Termomodernizacja domu to szeroki zakres możliwych prac polegających na wymianie urządzeń lub poprawie ich stanu. Dzięki temu możliwe jest obniżenie zużycia ciepła, a także emisji zanieczyszczeń. Oszczędności z termomodernizacji można uzyskać już przy podjęciu stosunkowo prostych i tanich prac. Może być poprawa izolacji cieplnej urządzeń, armatury i rur, czy też modyfikacja nastaw regulatorów źródła ciepła, albo systemu grzewczego.

1. Jakie oszczędności może przynieść
termomodernizacja domu?
 Termomodernizacja domu – konieczność ekonomiczna i ekologiczna
 Możliwe zakresy prac modernizacyjnych po stronie systemu CO/CWU
 Porównanie potencjałów oszczędności dla prac modernizacyjnych
Wydanie 1/2019
30.10.2019
eko-blog.pl vaillant.pl

2. 2
 Termomodernizacja domu staje się koniecznością wobec wzrostu cen paliw i energii jaki
ma miejsce w ostatnich latach, a także w odniesieniu do potrzeby poszanowania środowiska
naturalnego (obniżenie zużycia paliw i redukcja emisji zanieczyszczeń). Zakres prac może
być bardzo różnorodny i obejmować poprawę standardu izolacji cieplnej przegród, wymianę
stolarki okiennej i kompleksową przebudowę systemu centralnego ogrzewania, wentylacji
oraz podgrzewania ciepłej wody użytkowej.
Termomodernizacja domu – w jakim zakresie?

3. 3
 Zakres i kolejność prac termomodernizacyjnych jest zwykle uzależniony od stanu budynku
oraz jego systemów. Jeżeli budynek pozbawiony jest izolacji cieplnej, a stan stolarki
okiennej jest zły, to zwykle w pierwszej kolejności następują prace budowlane. Dzięki temu
można znacząco obniżyć potrzeby cieplne budynku, a także podwyższyć poziom komfortu
cieplnego. W kolejnym kroku możliwy będzie wybór źródła ciepła o niższej mocy grzewczej,
co ma szczególnie znaczenie przy wymianie kotła grzewczego na pompę ciepła.
Termomodernizacja domu – jakie czynności
podejmować przede wszystkim?

4. 4
 Kluczowym elementem termomodernizacji są prace modernizacyjne po stronie systemu
ogrzewania, wentylacji i podgrzewania wody użytkowej. Polegają one najczęściej na
wymianie urządzeń i komponentów oraz poprawie ich stanu. Obecne rozwiązania pozwalają
na szeroki zakres termomodernizacji. Poza standardową wymianą źródła ciepła, możliwe
jest np. zastosowanie w starym budynku wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej
w wykonaniu zdecentralizowanym (bez kanałów powietrznych). Jest to szczególnie istotne
wobec wymiany okien i znacznego zwiększenia szczelności powietrznej budynku.
Termomodernizacja domu – w zakresie systemu
grzewczego, wentylacyjnego i ciepłej wody

5. 5
Jaki jest potencjał oszczędności przy
modernizacji systemu grzewczego?
Jaki jest potencjał
oszczędności przy
modernizacji systemu
grzewczego?

6. 6
 Zasadniczym pytaniem właściciela budynku będą przewidywane koszty inwestycji oraz
oszczędności uzyskane z podjętych prac modernizacyjnych. Jest to uzależnione od bardzo
wielu indywidualnych czynników. Na podstawie opracowana agencji SAENA (Sächsische
Energieagentur) pod tytułem „Verbesserung der Energieeffizienz” (poprawa efektywności
energetycznej) można jednak porównać efekty uzyskiwane dla prac prowadzonych
w kilku zakresach:
Jakie oszczędności dzięki termomodernizacji?
System grzewczy budynku
Układ podgrzewania wody CWU
Układ rozprowadzenia ciepła
Źródło ciepła:
 Pozwala to na ogólną ocenę jakie prace warto podjąć w pierwszej kolejności. Widoczne
jest także, że znaczny potencjał oszczędności leży często w stosunkowo prostych
i niedrogich pracach modernizacyjnych. Należy zaznaczyć, że podane procentowe
oszczędności w zużyciu ciepła nie sumują się wprost przy podjęciu pojedynczych prac,
gdyż są one często zależne od siebie.

7. 7
1. Potencjał oszczędności
– system grzewczy budynku
Źródło strat ciepła Uwagi do potencjału oszczędności
Potencjał
oszczędności
min. maks.
Przewymiarowane grzejniki Dostosować temperaturę w pomieszczeniach 3% 5%
Nieprawidłowo dobrane zawory termostatyczne Dostosować opory przepływu
Nieodpowiednia nastawa zaworu termostatycznego
Dostosować temperaturę w pomieszczeniach 2% 4%
Zainstalować sterowanie wydajnością grzejnika 5% 8%
Za wysoka temperatura powrotu wody grzewczej Dostosować natężenie przepływu wody grzewczej 1% 3%
Niewystarczająca izolacja cieplna rur instalacji CO Poprawić izolację cieplną 3% 5%
Niewystarczająca izolacja cieplna armatury CO Poprawić izolację cieplną 0,5% 1%
Średnia wartość potencjału oszczędności: 2,4% 4,3%
 Po stronie systemu grzewczego (w obrębie pomieszczeń) największy potencjał
oszczędności leży po stronie doboru grzejników i zaworów termostatycznych. Ważny jest
tutaj odpowiedni dobór nastaw wstępnych zaworów (wkładki) dla ich prawidłowego działania
w instalacji grzewczej. Jest to możliwe na drodze obliczeń projektowych. Równie istotny jest
stan izolacji cieplnej rur oraz armatury. Dotyczy to fragmentów systemu przechodzących
przez pomieszczenia nieogrzewane, gdzie straty cieplne nie są uwzględniane w bilansie
cieplnym pomieszczeń mieszkalnych.

8. 8
2. Potencjał oszczędności
– podgrzewanie ciepłej wody użytkowej
Źródło strat ciepła Uwagi do potencjału oszczędności
Potencjał
oszczędności
min. maks.
Zbyt duża lub mała pojemność podgrzewacza Dostosować pojemność podgrzewacza do potrzeb 3% 5%
Niewystarczająca izolacja cieplna podgrzewacza Poprawić izolację cieplną 5% 12%
Niewystarczająca izolacja cieplna rur instalacji CWU Poprawić izolację cieplną 3% 5%
Złe nastawy układu cyrkulacji CWU (temperatura) Dostosować nastawy do potrzeb 12% 15%
Niewystarczająca izolacja cieplna armatury CWU Poprawić izolację cieplną 1% 3%
Nadmierna długość rur instalacji CWU Przebudowa układu rur w razie modernizacji
Nieprawidłowa nastawa temperatury w podgrzewaczu Sprawdzić i skorygować nastawy 6% 9%
Złe nastawy układu cyrkulacji CWU (czasy pracy) Sprawdzić i skorygować nastawy 7% 12%
Średnia wartość potencjału oszczędności: 5,3% 8,6%
 Ciepło niezbędne dla podgrzewania wody użytkowej (CWU) odgrywa znaczną rolę
w bilansie cieplnym budynków nowych oraz poddanych termomodernizacji. Ilość ciepła dla
tych potrzeb może być porównywalna do ilości ciepła zużywanego na cele grzewcze. Jest
tutaj więc znaczny potencjał oszczędności, szczególnie po stronie podgrzewacza
pojemnościowego ciepłej wody oraz cyrkulacji wody w budynku. Należy zwrócić uwagę na
standard i stan ich izolacji cieplnej. W przypadku cyrkulacji wody, już samą modyfikacją
nastaw czasów i temperatur pracy można uzyskać widoczne oszczędności.

9. 9
3. Potencjał oszczędności
– układ rozprowadzenia ciepła
Źródło strat ciepła Uwagi do potencjału oszczędności
Potencjał
oszczędności
min. maks.
Przewymiarowane rury instalacji CO Dostosować pojemność podgrzewacza do potrzeb 3% 5%
Niewystarczająca izolacja cieplna rur instalacji CO Poprawić izolację cieplną 3% 5%
Niewystarczająca izolacja cieplna bufora CO Poprawić izolację cieplną 12% 15%
Niewystarczająca izolacja cieplna armatury CO Poprawić izolację cieplną 1% 2%
Prowadzenie rur w nieogrzewanych przestrzeniach Sprawdzić i poprawić prowadzenie rur 1% 3%
Nieprawidłowa nastawa temperatury w buforze CO Sprawdzić i skorygować nastawy 4% 8%
Nieprawidłowe obliczenie wartości kvs armatury CO Sprawdzić natężenie i opory przepływu 2% 5%
Brak regulacji pracy obiegów CO Zastosować regulatory 10% 20%
Nieprawidłowe działanie regulacji pracy obiegów CO Sprawdzić i skorygować nastawy 4% 12%
Brak zredukowanego trybu pracy: noc, weekend Sprawdzić i skorygować nastawy 2% 7%
Temperatura zasilania nie dostosowana do potrzeb Sprawdzić i skorygować nastawy 3% 6%
Średnia wartość potencjału oszczędności: 4,3% 8,2%
 Układ rozprowadzenia ciepła pomiędzy źródłem ciepła, a systemem ogrzewania
pomieszczeń odpowiada głównie za straty ciepła od przewodów i armatury. Szczególne
znaczenie odgrywa tu równoważenie hydrauliczne instalacji, decydujące o prawidłowej
dystrybucji ciepła w budynku przy zapewnieniu jak najniższych oporów przepływu.

10. 10
4. Potencjał oszczędności
– źródło ciepła: kocioł grzewczy
Źródło strat ciepła Uwagi do potencjału oszczędności
Potencjał
oszczędności
min. maks.
Nieprawidłowo dobrana moc kotła Skorygowanie obliczeń doboru 8% 15%
Niska sprawność pracy kotła
Sprawdzić temperaturę spalin 5% 8%
Kontrola nastaw palnika 5% 15%
Niekontrolowany przepływ powietrza (przerywacz
ciągu, klapa spalinowa przy kaskadzie kotłów)
3% 7%
Niedostosowana temperatura powrotu wody CO 2% 5%
Brak wykorzystania efektu kondensacji 0% 8%
Modernizacja licznika ciepła 0% 10%
Nieprawidłowa regulacja pracy kotła Sprawdzić temperaturę w kotle (tryb pracy latem!) 0% 15%
Niewystarczająca izolacja cieplna kotła Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 1% 5%
Niewystarczająca izolacja cieplna przyłączy kotła Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 0,5% 3%
Niewystarczająca izolacja cieplna bufora Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 12% 15%
Niewystarczająca izolacja cieplna armatury kotła Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 1% 2%
Brak zredukowanego trybu pracy: noc, weekend Sprawdzić i skorygować nastawy 2% 7%
Temperatura zasilania nie dostosowana do potrzeb Sprawdzić i skorygować nastawy 3% 6%
Średnia wartość potencjału oszczędności: 3,0% 8,6%

11. 11
4. Potencjał oszczędności
– źródło ciepła: pompa ciepła
Źródło strat ciepła Uwagi do potencjału oszczędności
Potencjał
oszczędności
min. maks.
Nieprawidłowo dobrana moc pompy ciepła Skorygowanie obliczeń doboru 7% 11%
Niska efektywność COP
Sprawdzić temperatury dolnego źródła ciepła 5% 15%
Kontrola nastaw regulatora elektronicznego 5% 8%
Niedostosowana temperatura powrotu wody CO 2% 5%
Modernizacja licznika ciepła 0% 10%
Nieprawidłowa regulacja pracy pompy ciepła
Sprawdzić temperatury robocze po stronie dolnego
źródła ciepła i systemu grzewczego
0% 15%
Niewystarczająca izolacja cieplna pompy ciepła Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 1% 3%
Niewystarczająca izolacja cieplna przyłączy Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 0,5% 3%
Niewystarczająca izolacja cieplna bufora Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 8% 11%
Niewystarczająca izolacja cieplna armatury Sprawdzić i poprawić izolację cieplną 0,5% 2%
Brak zredukowanego trybu pracy: noc, weekend Sprawdzić i skorygować nastawy 1% 6%
Temperatura zasilania nie dostosowana do potrzeb Sprawdzić i skorygować nastawy 2% 5%
Średnia wartość potencjału oszczędności: 2,7% 7,8%

12. 12
 Wysokie oszczędności uzyskiwane w obrębie źródła ciepła wynikają z głównie
z poprawy jego działania – procesu spalania w kotle, obniżenia ilości powietrza do spalania
do wymaganego poziomu, a także poprawy jakości regulacji pracy. Podane oszczędności
będą zwykle jeszcze wyższe gdy nastąpi wymiana starego kotła na nowe źródło ciepła.
Wówczas różnice w zużyciu paliwa mogą wynosić od 20 do 40% zależnie od stanu
technicznego starego kotła.
 Podsumowanie średnich wartości potencjałów oszczędności dla wymienionych wcześniej
podstawowych zakresów prac modernizacyjnych:
Podsumowanie – potencjał oszczędności
dla modernizacji systemu CO/CWU

13. Chłodzenie
Ogrzewanie
Energia odnawialna
Kotły gazowe
Kotły olejowe
Pompy ciepła
Kolektory słoneczne
Systemy wentylacji
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl