SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  56
MÜH 100

Ürün ve Hizmet
Tasarımı



      Yrd. Doç. Dr. Bülent Gümüş
         http://bgumus.etu.edu.tr
       Ofis: 138 - Ofis tel: 4261
Ürün ve Hizmet Tasarımı
   Öğrenme Amaçları
     Ürün ve hizmet tasarımının stratejik önemi
     Tasarım ve yeniden tasarım için sebepler
     Ürün ve hizmet tasarımının ana amaçları
     Standartlaştırmanın önemi
     Ürün ve hizmet tasarımında düşünülmesi gereken
      kanuni, ahlaki ve çevresel etkenler
     Ürün ve hizmet tasarlama ve geliştirmedeki safhalar
     Tasarım fikirlerinin ana kaynakları



Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Hizmet Tasarımı
   Tasarım Stratejisinde Ana Faktörler
     Maliyet (Cost)
     Kalite (Quality)
     Pazara sunum zamanı (Time-to-market)
     Müşteri memnuniyeti (Customer satisfaction)
     Rekabet avantajı (Competitive advantage)


            Ürün ve servis tasarımı - veya yeniden tasarımı -
       bir organizasyonun stratejisi ile yakından bağlı olmalıdır.



Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Hizmet Tasarımının Kapsamı
1.   Müşteri istek ve ihtiyaçlarını, ürün ve hizmet
     gereksinimlerine dönüştürülmesi
2.   Var olan ürün ve hizmetlerin iyileştirilmesi
3.   Yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi
4.   Kalite amaçlarının belirlenmesi.
5.   Maliyet hedeflerinin formüle edilmesi.
6.   Prototiplerin üretimi ve testi.
7.   Teknik şartların belgelenmesi.

Güz 2007          Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100           Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Servis Tasarımı için Sebepler
   Ekonomik: Düşük talep, garanti kaynaklı aşırı başvurular
   Sosyal ve Demografik: Yaşlanan 60’lı kuşak, göçler
   Politik, sorumluluk, veya yasal zorunluluklar: Güvenlik,
    sağlık konuları yeni düzenlemeler
   Rekabet: Yeni yada geliştirilmiş ürünler, promosyonlar
   Maliyet veya bulunabilirlik (availability): Hammadde,
    bileşen
   Teknolojik: Bileşen ve prosesteki teknolojik ilerleme
       Küçük işlemcilerin cep telefonu ve kişisel dijital ajandaları
        mümkün kılması gibi.

Güz 2007                  Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                   Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Servis Tasarımının amaçları
   Ana odaklar
     Müşteri memnuniyeti
     Müşterilerin isteklerini anlamak
   İkincil konular
       Ürün/Hizmetin fonksiyonu
       Maliyet/Kar
       Kalite
       Görünüş
       Üretim/Montaj kolaylığı
       Bakım/Servis kolaylığı




Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Operasyonlar için tasarım
   Hizmet ve malların tasarımında organizasyonun
    kapasitesinin ve yeteneklerin hesaba katılması gerekir.
   Bunu göz önüne alınmazsa;
     Verimlilik düşebilir
     Kalite düşebilir
     Maliyetler artabilir

   Tasarımda operasyonlardan ve pazarlamadan sorumlu
    kişilerle yakın bilgi alış verişinde olunmalıdır.




Güz 2007                Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                 Dr. Bülent Gümüş
Yasal, etik, ve çevresel konular
   Yasal
       Çeşitli devlet kuruluşlarınca standartlar ve yönetmelikler
        tasarımda göz önüne alınmalıdır
            Yiyeceklerde kullanılabilecek katkı maddeleri, otomobiller için egzoz
             standartları, hava yastığı, emniyet kemeri, inşaatlarda depremle ilgili
             standartlar, kurşunsuz boya kullanımı, oyuncakların keskin köşeli ve
             kenarlı olmaması vb
       Ürün Sorumluluğu (liability): Üreticinin üretim ve tasarımdan
        kaynaklı hatalı bir ürünün neden olacağı zarardan sorumlu
        olması.
   Tasarımda sağlık ve güvenlik düşünülmeli, kaza ve zarar
    ihtimali en aza indirilmeli, gerekli uyarılar ürünün üstüne
    konulmalıdır.



Güz 2007                    Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                     Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Servis Tasarımının Ana Kuralları

   Tasarımın şirket amaçlarına hizmet etmesi,
   Müşterinin üründen beklediği değerin sunulması,
   Ürünü ve hizmeti üreten/dağıtan işçilerin,
    kullanan müşterinin, ve genel olarak toplumun
    sağlık ve güvenliğinin gözetilmelisi,
   Çevreye verilebilecek zararın önlenmesi




Güz 2007          Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100           Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Hizmet Tasarımında Diğer Konular

   Ürün/Hizmet yaşam döngüsü (life cycle)
   Ne kadar standartlaştırma?
   Fabrikasyon kişiselleştirme (Mass
    Customization)
   Ürün/Hizmet güvenilirliği
   Güçlü/Gürbüz (robust) tasarım
   Yenilik derecesi
   Kültürel farklılıklar
   Küresel ürün tasarımı

Güz 2007          Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100           Dr. Bülent Gümüş
Ürün/Hizmet Yaşam Döngüsü


                                        Doygunluk

                            Olgunluk

                                                    Azalma
     Talep




                    Büyüme



             Pazara sunum


                             Zaman
 Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
 MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Ürün/Hizmet Yaşam Eğrisi
   Bazı ürünler bu döngüye uymayabilir
     Kurşun   kalem, çivi, cam bardak
   Ürünle ilgili hizmetlerde bu döngüye göre azalıp
    artar
   Döngünün alt kısımlarının süresi ürüne göre
    değişir.
     Oyuncaklar   (kısa döngü), çamaşır makinesi




Güz 2007             Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100              Dr. Bülent Gümüş
Standardizasyon
   Ürün ve hizmetteki çeşitliliğin azalmasının
    derecesidir.
   Standart ürünler yüksek miktarda üretilebilir
     Bilgisayar,   süt ürünleri
   Standart hizmet her müşterinin aynı prosesten
    geçmesidir
     Otomatik   araba yıkama hizmeti




Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Standardizasyonun avantajları
   Müşteriye stoktan hemen teslim
   İmalat ve stok planlamasında ilgilenilecek daha az parça
   Tasarım maliyetleri genellikle daha düşük
   Daha uzun vadeli üretim ve üretimde otomasyon imkanı
   İşçi eğitim maliyetleri ve zamanı daha az
   Daha rutin satın alma, taşıma ve muayene prosedürleri
   Kalitede daha az değişim; tasarım ve kalitenin artırılması
    için daha çok zaman ve fırsat
   Tamir/değiştirmede kolaylık



Güz 2007             Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100              Dr. Bülent Gümüş
Standardizasyon
   GM örneği; GM Müşteriye gözükmeyen tüm
    temel parçaların (fren, elektrik sistemi, su
    pompası v.b.) bütün modellerde kullanılmak
    üzere standartlaştırmaya başlamıştır.
   Standardizasyon eksikliği çeşitli sorunlara yol
    açabilir.
     İşletimsistemlerindeki çeşitlilik
     Amerikanın metrik yerine İngiliz ölçü birimlerini
      kullanması


Güz 2007             Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100              Dr. Bülent Gümüş
Standardizasyonun Dezavantajları
   Bir çok eksikliklere rağmen ürünün tasarımı
    tasarım değişimlerinin yüksek maliyeti nedeniyle
    dondurulabilir. (Bilgisayar klavyesi örneği)
   Çeşitlilikteki azalma müşterilerin ilgisini azaltıp,
    rakip firmalara fırsat oluşturabilir




Güz 2007           Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100            Dr. Bülent Gümüş
Fabrikasyon Kişiselleştirme
   Standardizasyonun getirilerini kaybetmeden
    ürün çeşitliliğini arttırmak
   Standart parçalar kullanmak ama son üründe
    çeşitliliği sağlamak
   İki temel yaklaşım
     Ertelenmiş kişiselleştirme (Delayed differentiation)
     Modüler tasarım




Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Güz 2007   Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100    Dr. Bülent Gümüş
Ertelenmiş Kişiselleştirme
   Ürünlerin/hizmetin bitmiş hale gelmesinden az
    önce müşteri tercihlerinin ürüne/hizmete son
    aşamada katılması. Yada müşterinin istekleri
    tam olarak alınmadan üretimin bitirilmemesi.
     Mobilyalar yapılır ama boyanmaz, stok boyanmamış
      tutulur, müşteri tercihine göre boyanıp teslim edilir.
     Hewlett-Packard yazıcıları Amerika’da üretilir ama
      müşteri tercihleri ihraç edilen ülkede eklenerek
      tamamlanır.
     Pantalon?



Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Modüler Tasarım
   Modüler Tasarım standartlaşmanın ürünün modüllere
    ayrılması ile gerçekleşmesidir. Bu modüller kolaylıkla
    yenilenebilir yada değiştirilebilirler.
     Bilgisayar – ana kart, ana bellek, güç kaynağı v.b.,
     Modüler mobilya?
   Modüllerin değişik gruplanmasıyla ürün çeşitliliği sağlanır
       Dell bilgisayar – internetten müşteriler modülleri seçer. Dell
        bir araya getirip kısa sürede müşteriye yollar.




Güz 2007                Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                 Dr. Bülent Gümüş
Modüler Tasarım
   Avantajları
     Sorunlar  daha kolay bulunur
     Tamir/değişim daha kolay olur
     Daha az parça olduğundan üretim, montaj, envanter
      kontrolü, ve satın alma kolaylaşır
   Dezavantajları
     Ürün   çeşitliliği nispeten limitlidir




Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Güvenilirlik (Reliability)
   Güvenilirlik: Bir ürün, parça veya sistemin,
    önceden tanımlanmış koşullar altında kullanım
    amacı fonksiyonunu yerine getirebilme
    derecesidir.
   Bozulma: Bir ürün, parça veya sistemin
    amaçlanan işlevini kısmen yada tamamen
    yapamaması durumudur.
   Güvenilirlik tanımı normal kullanım koşulları
    (yük, ısı, nem) varsayımına göre yapılır.


Güz 2007          Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100           Dr. Bülent Gümüş
Güvenilirliği İyileştirmek
   Sistem tasarımı
   Bileşenlerin tasarımı
   Üretim/Montaj teknikleri
   Testler
   Fazlalık/Yedekleme (redundancy/backup)
   Önleyici bakım prosedürleri
   Kullanıcı eğitimi


Güz 2007         Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100          Dr. Bülent Gümüş
Ne kadar güvenilirlik gereklidir?
   Bir lambanın güvenilirliğine karşın bir uçağın
    güvenilirliği?
   Daha güvenilir yapmanın maliyeti ve faydası
   Optimal güvenilirlik seviyesi; daha güvenilir
    yapmanın maliyetinin faydasını geçtiği nokta




Güz 2007           Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100            Dr. Bülent Gümüş
Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım
   Ürünlerin geniş çevre koşulları altında işlevlerini
    yerine getirebilecek şekilde tasarlanmasıdır.
     10m su geçiren saat, 50m de geçiren saat, -15
      dereceye kadar dayanıklı antifriz, -30 dereceye kadar
      dayaklı olan gibi.
   Üretim prosesindeki ve çevre şartlarındaki
    değişimlere karşı da hassas olmayan ürünler
    tasarlanmalı
     Fırınlama; ısı fırının her yerinde aynı olmayabilir ama
      üreteceğimiz bisküviler bu farklardan etkilenmemeli
      (Güçlü bisküvi tasarımı?)

Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım
   Taguchi`nin (Genichi Taguchi) yaklaşımı;
     Üretimdeki ve kullanımdaki çevre şartlarına hassas
      olmayan tasarım yapmak genelde çevre şartlarını
      kontrol etmeye çalışmaktan daha kolaydır/mantıklıdır




Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım
   Taguchi`nin (Genichi Taguchi) yaklaşımı;
     Parameter       Design Example: Brownie Mix
          Controllable Input Parameters
               Recipe Ingredients (quantity of eggs, flour, chocolate)
               Recipe Directions (mixing, baking, cooling)
               Equipment (bowls, pans, oven)
          Uncontrollable Noise Factors
               Quality of Ingredients (size of eggs, type of oil)
               Following Directions (stirring time, measuring)
               Equipment Variations (pan shape, oven temp)
          Measurable Performance Response
               Taste Testing by Customers
               Sweetness, Moisture, Density

Güz 2007                   Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                    Dr. Bülent Gümüş
Yenilik Derecesi
   Var olan bir ürün/hizmetin değiştirilmesi
   Var olan bir ürün/hizmet çeşitlerinin arttırılması
   Rakiplerin ürün/hizmetlerinin kopyalanması
   Yeni ürün/hizmet




Güz 2007           Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100            Dr. Bülent Gümüş
Yenilik Derecesi
   Yenilik derecesi azaldıkça
     Pazara kabulde kolaylık
     Mevcut üretim prosesinde daha az değişiklik
     Düşük kar potansiyeli

   Yenilik derecesi arttıkça
     Pazara kabulde zorluk
     Mevcut üretim prosesinde çok değişiklik
     Yüksek kar potansiyeli




Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Kültürel Farklılıklar

   Ürünlerin/hizmetin dünya çapında satışı söz
    konusuysa, kültürel farklar kesinlikle göz önüne
    alınmalıdır.
     Hindistan’da     hamburgerci açar mıydınız?
     LG   örneği
          Kore’de satılan buzdolaplarında “kimchi” için özel bölme
          Hindistan'da parlak renkli ve sebze kısımları genişletilmiş
           buzdolapları
          Ortadoğu’da altın kaplamalı 71in düz ekran TV ($80,000!)



Güz 2007                Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                 Dr. Bülent Gümüş
Global Ürün Tasarımı

   Sanal Takımlar
     Farklıülkelerde çalışan tasarımcılardan oluşan bir
      takımın oluşturulması
     Geleneksel takımlara göre böyle bir takımın
      avantajları:
          Dünya çapında en iyi insan kaynaklarının kullanılabilmesi.
          Muhtemelen 24 saat çalışma
          Bölgesel müşteri ihtiyaçlarının daha iyi belirlenmesi
          Değişik altyapıdaki insanların getireceği fikir zenginliği.



Güz 2007                Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                 Dr. Bülent Gümüş
Ürün Tasarım ve Geliştirme Süreci Safhaları
1.   Fikir üretimi                           1.   Idea generation
2.   Fizibilite analizi                      2.   Feasibility analysis
3.   Ürün teknik şartlarının belirlenmesi    3.   Product specifications
4.   Süreç teknik şartlarının belirlenmesi   4.   Process specifications
5.   Prototip geliştirme                     5.   Prototype development
6.   Tasarımın gözden geçirilmesi            6.   Design review
7.   Pazar testi
                                             7.   Market test
8.   Ürünün pazara sunumu ve tanıtımı
                                             8.   Product introduction
9.   Değerlendirme ve takip
                                             9.   Follow-up evaluation




Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Fikrin Doğuşu
                                    Tedarik zinciri tabanlı



                                    Rekabetçi tabanlı
           Fikirler
                                        Tersine mühendislik


                                    Araştırma geliştirme
                                      tabanlı


Güz 2007              Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100               Dr. Bülent Gümüş
Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)
   Organize bir şekilde, yeni ürün tasarlama veya bilimsel
    bilgi artırma çabalarıdır ve
     Temel Araştırma: ticari uygulamalarla ilgili olmayan, bir konu
      hakkındaki bilgilerin araştırılmasıdır (ergonomik acıdan insan
      boyutlarının analizi gibi)
     Uygulamalı Araştırma: amacı direk ticari uygulamalardır (Bir
      arabanın içiyle ilgili ergonomik tasarımın analizi).
     Geliştirme: uygulamalı araştırmaların ticari ürünlere
      dönüştürülmesidir (Belirli bir model arabanın iç tasarımı).
   IBM yıllık $5 milyar, Hewlett-Packard $4 milyar ARGE
    için harcarlar.
   Pazarda monopoli oluşturma, patent hakkı, yüksek
    karlılık potansiyeli elde edilir.

Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
İmalat için Tasarım
(Design for Manufacturability)
   Üretilebilirlik, bir ürünün imalat ve montajındaki kolaylıktır ve
    maliyet, verimlilik ve kaliteyi etkiler.
   Tasarımcı bir ürün tasarlarken, organizasyonun imalat
    yeteneklerini dikkate almalıdır. Bu konuyla ilgili alt başlıklar;
        Eşzamanlı mühendislik
        Bilgisayar destekli tasarım
        Üretim gerekleri
        Geri dönüşüm
        Yeniden imalat
        Ortak bileşenler
   Operasyonlar için Tasarım genel bir terimdir, imalata ek olarak
    hizmeti de içerir


Güz 2007                  Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                   Dr. Bülent Gümüş
Eşzamanlı Mühendislik
(Concurrent Engineering)
   Tasarım çalışmalarında, tasarım ve üretimden
    sorumlu kişilerin arasındaki duvarın kaldırılması
    ve ürün ve imalat prosesinin beraber
    tasarlanması demektir
     Tasarımın     kısmen yada tümden yapılabilirliğinin/
      üretilebilirliğini göz önüne alınmasını sağlar
     Malzeme ve proses acısından daha düşük maliyetli
      tasarımları mümkün kılar
     Kritik malzeme ve ekipmanın önceden elde edilmesini
      mümkün kılar


Güz 2007           Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100            Dr. Bülent Gümüş
Bilgisayar Destekli Tasarım
(Computer-Aided Design - CAD)
   Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) bilgisayar
    grafiklerini kullanarak ürün tasarımı yapmaktır.
     Tasarımcıların  verimliliğini 3-10 kata kadar arttırır
     Ürünlerin teknik şartlarını içeren imalat bilgileri için bir
      veri tabanı yaratır.
     Önerilen tasarımlar üzerinde mühendislik ve maliyet
      analizleri yapmaya olanak sağlar.




Güz 2007              Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100               Dr. Bülent Gümüş
Ürün Tasarımı
   İmalat için Tasarım (Design for Manufacturability/Manufacturing)
        Proses yeterliliklerinin göz önüne alınması
   Montaj için tasarım (Design for Assembly)
        Monte edilecek parçaların sayısının azaltılması, montaj sırası ve
         kolaylığının dikkate alınması.
   Geri dönüşüm için tasarım (Design for Recycling)
        Materyallerin geri kullanımı ve çevre kirliliğinin azaltılması
   Yeniden imal etme (Remanufacturing)
        Kullanılmış ürünlerin eskimiş ve aşınmış parçalarının değiştirilip yeniden
         piyasaya sunulması
   Ortak bileşen kullanımı
        Benzer ürünlerde aynı parçanın kullanılması
   Gürbüz Tasarım


Güz 2007                     Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                      Dr. Bülent Gümüş
Geri Dönüşüm (Recycling)

   Geri dönüşüm: kullanılmış ürünlerden
    malzemelerin yada parçaların tekrar kullanılmak
    için elde edilmesi
   Geri dönüşüm sebepleri
     Maliyettasarrufu
     Çevrenin daha az kirletilmesi
     Kanuni sebepler




Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Yeniden İmal Etme
    Yeniden imal etme: kullanılmış üründeki kusurlu veya
     aşınmış bileşenlerin tamir edilmesi/yenilenmesi
     (refurbish) ve ürünün tekrar satılması
      Yenilenmiş ürünler yeni bir ürünün maliyetinin %50’sine
       satılabilir.
      Yeniden imal etme kalifiye olmayan işgücü kullanılarak
       yapılabilir.
      Bazı devletler kullanılmış ürünlerin geri alınmasını
       imalatçılarına şart koşar.
    Sökme (Disassembly) için Tasarım: Parçalama
     işleminin kolay bir şekilde olmasının sağlandığı
     ürünler tasarlamak (vida yerine geçmeli bağlantılar)

Güz 2007              Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100               Dr. Bülent Gümüş
Bileşen Benzerliği
(Component Commonality)
   Birçok ürün veya ürün ailesi büyük ölçüde
    benzer bileşenlerden meydana gelir.
   Otomotiv sektöründe kullanılan parçalar:
     Motorlar
             ve vites kutuları
     Su pompaları, vb.

   Faydaları
     kurma   (installation) ve montaj için gerekli eğitim
      ihtiyacını azaltır.
     Maliyet ve tamir zamanlarını azaltır.


Güz 2007             Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100              Dr. Bülent Gümüş
Kalite Fonksiyonun Aktivasyonu/Yayılımı
(Quality Function Deployment)
   Müşteri istek ve önceliklerinin (müşterinin sesi –
    voice of the customer) sistematik bir şekilde elde
    edilip ürün/hizmet tasarımında kullanılmasıdır.
   Kalite Evi – House of Quality




Güz 2007           Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100            Dr. Bülent Gümüş
Kalite Evi – House of Quality

                        Correlation
                          matrix
                          Design
                       requirements



           Customer
                       Relationship       Competitive
            require-                      assessment
             ments
                          matrix


                        Specifications
                       or target values



Güz 2007          Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100           Dr. Bülent Gümüş
Correlation:
                                                                                                       X                                                                                 Strong positive
                                                                                                                                                                                         Positive
                                                                                     X                                X
                                                                                                                                                                                 X       Negative
                                                                             X                                                    X
                                                                                                                                                                                 *       Strong negative
              Im                Engineering




                                                                                                                                                             Water resistance
                                                                                                                                      Accoust. Trans.
                                                                                                 Check force on
                po




                                                                                                                  Energy needed
                                                        Energy needed
                                                                                                                                                                                 Competitive evaluation
                     rta        Characteristics




                                                        to close door




                                                                                                 level ground


                                                                                                                  to open door
                                                                                 resistance
                                                                                 Door seal
                         n   ce                                                                                                                                                      X = Us
                                                                                                                                                                                     A = Comp. A




                                                                                                                                      Window
                                t   oC                                                                                                                                               B = Comp. B
     Customer                            us                                                                                                                                          (5 is best)
     Requirements                          t.                                                                                                                                        1   2   3    4   5

                                                                                                                                                                                         X            AB
     Easy to close                              7

     Stays open on a hill                                                                                                                                                            X AB
                                                5

     Easy to open                               3                                                                                                                                                     XAB

                                                                                                                                                                                                 A XB
     Doesn’t leak in rain                       3

     No road noise                              2                                                                                                                                            X A            B

     Importance weighting                                  10                           6                6              9                     2                   3                  Relationships:
                                                                                                                                                                                             Strong = 9
                                                        level to 7.5 ft/lb




                                                                                                                  Reduce energy
                                                        Reduce energy




                                                                                                                                                                                             Medium = 3
                                                                                                   Reduce force
                                                                                 current level




                                                                                                                                                        current level
                                                                                                                                      current level
     Target values
                                                                                                                  to 7.5 ft/lb.
                                                                                                                                                                                             Small = 1
                                                                                 Maintain




                                                                                                                                                        Maintain
                                                                                                                                      Maintain
                                                                                                   to 9 lb.




                                                    5                              BA                                                                    BA
                                                              B                                                       B               BXA                 X
      Technical evaluation                          4
                                                             A
                                                                                    X                  B
                                                                                                                     X
                                                    3                                                  A
      (5 is best)                                   2                                                 X              A

Güz 2007                                        Ürün ve Sistem Tasarımı
                                                    X
                                                    1

MÜH 100                                         Dr. Bülent Gümüş
Kano Modeli
   Tasarım gereksinimlerini/özelliklerini sınıflandırmanın bir
    yolu:
       Olmazsa-olmaz özellikler
            Temel gerekli özellik
            Belli bir seviyeden öte tatmin sağlamazlar (Buzdolabının kablo
             uzunluğu gibi)
       Beklenen özellikler
            Müşteri tatmininde sabit artışa neden olurlar (araba lastiğinin ömrü
             gibi)
       Heyecan verici özellikler
            Müşteri tatminde aşırı artışa neden olan özellikler “wow” dedirtecek
             kadar.
       Tasarım olmazsa-olmaz özellikleri kapsamalı ve diğer iki
        guruptan maliyetine göre kısmen kapsamalıdır

Güz 2007                    Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                     Dr. Bülent Gümüş
Kano Modeli




Güz 2007      Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100       Dr. Bülent Gümüş
Hizmet Tasarımı
   Hizmet; müşteriye yada müşteri için yapılan bir fiili ifade
    eder
   Hizmet aynı anda üretilip müşteriye sunulur, üründe
    böyle değildir.
   Hizmet sunmak için tesis, süreç ve yetenekler gereklidir.
   Bir çok hizmet ürünle birlikte sunulur (garanti/tamir bakım
    v.b.)
   Hizmet paketi içerikleri
     Gerekli fiziksel kaynaklar
     Hizmet sırasında müşterinin kullanacağı (use, consume) yada
      satın alacağı (purchase) ürünler
     Açık (explicit) hizmetler (asıl/temel hizmet, arabanın yıkanması)
     Gizli (implicit) hizmetler (yardımcı/ekstra hizmet kibarlık, yakınlık)


Güz 2007                 Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                  Dr. Bülent Gümüş
Ürün ve Hizmet Tasarımı Arasındaki Farklar

   Somut-Soyut (Tangible – Intangible)
   Hizmetler üretildiği anda tüketilir.
   Hizmetler stoklanamaz
   Hizmetin müşteriye görünürlüğü yüksektir
   Hizmet sektörüne rakiplerin girmesi nispeten kolaydır
   Hizmetin verildiği yer daha önemlidir
   Servis sistemlerinin müşteri temas derecesi acısından
    çok çeşitlidir.
   Talep değişkenliği


Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Hizmet Tasarımı
    Hizmet sistemlerinin müşteri ile olan teması
     çok azdan çok fazlaya kadar değişebilir.
     Örneğin:
      Müşteriden   yalıtılmış teknik çekirdek (yazılım
       geliştirme)
      Üretim hattı tipi (Otomatik araç yıkama)
      Kişiselleştirilmiş hizmet (saç kesimi, sağlık hizmeti)
      Tüketici katılımı (diyet programı)
      Self servis (süpermarket)



Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Hizmet Tasarımı Safhaları

1.       Kavramsallaştırma (Restoran açılması)
2.       Hizmet paketi bileşenlerini tanımlama
     •     Nasıl bir mutfak, masalar, dekor, yemek türü
3.       Performans şartlarını tanımlama
     •     Restoran aynı anda 40 kişiyi oturtabilecek şekilde olmalı,
           mutfakta en az 5 kişi çalışabilmeli
4.       Performans şartlarını tasarım şartlarına dönüştür.
     •     Mekanın genişliği, masaların, mutfağın yerleri
5.       Tasarım şartlarını teslimat şartlarına dönüştür.
     •     Mutfak teknolojisinin, masaların seçimi, sunulacak yemek
           çeşitlerinin ve prosedürlerin belirlenmesi

Güz 2007                  Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                   Dr. Bülent Gümüş
Hizmet Planının (Blueprint) Çıkarılması
   Hizmet planı
     Hizmet  tasarımında, önerilen hizmet sisteminin
      analizinde ve tanımlanmasında kullanılan bir metottur.
   Hizmet teslimat sistemini kavramsallaştırmak
    için kullanışlı bir araçtır.




Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Hizmet Planının çıkarılmasının adımları
1.       Hizmetin sınırlarını belirle.
2.       Müşteri ve personelin etkileşim/aktivite sırasını
         belirle
     •     Akış şeması hazırla
3.       Aktivite zaman tahminlerini yap bu zamandaki
         değişkenliği belirle.
4.       Potansiyel hata noktalarını belirle ve
         önleyici/düzeltici süreçleri planla


Güz 2007               Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100                Dr. Bülent Gümüş
Restoran hizmet planı




Güz 2007    Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100     Dr. Bülent Gümüş
İyi Tasarlanmış Bir Hizmet Sisteminin
Özellikleri
 1.   Organizasyonun misyonu ile uygun
 2.   Müşteriye uygun, kullanışlı (user friendly)
 3.   Dayanıklı/gürbüz
 4.   Devam ettirilmesi (sustain) kolay
 5.   Maliyetleri düşük
 6.   Müşterilerin elde ettikleri değeri görebildikleri
 7.   Arka planda yapılan operasyonlarla etkin bağlantılı
 8.   Temel birleştirici bir tema: rahat erişebilirlik/
      kullanım yada hızlı servis
 9.   Yüksek kalite ve güvenilirlik konularında kullanıcıyı
      emin kılmak

Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Başarılı Bir Hizmet Tasarımı için
Tavsiyeler
1.   Hizmet paketini tanımla (Hizmet planı)
2.   Müşterinin bakış açısına odaklanmak
3.   Hizmet paketinin verdiği imajı dikkate al
4.   Müşterinin bakış açısının tasarımcının bakış açısından
     farklı olduğunu unutma
5.   Yöneticileri işin içinde olmasından ve tasarımı
     kabullerinden emin ol
6.   Soyut ve somut konular için kaliteyi tanımla
7.   İşe alma, eğitim ve ödüllendirmenin müşteri beklentileri
     ile bağlantılı olması gerekir
8.   İstisnai durumlara karşı planlar hazırla
9.   Hizmeti izlemek için sistemler oluştur

Güz 2007            Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100             Dr. Bülent Gümüş
Videolar




Güz 2007   Ürün ve Sistem Tasarımı
MÜH 100    Dr. Bülent Gümüş

Contenu connexe

Similaire à Ch4 t

Yazılım kalitesi ve Standartlar
Yazılım kalitesi ve StandartlarYazılım kalitesi ve Standartlar
Yazılım kalitesi ve Standartlarİbrahim ATAY
 
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)Murat Özdemir
 
Odoo CRM & ERP İş Çözümleri
Odoo CRM & ERP İş ÇözümleriOdoo CRM & ERP İş Çözümleri
Odoo CRM & ERP İş ÇözümleriMurat Kaplan
 
Eş zamanlı mühendislik
Eş zamanlı mühendislik Eş zamanlı mühendislik
Eş zamanlı mühendislik akyolhulyanur
 
1 ISO 9001’in Avantajları
1 ISO 9001’in Avantajları1 ISO 9001’in Avantajları
1 ISO 9001’in AvantajlarıHARUN PEHLIVAN
 
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık) Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık) Murat Özdemir
 
Yazılım projeleri süreç performans ölçümü
Yazılım projeleri süreç performans ölçümüYazılım projeleri süreç performans ölçümü
Yazılım projeleri süreç performans ölçümüTUBITAK
 
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislik
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislikconcurrent engineering, eş zamanlı mühendislik
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislikEvren E
 
Agi̇le Yöntemleri̇
Agi̇le Yöntemleri̇Agi̇le Yöntemleri̇
Agi̇le Yöntemleri̇Fatih Soysal
 
Itps şirket sunumu 2015 slideshare
Itps şirket sunumu 2015 slideshareItps şirket sunumu 2015 slideshare
Itps şirket sunumu 2015 slideshareSenol Gurvit
 
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeni
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeniTUBITAK 1511 hibe 2014 yeni
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeniSERDAR DURGUN
 
Standardizasyonun Mühendisliğe Etkileri
Standardizasyonun Mühendisliğe EtkileriStandardizasyonun Mühendisliğe Etkileri
Standardizasyonun Mühendisliğe EtkileriAli Osman Öncel
 

Similaire à Ch4 t (20)

Yazılım kalitesi ve Standartlar
Yazılım kalitesi ve StandartlarYazılım kalitesi ve Standartlar
Yazılım kalitesi ve Standartlar
 
Kalite yonetimi
Kalite yonetimiKalite yonetimi
Kalite yonetimi
 
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - 3/3 (Okyanus Danışmanlık)
 
6 7 hafta
6 7 hafta6 7 hafta
6 7 hafta
 
Standardizasyon
StandardizasyonStandardizasyon
Standardizasyon
 
TS EN ISO 9001 2008 ile proses yaklaşımı
TS EN ISO 9001 2008 ile proses yaklaşımıTS EN ISO 9001 2008 ile proses yaklaşımı
TS EN ISO 9001 2008 ile proses yaklaşımı
 
Odoo CRM & ERP İş Çözümleri
Odoo CRM & ERP İş ÇözümleriOdoo CRM & ERP İş Çözümleri
Odoo CRM & ERP İş Çözümleri
 
Eş zamanlı mühendislik
Eş zamanlı mühendislik Eş zamanlı mühendislik
Eş zamanlı mühendislik
 
1 ISO 9001’in Avantajları
1 ISO 9001’in Avantajları1 ISO 9001’in Avantajları
1 ISO 9001’in Avantajları
 
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık) Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık)
Yalın Üretim LAİ Modeli - Ozet (Okyanus Danışmanlık)
 
Yazılım projeleri süreç performans ölçümü
Yazılım projeleri süreç performans ölçümüYazılım projeleri süreç performans ölçümü
Yazılım projeleri süreç performans ölçümü
 
gemba-kaizen
 gemba-kaizen gemba-kaizen
gemba-kaizen
 
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislik
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislikconcurrent engineering, eş zamanlı mühendislik
concurrent engineering, eş zamanlı mühendislik
 
H2A
H2AH2A
H2A
 
BiGG SEA - Hızlı Başla, Temmuz 2015
BiGG SEA - Hızlı Başla, Temmuz 2015BiGG SEA - Hızlı Başla, Temmuz 2015
BiGG SEA - Hızlı Başla, Temmuz 2015
 
Agi̇le Yöntemleri̇
Agi̇le Yöntemleri̇Agi̇le Yöntemleri̇
Agi̇le Yöntemleri̇
 
Itps şirket sunumu 2015 slideshare
Itps şirket sunumu 2015 slideshareItps şirket sunumu 2015 slideshare
Itps şirket sunumu 2015 slideshare
 
Agile proje yönetimi
Agile proje yönetimiAgile proje yönetimi
Agile proje yönetimi
 
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeni
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeniTUBITAK 1511 hibe 2014 yeni
TUBITAK 1511 hibe 2014 yeni
 
Standardizasyonun Mühendisliğe Etkileri
Standardizasyonun Mühendisliğe EtkileriStandardizasyonun Mühendisliğe Etkileri
Standardizasyonun Mühendisliğe Etkileri
 

Ch4 t

  • 1. MÜH 100 Ürün ve Hizmet Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Bülent Gümüş http://bgumus.etu.edu.tr Ofis: 138 - Ofis tel: 4261
  • 2. Ürün ve Hizmet Tasarımı  Öğrenme Amaçları  Ürün ve hizmet tasarımının stratejik önemi  Tasarım ve yeniden tasarım için sebepler  Ürün ve hizmet tasarımının ana amaçları  Standartlaştırmanın önemi  Ürün ve hizmet tasarımında düşünülmesi gereken kanuni, ahlaki ve çevresel etkenler  Ürün ve hizmet tasarlama ve geliştirmedeki safhalar  Tasarım fikirlerinin ana kaynakları Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 3. Ürün ve Hizmet Tasarımı  Tasarım Stratejisinde Ana Faktörler  Maliyet (Cost)  Kalite (Quality)  Pazara sunum zamanı (Time-to-market)  Müşteri memnuniyeti (Customer satisfaction)  Rekabet avantajı (Competitive advantage) Ürün ve servis tasarımı - veya yeniden tasarımı - bir organizasyonun stratejisi ile yakından bağlı olmalıdır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 4. Ürün ve Hizmet Tasarımının Kapsamı 1. Müşteri istek ve ihtiyaçlarını, ürün ve hizmet gereksinimlerine dönüştürülmesi 2. Var olan ürün ve hizmetlerin iyileştirilmesi 3. Yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi 4. Kalite amaçlarının belirlenmesi. 5. Maliyet hedeflerinin formüle edilmesi. 6. Prototiplerin üretimi ve testi. 7. Teknik şartların belgelenmesi. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 5. Ürün ve Servis Tasarımı için Sebepler  Ekonomik: Düşük talep, garanti kaynaklı aşırı başvurular  Sosyal ve Demografik: Yaşlanan 60’lı kuşak, göçler  Politik, sorumluluk, veya yasal zorunluluklar: Güvenlik, sağlık konuları yeni düzenlemeler  Rekabet: Yeni yada geliştirilmiş ürünler, promosyonlar  Maliyet veya bulunabilirlik (availability): Hammadde, bileşen  Teknolojik: Bileşen ve prosesteki teknolojik ilerleme  Küçük işlemcilerin cep telefonu ve kişisel dijital ajandaları mümkün kılması gibi. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 6. Ürün ve Servis Tasarımının amaçları  Ana odaklar  Müşteri memnuniyeti  Müşterilerin isteklerini anlamak  İkincil konular  Ürün/Hizmetin fonksiyonu  Maliyet/Kar  Kalite  Görünüş  Üretim/Montaj kolaylığı  Bakım/Servis kolaylığı Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 7. Operasyonlar için tasarım  Hizmet ve malların tasarımında organizasyonun kapasitesinin ve yeteneklerin hesaba katılması gerekir.  Bunu göz önüne alınmazsa;  Verimlilik düşebilir  Kalite düşebilir  Maliyetler artabilir  Tasarımda operasyonlardan ve pazarlamadan sorumlu kişilerle yakın bilgi alış verişinde olunmalıdır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 8. Yasal, etik, ve çevresel konular  Yasal  Çeşitli devlet kuruluşlarınca standartlar ve yönetmelikler tasarımda göz önüne alınmalıdır  Yiyeceklerde kullanılabilecek katkı maddeleri, otomobiller için egzoz standartları, hava yastığı, emniyet kemeri, inşaatlarda depremle ilgili standartlar, kurşunsuz boya kullanımı, oyuncakların keskin köşeli ve kenarlı olmaması vb  Ürün Sorumluluğu (liability): Üreticinin üretim ve tasarımdan kaynaklı hatalı bir ürünün neden olacağı zarardan sorumlu olması.  Tasarımda sağlık ve güvenlik düşünülmeli, kaza ve zarar ihtimali en aza indirilmeli, gerekli uyarılar ürünün üstüne konulmalıdır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 9. Ürün ve Servis Tasarımının Ana Kuralları  Tasarımın şirket amaçlarına hizmet etmesi,  Müşterinin üründen beklediği değerin sunulması,  Ürünü ve hizmeti üreten/dağıtan işçilerin, kullanan müşterinin, ve genel olarak toplumun sağlık ve güvenliğinin gözetilmelisi,  Çevreye verilebilecek zararın önlenmesi Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 10. Ürün ve Hizmet Tasarımında Diğer Konular  Ürün/Hizmet yaşam döngüsü (life cycle)  Ne kadar standartlaştırma?  Fabrikasyon kişiselleştirme (Mass Customization)  Ürün/Hizmet güvenilirliği  Güçlü/Gürbüz (robust) tasarım  Yenilik derecesi  Kültürel farklılıklar  Küresel ürün tasarımı Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 11. Ürün/Hizmet Yaşam Döngüsü Doygunluk Olgunluk Azalma Talep Büyüme Pazara sunum Zaman Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 12. Ürün/Hizmet Yaşam Eğrisi  Bazı ürünler bu döngüye uymayabilir  Kurşun kalem, çivi, cam bardak  Ürünle ilgili hizmetlerde bu döngüye göre azalıp artar  Döngünün alt kısımlarının süresi ürüne göre değişir.  Oyuncaklar (kısa döngü), çamaşır makinesi Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 13. Standardizasyon  Ürün ve hizmetteki çeşitliliğin azalmasının derecesidir.  Standart ürünler yüksek miktarda üretilebilir  Bilgisayar, süt ürünleri  Standart hizmet her müşterinin aynı prosesten geçmesidir  Otomatik araba yıkama hizmeti Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 14. Standardizasyonun avantajları  Müşteriye stoktan hemen teslim  İmalat ve stok planlamasında ilgilenilecek daha az parça  Tasarım maliyetleri genellikle daha düşük  Daha uzun vadeli üretim ve üretimde otomasyon imkanı  İşçi eğitim maliyetleri ve zamanı daha az  Daha rutin satın alma, taşıma ve muayene prosedürleri  Kalitede daha az değişim; tasarım ve kalitenin artırılması için daha çok zaman ve fırsat  Tamir/değiştirmede kolaylık Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 15. Standardizasyon  GM örneği; GM Müşteriye gözükmeyen tüm temel parçaların (fren, elektrik sistemi, su pompası v.b.) bütün modellerde kullanılmak üzere standartlaştırmaya başlamıştır.  Standardizasyon eksikliği çeşitli sorunlara yol açabilir.  İşletimsistemlerindeki çeşitlilik  Amerikanın metrik yerine İngiliz ölçü birimlerini kullanması Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 16. Standardizasyonun Dezavantajları  Bir çok eksikliklere rağmen ürünün tasarımı tasarım değişimlerinin yüksek maliyeti nedeniyle dondurulabilir. (Bilgisayar klavyesi örneği)  Çeşitlilikteki azalma müşterilerin ilgisini azaltıp, rakip firmalara fırsat oluşturabilir Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 17. Fabrikasyon Kişiselleştirme  Standardizasyonun getirilerini kaybetmeden ürün çeşitliliğini arttırmak  Standart parçalar kullanmak ama son üründe çeşitliliği sağlamak  İki temel yaklaşım  Ertelenmiş kişiselleştirme (Delayed differentiation)  Modüler tasarım Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 18. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 19. Ertelenmiş Kişiselleştirme  Ürünlerin/hizmetin bitmiş hale gelmesinden az önce müşteri tercihlerinin ürüne/hizmete son aşamada katılması. Yada müşterinin istekleri tam olarak alınmadan üretimin bitirilmemesi.  Mobilyalar yapılır ama boyanmaz, stok boyanmamış tutulur, müşteri tercihine göre boyanıp teslim edilir.  Hewlett-Packard yazıcıları Amerika’da üretilir ama müşteri tercihleri ihraç edilen ülkede eklenerek tamamlanır.  Pantalon? Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 20. Modüler Tasarım  Modüler Tasarım standartlaşmanın ürünün modüllere ayrılması ile gerçekleşmesidir. Bu modüller kolaylıkla yenilenebilir yada değiştirilebilirler.  Bilgisayar – ana kart, ana bellek, güç kaynağı v.b.,  Modüler mobilya?  Modüllerin değişik gruplanmasıyla ürün çeşitliliği sağlanır  Dell bilgisayar – internetten müşteriler modülleri seçer. Dell bir araya getirip kısa sürede müşteriye yollar. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 21. Modüler Tasarım  Avantajları  Sorunlar daha kolay bulunur  Tamir/değişim daha kolay olur  Daha az parça olduğundan üretim, montaj, envanter kontrolü, ve satın alma kolaylaşır  Dezavantajları  Ürün çeşitliliği nispeten limitlidir Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 22. Güvenilirlik (Reliability)  Güvenilirlik: Bir ürün, parça veya sistemin, önceden tanımlanmış koşullar altında kullanım amacı fonksiyonunu yerine getirebilme derecesidir.  Bozulma: Bir ürün, parça veya sistemin amaçlanan işlevini kısmen yada tamamen yapamaması durumudur.  Güvenilirlik tanımı normal kullanım koşulları (yük, ısı, nem) varsayımına göre yapılır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 23. Güvenilirliği İyileştirmek  Sistem tasarımı  Bileşenlerin tasarımı  Üretim/Montaj teknikleri  Testler  Fazlalık/Yedekleme (redundancy/backup)  Önleyici bakım prosedürleri  Kullanıcı eğitimi Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 24. Ne kadar güvenilirlik gereklidir?  Bir lambanın güvenilirliğine karşın bir uçağın güvenilirliği?  Daha güvenilir yapmanın maliyeti ve faydası  Optimal güvenilirlik seviyesi; daha güvenilir yapmanın maliyetinin faydasını geçtiği nokta Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 25. Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım  Ürünlerin geniş çevre koşulları altında işlevlerini yerine getirebilecek şekilde tasarlanmasıdır.  10m su geçiren saat, 50m de geçiren saat, -15 dereceye kadar dayanıklı antifriz, -30 dereceye kadar dayaklı olan gibi.  Üretim prosesindeki ve çevre şartlarındaki değişimlere karşı da hassas olmayan ürünler tasarlanmalı  Fırınlama; ısı fırının her yerinde aynı olmayabilir ama üreteceğimiz bisküviler bu farklardan etkilenmemeli (Güçlü bisküvi tasarımı?) Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 26. Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım  Taguchi`nin (Genichi Taguchi) yaklaşımı;  Üretimdeki ve kullanımdaki çevre şartlarına hassas olmayan tasarım yapmak genelde çevre şartlarını kontrol etmeye çalışmaktan daha kolaydır/mantıklıdır Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 27. Güçlü/Gürbüz (Robust) Tasarım  Taguchi`nin (Genichi Taguchi) yaklaşımı;  Parameter Design Example: Brownie Mix  Controllable Input Parameters  Recipe Ingredients (quantity of eggs, flour, chocolate)  Recipe Directions (mixing, baking, cooling)  Equipment (bowls, pans, oven)  Uncontrollable Noise Factors  Quality of Ingredients (size of eggs, type of oil)  Following Directions (stirring time, measuring)  Equipment Variations (pan shape, oven temp)  Measurable Performance Response  Taste Testing by Customers  Sweetness, Moisture, Density Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 28. Yenilik Derecesi  Var olan bir ürün/hizmetin değiştirilmesi  Var olan bir ürün/hizmet çeşitlerinin arttırılması  Rakiplerin ürün/hizmetlerinin kopyalanması  Yeni ürün/hizmet Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 29. Yenilik Derecesi  Yenilik derecesi azaldıkça  Pazara kabulde kolaylık  Mevcut üretim prosesinde daha az değişiklik  Düşük kar potansiyeli  Yenilik derecesi arttıkça  Pazara kabulde zorluk  Mevcut üretim prosesinde çok değişiklik  Yüksek kar potansiyeli Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 30. Kültürel Farklılıklar  Ürünlerin/hizmetin dünya çapında satışı söz konusuysa, kültürel farklar kesinlikle göz önüne alınmalıdır.  Hindistan’da hamburgerci açar mıydınız?  LG örneği  Kore’de satılan buzdolaplarında “kimchi” için özel bölme  Hindistan'da parlak renkli ve sebze kısımları genişletilmiş buzdolapları  Ortadoğu’da altın kaplamalı 71in düz ekran TV ($80,000!) Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 31. Global Ürün Tasarımı  Sanal Takımlar  Farklıülkelerde çalışan tasarımcılardan oluşan bir takımın oluşturulması  Geleneksel takımlara göre böyle bir takımın avantajları:  Dünya çapında en iyi insan kaynaklarının kullanılabilmesi.  Muhtemelen 24 saat çalışma  Bölgesel müşteri ihtiyaçlarının daha iyi belirlenmesi  Değişik altyapıdaki insanların getireceği fikir zenginliği. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 32. Ürün Tasarım ve Geliştirme Süreci Safhaları 1. Fikir üretimi 1. Idea generation 2. Fizibilite analizi 2. Feasibility analysis 3. Ürün teknik şartlarının belirlenmesi 3. Product specifications 4. Süreç teknik şartlarının belirlenmesi 4. Process specifications 5. Prototip geliştirme 5. Prototype development 6. Tasarımın gözden geçirilmesi 6. Design review 7. Pazar testi 7. Market test 8. Ürünün pazara sunumu ve tanıtımı 8. Product introduction 9. Değerlendirme ve takip 9. Follow-up evaluation Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 33. Fikrin Doğuşu Tedarik zinciri tabanlı Rekabetçi tabanlı Fikirler Tersine mühendislik Araştırma geliştirme tabanlı Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 34. Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)  Organize bir şekilde, yeni ürün tasarlama veya bilimsel bilgi artırma çabalarıdır ve  Temel Araştırma: ticari uygulamalarla ilgili olmayan, bir konu hakkındaki bilgilerin araştırılmasıdır (ergonomik acıdan insan boyutlarının analizi gibi)  Uygulamalı Araştırma: amacı direk ticari uygulamalardır (Bir arabanın içiyle ilgili ergonomik tasarımın analizi).  Geliştirme: uygulamalı araştırmaların ticari ürünlere dönüştürülmesidir (Belirli bir model arabanın iç tasarımı).  IBM yıllık $5 milyar, Hewlett-Packard $4 milyar ARGE için harcarlar.  Pazarda monopoli oluşturma, patent hakkı, yüksek karlılık potansiyeli elde edilir. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 35. İmalat için Tasarım (Design for Manufacturability)  Üretilebilirlik, bir ürünün imalat ve montajındaki kolaylıktır ve maliyet, verimlilik ve kaliteyi etkiler.  Tasarımcı bir ürün tasarlarken, organizasyonun imalat yeteneklerini dikkate almalıdır. Bu konuyla ilgili alt başlıklar;  Eşzamanlı mühendislik  Bilgisayar destekli tasarım  Üretim gerekleri  Geri dönüşüm  Yeniden imalat  Ortak bileşenler  Operasyonlar için Tasarım genel bir terimdir, imalata ek olarak hizmeti de içerir Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 36. Eşzamanlı Mühendislik (Concurrent Engineering)  Tasarım çalışmalarında, tasarım ve üretimden sorumlu kişilerin arasındaki duvarın kaldırılması ve ürün ve imalat prosesinin beraber tasarlanması demektir  Tasarımın kısmen yada tümden yapılabilirliğinin/ üretilebilirliğini göz önüne alınmasını sağlar  Malzeme ve proses acısından daha düşük maliyetli tasarımları mümkün kılar  Kritik malzeme ve ekipmanın önceden elde edilmesini mümkün kılar Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 37. Bilgisayar Destekli Tasarım (Computer-Aided Design - CAD)  Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) bilgisayar grafiklerini kullanarak ürün tasarımı yapmaktır.  Tasarımcıların verimliliğini 3-10 kata kadar arttırır  Ürünlerin teknik şartlarını içeren imalat bilgileri için bir veri tabanı yaratır.  Önerilen tasarımlar üzerinde mühendislik ve maliyet analizleri yapmaya olanak sağlar. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 38. Ürün Tasarımı  İmalat için Tasarım (Design for Manufacturability/Manufacturing)  Proses yeterliliklerinin göz önüne alınması  Montaj için tasarım (Design for Assembly)  Monte edilecek parçaların sayısının azaltılması, montaj sırası ve kolaylığının dikkate alınması.  Geri dönüşüm için tasarım (Design for Recycling)  Materyallerin geri kullanımı ve çevre kirliliğinin azaltılması  Yeniden imal etme (Remanufacturing)  Kullanılmış ürünlerin eskimiş ve aşınmış parçalarının değiştirilip yeniden piyasaya sunulması  Ortak bileşen kullanımı  Benzer ürünlerde aynı parçanın kullanılması  Gürbüz Tasarım Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 39. Geri Dönüşüm (Recycling)  Geri dönüşüm: kullanılmış ürünlerden malzemelerin yada parçaların tekrar kullanılmak için elde edilmesi  Geri dönüşüm sebepleri  Maliyettasarrufu  Çevrenin daha az kirletilmesi  Kanuni sebepler Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 40. Yeniden İmal Etme  Yeniden imal etme: kullanılmış üründeki kusurlu veya aşınmış bileşenlerin tamir edilmesi/yenilenmesi (refurbish) ve ürünün tekrar satılması  Yenilenmiş ürünler yeni bir ürünün maliyetinin %50’sine satılabilir.  Yeniden imal etme kalifiye olmayan işgücü kullanılarak yapılabilir.  Bazı devletler kullanılmış ürünlerin geri alınmasını imalatçılarına şart koşar.  Sökme (Disassembly) için Tasarım: Parçalama işleminin kolay bir şekilde olmasının sağlandığı ürünler tasarlamak (vida yerine geçmeli bağlantılar) Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 41. Bileşen Benzerliği (Component Commonality)  Birçok ürün veya ürün ailesi büyük ölçüde benzer bileşenlerden meydana gelir.  Otomotiv sektöründe kullanılan parçalar:  Motorlar ve vites kutuları  Su pompaları, vb.  Faydaları  kurma (installation) ve montaj için gerekli eğitim ihtiyacını azaltır.  Maliyet ve tamir zamanlarını azaltır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 42. Kalite Fonksiyonun Aktivasyonu/Yayılımı (Quality Function Deployment)  Müşteri istek ve önceliklerinin (müşterinin sesi – voice of the customer) sistematik bir şekilde elde edilip ürün/hizmet tasarımında kullanılmasıdır.  Kalite Evi – House of Quality Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 43. Kalite Evi – House of Quality Correlation matrix Design requirements Customer Relationship Competitive require- assessment ments matrix Specifications or target values Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 44. Correlation: X Strong positive Positive X X X Negative X X * Strong negative Im Engineering Water resistance Accoust. Trans. Check force on po Energy needed Energy needed Competitive evaluation rta Characteristics to close door level ground to open door resistance Door seal n ce X = Us A = Comp. A Window t oC B = Comp. B Customer us (5 is best) Requirements t. 1 2 3 4 5 X AB Easy to close 7 Stays open on a hill X AB 5 Easy to open 3 XAB A XB Doesn’t leak in rain 3 No road noise 2 X A B Importance weighting 10 6 6 9 2 3 Relationships: Strong = 9 level to 7.5 ft/lb Reduce energy Reduce energy Medium = 3 Reduce force current level current level current level Target values to 7.5 ft/lb. Small = 1 Maintain Maintain Maintain to 9 lb. 5 BA BA B B BXA X Technical evaluation 4 A X B X 3 A (5 is best) 2 X A Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı X 1 MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 45. Kano Modeli  Tasarım gereksinimlerini/özelliklerini sınıflandırmanın bir yolu:  Olmazsa-olmaz özellikler  Temel gerekli özellik  Belli bir seviyeden öte tatmin sağlamazlar (Buzdolabının kablo uzunluğu gibi)  Beklenen özellikler  Müşteri tatmininde sabit artışa neden olurlar (araba lastiğinin ömrü gibi)  Heyecan verici özellikler  Müşteri tatminde aşırı artışa neden olan özellikler “wow” dedirtecek kadar.  Tasarım olmazsa-olmaz özellikleri kapsamalı ve diğer iki guruptan maliyetine göre kısmen kapsamalıdır Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 46. Kano Modeli Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 47. Hizmet Tasarımı  Hizmet; müşteriye yada müşteri için yapılan bir fiili ifade eder  Hizmet aynı anda üretilip müşteriye sunulur, üründe böyle değildir.  Hizmet sunmak için tesis, süreç ve yetenekler gereklidir.  Bir çok hizmet ürünle birlikte sunulur (garanti/tamir bakım v.b.)  Hizmet paketi içerikleri  Gerekli fiziksel kaynaklar  Hizmet sırasında müşterinin kullanacağı (use, consume) yada satın alacağı (purchase) ürünler  Açık (explicit) hizmetler (asıl/temel hizmet, arabanın yıkanması)  Gizli (implicit) hizmetler (yardımcı/ekstra hizmet kibarlık, yakınlık) Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 48. Ürün ve Hizmet Tasarımı Arasındaki Farklar  Somut-Soyut (Tangible – Intangible)  Hizmetler üretildiği anda tüketilir.  Hizmetler stoklanamaz  Hizmetin müşteriye görünürlüğü yüksektir  Hizmet sektörüne rakiplerin girmesi nispeten kolaydır  Hizmetin verildiği yer daha önemlidir  Servis sistemlerinin müşteri temas derecesi acısından çok çeşitlidir.  Talep değişkenliği Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 49. Hizmet Tasarımı  Hizmet sistemlerinin müşteri ile olan teması çok azdan çok fazlaya kadar değişebilir. Örneğin:  Müşteriden yalıtılmış teknik çekirdek (yazılım geliştirme)  Üretim hattı tipi (Otomatik araç yıkama)  Kişiselleştirilmiş hizmet (saç kesimi, sağlık hizmeti)  Tüketici katılımı (diyet programı)  Self servis (süpermarket) Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 50. Hizmet Tasarımı Safhaları 1. Kavramsallaştırma (Restoran açılması) 2. Hizmet paketi bileşenlerini tanımlama • Nasıl bir mutfak, masalar, dekor, yemek türü 3. Performans şartlarını tanımlama • Restoran aynı anda 40 kişiyi oturtabilecek şekilde olmalı, mutfakta en az 5 kişi çalışabilmeli 4. Performans şartlarını tasarım şartlarına dönüştür. • Mekanın genişliği, masaların, mutfağın yerleri 5. Tasarım şartlarını teslimat şartlarına dönüştür. • Mutfak teknolojisinin, masaların seçimi, sunulacak yemek çeşitlerinin ve prosedürlerin belirlenmesi Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 51. Hizmet Planının (Blueprint) Çıkarılması  Hizmet planı  Hizmet tasarımında, önerilen hizmet sisteminin analizinde ve tanımlanmasında kullanılan bir metottur.  Hizmet teslimat sistemini kavramsallaştırmak için kullanışlı bir araçtır. Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 52. Hizmet Planının çıkarılmasının adımları 1. Hizmetin sınırlarını belirle. 2. Müşteri ve personelin etkileşim/aktivite sırasını belirle • Akış şeması hazırla 3. Aktivite zaman tahminlerini yap bu zamandaki değişkenliği belirle. 4. Potansiyel hata noktalarını belirle ve önleyici/düzeltici süreçleri planla Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 53. Restoran hizmet planı Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 54. İyi Tasarlanmış Bir Hizmet Sisteminin Özellikleri 1. Organizasyonun misyonu ile uygun 2. Müşteriye uygun, kullanışlı (user friendly) 3. Dayanıklı/gürbüz 4. Devam ettirilmesi (sustain) kolay 5. Maliyetleri düşük 6. Müşterilerin elde ettikleri değeri görebildikleri 7. Arka planda yapılan operasyonlarla etkin bağlantılı 8. Temel birleştirici bir tema: rahat erişebilirlik/ kullanım yada hızlı servis 9. Yüksek kalite ve güvenilirlik konularında kullanıcıyı emin kılmak Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 55. Başarılı Bir Hizmet Tasarımı için Tavsiyeler 1. Hizmet paketini tanımla (Hizmet planı) 2. Müşterinin bakış açısına odaklanmak 3. Hizmet paketinin verdiği imajı dikkate al 4. Müşterinin bakış açısının tasarımcının bakış açısından farklı olduğunu unutma 5. Yöneticileri işin içinde olmasından ve tasarımı kabullerinden emin ol 6. Soyut ve somut konular için kaliteyi tanımla 7. İşe alma, eğitim ve ödüllendirmenin müşteri beklentileri ile bağlantılı olması gerekir 8. İstisnai durumlara karşı planlar hazırla 9. Hizmeti izlemek için sistemler oluştur Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş
  • 56. Videolar Güz 2007 Ürün ve Sistem Tasarımı MÜH 100 Dr. Bülent Gümüş