop ng mga europeong nation-state sa Asya,America,at nang kinalaunan,sa Africa.
PAGLAKAS NG SIMBAHAN AT ANG PAPEL NITO SA PAGLAKAS NG EUROPE  habang nababawasan ang katapatan ng ordinaryong mamamayan sa mga panginoong maylupa,nakikita naman nila ang Simbahan bilang bagong sentro ng debosyon.  Sa loob mismo ng simbahan ay tinuligsa ang pang-aabuso ng mga hari na nagging dahilan upang lalong lumakas ang kapangyarihan ng Papa.
Sa pagsapit ng taong 1073, naging mas makapangyarihan ang Simbahan nang itakda ni Papa Gregory VII na ang lipunan ay bahagi ng kaayusang banal na napapasailalim sa batas ng Diyos. Bilang pinakamataas na lider-espiritwal at tagapagmana ng Simbahang Katoliko mula kay San Pedro,ang Papa ang may pinakamataas na kapangyarihan sa pananampalataya at doktrina. May karapatan ang Papa na tanggalin sa Hari ang karapatang mamuno kung hindi siya tumupad sa kanyang obligasyong Kristiyano.Ang Investiture Controversy ay sumasalamin sa tunggalian ng interes ng simbahan at pamahalaan kaugnay ng mga ideya ni Papa Gregory VII.
Para kay Henry,ang relihiyon panatisismo ni Papa Gregory VII ay tuwirang nakaaapekto sa mga kaugalian at usaping politikal sa Germany. Bilang tugon,idineklara ng papa na ekskomulgado si Henry IV sa Simbahang Katoliko. Hiniling ng hari na alisin ang ekskomulgasyon sa kanya. Nang hindi ito ginawa ng Papa,tumayo si Henry IV nang nakayapak sa labas ng palasyo ng Canossa sa hilagang Italy ng tatlong araw noong 1077. Bagaman pinatawad din kalaunan ng Papa si Henry,ang nasabing insidente ay lalong nagpatibay sa kapangyarihan ng Simbahan.
Ito ay tinatawag na Concordat of Worms noong 1122 kinilala sa dalawang tungkulin ng Obispo bilang lider-esperitwal ng Simbahan at panginoong maylupa. Kinilala nito ang Simbahan bilang isang nagsasariling institusyon na pinamumunuan ng Papa na hindi napapasailalim sa sinomang hari. Ang Simbahan ang pinakamakapangyarihang institusyon sa panahon ng Middle Ages. Ito ang nagtakda sa Europe ng pamantayan ng pag-uugali at moralidad. Maging ang mga hari ay kaya niyang utusan o pasunurin. Sa pangunguna ng Simbahan,nabuo ang imaheng ng Europe bilang isang malawak na kabuuang Kristyano- ang Republica Christiana na pinamumunuan ng mga hari sa patnubay ng Papa. Ang mga salik na ito ang nagbigay daan sa paglakas ng Europe at sa kaganapan ng mga sumunod na panahon.
MGA AMBAG NG RENAISSANCE SA IBA- IBANG LARANGAN Francesco Petrarch (1304 – 1374) Ang “Ama ng Humanismo.” Pinakamahalagang sinulat nya sa Italyano ang “Songbook,” isang koleksiyon ng mga sonata ng pag- ibig sa pinakamamahal niyang si Laura. Goivanni Boccacio (1313 – 1375) Matalik na kaibigan ni Petrarch. Ang kaniyang pinakamahusay na panitikang piseya ay ang “Decameron”, Isang tanyag na koleksyon na nagtataglay ng isangdaang (100) nakakatawang salaysay.
William Shakesspeare (1564 – 1616) Ang “Makata ng mga Makata.” Naging tanyag na manunulat sa Ginintuang Panahon ng England sa pamumuno ni Reyna Elizabeth I, Ilan sa mgma sinulat niya ang mga walang kamatayang dula gaya ng: “Julius Caesar,” “Romeo at Juliet,” “Hamlet,” “Anthony at Cleopatra,” at “scarlet” Desiderious Erasmus (1466 – 1536) “Prinsipe ng mga Humanista.” May-akda ng “In Praise of Folly” kung saan tinuligsa niya ang hindi mabuting gawa ng mga pari at mga karaniwang tao.
Nicollo Machievelli (1469 – 1527) isdiplomatikong manunulat na taga Florence,italia. May aklat na ito ang dalawang prinsipyo: “Ang layunin ay nagbibigay matuwid sa pamamaraan.” “Wasto ang nilikha ng lakas.” Miguel de Cervantes (1547 – 1616) sa larrangan ng panitikan, inisulat niya ang nobelang “Don Quixote de la Mancha,” aklat na kumukutya at ginagwang katawa-tawa sa kasaysayan ang kabayanihan ng mga kabalyero noong Medieval Period.
Sa Larangan ng Pinta  Michelangelo Bounarotti (1475-1564) .Ang pinakasikat na iskultor ng Renaissance,ang una niyang obra maestra ay ang estatwa ni David. Sa paanyaya ni Papa Julius II ipininta niya sa Sistine Chapel ng Kathedral ng Batikano ang kuwento sa Banal na Kasulatan tungkol sa pinagmulan ng sandaigdigan hanggang sa pagbaha.Pinakamaganda at pinakabantog niyang likha ang La Pieta,isang estatwa ni Kristo pagkatapos ng kaniyang krusipiksiyon.  Leonardo da Vinci (1452-1519).Ang hindi makakalimutang Obra Maestra niyang “Huling Hapunan” (The Last Supper),na nagpakita ng huling hapunan ni Kristo kasama ang kaniyang labindalawang disipulo.Isang henyong maraming nalalaman sa iba-ibang larangan.Hindi lang siya kilalang pintor, kundi isa ring arkitekto,iskultor,inhinyero,imbentor,siyentista,musikero at pilosoper.
. Galileo Galilei (1564-1642).Isang astronomo at matematiko ,noong 1610. Malaki ang naitulong ng kaniyang naimbentong teleskopyo para mapatotohanan ang Teoryang Copernican.  Sir Isaac Newton (1642-1727).Ang higante ng siyentipikong Renaissance.Sang-ayon sa kaniyang Batas ng Universal Gravitation,ang bawat planeta ay may kaniya-kaniyang lakas ng grabitasyon at ang bawat planeta ay may kaniya-kaniyang lakas ng grabitasyon at siyang dahilan kung bakit nasa wastong lugar ang kanilang pag-inog.Ipinaliwanag niya na ang grabitasyong ito ang dahilan kung bakit bumabalik sa lupa ang isang bagay na inihagis pataas.
. Raphael Santi (1483-1520) .”Ganap na Pintor”,perpektong pintor.Pinakamahusay na pintor ng Renaissance.Kilala sa pagkakatugma at balanse o proporsyon ny kaniyang mga likha.Ilan sa kanyang tanyag na gawa ang obra maestrang “Sistine Madonna” ,”Madonna and the Child,” at “Alba Madonna,” Sa larangan ng Agham sa Panahon ng Renaissance Nicolas Copernicus(1473-1543).Inilahad ni Nicolas ang Teoryang Heliocentric; “Ang pag-ikot ng daigdig sa aksis nito,kasabay ng ibang planeta at umiikot din ito sa paligid ng araw.”Pinasinungalingan ng Teoryang ito ang tradisyonal na pag-iisip na ang mundo ang sentro ng sansinukob ,na matagal ding tinangkilik ng Simbahan
Sa larangan ng pinta Michelangelo Bounarotti (1475 – 1564) Ang pinasikat na iskultor ng Renaissance,ang una niyang obra maestro ay ang estatwa ni David. Sa paanyaya ni papa Julius II ipininta niya sa Sistine Chapel ng Kathedral ng Batikano ang kuwento sa Banal na Kasulatan tungkol sapinagmulan ng sandaigdaigan hanggang sa pagbaha. Pinakamaganda at pinakabantog niyang likha ang La Pieta,isang estatwa ni kristo pagkatapos ng kaniyang Krusipiksiyon.
ANG KABABAIHAN SA RENAISSANCE Sa panahon ng Renaissance, iilang kababaihan Lamang ang tinanggap sa mga unibersidad o Pinayagang magsanay ng kanilang propesyon sa italy . Gayunpaman,hindi ito naging hadlang upang makilala ang ilang kababaihan at ang kanilang ambag sa Renaissance.Halimbawa ay si Isotta Nogarola ng Ve- rona na may akda ng Dialogue on Adam and Eve (1451) at Oration on the Life of St. Jerome (1453) na kakikitaan ng kaniyang kahusayan sa pag-unawa sa mga isyung teolohikal.Sa pagsulat ng tula,mahahalagang personalidadn ng Renaissance sina Veronica Franco mula sa Venice at si
Vittoria Colonna mula sa Rome.Sa larangan ng pagpipinta,nariyan sina Sofonisba Anguissola mula sa Cremona na may likha ng Self-Portrait (1554) at si Artemisia Gentileschi,anak ni Orazio,na nagpinta ng Judith and Her Maidservant with the Head of Holoferness (1625) at Self-Portrait as the Allegory of Painting (1630).
Ang Repormasyon .  Ang katawagan sa mga kaganapan na yumanig sa kakristiyanuhan mula ika- 14 hanggang ika-17 na dantaon na humantong sa pagkakahati ng Simbahang Kristiyano.Dito nagsimula ang paghihiwalay ng mga Protestante sa Simbahang Katoliko Romano,gayunpaman hindi nagpabaya ang mga Katoliko Romano,sinimulan nila ang pagbabago sa sailing relihiyong ng hindi binabago ang kanilang Doktrina.
MARTIN LUTHER,AMA NG PROTESTANTENG PAGHIHIMAGSIK Isang mongheng Augustinian at nagging Propesor ng Teolohiya sa Unibersidad ng Wittenberg ang nabagabag at nagsimulang magduda ng mabasa niya ang kaibahan ng katuruan ng Simbahan sa katuruan ng Biblia tungkol sa kaligtasan ….”Ang ang pagpapawalang sa sala ng Diyos sa mga tao ay nagsisimula sa pananampalataya,at naging ganap sa pamamagitan ng pananampalataya”(Romans 1:17). Ang pag-aalinlangan at pagdududa ni Martin Luther sa bisa at kapangyarihan ng mga relikya ay kaniyang napatunayan sa pagdalaw niya sa Rome noong 1571.
Ang nagpasiklab ng galit ni Luther ay ang kasuklamsuklam na Gawain ng mga Simbahan,ang pagbibinta ng indunhensya.Ito ay isang kapirasong papel na nagsasaad at nagpapalabas na ang grasya ng Diyos ay maaring ipaglabi at bilhin para sa kapatawaran at kaligtasan ng tao. Ang hindi pagsang-ayon ni Luther sa patakaran ng simbahan tungkol sa pagkamit ng indulhensya ang nagtulak sa kanya para ipaskil sa pintuan ng Simbahan noong ika-31 ng oktobre,1517 ang kanyang “Siyamnaputlimang Proposisyon” (Ninety-Five theses). Ipinanganak si Luther noong nobyembre 10,1483 ,sa Eisleben ,Germany. .
Ang kaniyang ama,si Hans Luther ay isang magsasaka na naging minero ng tanso,samantalang ang ina niyang si Margareth Linderman ay mula sa isang pamilyang kabilang sa gitnang uri. Kumalat sa iba-ibang bayan ng Alemanya ang kapangyarihan ni Luther. Noong taong 1529,nagbigay ang mga sumusuportang estado at baying aliman ng isang protestasyon-na siyang pinagmulan ng salitang Protestante.Sila ay ang mga sumasalungat sa mamamayang Katoliko at sa emperador ng Banal na
ANG REPORMASYON jdfiaskfjcwj

Check these out next

merkantilismo

Recommandé

Contenu connexe

Présentations pour vous(20)

Similaire à merkantilismo(20)

Dernier(20)

merkantilismo