εργασία στα πλαίσια του μαθήματος της Βιολογίας της Γ΄τάξης του 1ου Γυμνασίου Νέου Ψυχικού

1. 11
ΗΗ σχέσησχέση τωντων χημικώνχημικών μορίωνμορίων
τηςτης ΖωήςΖωής μεμε τητη διατροφήδιατροφή μαςμας..
ΒιολογίαΒιολογία ~~ ΓΓ’’ ΓυμνασίουΓυμνασίου
ΦρύνηΦρύνη ΣτασινούΣτασινού
ΝοέμβριοςΝοέμβριος 20132013

2. 22
ΤαΤα μόριαμόρια τηςτης ΖωήςΖωής
Οι οργανισμοί, όπως και τα άβια αντικείμενα,
είναι υλικά σώματα που δομούνται από τα
ίδια χημικά στοιχεία και υπακούουν στους
ίδιους νόμους της φύσης.
Στον πλανήτη μας απαντώνται 92 χημικά
στοιχεία ελεύθερα στο περιβάλλον.
Από αυτά, 27 είναι απαραίτητα για τη
σύσταση των οργανισμών.
Χημικά στοιχεία όπως το κάλιο, το νάτριο, το
μαγνήσιο απαντώνται σε μικρή ποσότητα
στους οργανισμούς και ονομάζονται
ιχνοστοιχεία.
Άλλα στοιχεία όπως ο άνθρακας, το
υδρογόνο, το οξυγόνο και το άζωτο
συμμετέχουν στο σχηματισμό των χημικών
μορίων των οργανισμών σε ποσοστό 96%
w/w.

3. 33
ΑνόργανεςΑνόργανες ενώσειςενώσεις
Tο νερό είναι ένα από τα πιο απλά χημικά μόρια που συναντάμε σε μεγάλες
ποσότητες στο περιβάλλον μας αλλά και ως συστατικό των οργανισμών.
Καλύπτει περισσότερο από το 70% της επιφάνειας του πλανήτη μας.
Αλλά είναι και το κυριότερο συστατικό των οργανισμών.
Το 70% περίπου του
ανθρώπινου σώματος είναι
νερό και από αυτό περισσότερο
από το μισό βρίσκεται στο
εσωτερικό των κυττάρων. Η
παρουσία του εκεί βοηθάει την
ομαλή λειτουργία του κυττάρου.
Αυτό συμβαίνει επειδή το νερό
έχει μεγάλη διαλυτική
ικανότητα.

4. 44
Άλατα όπως το χλωριούχο
νάτριο ή τα άλατα του
ασβεστίου (κύριο συστατικό
των οστών), παίζουν πολύ
σημαντικό ρόλο στην ομαλή
ανάπτυξη και λειτουργία των
οργανισμών.
ΤοΤο ΝΕΡΟΝΕΡΟ καικαι ΕμείςΕμείς

5. 55
ΟργανικέςΟργανικές ενώσειςενώσεις
Οι οργανισμοί δομούνται κυρίως από ενώσεις του άνθρακα με το υδρογόνο, το
οξυγόνο και το άζωτο, οι οποίες ονομάζονται οργανικές και τις συναντάμε στα
κύτταρα όλων των οργανισμών. Αυτές είναι:
Οι υδατάνθρακες (σάκχαρα) αποτελούν πηγή ενέργειας για τους οργανισμούς. Αυτό συμβαίνει επειδή κατά τη
διάσπασή τους απελευθερώνεται μεγάλο ποσό ενέργειας.
Οι πρωτεΐνες αποτελούν δομικά ή λειτουργικά συστατικά των κυττάρων και δομούνται από απλούστερες
ενώσεις, τα αμινοξέα. Στη φύση υπάρχουν περισσότερα από 170 διαφορετικά αμινοξέα, αλλά στη δημιουργία των
πρωτεϊνών συμμετέχουν μόνο 20.
Τα αμινοξέα συνδέονται μεταξύ τους με χημικούς δεσμούς. Όπως τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου
δημιουργούν χιλιάδες λέξεις, τα αμινοξέα συνδυάζονται κατάλληλα και δημιουργούν χιλιάδες πρωτεΐνες.
Τα ένζυμα είναι μια μεγάλη ομάδα πρωτεϊνών , με τη βοήθεια των οποίων γίνονται ταχύτατα οι περισσότερες
χημικές αντιδράσεις στους οργανισμούς.
Τα λιπίδια μπορεί να είναι δομικά συστατικά των κυττάρων ή αποθήκες ενέργειας των οργανισμών, επειδή κατά
τη διάσπασή τους απελευθερώνεται μεγάλο ποσό ενέργειας, διπλάσιο από αυτό που απελευθερώνεται από τους
υδατάνθρακες.
Τα νουκλεϊκά οξέα είναι δύο, το δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ (DNA) και το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA). Τα μόρια αυτά
σχετίζονται με τον καθορισμό των κληρονομικών γνωρισμάτων και ελέγχουν τις λειτουργίες των οργανισμών.

6. 66
ΔιατροφήΔιατροφή
Η διατροφή ορίζεται ως το σύνολο των διεργασιών που εμπλέκονται
στην πρόσληψη και εκμετάλλευση ουσιών της τροφής από τους
ζώντες οργανισμούς. Οι διεργασίες αυτές περιλαμβάνουν την
πρόσληψη, πέψη, απορρόφηση και μεταβολισμό της τροφής.
Υπάρχουν έξι (6) βασικές κατηγορίες θρεπτικών συστατικών στην
τροφή: υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες, βιταμίνες, ανόργανα
συστατικά και νερό.
Αυτά τα συστατικά εκτελούν τρεις βασικές λειτουργίες του οργανισμού:
1) Προμηθεύουν την απαιτούμενη ενέργεια για τις ανάγκες του
μεταβολισμού (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες).
2) Χρησιμοποιούνται για να προάγουν την ανάπτυξη, δημιουργώντας
και επιδιορθώνοντας ιστούς του σώματος (πρωτεΐνες και ορισμένα
ανόργανα συστατικά).
3) Συμμετέχουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού και άλλων σωματικών
διεργασιών (ανόργανα συστατικά αλληλεπιδρούν με τις πρωτεΐνες).

7. 77
ΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακες
ΗΗ κατηγορίακατηγορία τωντων υδατανθράκωνυδατανθράκων
περιλαμβάνειπεριλαμβάνει πολλάπολλά είδηείδη τροφίμωντροφίμων,,
απόαπό τηντην επιτραπέζιαεπιτραπέζια ζάχαρηζάχαρη μέχριμέχρι τοτο
κουνουπίδικουνουπίδι..
ΗΗ βασικήβασική μονάδαμονάδα τουτου υδατάνθρακαυδατάνθρακα
είναιείναι οο μονοσακχαρίτηςμονοσακχαρίτης ήή απλάαπλά
σάκχαρασάκχαρα ((όπωςόπως γλυκόζηγλυκόζη,,
φρουκτόζηφρουκτόζη),), αλλάαλλά αυτάαυτά τατα απλάαπλά
σάκχαρασάκχαρα μπορούνμπορούν νανα συνδεθούνσυνδεθούν
μεταξύμεταξύ τουςτους μεμε άπειρουςάπειρους τρόπουςτρόπους,,
καικαι θαθα έχουνέχουν πολύπολύ διαφορετικέςδιαφορετικές
επιδράσειςεπιδράσεις στοστο σώμασώμα,, ανάλογαανάλογα μεμε τητη
διάταξήδιάταξή τουςτους..
ΟιΟι υδατάνθρακεςυδατάνθρακες είναιείναι μίαμία απόαπό τιςτις τρειςτρεις κατηγορίεςκατηγορίες τροφώντροφών πουπου λέγονταιλέγονται
μακροθρεπτικάμακροθρεπτικά συστατικάσυστατικά ((οιοι άλλεςάλλες δύοδύο είναιείναι τατα λίπηλίπη καικαι οιοι πρωτεΐνεςπρωτεΐνες).).
ΟιΟι υδατάνθρακεςυδατάνθρακες διακρίνονταιδιακρίνονται στουςστους ««καλούςκαλούς»» καικαι τουςτους ««κακούςκακούς»»
υδατάνθρακεςυδατάνθρακες..

8. 88
““καλοίκαλοί»» ΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακες
ΟιΟι καλοίκαλοί υδατάνθρακεςυδατάνθρακες είναιείναι υδατάνθρακεςυδατάνθρακες οιοι οποίοιοποίοι δενδεν ανεβάζουνανεβάζουν τατα
επίπεδαεπίπεδα σακχάρουσακχάρου στοστο αίμααίμα πολύπολύ υψηλάυψηλά ήή πολύπολύ γρήγοραγρήγορα,, καικαι βρίσκονταιβρίσκονται
σταστα λαχανικάλαχανικά καικαι σεσε μημη επεξεργασμένεςεπεξεργασμένες τροφέςτροφές πουπου είναιείναι πλούσιεςπλούσιες πηγέςπηγές
φυτοχημικώνφυτοχημικών -- συστατικάσυστατικά τωντων φυτώνφυτών,, τατα οποίαοποία προστατεύουνπροστατεύουν απόαπό τοντον
καρκίνοκαρκίνο,, τιςτις καρδιακέςκαρδιακές παθήσειςπαθήσεις καικαι άλλεςάλλες ασθένειεςασθένειες..
ΑυτάΑυτά τατα είδηείδη τωντων υδατανθράκωνυδατανθράκων περιγράφονταιπεριγράφονται ωςως καλοίκαλοί υδατάνθρακεςυδατάνθρακες ήή
τρόφιματρόφιμα χαμηλούχαμηλού γλυκαιμικούγλυκαιμικού δείκτηδείκτη..
ΑυτάΑυτά περιλαμβάνουνπεριλαμβάνουν τατα λαχανικάλαχανικά,, τατα φρούταφρούτα μεμε χαμηλόχαμηλό γλυκαιμικόγλυκαιμικό δείκτηδείκτη,,
όπωςόπως τουςτους σαρκώδειςσαρκώδεις καρπούςκαρπούς καικαι τατα μήλαμήλα,, καθώςκαθώς καικαι τατα όσπριαόσπρια καικαι τατα
μημη επεξεργασμέναεπεξεργασμένα υψηλήςυψηλής περιεκτικότηταςπεριεκτικότητας σεσε ίνεςίνες δημητριακάδημητριακά ολικήςολικής
αλέσεωςαλέσεως..

9. 99
““κακοίκακοί»» ΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακες
ΑυτοίΑυτοί οιοι επεξεργασμένοιεπεξεργασμένοι
υδατάνθρακεςυδατάνθρακες διασπώνταιδιασπώνται πιοπιο
γρήγοραγρήγορα σεσε γλυκόζηγλυκόζη καικαι
εισέρχονταιεισέρχονται στοστο αίμααίμα σαςσας πολύπολύ πιοπιο
γρήγοραγρήγορα,, απόαπό τατα λαχανικάλαχανικά καικαι τουςτους
άλλουςάλλους καλούςκαλούς υδατάνθρακεςυδατάνθρακες..
ΈτσιΈτσι εάνεάν τρώτετρώτε επεξεργασμένουςεπεξεργασμένους
υδατάνθρακεςυδατάνθρακες,, θαθα έχετεέχετε
αυξομειώσειςαυξομειώσεις τουτου σακχάρουσακχάρου στοστο
αίμααίμα..
ΟιΟι κακοίκακοί υδατάνθρακεςυδατάνθρακες είναιείναι ιδιαίτεραιδιαίτερα επεξεργασμένοιεπεξεργασμένοι υδατάνθρακεςυδατάνθρακες
((άσπροάσπρο ψωμίψωμί,, δημητριακάδημητριακά καικαι γλυκάγλυκά)) πουπου ανεβάζουνανεβάζουν τατα επίπεδαεπίπεδα
σακχάρουσακχάρου στοστο αίμααίμα πολύπολύ ψηλάψηλά καικαι πολύπολύ γρήγοραγρήγορα..

10. 1010
ΠρωτεΐνεςΠρωτεΐνες ήή ΛευκώματαΛευκώματα
ΤαΤα αμινοξέααμινοξέα μεμε τηντην σειράσειρά τουςτους
χωρίζονταιχωρίζονται σταστα ««ουσιώδηουσιώδη»» καικαι τατα
««μημη ουσιώδηουσιώδη»» είναιείναι αυτάαυτά πουπου δενδεν
μπορούνμπορούν νανα παραχθούνπαραχθούν απόαπό τοντον
οργανισμόοργανισμό μαςμας καικαι πρέπειπρέπει νανα τατα
λάβουμελάβουμε μέσωμέσω τροφήςτροφής..
ΕίναιΕίναι δύοδύο ειδώνειδών:: οιοι ζωικέςζωικές καικαι
φυτικέςφυτικές.. ΟιΟι ζωικέςζωικές πρωτεΐνεςπρωτεΐνες,,
είναιείναι ανώτερηςανώτερης βιολογικήςβιολογικής αξίαςαξίας,,
ενώενώ οιοι φυτικέςφυτικές πρωτεΐνεςπρωτεΐνες
συμβάλλουνσυμβάλλουν στηνστην συντήρησησυντήρηση τουτου
οργανισμούοργανισμού..
ΠεριέχουνΠεριέχουν:: άνθρακαάνθρακα,, υδρογόνουδρογόνο,,
οξυγόνοοξυγόνο καικαι άζωτοάζωτο
ΟιΟι πρωτεΐνεςπρωτεΐνες αποτελούναποτελούν έναένα απόαπό τατα βασικάβασικά δομικάδομικά υλικάυλικά μεμε τοτο οποίοοποίο
χτίζονταιχτίζονται οο μυϊκόςμυϊκός ιστόςιστός,, οιοι ορμόνεςορμόνες,, τατα αντισώματααντισώματα καικαι άλλεςάλλες πολύτιμεςπολύτιμες
γιαγια τοντον οργανισμόοργανισμό ενώσειςενώσεις..
ΚάθεΚάθε πρωτεΐνηπρωτεΐνη σχηματίζεταισχηματίζεται απόαπό μίαμία αλυσίδααλυσίδα πολλώνπολλών αμινοξέωναμινοξέων..

11. 1111
ΛίπηΛίπη
ΗΗ καύσηκαύση τουςτους απόαπό τοντον
ανθρώπινοανθρώπινο οργανισμόοργανισμό,, παράγειπαράγει
ενέργειαενέργεια,, ενώενώ τοτο πλεόνασμαπλεόνασμα τουςτους
δίνειδίνει παχυσαρκίαπαχυσαρκία..
ΤαΤα λίπηλίπη είναιείναι δύοδύο ειδώνειδών,, τατα
φυσικάφυσικά καικαι τατα βιομηχανικάβιομηχανικά..
ΠεριέχουνΠεριέχουν διάφοραδιάφορα χημικάχημικά
στοιχείαστοιχεία τοτο ποσοστόποσοστό τωντων οποίωνοποίων
είναιείναι πουπου τατα διαχωρίζειδιαχωρίζει σταστα
παραπάνωπαραπάνω απόαπό τατα δύοδύο είδηείδη..
ΤαΤα λίπηλίπη απόαπό ζωικέςζωικές τροφέςτροφές,,
αυξάνουναυξάνουν τηντην παραγωγήπαραγωγή
χοληστερίνηςχοληστερίνης στοστο αίμααίμα,, ενώενώ τατα
λίπηλίπη απόαπό φυσικέςφυσικές τροφέςτροφές κάνουνκάνουν
ακριβώςακριβώς τοτο αντίθετοαντίθετο..

12. 1212
ΛίπηΛίπη μέσαμέσα στιςστις τροφέςτροφές
ΤροφέςΤροφές όπωςόπως::
σολομόςσολομός,, ρέγκαρέγκα,, σκουμπρίσκουμπρί,,
σαρδέλεςσαρδέλες,, μειώνουνμειώνουν τηντην
χοληστερίνηχοληστερίνη
τροφέςτροφές όπωςόπως::
ξιφίαςξιφίας,, καλαμάριακαλαμάρια,, σουπιέςσουπιές,,
οστρακοειδήοστρακοειδή,, τηντην αυξάνουναυξάνουν..
ΤροφέςΤροφές μεμε λίγαλίγα λιπαράλιπαρά είναιείναι
τοτο κουνέλικουνέλι,, τοτο κοτόπουλοκοτόπουλο,,
τοτο χοιρινόχοιρινό καικαι ηη γαλοπούλαγαλοπούλα
((φιλέτοφιλέτο),), ενώενώ αντίστοιχααντίστοιχα
τροφέςτροφές μεμε πολλάπολλά λιπαράλιπαρά
είναιείναι όλαόλα τατα εντόσθιαεντόσθια,,
πατσάςπατσάς,, οστρακοειδήοστρακοειδή κκ..αα..

13. 1313
ΈλαιαΈλαια
ΤαΤα έλαιαέλαια είναιείναι στοιχείοστοιχείο τηςτης φύσηςφύσης,,
υγιεινόυγιεινό γιαγια τοντον οργανισμόοργανισμό μαςμας..

14. 1414
ΕίδηΕίδη ΕλαίωνΕλαίων
ΧωρίζονταιΧωρίζονται σεσε τρίατρία είδηείδη:: τατα μονοακόρεσταμονοακόρεστα ((ελαιόλαδοελαιόλαδο),), τατα πολυακόρεσταπολυακόρεστα
((φυτικάφυτικά άλαταάλατα)) καικαι τατα ακόρεσταακόρεστα ((ζωικάζωικά έλαιαέλαια).).
ΓιαΓια τοντον ανθρώπινοανθρώπινο οργανισμόοργανισμό,, είναιείναι
καλάκαλά τοτο ελαιόλαδοελαιόλαδο,, τοτο αραβοσιτέλαιοαραβοσιτέλαιο,,
τοτο σογιέλαιοσογιέλαιο,, τοτο ηλιέλαιοηλιέλαιο καικαι τοτο φρέσκοφρέσκο
βούτυροβούτυρο,, ενώενώ ηη μαργαρίνημαργαρίνη ηη οποίαοποία
αποτελείαποτελεί τεχνητότεχνητό μείγμαμείγμα χωρίςχωρίς
θρεπτικέςθρεπτικές ουσίεςουσίες,, δενδεν θεωρείτεθεωρείτε υγιεινήυγιεινή..
ΓιαΓια τοντον ανθρώπινοανθρώπινο οργανισμόοργανισμό,, είναιείναι
καλάκαλά τοτο ελαιόλαδοελαιόλαδο,, τοτο αραβοσιτέλαιοαραβοσιτέλαιο,,
τοτο σογιέλαιοσογιέλαιο,, τοτο ηλιέλαιοηλιέλαιο καικαι τοτο φρέσκοφρέσκο
βούτυροβούτυρο,, ενώενώ ηη μαργαρίνημαργαρίνη ηη οποίαοποία
αποτελείαποτελεί τεχνητότεχνητό μείγμαμείγμα χωρίςχωρίς
θρεπτικέςθρεπτικές ουσίεςουσίες,, δενδεν θεωρείταιθεωρείται
υγιεινήυγιεινή..

15. 1515
ΠυραμίδαΠυραμίδα ΥγιεινήςΥγιεινής ΔιατροφήςΔιατροφής

16. 1616
ΠηγέςΠηγές
ΒιβλίοΒιβλίο ΒΙΟΛΟΓΙΑΣΒΙΟΛΟΓΙΑΣ -- ΓΓ’’ γυμνασίουγυμνασίου
HealthyLiving.grHealthyLiving.gr :: httphttp://://www.healthyliving.grwww.healthyliving.gr//
ΤοΤοtalfitness.grtalfitness.gr :: httphttp://://www.totalfitness.grwww.totalfitness.gr//
Atkins.comAtkins.com :: httphttp://://gr.atkins.comgr.atkins.com//
Lightlife.grLightlife.gr :: httphttp://://lightlife.grlightlife.gr//