ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ
•
1 j'aime•15,498 vues
Εργασία στο μαθημα της Τεχνολογίας 1ο Γυμνάσιο Ν. Ψυχικού
Recommandé
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
En vedette
Similaire à ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ
Similaire à ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ (11)
Plus de Eleni Kabaraki
Plus de Eleni Kabaraki (20)
Dernier
Dernier (14)
ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ
- 1. ο νερόμυλος (ενέργεια ισχύς) ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Σταματίνα Δέτση Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ σχολείο:1ο γυμνάσιο Ν.Ψυχικού σχολικό Έτος: 2012-1013 Τμήμα: Α1 Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Καμπαράκη Ελένη
- 2. 2
- 3. 3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (1) Εισαγωγή: σελ.(4) (2) Περιγραφή: σελ.(5) (3) Ιστορική εξέλιξη: σελ.(8) (4) Η Λειτουργία του Νερόμυλου : σελ.(9) (5) Επιπτώσεις στην κοινωνία και στο περιβάλλον σελ. (10) (6) Χρησιμότητα: : σελ.(9) (7) Κατάλογος υλικών & εργαλίων σελ.(11) (8) Πηγές σελ.(11)
- 4. 4 Ο νερόμυλος είναι η πρώτη μηχανή παραγωγής έργου που κατασκεύασε ο άνθρωπος με τη χρήση φυσικής, ήπιας και ανανεώσιμης πηγής ενέργειας. Με τη δύναμη που δημιουργεί η πτώση του νερού από ψηλά ή η ροή του και με τη βοήθεια του τροχού, εφεύρεση που άλλαξε την ανθρώπινη ιστορία, κινήθηκαν απλές και στη συνέχεια πολύπλοκες μηχανές, που κάλυψαν τις περισσότερες ανάγκες των προβιομηχανικών κοινωνιών1 , αντικαθιστώντας στις πρώιμες μηχανές την ανθρώπινη ή ζωική δύναμη (χειρόμυλοι και ζωόμυλοι), κινητήριες δυνάμεις πριν το νερό και τον αέρα. Η ιδιότητα των σωμάτων να παράγουν έργο ονομάζεται ενέργεια. Κάθε υλικό σώμα περικλείει ενέργεια, που μπορεί να μετατραπεί σε έργο. Η ενέργεια είναι σημαντικό να μελετηθεί, γιατί αποτελεί ουσιαστικά την αιτία που κινεί τον κόσμο μας. Ότι και να κάνουμε χρησιμοποιούμε ενέργεια. Η μεγάλη κατανάλωση ενέργειας που οφείλεται στις σύγχρονες τεχνολογίες παραγωγής της βιομηχανίας, των μεταφορών και των επικοινωνιών, έχει οδηγήσει στο λεγόμενο ενεργειακό πρόβλημα. Η ενέργεια που παράγεται προέρχεται από διάφορες πηγές. Οι πηγές διακρίνονται σε ανανεώσιμες, μη ανανεώσιμες και ανεξάντλητες. Οι μη ανανεώσιμες βρίσκονται σε περιορισμένα αποθέματα και αν τελειώσουν δεν μπορούν να αντικατασταθούν, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το κάρβουνο. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι κάποια είδη φυτών που μπορούν να καλλιεργηθούν και να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμη ύλη (βιοκαύσιμα). Η ενέργεια του ηλίου (ηλιακή), του αέρα (αιολική) και του νερού (υδροηλεκτρική) είναι ανεξάντλητες. Η ενέργεια μπορεί να έχει πολλές μορφές. Μορφές ενέργειας είναι: Μηχανική (δυναμική και κινητική) από κινούμενα σώματα και μηχανήματα. Φωτεινή ή ακτινοβολίας (ήλιος) Θερμική (ξύλα που καίγονται) Χημική (από μόρια ουσιών όπως πετρέλαιο – μπαταρίες) Ηλεκτρική (ηλεκτρικό ρεύμα) Πυρηνική (από πυρήνες ατόμων, πχ ουράνιο) 1 Σε κάποιες περιπτώσεις και πρώιμων βιομηχανιών όπως το κανναβουργείο στην Έδεσσα.
- 5. 5 Για να αξιοποιηθεί η ενέργεια είναι απαραίτητη η διαδικασία της μετατροπής (μιας ή περισσοτέρων μορφών), γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορεί να παραχθεί έργο. Για τη μετατροπή χρησιμοποιούνται τα εργαλεία και οι μηχανές. Καμιά φορά η ισχύς χρησιμοποιείται ως ταυτόσημος όρος με το έργο. Η διαφορά τους είναι ότι η ισχύς έχει άμεση σχέση με το χρόνο, ενώ το έργο όχι. Η ισχύς είναι η ποσότητα του έργου που παράγεται στη μονάδα του χρόνου, δηλαδή εκφράζει το ρυθμό παραγωγής ενός έργου. Για τη μεταφορά, τη μετάδοση και τον έλεγχο της ισχύος χρησιμοποιούνται μηχανικά συστήματα (άξονες, τροχαλίες, γρανάζια, συμπλέκτες), ηλεκτρικά – ηλεκτρονικά κυκλώματα, «πνευματικά» συστήματα κλπ. Α)Τα μέρη του νερόμυλου Η δέση είναι ένα τεχνητό φράγμα που κατασκευαζόταν από κορμούς δέντρων και άλλα υλικά, όπως πέτρες και χώμα. Φτιάχνεται λίγο μακριά από το μύλο και σε μεγαλύτερο ύψος από αυτόν. Οι εργασίες γίνονται πάντα τους καλοκαιρινούς μήνες που τα νερά είναι λίγα. Όταν αργότερα το ρέμα αρχίζει να κατεβάζει πολύ νερό (κατεβασιά), τότε αυτό ‘’ γκιολιάζει’’ στη δέση και σιγά – σιγά σηκώνεται στο ύψος που χρειάζεται για να μπει στο μυλαύλακο. Το μυλαύλακο είναι ένα αυλάκι φτιαγμένο από πέτρες και κουρασάνι, ένα δομικό υλικό που αποτελούταν από αναμειγμένα κομμάτια κεραμιδιών, άμμο και ασβέστη. Το μυλαύλακο κατασκευάζεται ανάλογα με το ύψος, το μήκος και την μορφολογία του εδάφους. Μέσω αυτού, το νερό ξεκινάει από την δέση και χάρις την ανάλογη κλήση που έχει , καταλήγει στο μύλο και συγκεκριμένα στο βαράρι. Το μυλαύλακο πέρα από συντήρηση, χρειάζεται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο καθάρισμα από χόρτα, κλαδιά ή και χελώνες που πέφτουν μέσα. Σε απόσταση μισού μέτρου από το στόμιο του βαραριού, κάθετα στην κοίτη του μυλαύλακου τοποθετείται η παλουκαριά. Πρόκειται για μια σκάρα που συγκρατεί ξύλα, χόρτα και φύλλα που παρασέρνει το νερό. Το βαράρι ή αλλιώς μυλοβάγενο ή βαρέλι είναι φτιαγμένο από ξύλο ή τσίγκο και συνήθως είναι κωνοειδές, στενό στο κάτω μέρος και φαρδύ επάνω. Είναι στηριγμένο καθ’ ύψος και με ελαφρώς λοξή κλήση σε ένα υπερυψωμένο βράχο ή ένα λιθόχτιστο τοιχίο που βρίσκεται πίσω από το μύλο. Η ύπαρξη αυτού του βράχου ή η δυνατότητα κατασκευής τοιχίου, ήταν μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την επιλογή του σημείου όπου θα χτιζόταν ο νερόμυλος. Το βαράρι στερεώνεται επίσης σε ένα ξύλινο ικρίωμα και το συγκρατούν ειδικά πετσώματα και στεφάνια. Κοντά στο άνω στόμιο του βαραριού υπάρχει μια ξύλινη κοίτη περίπου 60 – 70 εκατοστών που είναι τοποθετημένη στη κατάληξη του μυλαύλακου. Μέσα σε αυτήν
- 6. 6 προσαρμόζεται ένα ξύλινο πλαίσιο, η κόφτρα. Με αυτήν διακόπτεται, όποτε χρειάζεται η ροη του νερού προς το βαράρι. Το μεγαλύτερο τμήμα του βαραριού βρίσκεται έξω από το νερόμυλο, το υπόλοιπο καταλήγει μέσα στο μύλο και φτάνει έως το ζουριό (κάτω από το μύλο, στη φτερωτή). Όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος του, η κρέμαση όπως λέγεται, τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση του νερού που βγαίνει από το σιφούνι. Το σιφούνι είναι η απόληξη του βαραριού, στο σημείο εκείνο η κάδη του είναι στενή, ώστε να βγαίνει το νερό με πίεση. Το μέγεθος αυτής της οπής ρυθμίζεται χάρις ειδικά μεταλλικά πλαίσια, με διαφορετικές οπές, τα οποία τοποθετούνται συρταρωτά σε συγκεκριμένη θέση που έχει το σιφούνι. Έτσι ανάλογα την ποσότητα του νερού που έρχεται από το μυλαύλακο, την κρέμαση που έχει το βαράρι και την οπή του σιφουνιού, ρυθμίζεται η πίεση του νερού προς την φτερωτή. Εμπρός από την τρύπα του σιφουνιού είναι τοποθετημένο το σταματήρι, ένα ξύλινο εξάρτημα που ανακόπτει ή ελευθερώνει την παροχή νερού προς την φτερωτή. Η Φτερωτή είναι ένα είδος τροχού με διάμετρο 1,5 μέτρο περίπου, κατασκευασμένη από δυο μεταλλικά στεφάνια (εσωτερικό κι εξωτερικό) κι ανάμεσα τους είναι τοποθετημένα ξύλινα ή μεταλλικά πτερύγια (κουτάλια), όπου χτυπάει το νερό που βγαίνει από το σιφούνι. Όλα αυτά στερεώνονται από μεταλλικά ελάσματα που έχουν τη θέση ακτινών στο τροχό. Η φτερωτή είναι τοποθετημένη μέσα στο ζουριό (ή χούνη, ή καμάρα), ένα θολωτό θάλαμο βάθους περίπου 1,5 μέτρου και στερεωμένη επάνω στην κατάντη ( ή κολόκα), ένα κορμό από ξύλο καστανιάς. Στο κέντρο αυτού του κορμού υπάρχει μια υποδοχή όπου τοποθετείται η μπίλια ή μπάλα. Επάνω στη μπίλια πατάει η κάτω άκρη του άξονα η οποία καταλήγει σε αιχμή. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται η λιγότερη δυνατή τριβή, ώστε η φτερωτή κι εν συνεχεία ο άξονας να γυρίζουν με περισσότερη δύναμη. Υπάρχουν δύο τύποι νερόμυλου που μπορούμε να διακρίνουμε από την φτερωτή τους : ο παλαιότερος «ρωμαϊκός» με όρθια εξωτερική φτερωτή και ο νεότερος «ανατολικός» (ή βυζαντινός) με οριζόντια εσωτερική. Ο άξονας είναι μεταλλικός (παλαιότερα ήταν φτιαγμένος από ξύλο καστανιάς), έχει ύψος 1,5 μέτρου περίπου και συνδέει την φτερωτή με την άνω μυλόπετρα, μεταδίδοντας την κίνηση από την μία στην άλλη. Ο άξονας στο κάτω μέρος είναι αιχμηρός και πατάει επάνω στη μπίλια, λίγο πιο επάνω κουμπώνει η φτερωτή, η οποία ουσιαστικά ‘’ζυγίζει ‘’ το βάρος της επάνω του. Ο άξονας διέρχεται μέσα από την οπή που βρίσκεται στο κέντρο της κάτω μυλόπετρας, η οποία είναι ακίνητη. Στο σημείο εκείνο είναι στερεωμένος ένας ξύλινος δακτύλιος, το αβρόχι ή αδράχτι , ο οποίος εφαρμόζει στο κενό που μένει στην οπή της κάτω μυλόπετρας. Το αβρόχι λειτουργεί ως τριβέας (ρουλεμάν), εμποδίζει της σταγόνες της φτερωτής να εισέρχονται στην επιφάνεια της κάτω πέτρας και εμποδίζει το αλεύρι να διαφύγει κάτω στο ζουριό. Στο επάνω μέρος του άξονα σε ειδική θέση εφαρμόζει η χελιδόνα, ένα πλατύ σίδερο με δύο πτερύγια δεξιά κι αριστερά. Σε αυτήν στηρίζεται η επάνω μυλόπετρα, συγκεκριμένα τα πτερύγια της χελιδόνας εφαρμόζουν μέσα σε αντίστοιχες εγκοπές που είναι χαραγμένες στην κάτω επιφάνεια της μυλόπετρας.
- 7. 7 Οι μυλόπετρες ή μυλόλιθοι και τα εξαρτήματα αυτών, είναι ίσως το σημαντικότερο τμήμα του όλου μηχανισμού ενός νερόμυλου. Η ποιότητα του πετρώματος τους, η σωστή χάραξη τους, η ορθή τοποθέτηση της επάνω πέτρας ώστε να μην γέρνει (ζυγισμένη και αλφαδιασμένη) και άλλα μυστικά, είναι βασικά στοιχεία ώστε ο νερόμυλος να δουλεύει σωστά. Οι μυλόπετρες κατασκευάζονται από σκληρούς λίθους όπως γρανίτη, οψιδιανό, βασάλτη, πορφυρίτη, τραχίτη και έχουν σχήμα κυλίνδρου με διάμετρο 110 - 130 εκατοστά περίπου. Ξακουστές ήταν οι μυλόπετρες από την Μήλο, την Κίμωλο, από τα Πετρωτά της Μαρώνειας, από την Αίγινα, από τη περιοχή της Σικελίας και άλλες. Οι σύγχρονες πέτρες είναι συνθετικές, λέγονται σμυριδόπετρες και φτιάχνονται από ένα μείγμα κόκκων σμύριδας και άλλων υλικών. Η κάτω μυλόπετρα είναι τοποθετημένη και καλά στερεωμένη επάνω σε ένα ξύλινο ορθογώνιο πλαίσιο 1,5 έως 2 μέτρα περίπου. Η κατασκευή αυτή είναι συχνά υπερυψωμένη σε σχήμα τραπεζιού και βρίσκεται ακριβώς επάνω από το ζουριό, το οποίο και σκεπάζει. Η επάνω μυλόπετρα, η οποία είναι περιστρεφόμενη, πατάει επάνω στη χελιδόνα και είναι μερικά εκατοστά λεπτότερη από την κάτω. Στο κέντρο της άνω μυλόπετρας υπάρχει μια οπή η γούλα. Οι εσωτερικές επιφάνειες των μυλόπετρων είναι ελαφρώς κοίλες προς το κέντρο, ώστε να σχηματίζεται κοιλότητα και εφάπτονται πλήρως όσο πλησιάζουν την περιφέρεια. Οι μυλόπετρες καλύπτονται περιφερειακά ( εκτός από ένα κενό σημείο) από ένα ξύλινο ή μμεταλλικό στεφάνι που λέγεται κόθρος. Αυτό βοηθάει στο να μην χύνεται το αλεύρι γύρω-γύρω, αλλά συγχρόνως συγκρατεί και τις πέτρες.
- 8. 8 Ο σταυρός ή σηκωτήρι είναι ένα εξάρτημα του μύλου με το οποίο γίνεται η ανύψωση ή το κατέβασμα της άνω μυλόπετρας, ώστε το άλεσμα να βγαίνει χοντρό ή ψιλό ανάλογα με τη χρήση που προορίζεται. Εάν το άλεσμα προορίζεται αποκλειστικά για κτηνοτροφή, αλέθεται χοντρό. Αντίθετα εάν προορίζεται για ψωμί, ζυμαρικά (μανέστρα, τραχανά) ή για γλυκίσματα αλέθεται ψιλό. Ο σταυρός αποτελείται από ένα τετράγωνο χοντρό δοκάρι, του οποίου το ένα άκρο είναι συνδεδεμένο μέσω μεταλλικών ελασμάτων με τη δεξιά άκρη της καντάντης. Το επάνω μέρος του καταλήγει στο δεξιό μέρος του τραπεζίου, που είναι τοποθετημένες οι μυλόπετρες και έχει υποδοχές για να συνδέεται με το κουντέλι (ένα εργαλείο ανύψωσης). Όταν λοιπόν ο μυλωνάς θέλει να σηκώσει τη μυλόπετρα, κινεί τον σταυρό, πιέζοντας το κουντέλι προς τα κάτω. Ο σταυρός τραβάει την κατάντη με την οποία συνδέεται σταθερά και αυτή σπρώχνει τον άξονα προς τα επάνω, ο οποίος με τη σειρά του σπρώχνει μέσω της χελιδόνας την άνω μυλόπετρα. Αφού ο μυλωνάς επιτύχει το σήκωμα που επιθυμεί, σταθεροποιεί το σταυρό και έτσι οι επιφάνειες αλέσεων των μυλόλιθων δεν έχουν μεταξύ τους πλήρη επαφή, οπότε ο καρπός χοντραλέθεται. Με τις αντίθετες διαδικασίες γίνεται το κατέβασμα της άνω μυλόπετρας, οπότε οι επιφάνειες αλέσεως των μυλόλιθων έχουν πλήρη επαφή και ο καρπός ψιλοαλέθεται. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το σήκωμα ή κατέβασμα της μυλόπετρας γίνεται ελάχιστα χιλιοστά του μέτρου (2 – 3). Η κοφίνα ή σκαφίδα είναι μια ξύλινη κάσα σε σχήμα ανεστραμμένου κώνου, η οποία βρίσκεται επάνω από τη μυλόπετρα. Εκεί μέσα ρίχνεται ο καρπός που προορίζεται για το άλεσμα. Στο κάτω άκρο της κοφίνας υπάρχει μια οπή απ’ όπου καταλήγει ο καρπός στον κούτλα. Ο κούτλας ή καρύδι είναι ένα ημισφαιρικό κασάκι από ξύλο, με στόμιο μπροστά. Με το τρεμούλιασμα του κούτλα ο καρπός πέφτει λίγος- λίγος μέσα στη γούλα, απ’ όπου ο καρπός εισχωρεί ανάμεσα στις μυλόπετρες για να κονιορτοποιηθεί. Αν πέφτει πολύς, τότε οι πέτρες μπουκώνουν και ο μύλος σταματά. Με το καρπολόι ή ραγουλατόρο ο μυλωνάς ρυθμίζει τη ποσότητα του καρπού που πέφτει. Η αλευροθήκη είναι ένα ξύλινο κιβώτιο που τοποθετείται εμπρός από τις μυλόπετρες. Στο επάνω μέρος είναι ανοιχτό και το ύψος του είναι όση και η απόσταση της κάτω μυλόπετρας από το έδαφος. Στη αλευροθήκη συγκεντρώνεται το αλεύρι που εκτινάσσεται κατά την άλεση από το άνοιγμα του κόθρου ( της στεφάνης). Β)Αρχιτεκτονική: Η κατασκευή ενός νερόμυλου ήταν απλή. Το κτίσμα ήταν ορθογώνιο, λιθόκτιστο με κεραμίδια ή πλάκες δώμα ή & θόλο (το οποίο εξυπηρετούσε τη διανυκτερεύσης του μυλωνά).Η κατασκευή της στέγης ήταν προσαρμοσμένη στη τοπική αρχιτεκτονική, δηλαδή ξύλινη κεκλιμένη (μονόριχτη, διριχτή ή τετράριχτη) με κάλυψει από κεραμίδια ή σχιστόπλακες .Διαστάσεις δε μπορούμε να ορίσουμε, γιατί υπήρχε μία ποικιλία στο μέγεθος, γεγονός το οποίο καθόριζε & το κόστος κατασκευής. Ο μηχανισμός ενός νερόμυλου διαιρείται σε δύο μέρη κινητικό το αποτελούσαν η φτερωτή με τα εξαρτήματα λειτουργίας της & το αλεστικό που περιλάμβανε τις μυλόπετρες, πάλι με τα εξαρτήματα τους. Εκτός από αυτά υπήρχαν & βοηθητικά συστήματα, π.χ. ρυθμίσεις των μυλοπετρών, μεταφοράς & μετατροπής της κίνησης κ.α. που παρουσιάζουν διαφορές από περιοχή σε περιοχεί.
- 9. 9 Ο νερόμυλος είναι μια από τις αρχαιότερες μηχανές που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος πριν χιλιάδες χρόνια. Από την Νεολιθική εποχή (7η χιλ. π.Χ.) υπάρχουν ευρήματα μυλόλιθων και τριπτήρων από κρυσταλλικά πετρώματα, με τα οποία άλεθαν οι άνθρωποι σιτάρι. Τον 16ο αιώνα π.Χ. εμφανίζεται η πρώτη μορφή μύλου στη Κύπρο, ο χειρόμυλος, που είναι ο πρόγονος του σημερινού μύλου. Με την πάροδο των χρόνων ο μύλος εξελίσσεται, όπως αποδεικνύει άλλωστε και η αρχαιολογική σκαπάνη. Νερόμυλοι σαν αυτό στη κεντρική αγορά της αρχαίας Αθήνας, δείχνουν πως η τεχνική του μύλου έχει πλέον τελειοποιηθεί. Η παλαιότερη γραπτή μαρτυρία που έχουμε για την ύπαρξη νερόμυλου, είναι από τον Στράβωνα, ο οποίος περιγράφοντας τα ανάκτορα του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτορα στα Κάβειρα, αναφέρει «[...] εν δε τοις Καβείροις τα βασίλεια Μιθριδάτου κατεσκευάσατο και ο υδραλέτης[...]». Εκεί τον βρήκαν το 64 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατακτητές. Στη συνέχεια, ο Βιτρούβιος, στο έργο του De architectura, μας δίνει την πρώτη περιγραφή του το 25 μ.Χ. Τα παλαιότερα χρόνια, σε κάθε ποτάμι, σε κάθε χωριό της Ελληνικής υπαίθρου υπήρχε κι ένας νερόμυλος. Μετά την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους καταγράφηκαν 6.000 περίπου νερόμυλοι , εκ των οποίων οι 5.500 περίπου ήταν Τουρκικοί. Αυτοί περιήλθαν στο Ελληνικό δημόσιο που τους νοίκιαζε ή τους πλειοδοτούσε σε ιδιώτες. Το επάγγελμα του μυλωνά ήταν ένα από τα πιο πρόσφορα εκείνης της εποχής. Οι συναλλαγές μαζί του δεν γινόταν πάντα με χρήματα, πολλές φορές γινόταν ανταλλαγή προϊόντων, συνηθέστερη όμως ήταν η ποσοστιαία συναλλαγή. Δηλαδή η αμοιβή του μυλωνά καθοριζόταν με ένα ποσοστό επί της ποσότητας του αλεύρου που θα παρήγαγε. Το ποσοστό αυτό άρχιζε από 3% έως 5%, όπου υπήρχε μεγάλη παραγωγή και έφτανε στο 10% έως 12%, όπου οι μύλοι δούλευαν λίγο. Από το αλεύρι αυτό οι μυλωνάδες κάλυπταν τους οικογενειακές ανάγκες τους και το υπόλοιπο το πουλούσαν σε ακτήμονες χωρικούς. Η πελατειακή κίνηση ήταν ιδιαίτερα αυξημένη κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, μετά το τέλος του θερισμού. Οι μυλωνάδες τότε έφταναν σε σημείο να εργάζονται νυχθημερόν. Ηαλεστική ικανότητα ενός νερόμυλου που κατά μέσο όρο λειτουργούσε ένα δωδεκάωρο, έφτανε τις 100 οκάδες ανά ώρα. Άρα ένας νερόμυλος παρήγαγε περίπου 1200 οκάδες την ημέρα. (οκά = 1200gr). Η λειτουργία του νερόμυλου στηρίζεται σε μία σειρά μεταδιδόμενων κινήσεων. Η κίνηση του νερού που διοχετεύεται από το τεχνητό αυλάκι στο βαγένι μεταδίδεται στη φτερωτή. Η φτερωτή μεταδίδει αυτήν την κίνηση, μέσω ενός άξονα σε μία μυλόπετρα. Ανάμεσα στην κινούμενη μυλόπετρα και σε μία άλλη ακίνητη, τοποθετούνται τα γεννήματα (σιτάρι, καλαμπόκι, κριθάρι) τα οποία συνθλίβονται και δημιουργούνται τα άλευρα.
- 10. 10 Οι νερόμυλοι χτίστηκαν κατά κύριο λόγο στην Ηπειρωτική Ελλάδα και τα μεγάλα νησιά όπου υπήρχε νερό και χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως αλεστικοί δημητριακών / σιτηρών και λιγότερο για το άλεσμα δεψικών υλών χρήσιμων στα βυρσοδεψεία (ταμπακόμυλοι), για την παρασκευή μπαρουτιού (μπαρουτόμυλοι) και κουρασανιού για οικοδομικές εργασίες. Το πιο παλιό επίσημο απογραφικό στοιχείο που διαθέτουμε αναφέρει ότι μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, στα τότε όριά του, βρέθηκαν περίπου 6.000 νερόμυλοι κατά τα τρία τέταρτα κατεστραμμένοι. Από αυτούς σχεδόν οι 5.500 ήταν τούρκικοι και περιήλθαν στο ελληνικό δημόσιο που τους νοίκιαζε σε ιδιώτες. Υπάρχουν επίσης πολλά τουρκικά έγγραφα που αναφέρουν αναλυτικά τους νερόμυλους για είσπραξη φόρων, αλλά για ορισμένες μόνο περιοχές. Γενικά παρατηρείται μία προτίμηση προς τους νερόμυλους για πολλούς λόγους μερικοί από τους οποίους είναι οι εξής Η δαπάνη και ο χρόνος κατασκευής του ήταν μικρές. Η λειτουργία του δεν ήταν εξαρτημένη από τις καιρικές συνθήκες, ώστε να επηρεάζεται η ποσότητα και η ποιότητα του παραγόμενου αλέσματος. Οι ζημιές και οι φθορές του μύλου ήταν ελάχιστες. Υπήρχε η ελευθερία κατασκευής κτισμάτων κοντά στο μύλο, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατοικία της οικογένειας του μυλωνά Μιλώντας για το νερόμυλο θα πρέπει αρχικά να αναφερθούμε στην αρχιτεκτονική του, η οποία ακολουθούσε κατασκευαστικά την τοπική παράδοση και έδενε με το περιβάλλον χωρίς να το καταστρέφει. Τα κτίσματα είναι συνήθως πέτρινα ή ξύλινα και αποτελούνται από έναν όροφο και σε κάποιες περιπτώσεις έχουν πατάρι. Ο νερόμυλος έχει συνδεθεί άμεσα με την κοινωνική ζωή κάθε περιοχής, αφού είναι ένας τόπος συγκέντρωσης πολλών ανθρώπων. Τις παλαιότερες εποχές ήταν ένας τόπος ανταλλαγής πληροφοριών, γι’ αυτό και ο μύλος έμοιαζε με παζάρι ή λαϊκό πανηγύρι, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τη φράση «στο μύλο και στο παζάρι». Ο μυλωνάς δεν πληρωνόταν με χρήματα, αλλά κρατούσε ένα μέρος του αλέσματος. Φρόντιζε τους πελάτες του παραθέτοντας γεύματα. Κάποιες φορές που δεν προλάβαινε ο μύλος
- 11. 11 να αλέσει όλα τα σιτηρά, οι πελάτες χρησιμοποιούσαν τους βοηθητικούς χώρους του μύλου για να περάσουν τη νύχτα τους. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί και ένα πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο μυλωνάς. Το βαρδάρι ανεβοκατεβαίνοντας στις οδοντωτές χαραγές του επανώμυλου, εκτός από τους κραδασμούς που δημιουργεί στη σκαφίδα, παράγει και ένα χαρακτηριστικό δυνατό και ξηρό κρότο. Ο θόρυβος του βαρδαρίου είναι τόσο δυνατός, ώστε καλύπτει όλους τους άλλους θορύβους που δημιουργούνται από την κίνηση της φτερωτής και την τριβή των μυλόλιθων, είναι δε τόσο εκκωφαντικός, που δύσκολα μπορεί να τον ανεχθεί κανείς. Βέβαια ο μυλωνάς που περνά ένα μεγάλο μέρος της ημέρας του μέσα στο μύλο, συνηθίζει σ’ αυτόν και δεν ενοχλείται πλέον. Σήμερα τους κλασσικούς νερόμυλους τους έχουν αντικαταστήσει ηλεκτρικοί. Παρ’ όλ’ αυτά, μπορεί κανείς να δει σε αρκετά μέρη της Ελλάδας κάποιους νερόμυλους που εξακολουθούν να διατηρούνται για παραδοσιακούς κυρίως λόγους. Το σίγουρο είναι, ότι ο παλαιός νερόμυλος δεν επιβάρυνε το περιβάλλον, χρησιμοποιούσε τη δύναμη του νερού χωρίς να το μολύνει και είναι ένα μηχάνημα, που σέβεται το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Αντικείμενο τιμή Ένα κομμάτι ξύλο (20 χ 35) (υπήρχε στο σπίτι) Ένα κουτάκι (9 χ6) (χρήσιμο σκουπίδι) Ένα κομμάτι φελλού (30 χ45) 1,80Ε Γυψόγαζα 3,50Ε Δύο χαρτιά με πέτρες (32 χ 15) 3Ε Ψεύτικοι θάμνοι για διακόσμηση 3Ε Σύνολο: 11,3E (1)http://www.neromylos-morogianni.gr/leitourgia.php (2)http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BC%CF%85%CE %BB%CE%BF%CF%82 (3)http://www.efecrete.gr/?q=en/content/%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BC%C F%85%CE%BB%CE%BF%CF%82-neromylow (4)http://www.google.gr/search?hl=el&q=%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BC% CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82&bav=on.2,or.r_qf.&biw=1366&bih=663&um=1&ie=UTF-