SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  51
Télécharger pour lire hors ligne
ΑΝΑΣΤΆΣΕΩΣ ΗΜΈΡΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΏΜΕΝ ΛΑΟΊ Νίκου Καρύδη / ΟΙ ΑΡΕΤῈΣ ΤῆΣ ΠΑΝΑΓΊΑΣ ΜΑΣ
Μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης / ΠΡΟΓΑΜΙΑῖΕΣ ΣΧΈΣΕΙΣ, ΠΟΡΝΕΊΑ ΚΑΊ ΟΡΘΌΔΟΞΗ ΠΊΣΤΗ Φοιτητές
Θεολογικῆς Α.Π.Θ. / Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΌΛΑΟΣ Ο ΝΈΟΣ Ἀθανασίου Τσολιᾶ / ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΊΑΣ Ἁγίου Ἰωάννη
τῆς Κλίμακος / ΑΡΧΑῖΑ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΆ; Φουντῆ Ἑλένης / ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ
Κωνσταντίνου Συκιώτη / ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ Ἀναστασίαs Κουρῆ / H ΘΥΣΊΑ ΤΗΣ ΜΗΤΈΡΑΣ ΚΑΙ Η ΑΓΆΠΗ
ΤΗΣ / ΥΠΑΡΞΙΑΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ ΚΑΊ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΉ ΑΠΆΝΤΗΣΉ ΤΟΥΣ Δημητρίου Τσελεγγίδη / ΓΙΑΤΊ
ΔΗΜΟΤΙΚΉ; Γεωργίου Ρούντα / Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΊΑ (ΤΑΤΟΥΆΖ) ΣΕ ΈΞΙ ΕΡΩΤΉΣΕΙΣ ΈΝΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΌ 	
ΦΑΙΝΌΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΜΆΣΤΙΓΑ Κουτσιώρα Θεοδώρου / ΟΤΑΝ Η ΘΕΊΑ ΧΆΡΙΣ ΣΤΑΜΆΤΗΣΕ
ΤῸ ΔΙΑΖΎΓΙΟ / ΠΕΡΙ ΕΛΙΑΣ - Σιαμανδούρα Παρασκευῆς / ΕΚΔΡΟΜΉ ΣΤΗΝ ΕΡΆΤΥΡΑ ΚΟΖΆΝΗΣ
ΤριμηνιαῖοΝεανικὸπεριοδικὸτοῦΚΕΝΤΡΟΥΕΝΟΤΗΤΟΣΚΑΙΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣΤΩΝΑΞΙΩΝΜΑΣ‘’ΕΝΩΜΕΝΗΡΩΜΗΟΣΥΝΗ’’
Τεῦχος 24
Απρίλιος - Ιούνιος 2016
ωμνιόςΡ
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΟΤΗΤOΣ
IΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
Ἡ ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ νέους
εἶναι ἂμεση ἐπιθυμία καί ἐπιδίωξη τοῦ περιοδικοῦ μας.
Ἐλπίζουμε ὃτι θά ἀνταποκριθεῖτε κομίζοντας προτάσεις καί ἂρθρα.
Ρωμνιός
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
Ἰωάννης Καραμῆτρος - Πρόεδρος
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ
Βασίλας Μιχάλης
Κουτσιώρα Ευαγγελία
Κατσιαμάνης Δημήτριος
ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Δεσποτίδης Μάρκος
Παπαδοπούλου Κλειαρέτη
Λαζαρίδου Άννα Μαρία
Καραμήτρου Βάσια
Μουρατίδής Χρήστος
ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ
Παπαδόπουλος Γεώργιος,
ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Ἀνανιάδης Γεώργιος
Νεοχωρίτη Δήμητρα
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Ἰωαννίδου Μαρία - Tηλ. 2310 552719
Καπετάνιου Ἀγγελικὴ - Tηλ. 210 5227967
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
Μοναστηρίου 225, 54 628 Μενεμένη-Θεσσαλονίκη,
Τηλ. 2310 55 2207, Τηλεμοιότυπο: 2310 55 2209
ISSN: 1792-9431
http://romnios.gr
e-mail: romnios@enromiosini.gr
http://www.enromiosini.gr
e-mail contact@enromiosini.gr
4
4 	 ΑΝΑΣΤΆΣΕΩΣ ΗΜΈΡΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΏΜΕΝ ΛΑΟΊ
	 Νίκου Καρύδη
6	 ΟΙ ΑΡΕΤῈΣ ΤῆΣ ΠΑΝΑΓΊΑΣ ΜΑΣ
	 Μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης - Ἑλληνικό σχολεῖο 			
	 Ἀργυροκάστρου
8	 ΠΡΟΓΑΜΙΑΙ͂ΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ, ΠΟΡΝΕΙΑ
	 ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ
	 Φοιτητές Θεολογικῆς Α.Π.Θ.
12	 Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΌΛΑΟΣ Ο ΝΈΟΣ
	 Ἀθανασίου Τσολιά
Λόγοι πατέρων
14	 ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΊΑΣ 		 Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος
16	 ΑΡΧΑΙ͂Α Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ;
	 Ἑλένης Φουντῆ
19	 ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ		
	 Κωνσταντίνου Συκιώτη
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΡΊΛΙΟΣ-ΙΟΎΝΙΟΣ 2016
21	 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
	 Ἀναστασίας Κουρῆ
23 	 Η ΘΥΣΙΑ ΤΗ͂Σ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΤΗΣ
Ἑλληνομνημοσύνη
Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
5
24 	 ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ 	
	 ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥΣ
	 Δημητρίου Τσελεγγίδη Καθηγητῆ Δογματικῆς
	 - Θεολογική Σχολή ΑΠΘ
27	 ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗ;
	 Γεωργίου Ρούντα	
	
29	 Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ (ΤΑΤΟΥΑΖ)
	 ΣΕ ΕΞΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
	 ΕΝΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ
	 ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΑΣΤΙΓΑ
	 Κουτσιώρα Θεοδώρου
Ρωμνιός τεῦχος 24
34	 ΟΤΑΝ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΙΣ
	 ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΤῸ ΔΙΑΖΥΓΙΟ
38	 ΠΕΡΙ ΕΛΙΑΣ
	 Παρασκευῆς Σιαμανδούρα 	
Νεανικοὶ προβληματισμοί καὶ προκλήσεις
Ἀληθινὲς ἱστορίες ποὺ διδάσκουν
	
42 ΕΚΔΡΟΜΗ
	 ΣΤΗΝ ΕΡΑΤΥΡΑ ΚΟΖΑΝΗΣ
48	 ΠΑΙΧΝΊΔΙ ΓΝΏΣΕΩΝ
σχολια-ζωντας
6
Π
ανηγυρίστε λαοί, μᾶς παροτρύ-
νει ἡ ἐκκλησία μας. Σήμερα οἱ
πάντες χαίρονται. Σήμερα οἱ πά-
ντες εὐφραίνονται. Μικροὶ καὶ μεγάλοι,
πλούσιοι καὶ φτωχοί, μορφωμένοι καὶ
ἀμόρφωτοι, ἐργαζόμενοι καὶ ἄνεργοι,
ζωντανοὶ καὶ νεκροί. Νηστεύσαντες καὶ
μὴ νηστεύσαντες εὐφρανθῆτε σήμερον.
Σήμερα, ὁ Χριστὸς μᾶς ἀποδεικνύει τὴ
θεϊκή του φύση. Ἀνασταίνεται ἀπὸ τοὺς
νεκρούς. Σήμερα, σπάζουν τὰ δεσμὰ τοῦ
Ἃδη. Τὰ μνήματα ἀνοίγουν. Τὰ ἐντάφια
σπάργανα συνθλίβονται.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἀρχηγὸς τῆς
ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς,
ἀνασταίνεται ἀπὸ τοὺς νεκροὺς γιὰ νὰ
μᾶς σώσει ἀπὸ τὸν θάνατο. Ὁ Χριστός
μας, ποὺ τόσες μέρες τὸν βλέπουμε νὰ
μαστιγώνεται, ποὺ τόσες μέρες χλευάζε-
ται, ποὺ τόσες μέρες ὑβρίζεται χειρότερα
καὶ ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους κακούργους,
σήμερα ἀποδεικνύει τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴ
δόξα Του. Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος καὶ
ὑπομένει ἑκουσίως τὸν θάνατον, γιὰ νὰ
σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ φθορά, τὴν
ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο καὶ νὰ κάνει τὸν
ἄνθρωπο μικρὸ θεὸ κατὰ χάριν.
Μετὰ λοιπὸν τὸ Θεῖο Πάθος Του, ποὺ
μᾶς ἀφήνει συγκλονισμένους καὶ συντε-
τριμμένους ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς ἄκρας
ταπεινώσεώς Του, κατεβαίνει στὸν Ἅδη
μένοντας ἐκεῖ τρεῖς ἡμέρες, γιὰ νὰ κηρύξει
καὶ ἐκεῖ το χαρμόσυνο μήνυμα τῆς Σωτη-
ρίας ποὺ φέρνει σὲ ὅσες ψυχὲς ἐπιλέξουν
συνειδητὰ καὶ ἐλεύθερα νὰ Τὸν πιστέψουν
καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν.
Στὴ συνέχεια ἀνασταίνεται διότι δὲν
εἶναι δυνατὸν ὁ θά-
νατος νὰ κρατήσει
ποτὲ δέσμια καὶ
αἰχμάλωτη τὴν ἴδια
τὴ Ζωή, ἀνασταίνο-
ντας μαζί Του καὶ
τὴν ἀνθρώπινη φύση
ποὺ εἶχε προσλάβει
τοποθετώντας την
τεθεωμένη ἐκ δεξιῶν
τοῦ Πατρός! Ἡ χοϊ-
κή, ἀσήμαντη, ἁμαρ-
τωλὴ καὶ ταπεινὴ φύ-
σις μας, ἀναγεννημέ-
νη, ἀφθαρτοποιημέ-
νη, καθαρισμένη καὶ
τεθεωμένη, βρίσκεται
δίπλα στὸν Θρόνο
τοῦ Παντοδύναμου
Θεοῦ!
Σήμερα ὁ Χριστὸς
μᾶς ἀποδεικνύει
πὼς μετὰ ἀπὸ ὅλα
τα δεινὰ ἔρχεται ἡ
χαρά. Μετὰ ἀπὸ ὅλα
τα χτυπήματα καὶ
τὶς τιμωρίες ἔρχεται
ἡ ἀνόρθωση. Μετὰ ἀπὸ ὅλες τὶς πτώσεις
ἔρχεται ἡ ἔγερση. Ὕστερα ἀπὸ τὸ Σταυρὸ
ἔρχεται ἡ Ἀνάσταση. Σήμερα, ὅλοι μας
ἀποκτοῦμε τὴ βεβαιότητα καὶ τὴ σιγου-
ριὰ πὼς πολὺ σύντομα ὅλα τα δικά μας
προβλήματα θὰ πάψουν νὰ ὑπάρχουν.
Θὰ ἔρθει ἡ δική μας ἀνάσταση. Θὰ ἔρθει
ἡ ἀνάσταση τοῦ γένους μας. Θὰ ἔρθει ἡ
ἀνάσταση τῆς Ἑλλάδος ποὺ τὸν τελευταῖο
καιρὸ σηκώνει τὸν δικό της σταυρὸ καὶ
«Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί,
Πάσχα Κυρίου Πάσχα
Νίκου Καρύδη
Φοιτητοῦ Κοιν. Θεολογίας
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
7
ἀνεβαίνει τὸν δικό της ἀνηφορικὸ Γολγοθά.
Ἀλλὰ πρέπει νὰ εἴμαστε ἀπολύτως βέβαιοι
πὼς ἀκόμα καὶ στὸν τάφο νὰ μπεῖ, ὕστερα
δὲν ὑπάρχει περίπτωση νὰ μὴν ὑπάρξει
ἀνάσταση. Χωρὶς ἀνάσταση τὰ πάντα εἶναι
ἀνούσια. Χωρὶς τὴν ἀνάσταση ἡ ζωὴ εἶναι
μάταια.…
Ἡ ἀνάσταση εἶναι ἡ ἀπόδειξη πὼς δὲν
ὑπάρχει τέλος, ἀλλὰ ἀρχή. Πὼς δὲν ὑπάρχει
λύπη, ἀλλὰ χαρά. Πὼς δὲν ὑπάρχει θάνα-
τος, ἀλλὰ ζωή. Σήμερα ἀποδεικνύεται ὅλο
τὸ μεγαλεῖο τῆς Πίστης μας. Ὁ Χριστὸς μὲ
τὸν θάνατο παύει τὸν θάνατο. Ὁ Σταυρὸς
ποὺ μέχρι τώρα ἀποτελοῦσε ὅπλο θανά-
του καὶ τιμωρίας, τώρα ἀναδεικνύεται ὡς
τὸ λάβαρο τῆς νίκης. Μιᾶς νίκης ἀνώτερης
ἀπὸ κάθε ἄλλη.
«Θαρσεῖτε», εἶναι τὸ σύνθημα τοῦ Κυ-
ρίου, ποὺ σημαίνει «νὰ ἔχετε Θάρρος».
«Θαρσεῖτε», λέει, «ἐγὼ νενίκηκα». Μὲ θάρ-
ρος θὰ ἔρθει κι ἡ δική μας ἀνάσταση. Μὲ
θάρρος καὶ αἰσιοδοξία θὰ ξεπεράσουμε
τὰ τόσα προβλήματα ποὺ ἐμφανίζονται
μπροστά μας. Μὲ θάρρος καὶ μὲ πίστη θὰ
ξεπεράσουμε τὴν οἰκονομικὴ κρίση. Μὲ
θάρρος θὰ ξεπεράσουμε τὴν ἠθικὴ κρίση.
Μὲ θάρρος θὰ ξεπεράσουμε τὴ θρησκευ-
τικὴ κρίση. Πιστέψτε καὶ ὁ Κύριος θὰ μᾶς
σώσει. Γεμίστε τὶς ἐκκλησιὲς καὶ δοξάστε
τον. Θὰ μᾶς φέρει σύντομα στὶς μέρες τὶς
χαρμόσυνες, ποὺ μαζὶ μὲ τὸ «Χριστὸς ἀνέ-
στη» θὰ λέμε καὶ «Ἑλλὰς ἀνέστη». Τότε ποὺ
οὔτε κρίσεις, οὔτε προβλήματα, οὔτε πόνοι,
οὔτε λύπες θὰ ὑπάρχουν. Ὁ ἀναστὰς ἐκ
τῶν νεκρῶν Κύριος εἴθε νὰ εἶναι μαζί μας, νὰ
μᾶς ἐνθαρρύνει μὲ τὴν Ἀνάστασή Του καὶ
νὰ μᾶς ἀνοίγει διάπλατους τοὺς δρόμους
τῆς εὐτυχίας καὶ τῆς χαρᾶς.
Χριστὸς ἀνέστη!
8
Οἱ ἀρετὲς τῆς Παναγίας μας
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
Ἡ
Παναγία μας εἶναι τὸ πιὸ τιμη-
μένο πρόσωπο στὴν Ἐκκλησία
μας, ἀφοῦ συνεργάστηκε στὸ
σχέδιο τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Θεοῦ καὶ
ἔφερε στὸν κόσμο τὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ
μας Χριστό. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ τὴν πε-
ριβάλλουν μὲ πολὺ σεβασμὸ ὅσο κανέναν
ἄλλο Ἅγιο.
Ἂς δοῦμε μὲ συντομία τὶς ἀρετές της.
Πρώτη ἀρετὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου
ἦταν ἡ πίστη της στὸν Θεό. Ἡ γέννησή της
ἦταν καρπὸς πίστεως τῶν γονέων της, τὴν
ὁποία μετέδωσαν στὴ Μαρία. Τριῶν ἐτῶν
τὴν ἀφιέρωσαν στὸν Θεὸ καὶ τὴν εἰσήγα-
γαν στὸν Ναὸ τοῦ Σολομώντα ὅπου νύχτα
καὶ μέρα λάτρευε τὸν Θεό. Προσευχόταν,
μελετοῦσε τὶς Γραφὲς καὶ ἦταν τελείως
ἀφοσιωμένη στὸν Θεό.
Δεύτερη ἀρετὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτό-
κου ἦταν ἡ ἁγνότητά της. Ἦταν ἁγνὴ ἡ
Παναγία μας. Ἦταν καθαρὴ ἀπὸ τὰ ἁμαρ-
τήματα ἐκεῖνα ποὺ μολύνουν τὸ σῶμα.
Οἱ μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης
- Ἑλληνικό σχολεῖο Ἀργυροκάστρου
9
Ἦταν ἁγνὴ στὴ σκέψη καὶ στὴν καρδιὰ
σὰν τὸ ὁλόλευκο χιόνι. Δὲν μολύνθηκε τὸ
ἐσωτερικό τῆς ψυχῆς της ἀπὸ ἀκάθαρτους
λογισμοὺς (σκέψεις). Ἦταν καὶ παραμένει
«Ρόδον τὸ Ἀμάραντον», ὅπως ψάλλει ἡ ἁγία
μας Ἐκκλησία. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ὀνομά-
ζεται Παρθένος καὶ ἀειπάρθενος.
Τρίτη ἀρετὴ τῆης ἦταν ἡ ὑπακοή. Ἡ
ἀρετὴ της αὐτὴ ἀναδείχθηκε καὶ ἔγινε ἀντι-
ληπτὴ κατὰ τὴ στιγμὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ
μὲ τὴ φράση της «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου,
γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου», ὅταν ὁ
Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ζήτησε τὴ συγκατά-
θεσή της γιὰ τὴν ἐνανθρώπιση τοῦ Υἱοῦ
τοῦ Θεοῦ.
Τέταρτη ἀρετὴ ἦταν ἡ ἐργατικότητά
της. Ἐργαζόταν ἡ Παναγία μας. Φτωχὴ
κόρη, χωρὶς πλούτη καὶ θησαυροὺς ἐργα-
ζόταν. Ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας
παρουσιάζει τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο νὰ
ἐργάζεται μέσα στὸ σπίτι της καὶ νὰ φρο-
ντίζει τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό.
Πέμπτη καὶ σημαντικότερη ἀρετὴ ἦταν
ἡ ταπείνωσή της. Οἱ ἀρετὲς τῆς Παναγίας
μᾶς δίνουν ἕνα δυνατὸ μήνυμα. Νὰ ἀγω-
νιστοῦμε μὲ ἀποφασιστικότητα καὶ μὲ θέ-
ληση ὥστε νὰ τὶς ἀποκτήσουμε κι ἐμεῖς. Ἡ
Παναγία μας ὡς ἄνθρωπος ἀντιμετώπιζε
καὶ αὐτὴ τὶς δυσκολίες καὶ τὰ προβλήματα
τῶν νέων τῆς ἐποχῆς της. Κατάφερε ὅμως
νὰ μείνει ἀμόλυντη καὶ μὲ τὸν ἀγώνα της νὰ
κατακτήσει ὅλες τὶς ἀρετές. Ἔτσι ἀποτελεῖ
γιὰ ἐμᾶς τὸ ἀληθινὸ πρότυπο μίμησης. Ἃς
ἀγωνιστοῦμε λοιπὸν νὰ τῆς μοιάσουμε.
Αἰκατερίνη Κώτση, Ὄλγα-Μαρία
Κάτση, Παῦλος Κέντρος, Σοφία Κώτση
10
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
Φοιτητές Θεολογικῆς Α.Π.Θ.
Δ
οξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ
σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι
ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ»
Εἶναι κοινὸς τόπος πλέον ὅτι ζοῦμε
σὲ ἔσχατους καιρούς· ἡ πίστη σβήνει , ἡ
πλάνη φουντώνει , ἡ ἀγάπη ἔχει ψυχθεῖ
«διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν» καὶ
ἡ ἀποστασία ἀπὸ τὸν Θεὸ θεριεύει! Στὸ
πλαίσιο αὐτό δρέπουμε τοὺς καρποὺς
ποὺ παράγονται ἀπὸ τὸ συγκεχυμένο
αὐτὸ κλίμα• ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς εἶναι ἡ
διαστροφή. Ὀνομάζεται τὸ κακὸ καλό,
τὸ σκοτάδι φῶς, τὸ «παρὰ φύσιν» «κατὰ
φύσιν». Ἡ ἁμαρτία, ἐπειδὴ εἶναι ὑπόθε-
ση τῶν πολλῶν, φαντάζει φυσιολογική,
«ἀφοῦ ἔτσι κάνουν ὅλοι»! Αὐτὸ μᾶς θυμί-
ζει τὴν προφητεία τοῦ ἀγράμματου Κα-
θηγητῆ τῆς ἐρήμου, τοῦ Μεγάλου Ἀντω-
νίου: «Ἔρχεται καιρός, ποὺ θὰ γίνουν οἱ
ἄνθρωποι μανιακοὶ κι ἂν ἴδουν κανέναν
(φρόνιμον), ποὺ δὲν θάναι, θὰ ἐξεγερθοῦν
ἐναντίον του, λέγοντάς του ὅτι Σὺ μανιά-
ζεις, ἐπειδὴ δὲν θάναι ὅμοιός τους .
Ἔτσι, λοιπόν, δὲν θὰ μποροῦσε ὁ
«ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου» ν’ ἀφήσει
ἁγνούς τοὺς νέους. Γι’ αὐτό παρουσία-
σε τὶς προγαμιαῖες σχέσεις καὶ ὅλα τὰ
συναφῆ ὄχι ὡς πορνεία, ἀλλὰ σὰν κάτι
τὸ φυσιολογικό, θέλοντας νὰ παρασύρει
τὶς ἐν ἀγνοίᾳ καί, ἐν πολλοῖς, ἀδιάφορες
ψυχές στὸν τόπο ποὺ τοῦ ἑτοίμασε ὁ
Κύριός μας . Καὶ ἐνῷ οἱ «ἐλεύθερες σχέ-
σεις» ἔχουν παγιωθεῖ ἀπὸ τὴν κοινωνία
μας ὡς κάτι τὸ φυσικό, οἱ εὐαγγελικὲς
ἀρετές, δηλαδὴ ἡ ἁγνότητα, ἡ ἐγκράτεια
καὶ ἡ σωφροσύνη, κατακρίνονται σὰν
«κουσούρια»!
Μέσα σ’αὐτὸν τὸν κυκεώνα, ὁ δρόμος
χωρὶς τὸν Χριστὸ δὲν ἀντέχεται• πῶς
ν’ἀντέξουν οἱ νέοι; Μεγαλώνουν μὲ παιδα-
γωγὸ τὸν «ὑπ’ ἀριθμὸν ἕνα διαφθορέα τῆς
κοινωνίας», τὴν τηλεόραση(!) καὶ, ἐπιπλέ-
ον, εἶναι λίγες οἱ φωνὲς ποὺ ὀρθοτομοῦν
τὸν λόγο τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ. Πολ-
λοί, ἀκόμη καὶ θεολόγοι, ὅπως γράφει καὶ
ὁ ὀσιακὴς μνήμης γέροντας Ἐπιφάνιος
Θεοδωρόπουλος, διδάσκουν μιὰ ‘‘βολικὴ’’
καὶ ‘‘ἔξυπνη’’ θεωρία, ὅτι πορνεία εἶναι
μόνο ἡ «ἐπὶ χρήμασι» καὶ ἐκτὸς γάμου
σαρκικὴ ἱκανοποίηση, ἐνῷ, ἐὰν ὑπάρχει
ἀγάπη, δὲν εἶναι ἁμαρτία. Ἔτσι, ὁδηγοῦν
τὴ νεότητα σὲ «ΑΤΥΠΟΝ ΠΟΛΥΓΑΜΙΑΝ»,
τραυματίζοντας πολλαπλῶς σῶμα καὶ
ψυχή! Εἶναι, πράγματι, θλιβερό ἡ πλα-
νεμένη αὐτὴ ἄποψη νὰ προέρχεται ἀπὸ
χείλη Καθηγητῶν θεολόγων καί, ἀλίμονο,
ἀπὸ χείλη Ἱερέων!
Γιὰ ἕνα τέτοιο μεῖζον θέμα, τὸ ὁποῖο
μᾶς στερεῖ ἄνευ πραγματικῆς μετανοίας
τὸν Παράδεισο, ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ Ἅγιοι
Πατέρες μας δὲν μᾶς ἄφησαν ἕρμαιο στὰ
ἔμπειρα χέρια τοῦ διαβόλου. Ὁλόκληρο
τὸ Εὐαγγέλιο ἀποπνέει ἄρωμα ἁγνείας καὶ
ἐγκρατείας. Τονίζει ὅτι δύο εἶναι οἱ ἀσφα-
λεῖς δρόμοι ποὺ ὁδηγοῦν στὸ ποθούμενο:
τῆς παρθενίας καὶ τοῦ γάμου. Ἡ παρθε-
νία εἶναι γιὰ τοὺς λίγους καὶ ἐκλεκτούς.
Οἱ ὑπόλοιποι, μέσῳ τοῦ Μυστηρίου τοῦ
Προγαμιαῖες σχέσεις, πορνεία
καί Ὀρθόδοξη Πίστη
11
Γάμου, ἀλληλοβοηθοῦνται στὸν ἀνοδικὸ
δρόμο γιὰ τὸν Παράδεισο.
Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δὲν ἀφήνει που-
θενὰ περιθώρια ὅτι εὐλογοῦνται ἤ, ἔστω,
ἐπιτρέπονται οἱ σαρκικὲς σχέσεις ἐκτὸς
γάμου. Ὁ Χριστός μας, ὁ «Σπορέας τῆς
ἁγνείας» , γεννηθεὶς ἀπὸ τὴν ἀειπάρθε-
νο Μαρία, τὴν Παναγία μας, εἶπε χα-
ρακτηριστικὰ στὴν ἐπὶ τοῦ Ὂρους ὁμι-
λία Του: «Ἀκούσατε, ὅτι ἐλέχθη στοὺς
ἀρχαίους, Μὴ μοιχεύσης. Ἀλλ’ ἐγὼ σᾶς
λέγω, ὅτι καθένας, ποὺ βλέπει γυναίκα
μὲ διάθεσι νὰ τὴν ἀπολαύση, ἤδη τὴ μοί-
χευσε μέσα στὴν καρδιά του». Ἐὰν ἕνα
πονηρὸ βλέμμα ἀναδεικνύει τὴν ἀκα-
θαρσία τῆς καρδιᾶς μας, καὶ φυσικὰ δὲν
εἶναι εὐλογημένο ἀπὸ τὸν Χριστό μας,
πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀμνηστεύεται ἡ
πονηρὴ πράξη; Ἀρκεῖ μόνο μὲ τὸ περιτύ-
λιγμα τῆς «ἀγάπης»; Εἶναι ἀγάπη αὐτή,
χωρὶς δεσμεύσεις, χωρὶς θυσιαστικὴ δι-
άθεση, χωρὶς τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, μὲ
μοναδικὴ ἐπιδίωξη τὴν ἱκανοποίηση τῶν
ἀνθρωπίνων παθῶν; Πραγματοποιοῦμε
ἔτσι τὴν προτροπὴ τοῦ Κυρίου μας, νὰ
εἴμαστε «τὸ ἅλας τῆς γῆς», «τὸ φῶς τοῦ
κόσμου»; Λάμπει τὸ φῶς μας ἔμπρο-
σθεν τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ βλέπουν
τὰ καλά μας ἔργα καὶ νὰ δοξάζουν τὸν
Πατέρα μας τὸν «ἐν τοῖς οὐρανοῖς»;
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, τὸ στόμα
Χριστοῦ, τονίζει σαφέστατα ὅτι ‘’καλὸν
εἶναι στὸν ἄντρα νὰ μὴν ἀγγίζει γυναί-
κα• γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν ὅμως, οἱ πορ-
νεῖες, καθένας ἂς ἔχει τὴ γυναίκα του
καὶ καθεμιὰ τὸν ἄντρα τῆς’’! Χωροῦν
12
κάπου στὰ λό-
για του αὐτά οἱ
ἐλεύθερες σχέ-
σεις; Ὑπάρχει
κάπου ἡ ἐπι-
λογὴ τῶν προ-
γαμιαίων σχέ-
σεων; Ὑπάρχει
κάποιος λόγος
ποὺ νὰ διακρί-
νει τὴ σαρκική,
ἐκτὸς γάμου,
σχέση σὲ πορ-
νεία ποὺ γίνεται
μὲ χρήματα ἢ
σὲ εὐλογία ὃταν
εἶναι δωρεάν;
Μήπως ὁρίζει τὴν πορνεία ὡς πράξη ποὺ
γίνεται μόνο μὲ χρήματα; «Στοὺς ἀγάμους
δὲ καὶ στὶς χῆρες λέγω, ὅτι εἶναι καλὸ γι’
αὐτοὺς νὰ μείνουν ὅπως καὶ ἐγώ. Ἂν ὅμως
δὲν ἐγκρατεύωνται, ἂς ἔλθουν σὲ γάμο.
Διότι εἶναι καλλίτερο νὰ ἔρχεται κανεὶς σὲ
γάμο, παρὰ νὰ καίεται ἀπὸ τὴ σαρκικὴ
ἐπιθυμία» . Ἁγνότητα ἢ γάμος· αὐτὸς εἶναι
ὁ καθάριος λόγος τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅλα
τὰ ἄλλα εἶναι «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις»!
Τὴ σκυτάλη τοῦ λόγου δίνουμε στοὺς
σύγχρονους Ἁγίους μας, οἱ ὁποῖοι εἶναι
πλήρως εὐθυγραμμισμένοι μὲ τὸν Εὐαγ-
γελικὸ λόγο, ὅπως ἄλλωστε ὅλοι οἱ Ἅγιοι
διαχρονικά. Ἡ Ἁγία Γραφή δὲν γράφτηκε
μόνο γιὰ «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», ἀλλὰ εἶναι δι-
αχρονικὰ ἐφαρμόσιμη, ἐπειδὴ εἶναι Θεό-
πνευστη! Κι ἂς λένε κάποιοι σήμερα ὅτι ὁ
κόσμος ἔχει «προοδεύσει», ἔχει «ἀνοίξει»
τὸ μυαλό του καὶ αὐτὰ ἑπομένως δὲν ἰσχύ-
ουν! Πρόοδος μπορεῖ νὰ εἶναι, ὄχι ὅμως
κατὰ Θεόν! Ἐπίσης, πραγματικὰ ἀνοικτό-
μυαλοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ εἶναι σταθερὰ
προσανατολισμένοι πρὸς τὸν ἀπειράγα-
θο, πάνσοφο, ἀθάνατο καὶ τέλειο Θεό.
Πῶς μποροῦμε νὰ περιορίσουμε τὸν νοῦ
μας στὰ πεπερασμένα, στὴ «σοφία» τοῦ
κόσμου τούτου, στὰ πρόσκαιρα καὶ στὸν
θάνατο;
Ἔλεγε, λοιπόν, ὁ ἅγιος Παΐσιος ὅτι
«ἡ Ἐκκλησία μαs δυὸ δρόμους διδάσκει:
τὸν μοναχισμὸ καὶ τὸν γάμο». Θεωροῦσε
ἀφύσικο νὰ μὴν ἀκολουθήσει κάποιος ἕνα
ἀπὸ τὰ δύο. Ἒλεγε: ‘‘τό βόδι ποὺ δὲν πάει
οὔτε στὸν ζυγὸ οὔτε στὴν αὐλακιὰ πάει
στὸν χασάπη’’.
Βοήθησε πολ-
λοὺς νέους νὰ
ἀκολουθήσουν
τὴν κλίση τους
καὶ νὰ γίνουν
εἴτε μοναχοὶ
εἴτε νὰ κάνουν
ο ἰ κ ο γ έ ν ε ι α .
Πολλοὺς ἀνα-
ποφάσιστουs,
ποὺ δὲν ἦταν
γιὰ μοναχοί,
τοὺς προέτρε-
πε νὰ προχωρήσουν στὸν γάμο.
«Ἂν ὁ νέος σκέφτεται κάποια κοπέλα
σοβαρὰ γιὰ σύζυγο, νομίζω, καλύτερα
εἶναι πρῶτα νὰ τὸ κάνη γνωστὸ μὲ κά-
ποιο συγγενικό του πρόσωπο στοὺς γο-
νεῖς της καὶ κατόπιν νὰ τὸ συζητήση καὶ
ὁ ἴδιος μαζί τους καὶ μὲ τὴν κοπέλα. Στὴν
συνέχεια, ἂν δώσουν λόγο καὶ κάνουν
ἀρραβῶνες – καλὸ εἶναι ὁ ἀρραβώνας νὰ
μὴ διαρκῆ πολύ, νὰ προσπαθήση, στὸ
διάστημα ποὺ θὰ μεσολαβήση μέχρι τὸν
γάμο, νὰ βλέπη τὴν κοπέλα σὰν ἀδελφή
του καὶ νὰ τὴ σέβεται. Ἂν ἀγωνισθοῦν
καὶ οἱ δύο φιλότιμα νὰ διατηρήσουν τὴν
παρθενία τους, τότε στὸ Μυστήριο τοῦ
γάμου, ὃταν τοὺς στεφανώση ὁ ἱερέας, θὰ
λάβουν πλούσια τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί,
ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστο-
μος, τὰ στέφανα εἶναι σύμβολα τῆς νίκης
κατὰ τῆς ἡδονῆς».
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
13
«Τὴ γενετήσια ὁρμὴ πρέπει νὰ τὴ βά-
ζουμε στὸ ψυγεῖο μέχρι τὸν γάμο καὶ νὰ
κάνουμε τίμιο ἀγώνα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ,
γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καὶ μόνο ἔτσι θὰ
βροῦμε λύση στὸ πρόβλημα αὐτό.»
Ὁ ἅγιος Πορφύριος «στὸ σοβαρό
ἀλλὰ καὶ λεπτὸ θέμα τῶν σχέσεων τῶν
δύο φύλων» ἦταν πατερικὰ διακριτικός.
Δὲν μποροῦσε κανεὶς νὰ τοῦ προσδώσει
τὸ συμβατικὸ χαρακτηριστικό τοῦ αὐστη-
ροῦ ἢ τοῦ ἐπιεικοῦς, διότι ἁπλὰ ἦταν
σωστός... Ἀκολουθοῦσε τὸν ἴσιο δρόμο
τοῦ Χριστοῦ, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὴν
Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν ὀρθόδοξη πατερικὴ
παράδοση. Ἐπισκέπτονταν τὸ κελὶ του
ψυχὲς καταπτοημένες ἀπὸ τὰ φόβητρα
τῶν ‘‘διστακτικῶν’’ συντηρητικῶν, ἀλλὰ
καὶ ψυχὲς τσακισμένες ἀπὸ τὶς ἐμπειρί-
ες τῶν ‘‘τολμηρῶν’’ νεωτεριστῶν. Ὅλες
τὶς περιέβαλλε μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη καὶ γιὰ
ὅλες εἶχε κατάλληλο φάρμακο. Σεβόμενος
τὴν ἰδιαιτερότητα κάθε ψυχῆς, τῆς ἄνοι-
γε τὸ δρόμο τῆς αὐτογνωσίας, τῆς μετα-
νοίας, τῆς καθάρσεως καί, στὴ συνέχεια,
τῆς ἤρεμης καὶ ἑκούσιας ἐπιλογῆς μεταξὺ
τῆς συζυγικῆς ἀγάπης τοῦ εὐλογημένου
γάμου ἢ τοῦ θείου ἔρωτος τῆς ἐν Χριστῷ
παρθενίας καὶ ἀφιερώσεως».
Ἡ ἁγία Γερόντισσα Σοφία, ἡ ἐκ Πό-
ντου, ζῶσα σὲ διαρκῆ ἐπικοινωνία μὲ τὴν
Παναγία, ἐπεδίδετο σὲ ὑπεράνθρωπη
ἄσκησι, προσεποιεῖτο τὴν διὰ Χριστὸν
σαλὴ καὶ συμβούλευε ὅλους ὅσους τὴν
ἐπισκέπτονταν καὶ ἰδιαιτέρως τοὺς νέους
ἀνθρώπους νὰ προσέχουν τὸ θέμα τῆς
ἁγνότητας. Γιὰ ὅλη αὐτὴν τὴν ἐν σκληρα-
γωγίᾳ καὶ ἀσκήσει ζωὴ της τὸ Παράκλητο
Ἅγιο Πνεῦμα τῆς δώρισε τὰ χαρίσματα
τῆς διοράσεως, τῆς προοράσεως καὶ τῆς
θαυματουργίας.
Στὶς μαννάδες, μὲ πολὺ πόνο, ἔλεγε:
«Συμβουλέψτε τὰ κορίτσια σας νὰ φυλά-
ξουν τὴν τιμή τους μέχρι τὸν γάμο τους,
νὰ βαδίσουν τὸν δρόμο τοῦ Χριστοῦ. Τὰ
ἀγόρια νὰ μένουν καθαρὰ μέχρι τὸν γάμο.
Ὃταν ὁ παπὰς ἀνοίγει τὸ Εὐαγγέλιο στὸν
γάμο, στέλνει ὁ Χριστὸς τὸν ἄγγελο καὶ
στεφανώνει τὴν παρθενία.»
Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός μᾶς
κάλεσε ‘’ἐλευθέρως’’ νὰ τὸν ἀκολουθή-
σουμε, ἀλλὰ μὲ προϋποθέσεις• νὰ ἀπαρ-
νηθοῦμε τὸν παλαιό μας ἑαυτό, νὰ ση-
κώσουμε τὸν δικό μας σταυρὸ καὶ νὰ τὸν
ἀκολουθήσουμε. Διότι, σταυρὸς εἶναι ἡ
ἁγνότητα σήμερα, σταυρὸς ὁ εὐλογημέ-
νος γάμος, σταυρὸς ἡ θυσιαστικὴ ἀγάπη,
σταυρὸς ἡ πορεία ἐνάντια στὸ τεράστιο
κύμα ποὺ σὲ χλευάζει καὶ σὲ πολτοποιεῖ!
Ταυτοχρόνως, μᾶς κάλεσε: «Ἐλᾶτε πρὸς
ἐμένα, ὅλοι οἱ κουρασμένοι καὶ καταπο-
νημένοι, καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀναπαύσω. Πά-
ρετε τὸ ζυγό μου ἐπάνω σας, καὶ διὰ τῆς
πείρας μάθετε γιὰ μένα, ὅτι εἶμαι συγκα-
ταβατικὸς καὶ ταπεινὸς στὸ πνεῦμα. Ναί,
οἱ ψυχές σας θὰ βροῦν ἀνάπαυσι. Διότι
ὁ ζυγός μου εἶναι ἁπαλός, καὶ τὸ φορτίο
μου ἐλαφρὸ. «Ὅστις θέλει…»!
14
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
Ὁ ἃγιος Νικόλαος ὁ Νέος
Ὁ
ἃγιος Νικόλαος ὁ Νέος εἶχε κα-
ταγωγὴ ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, ἀπὸ
εὐσεβεῖς καὶ εὐγενεῖς γονεῖς.
Ἀπὸ μικρὴ ἡλικία φαινόταν συνετὸς καὶ
φρόνιμος, δὲν συναναστρεφόταν μὲ νέους
ἀποφεύγοντας τὶς αἰσχρολογίες, τὶς φλυα-
ρίες καὶ τὶς παρόμοιες ἐπιζήμιες νεανικὲς
συνήθειες. Ἀγαποῦσε ἀπεναντίας τὴ συ-
ναναστροφὴ μὲ ἐνάρετους ἀνθρώπους καὶ
σοφοὺς γέροντες, ὥστε ν’ ἀκούει ψυχωφελῆ
καὶ χρήσιμα λόγια. Ὅταν ἐνηλικιώθηκε κα-
τατάχθηκε στὸν στρατό, παρότι νέος κι
ὄμορφος διακρίθηκε γιὰ τὶς ἀρετές του, τὸ
θάρρος, τὴν ἀνδρεία καὶ τὴ γενναιότητα.
Γι’ αὐτὸν τὸ λόγο προέκοψε στρατιωτικὰ
φτάνοντας σὲ σημεῖο νὰ εἶναι ἐπικεφαλῆς
μίας ἐπαρχίας τὴν ὁποία διοικοῦσε μὲ ἐπι-
δεξιότητα. Χαρακτηριστικὸ εἶναι πὼς ἐκτὸς
ἀπὸ την στρατιωτικὴ ἐκπαίδευση γιὰ τὴν
ὁποία ἦταν ὑπεύθυνος, νουθετοῦσε καὶ
δίδασκε στοὺς στρατιῶτες βασικὲς ἀρχὲς
τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, συγκεκριμέ-
να τοὺς δίδασκε ἀκόμη καὶ τὸν τρόπο τῆς
προσευχῆς τους. Ἤθελε οἱ στρατιῶτες του
νὰ εἶναι παράδειγμα χριστιανῶν χωρὶς νὰ
ἀδικοῦν κανένα ἄνθρωπο καὶ τὸ πέτυχε.
Ὅλοι ἀναγνώριζαν τοὺς στρατιῶτες του
ἀπὸ τὸ ἦθος καὶ τὶς καλὲς πράξεις ποὺ
ἔκαναν. Κάποια στιγμὴ ὅμως ἀποφάσισε
ν’ἀφήσει τὸ ἀξίωμά του κι ὅλα τά ἐγκόσμια
ἀγαθὰ μὲ σκοπὸ ἀναζητήσει ἕνα ἡσυχα-
στικὸ μέρος ν’ ἀγωνιστεῖ πνευματικὰ καὶ
νὰ ἀφιερωθεῖ στὸν Χριστό. Ἔτσι ἐκεῖ κοντὰ
στὴ Λάρισα ποὺ βρισκόταν
πῆγε στὴ Βουνένη (ὂρος τῆς
Θεσσαλίας ποὺ ὀνομάζεται
Ὄθρυς) σ’ ἕνα δάσος ποὺ
κατοικοῦσαν ἐκεῖ πολλοὶ ἀνα-
χωρητὲς κι ἀσκητὲς ἐνάρετοι
ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὠφελήθηκε
πάρα πολύ. Ἔμεινε ἐκεῖ, ἀγω-
νιζόταν καὶ προέκοπτε πνευ-
ματικὰ συνεχῶς. Ἡ μοναδικὴ
μέριμνα ἦταν: νηστεία, ἀγρυ-
πνία, προσευχή.
Βλέποντας ὁ μισόκαλος
διάβολος αὐτὴν τὴν κατὰ
Θεὸν πολιτεία, τὴν πνευ-
ματικὴ ὄαση τῆς περιοχῆς,
δὲν μπόρεσε νὰ τὸ ἀντέξει
κι ἐξήγειρε ἄθεους Ἀβάρους
οἱ ὁποῖοι κατέβηκαν ἀπὸ τὸ
βορρᾶ κάνοντας αἱματηρὲς
ἐπιδρομὲς χωρὶς νὰ ἀφήσουν
τίποτα ὄρθιο σὲ ὅλη τὴ Λά-
ρισα καὶ τὴ γύρω περιοχὴ
(Βόλο, Φάρσαλα Ἐλασσόνα
καὶ στὰ περίχωρα αὐτῆς).
Τότε πολλοὶ Χριστιανοὶ μαρ-
τύρησαν, διότι κράτησαν τὴν
πίστη τους στὸν Χριστὸ μέ-
χρι τέλους. Ἐνῷ γίνονταν ὅλα
αὐτὰ ὁ Νικόλαος βρισκόταν
στὴ σκήτη του στὰ Βούνενα
μὲ τοὺς συνασκητές του. Ἐκεῖ
μία νύκτα ποὺ προσευχόταν
Ἀθανασίου Τσολιά
Φιλολόγου
15
Ἄγγελος Κυρίου τοὺς ἐμφανίστηκε, τοὺς
ἐμψύχωσε νὰ μείνουν σταθεροὶ στὴν πίστη
τους διότι σὲ λίγες ἡμέρες ἐπρόκειτο νὰ
μαρτυρήσουν κι ἐκεῖνοι γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ
Χριστοῦ. Τοὺς εἶπε ἐπίσης πὼς ὁ Κύριος
θὰ τοὺς δώσει στεφάνι γιὰ τὴν ὁμολογία
τους. Ἀπὸ ἐκείνη τὴν ὥρα ἐπιδόθηκαν σὲ
μεγαλύτερους ἀγῶνες. Χαρακτηριστικὸ
εἶναι πὼς ὁ ἃγιος Νικόλαος νουθετοῦσε,
συμβούλευε κι ἐνθάρρυνε συνεχῶς τοὺς
συνασκητές του νὰ μὴ φοβηθοῦν τὸν πρό-
σκαιρο θάνατο καὶ τὰ μαρτύρια, ἀλλὰ νὰ
δείξουν ἀνδρεία γιὰ νὰ γίνουν κληρονό-
μοι τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι λοιπὸν
ἔφτασε ἡ ὥρα ποὺ οἱ Ἄβαροι σὰν αἱμο-
βόρα θηρία τοὺς βρῆκαν καὶ ξεκίνησαν
τὰ βασανιστήρια. Ἀφοῦ τοὺς βασάνισαν
μὲ τοὺς πιὸ ἀπάνθρωπους τρόπους, τε-
λικά τους ἀποκεφάλισαν ὅλους ἐκτὸς
ἀπὸ ἕναν. Τὸν Νικόλαο δὲν τὸν πείρα-
ξαν ἐντελῶς ἐπειδὴ νόμισαν πὼς θὰ μπο-
ροῦσαν νὰ τὸν πείσουν νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ
τὰ στρατιωτικὰ θέματα ποὺ τόσο ἐπι-
δέξια ἤξερε. Γνώριζαν τὴ σύνεσή του,
τὴν ἀνδρεία του κι ὅλες τὶς ἀρετὲς του,
τὶς ὁποῖες θὰ χρησιμοποιοῦσαν ἐκεῖνοι.
Ἀποφάσισαν λοιπὸν μὲ λόγια, κολακεῖες
κὰ ραδιουργίες νὰ τὸν κάνουν νὰ ἀφήσει
τὴν πίστη του, νὰ ἀσπαστεῖ τὰ εἴδωλα καὶ
νὰ ἀποκτήσει μία ζωὴ μὲ δόξα καὶ ἀνέ-
σεις και νὰ γίνει σύμμαχος –βοηθός τους.
Ὁ Ἅγιος τότε ὁμολόγησε τὴν πίστη στὸν
ἕναν τὸν μόνο Ἀληθινὸ Θεό, ἀρνήθηκε τὰ
εἴδωλα, τὰ ὁποῖα χαρακτήρισε ἐπινοήσεις
δαιμόνων, ὅπως κι ὅλα ὅσα τοῦ ὑποσχέ-
θηκαν. Τότε ἐκεῖνοι ἐξοργίστηκαν καὶ τὸν
ἔδειραν πάρα πολύ. Ἐνῷ τὸν βασάνισαν,
τὸν ἐξευτέλισαν, τὸν λοιδόρησαν, ἐκεῖνος
ἦταν σταθερὸς στὴν πίστη του. Τίποτε
δὲν τὸν πτόησε. Ἀφοῦ τοὺς ὁμολόγησε
γιὰ τελευταία φορὰ πὼς δὲν φοβᾶται τί-
ποτα καὶ κανέναν ἐλπίζοντας μόνο νὰ
βρίσκεται κοντὰ στὸν Χριστὸ, προχώρη-
σαν σὲ πιὸ σκληρὰ βασανιστήρια μέχρι
ποὺ τὸν ἀποκεφάλισαν στὶς 9 Μαΐου. Ἡ
καθαρὴ ψυχὴ του πέταξε γιὰ τὸν Ὕψιστο
ποὺ τόσο ἀγάπησε.
16
Περὶ μετανοίας
Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος
λΟΓΟΙ ΠΑΤΕΡΩΝ
Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
Μετάνοια σημαίνει ἀνανέωσις τοῦ βαπτίσματος.
Μετάνοια σημαίνει συμφωνία μὲ τὸν Θεὸν γιὰ νέα
ζωή. Μετανοῶν σημαίνει ἀγοραστὴς τῆς ταπεινώσε-
ως. Μετάνοια σημαίνει μόνιμος ἀποκλεισμὸς κάθε
σωματικῆς παρηγορίας. Μετάνοια σημαίνει σκέψις
αὐτοκατακρίσεως, ἀμεριμνησία γιὰ ὅλα τα ἄλλα καὶ
μέριμνα γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετάνοια
σημαίνει θυγατέρα τῆς ἐλπίδος καὶ ἀποκήρυξις τῆς
ἀπελπισίας. Μετανοῶν σημαίνει κατάδικος ἀπηλ-
λαγμένος ἀπὸ αἰσχύνη.
Μετάνοια σημαίνει συμφιλίωσις μὲ τὸν Κύριον,
μὲ ἔργα ἀρετῆς ἀντίθετα πρὸς τὰ παραπτώματά
μας. Μετάνοια σημαίνει καθαρισμὸς τῆς συνειδή-
σεως. Μετάνοια σημαίνει θεληματικὴ ὑπομονὴ ὅλων
τῶν θλιβερῶν πραγμάτων. Μετανοῶν σημαίνει ἐπι-
νοητὴς τιμωριῶν τοῦ ἑαυτοῦ του. Μετάνοια σημαί-
νει ὑπερβολικὴ ταλαιπωρία τῆς κοιλίας (μὲ νηστεία)
καὶ κτύπημα τῆς ψυχῆς μὲ ὑπερβολικὴ συναίσθησι.
Τρέξατε καὶ ἐλᾶτε. Ἐλᾶτε ὅλοι ὅσοι παρωργί-
σατε τὸν Θεόν, γιὰ νὰ ἀκούσετε αὐτὰ ποὺ ἔχω νὰ
σᾶς διηγηθῶ. Συγκεντρωθῆτε γιὰ νὰ ἰδῆτε αὐτὰ ποὺ
μοῦ ἔδειξε ὁ Θεὸς πρὸς οἰκοδομήν. Ἂς τοποθετή-
σωμε πρώτη καὶ ἂς προτιμήσωμε μιὰ διήγησι ποὺ
ἀναφέρεται σὲ τιμημένους ἐργάτες τῆς ἀρετῆς ποὺ
ζοῦσαν χωρὶς τιμή.
Ὅσοι ἀνέλπιστα ἐπέσαμε σὲ κάποια ἁμαρτία, ἂς
τὰ ἀκούσωμε αὐτὰ καὶ ἂς τὰ κρατήσωμε καὶ ἂς τὰ
μιμηθοῦμε. Σηκωθῆτε καὶ καθήσατε (νὰ ἀκούσετε)
ἐσεῖς ποὺ εἶσθε πεσμένοι ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες. Δῶστε
προσοχὴ στὸν λόγο μου, ἀδελφοί μου. Ἀνοίξατε
τὰ αὐτιὰ σας ὅλοι ἐσεῖς ποὺ θέλετε μὲ πραγματικὴ
17
ἐπιστροφὴ νὰ συμφιλιωθῆτε πάλι μὲ τὸν Θεόν.
Εἶδα ψυχὲς ποὺ ἔρρεπαν μὲ μανία στοὺς σαρ-
κικοὺς ἔρωτες. Αὐτὲς λοιπὸν ἀφοῦ ἔλαβαν ἀφορμὴ
μετανοίας ἀπὸ τὴν γεῦσι τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἔρωτος,
μετέστρεψαν αὐτὸν τὸν ἔρωτα σὲ ἔρωτα πρὸς τὸν
Κύριον. Ἔτσι ξεπέρασαν ἀμέσως κάθε αἴσθημα φό-
βου καὶ ἐκεντρίσθηκαν στὴν ἄπληστη ἀγάπη τοῦ
Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος στὴν ἁγνὴ ἐκείνη πόρνη
(Λουκ. ζ΄ 37-48) δὲν εἶπε ὅτι ἐφοβήθηκε, ἀλλὰ «ὅτι
ἠγάπησε πολὺ» καὶ κατώρθωσε εὔκολα νὰ ἀποκρού-
ση τὸν ἕνα ἔρωτα μὲ τὸν ἄλλον.
Δὲν τὸ ἀγνοῶ, θαυμαστοί μου φίλοι, ὅτι σὲ μερι-
κούς τα κατορθώματα τῶν μακαρίων αὐτῶν ἀνθρώ-
πων ποὺ σᾶς διηγήθηκα θὰ φανοῦν ἀπίστευτα, σὲ
ἄλλους δύσπιστα καὶ σὲ ἄλλους ὅτι δημιουργοῦν
ἀπόγνωσι. Ὁ γενναῖος ὅμως ἄνδρας μᾶλλον θὰ
ὠφεληθῆ. Θὰ πάρη ἀπὸ αὐτὰ ἕνα κεντρὶ καὶ ἕνα
πυρωμένο βέλος καὶ θὰ φύγη μὲ φλογερὸ ζῆλο στὴν
καρδιά του. Ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ποὺ ἔχει ὀλιγώτερη
προθυμία, θὰ καταλάβη τὴν ἀδυναμία του, θὰ ἀπο-
κτήση εὔκολα ταπεινοφροσύνη μὲ τὴν αὐτομεμψία
καὶ θὰ τρέξη πίσω ἀπὸ τὸν προηγούμενο. Δὲν γνω-
ρίζω μάλιστα μήπως καὶ τὸν προφθάση. Ἀντίθετα
ὁ ἀμελὴς ἄνδρας δὲν πρέπει οὔτε νὰ πλησιάση (καὶ
νὰ ἀκούση) αὐτὰ ποὺ διηγήθηκα, μὴ τυχὸν πέση σὲ
τελεία ἀπόγνωσι καὶ σκορπίση καὶ αὐτὸ (τὸ ὀλίγο)
ποὺ μέχρι τώρα κατορθώνει, καὶ ἐφαρμοσθῆ ἔτσι
σ΄ αὐτὸν ὁ λόγος τῆς Γραφῆς: «Ἀπὸ αὐτὸν ποὺ
δὲν ἔχει -προθυμία- καὶ αὐτὸ ποὺ νομίζει ὅτι ἔχει
θὰ τοῦ ἀφαιρεθῆ» (Ματθ. κε΄ 29).
18
Ἑλληνομνημοσύνη
Φουντῆ Ἑλένης
Φιλολόγου Ὑποψηφίας Διδάκτωρος Α.Π.Θ.
Ἐ
ν ἔτει 2016 ἡ ἑλληνικὴ ἀρθρο-
γραφία βρίθει ἀφενὸς σοφι-
σμάτων ὑπὲρ τῆς μείωσης
διδακτικῶν ὡρῶν τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς
γλώσσας ἀπὸ τὸ Γυμνάσιο, ἀφετέρου ἐπι-
χειρημάτων γιὰ τὴν ἀξία της, ὄχι μόνο γιὰ
τὴν παιδεία, ἀλλὰ καὶ γενικότερα γιὰ τὴ
διαχρονικὴ προσφορά της στὸ σύγχρονο
γίγνεσθαι.
Ἕνας φιλόλογος μπρὸς σὲ τέτοιες
συζητήσεις δὲ μπορεὶ παρὰ νὰ θυμη-
θεὶ τὸ σχολικὸ ἐγχειρίδιο τῶν Ἀρχαίων
τῆς Α΄ Γυμνασίου, στὴν πρώτη ἑνότητα
του ὁποίου παρατίθεται ἀπόσπασμα
ἀπὸ τὴν ὀμιλία τοῦ Ξενοφῶντα Ζολώτα
στὸ Διεθνὲς Νομισματικὸ Ταμεῖο στὶς
26/9/1957: “Our critical problems such
as the numismatics plethora generate some
agony and melancholy. This phenomenon
is characteristic of our epoch…In parallel, a
panethnic unhypocritical economic synergy
and harmonization in a democratic climate
is basic…”. Ἀδιαμφισβήτητα, παρὰ τὸ πο-
λιτικο-οικονομικὸ περιεχόμενο τοῦ χωρίου
(ἐπίκαιρο μὲν στὸ Εὐρωπαϊκὸ σκηνικό)
ξεκάθαρα ἐφελκύει γλωσσολογικές παρα-
τηρήσεις. Ἐπιπρόσθετα, δύσκολα λησμο-
νεὶ κανεὶς ὅτι ἡ διεθνὴς Ἀγγλικὴ χρησι-
μοποιεῖ σήμερα πάνω ἀπὸ 50.000 λέξεις
ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ὅπως λόγου χάρη
democracy (<δημοκρατία), philosophy
(<φιλοσοφία) καὶ history (<ἱστορία).
Ἀρχαῖα ἢ διαχρονικά;
19
Ἡ ἱστορία μας
Πολλὰ τέτοια δάνεια ἀπὸ τὴν ἀρχαία
ἑλληνικὴ σὲ ὅλες τὶς Ἰνδοευρωπαϊκὲς
γλῶσσες ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἀξία της σὲ
ἠθικο-πνευματικὸ ἐπίπεδο. Ἡ γλῶσσα
αὐτὴ μέσῳ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμ-
ματείας δὲν ἔπαψε ποτὲ νὰ μεταδίδει ἀξί-
ες, ἤθη, ἔθιμα, μὲ μία λέξη «πολιτισμό».
Γλῶσσα, ὅπως καὶ λόγος εὐρύτερα, ση-
μαίνει ἐπικοινωνία. Τῷ ὄντι, μέσῳ αὐτῆς
ἐπιτυγχάνεται ἡ ἀνταλλαγὴ αἰσθημάτων,
σκέψεων, ἰδεῶν καὶ ἁπλῶν πληροφοριῶν.
Μελετώντας τὴν ἀρχαία γραμματεία δι-
απιστώνει κανεὶς ὅτι ἡ παραπάνω διαδι-
κασία ἐπιτυγχάνεται σὲ μέγιστο βαθμό.
Κοινὸ αἴσθημα ἀποτελεῖ ἡ ἐγγύτητα
ποὺ νιώθει κανεὶς μὲ ὅποιον μετέχει στὴν
παιδεία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμμα-
τείας παρὰ μὲ ὅσους ἔχουν ἑλληνικὴ κα-
ταγωγὴ ἀλλὰ ποτὲ δὲ γνώρισαν τὶς ῥίζες
τους. Καὶ τοῦτο μπορεὶ νὰ συμβεὶ μὲ τὴ
διδασκαλία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς. Χα-
ρακτηριστικὸ παράδειγμα ἀποτελοῦν οἱ
ὁμολογίες μαθητριῶν Λυκείου. Ἡ πρώτη
παραδέχθηκε ὅτι μόνο μετὰ τὴ διδασκαλία
τοῦ ἄγνωστου ἀρχαίου ἀποσπάσματος
ἄρχισε νὰ κατανοεῖ καλύτερα ὅσα ἄκουγε
στὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ δεύτερη ὑπογράμ-
μισε ὅτι μελετώντας χριστιανικὰ κείμενα
στὸ Κατηχητικὸ τῆς γεννιέται ἡ ἐπιθυμία
νὰ τὰ ἀναλύσει συντακτικά.
Ἄν ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς μείωσης διδα-
κτικῶν ὡρῶν τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσ-
σας ἀπὸ τὸ Γυμνάσιο ἀποτελεῖ ἡ ἀνάγκη
αὔξησης ὡρῶν γιὰ τὴ διδασκαλία
τῆς νέας ἑλληνικῆς, ἕνας φιλόλο-
γος πιστοποιεῖ ὅτι ἡ πλειοψηφία
τῶν «ἀριστούχων» μαθητῶν στὸ
μάθημα τῶν Ἀρχαίων ταυτίζεται
μὲ αὐτὴν τῶν «ἀριστούχων» στὰ
Νέα. Ἡ ἀδυναμία τοῦ ἐπιχειρή-
ματος αὐτοῦ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ
τὴν ἀπεριόριστη παραγωγικὴ
ἱκανότητα λέξεων τῆς ἀρχαίας
ἑλληνικῆς, ὅπως καὶ τὴν ὀρθο-
γραφία της, καθῶς συμβάλλουν
τὰ μέγιστα στὴν καλύτερη γνώση
καὶ ἐκμάθηση τῆς Νέας ἑλληνικῆς.
Ἀλλὰ καὶ πέραν τοῦ σχολικοῦ μικρό-
κοσμου, ἡ σπουδαιότητα τῆς ἀρχαίας
ἑλληνικῆς γλώσσας ἔγκειται κυρίως σὲ πο-
λιτισμικο-ιστορικό ἐπίπεδο. Ὡς αὐτόνομο
γνωστικὸ ἀντικείμενο ἡ σημασία της οὐκ
ὀλίγη. Πρόκειται γιὰ τὴ μητέρα τῶν ἐπι-
στημῶν, οἱ τελευταῖες κυοφορήθηκαν σὲ
πληθώρα ἀρχαίων ἔργων. Ὁ λόγος γίνεται
γιὰ τὴν ποίηση, εἲτε εἶναι ἐπική, λυρική,
χορικὴ ἤ δραματική, δηλαδὴ τραγωδία,
κωμωδία ἢ ἀλλιῶς θέατρο. Ἀκόμη, δὲν
εἶναι λίγα τὰ σπέρματα τῆς ἀρχαίας φι-
λοσοφίας, πεζογραφίας, ῥητορικῆς, μυθι-
στορήματος ἀλλά καὶ ἱστοριογραφίας. Ἐν
κατακλεῖδι, παράλειψη θὰ ἀποτελοῡσε ἡ
20
μὴ ἀναφορὰ στὴ συμβολὴ τῶν επιστημῶν:
μαθηματικά, φυσική, νομική, ἀστρονομία,
ἰατρική, βοτανική καὶ γλωσσολογία. Μετὰ
ἀπὸ αὐτὰ εὔκολα ἐνστερνίζεται κάποιος
τὰ λεγόμενα τοῦ Γερμανοῦ ποιητῆ, ἱστορι-
κοῡ καὶ φιλοσόφου Schiller: «Καταραμένε
Ἕλληνα, τὰ βρῆκες ὅλα, φιλοσοφία, γεω-
μετρία, φυσική, ἀστρονομία, τίποτα δὲν
ἄφησες γιὰ μᾶς.»
Ἀντίθετα, μὲ γλῶσσες ὅπως τὰ χεττι-
τικὰ ἢ τὰ ἀσσυριακά, ποὺ ἐξαφανίστη-
καν καὶ ἀντικαταστάθηκαν ἀπὸ ἄλλες
γλῶσσες, τὰ ἑλληνικὰ δὲν εἶναι μιὰ ˝νε-
κρή˝ γλῶσσα- κάθε ἄλλο! Τὰ ἀρχαῖα
ἑλληνικὰ θὰ τὰ χαρακτηρίζαμε πρώιμο
στάδιο μιᾶς γλώσσας ποὺ δὲν ἔπαψε ποτὲ
νὰ μιλέται καὶ νὰ γράφεται. Ὡστόσο, ὅρα-
μα πολλῶν ὄχι μόνον Ἑλλήνων, ἀποτελεῖ
ἡ καθιέρωση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ὡς
ἐπίσημης παγκοσμίως.
Ἡ Γαλλίδα συγγραφέας καὶ ἀκαδημα-
ϊκός Margarite Yourceyar μᾶλλον θὰ ἦταν
μία ἀπὸ αὐτούς, ἂν κρίνουμε ἀπὸ τὰ
λόγια της: «Ἀγάπησα αὐτὴν τὴ γλῶσσα
τὴν ἑλληνικὴ γιὰ τὴν εὔρωστη πλαστικό-
τητά της, ποὺ ἡ κάθε λέξη πιστοποιεῖ τὴν
ἄμεση καὶ διαφορετικὴ ἐπαφὴ της μὲ τὶς
ἀλήθειες καὶ γιατὶ ὅ,τι ἔχει λεχθεὶ καλὸ
ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἔχει ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον
λεχθεῖ σὲ αὐτὴν τὴ γλῶσσα».
Ἑλληνομνημοσύνη
21
Σ
τὶς νοτιοανατολικὲς παρυφὲς τοῦ
Ὀλύμπου, εἶναι χτισμένη μία ἀπὸ τὶς
ἱστορικότερες Μονὲς τῆς ἐπαρχίας
Ἐλασσόνος, ἡ Ἱερὰ Μονὴ «Κανάλων». Ἡ
Μονὴ βρίσκεται σὲ ὑψόμετρο 800 περίπου
μέτρων καὶ ἀπέχει 8 χλμ. ἀπὸ τὸ χωριὸ
Καρυὰ καὶ 20 χλμ. ἀπὸ τὴν Λεπτοκαρυά.
Τὸ μοναστήρι χτίστηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ
11ου αἰώνα (1055 μ.Χ.) ἀπὸ δύο ἱερομό-
ναχους, τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὸν Δαμιανό. Ἡ
ὀνομασία του («Κανάλων») ὀφείλεται στοὺς
τέσσερις χειμάρρους-κανάλια ποὺ πηγά-
ζουν ἀπὸ τὴν τοποθεσία τοῦ μοναστηριοῦ.
Εἶναι ἀφιερωμένο στὸ Γενέσιο τῆς Θεοτό-
κου καὶ πανηγυρίζει στὶς 8 Σεπτεμβρίου.
Τὰ ἱστορικὰ ἴχνη τοῦ μοναστηριοῦ χά-
νονται καὶ ἐπανεμφανίζονται τὸν 17ο αἰώ-
να, ὅταν δηλαδὴ ἡ Μονὴ σημειώνει μεγάλη
ἀκμή. Τότε ἀνακαινίζονται καὶ ἁγιογρα-
φοῦνται ὁ νάρθηκας τοῦ Καθολικοῦ καὶ
ὁ κοιμητηριακὸς ναὸς τῶν Ἁγίων Πάντων.
Τὸν ἑπόμενο αἰώνα, λόγῳ καταστροφῆς
του ἀπὸ ἄγνωστη αἰτία, τὸ Καθολικὸ ξα-
ναχτίζεται ἐκ θεμελίων (1883).
Στὸ χῶρο ὅπου στεγάζεται ἡ παλιὰ
Τράπεζα τῆς Μονῆς ὑπάρχουν ἁγιογρα-
φίες ποὺ ἔχουν ἱστορηθεῖ ἐδῶ καὶ 500
χρόνια περίπου. Ἡ κόγχη τῆς Τράπεζας
μοιάζει μὲ τὸ ἱερὸ τοῦ ναοῦ, καθὼς ἀπει-
κονίζονται οἱ ἴδιοι ἅγιοι φορώντας ὅμως
μοναχικὸ μανδύα. Τὴν Τράπεζα κοσμοῦν
ἀκόμη μία ἁγιογραφία τοῦ Μυστικοῦ Δεί-
πνου καὶ ἡ Πλατυτέρα μὲ τὸν «Ἐμμανουὴλ
ἐν τοῖς στέρνοις».
Μεταξύ τῆς παλιᾶς Τράπεζας καὶ τοῦ
Καθολικοῦ βρίσκεται τὸ παρεκκλήσιο τοῦ
Ἁγίου Δημητρίου, τὸ ὁποῖο εἶναι χτισμένο
τὸ 1681 μ.Χ.. Τοὺς τοίχους του κοσμοῦν
Ἑλληνομνημοσύνη
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ
ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ
Κωνσταντίνου Συκιώτη
ἐκπαιδευτικοῦ
22
Ἑλληνομνημοσύνη
ἁγιογραφίες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ποὺ εἰκά-
ζεται ὅτι ἱστορήθηκαν ἀπὸ πατέρες τῆς
Μονῆς.
Ἐπιπλέον, στὸν περιβάλλοντα χώρο τοῦ
μοναστηριοῦ ὑπάρχουν καμάρες, ἔχουν
κατασκευαστεῖ κελιά, νέο χειμερινὸ ἀρχο-
νταρίκι καὶ βιβλιοθήκη.
Ἀρχικὰ ἡ Μονὴ ἦταν ἀνδρικὴ καὶ ὑπα-
γόταν στὴ Μητρόπολη Θεσσαλονίκης καὶ
τὴν Ἐπισκοπὴ Πλαταμῶνος καὶ
Λυκοστομίου. Γύρω στὸ 1900 ἔγι-
νε Πατριαρχικὴ Σταυροπηγιακὴ.
Τὸ 1930 ἐρημώθηκε καὶ γιὰ κά-
ποιο διάστημα χρησιμοποιήθηκε
ὡς σταῦλος. Τότε μετατράπηκε σὲ
μετόχι τῆς Μονῆς Ἁγίου Διονυσίου
τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ. Οἱ κάτοικοι τῆς
περιοχῆς γιὰ νὰ προστατέψουν
τὰ κτίρια ἀπὸ τὰ καιρικὰ φαι-
νόμενα καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὴ
στεγανότητά τους, ἔχτισαν μὲ
τοῦβλα τὰ παράθυρα.
Τὸ 2001 ἐγκαταστάθηκε στὴ
Μονὴ μιὰ μικρὴ γυναικεία ἀδελ-
φότητα ποὺ ξεκίνησε μὲ σταθερὰ
βήματα τὴν ἀποκατάσταση τοῦ
μοναστηριοῦ. Σήμερα, στὸ μονα-
στήρι ἐγκαταβιώνουν δύο μονα-
χές, ἡ ἡγουμένη Ὀρθοδοξία καὶ
ἡ ἀδελφὴ Παραμυθία, οἱ ὁποῖες
ἐκτὸς ἀπὸ τὰ μοναχικά τους κα-
θήκοντα συνεχίζουν καὶ τὸ ἔργο
τῆς ἀνακαίνισης καὶ ἀποκατά-
στασής του.
Βιβλιογραφία:
«Η ΙΕΡΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ
ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΗ ΜΟΝΗ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΟΛΥ-
ΜΠΩ», Ἔκδοσις Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Διο-
νυσίου, 2014.
«ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΑΝΑΛΩΝ», Ἔκδοσις
Ἱερᾶς Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Γενεσίου
τῆς Θεοτόκου Κανάλων.
23
Οἰκογένεια
Ἀναστασίας Κουρῆ
Σ
τὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ
τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἡ
οἰκογένεια χαρακτηρίζεται
ὡς «κατ’οἶκον ἐκκλησία». Δηλαδή,
ὁ σκοπὸς τοῦ γάμου ἀνδρὸς καὶ
γυναικὸς εἶναι νὰ ζήσουν χριστιανι-
κά, σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυ-
ρίου, ἔτσι ὥστε νὰ εἰσέλθουν μαζὶ
στὴν αἰώνια βασιλεία Του. Γιὰ νὰ
γίνει αὐτό, θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχει
μεταξύ των συζύγων καὶ ὅλων τῶν
μελῶν τῆς οἰκογένειας ἀγάπη δυνα-
τή, ἀληθινὴ καὶ συνεχῶς αὐξανόμε-
νη. Θὰ πρέπει νὰ κυριαρχεῖ ὄχι τὸ
«ἐγὼ» ἀλλὰ τὸ «ἐσύ», καὶ ἀφοῦ συγ-
χωνευθοῦν καὶ τὰ δυό, νὰ ὑπάρχει
τὸ «ἐμεῖς». Ἡ ἀγάπη, ὁ σεβασμός, ἡ
κατανόηση στὰ ἐλαττώματα καὶ τὶς
ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου, εἶναι σωστὸ
νὰ διαπνέουν τὴ χριστιανικὴ οἰκο-
γένεια ὄχι μόνο στὶς χαρὲς ἀλλὰ
καὶ στὶς λύπες.
Ὁ ἄνδρας πρέπει νὰ ἀγαπάει
καὶ νὰ φροντίζει τὴ γυναίκα του,
ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὴν
Ἐκκλησία. Καὶ ἡ γυναίκα νὰ ἀγα-
πάει τὸν ἄνδρα της καὶ νὰ ὑπο-
τάσσεται σὲ αὐτόν. Νὰ τὸν ἀνα-
γνωρίζει ὡς κεφαλὴ τῶν ὑποθέσεων
τοῦ σπιτιοῦ καὶ ὅλα τὰ μέλη τῆς
οἰκογένειας νὰ τὸν ὑπακούουν.
Σήμερα οἱ περισσότεροι γάμοι
διαλύονται καὶ οἱ περισσότερες
οἰκογένειες ναυαγοῦν. Κάθε χρό-
νο αὐξάνονται τὰ διαζύγια, οἱ ἀπι-
στίες τῶν συζύγων, τὰ κρούσματα
ἐνδοοικογενειακῆς βίας, οἱ παράνο-
μες συμβιώσεις καὶ ἡ κάθε εἴδους
Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσουΟἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
24
ἀνηθικότητα μέσα στὴν οἰκογένεια. Καὶ
ὅλα αὐτὰ γιατί; Γιατί δὲν ὑπάρχει ὁ
Χριστὸς ἀναμεσά τους. Οὔτε πιστεύουν
σ’ Αὐτὸν οὔτε ζοῦν χριστιανικά. Κάνουν
λανθασμένες ἐπιλογὲς συντρόφων, ἀφοῦ
τὰ κριτήριά τους εἶναι καθαρὰ κοσμικά.
Ὁ ἄνδρας παντρεύεται τὴ γυναίκα γιὰ
τὴν προίκα της καὶ γιὰ τὰ λεφτά της ἢ
τὴ βλέπει μόνο ὡς μέσο ἱκανοποίησης
καὶ μηχανὴ παραγωγῆς παιδιῶν. Ἀπὸ
τὴν ἄλλη, ἡ γυναίκα παντρεύεται τὸν
ἄνδρα γιὰ νὰ τακτοποιηθεῖ κοινωνικά.
Διαλέγει ἕναν ἄνδρα ὅπου θὰ εἶναι ἐντυ-
πωσιακὸς καὶ θὰ ἔχει ἕνα καλὸ ἐπάγγελ-
μα, ὥστε νὰ τῆς ἐξασφαλίσει ἄνετη ζωή.
Παντρεύονται χωρὶς νὰ ὑπάρχει κάποια
ψυχικὴ ἕνωση μεταξύ τους καὶ μέτα ἀπὸ
κάποιο καιρὸ χωρίζουν, ψάχνοντας
καὶ οἱ δυὸ νὰ βροῦν κάπου ἀλλοῦ τὴν
εὐτυχία. Γι’ αὐτοὺς ἡ οἰκογένεια παύει
νὰ εἶναι τὸ ἀσφαλὲς λιμάνι ὅπου γαλη-
νεύει ἡ ψυχή, καὶ τὸ καταφύγιο ὅπου
ὁ ἄνθρωπος ἀντλεῖ τὶς ψυχικὲς δυνά-
μεις ποὺ χρειάζεται γιὰ ν’ ἀγωνίζεται
στὴ σκληρὴ κοινωνία. Μετατρέπεται ἡ
οἰκογένεια σὲ μιὰ φυλακὴ ψυχῆς καὶ σώ-
ματος, ὅπου οἱ γονεῖς αὐτοὶ ζοῦν τὴν
ἀπόλυτη δυστυχία.
Τὰ παιδιὰ τους παίρνουν τὸν κακὸ
δρόμο, διότι ὡς γονεῖς δὲν φρόντισαν νὰ
τοὺς μάθουν τὴ χριστιανικὴ παιδεία καὶ
ἀγωγή. Ρίχνουν τὸ φταίξιμο στὴν τηλέο-
ραση, στὶς κακὲς παρέες, στὸ ἴντερνετ ἢ
στὴν κακὴ τύχη. Ποτὲ δὲν κατηγοροῦν
τοὺς ἑαυτούς τους, πού μὲ τὴ συμπερι-
φορὰ τους μέσα στὴν οἰκογένεια ἔγιναν
οἱ κακοὶ διδάσκαλοι τῶν παιδιῶν τους.
Πῶς ἄλλωστε νὰ μὴν γίνει αὐτό, ὅταν
ποτὲ δὲν ὑπῆρξε κοινὴ προσευχὴ ὅλων
στὸ σπίτι, ποτὲ δὲν ὑπῆρξε τὸ κοινὸ κυ-
ριακάτικο τραπέζι, ποτὲ δὲν ὑπῆρξε ὁ
κοινὸς ἐκκλησιασμὸς τὴν Κυριακὴ στὴ
θεία Λειτουργία; Κανεὶς ἀπὸ τοὺς γονεῖς
αὐτοὺς δὲν τοὺς μίλησε γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο
καὶ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων μας.
Σήμερα ὅλες οἱ οἰκογένειες ἀντιμε-
τωπίζουν δυσκολίες καὶ προβλήματα.
Ὅταν ὅμως προσπαθοῦμε νὰ ζήσουμε
χριστιανικά, ὅπως μᾶς δίδαξε ὁ Χριστὸς
μὲ τὸ παραδειγμά του στὴ γῆ καὶ τὴ
σταυρική Του θυσία, τότε μόνο θὰ γνω-
ρίσουμε τὴν ἀληθινὴ εὐτυχία καὶ χαρὰ
καὶ θὰ πετύχουμε τὸν προορισμό μας,
νὰ ζήσουμε στὴν αἰώνια οἰκογένεια μαζί
Του.
Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
25
Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσουΟἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
Μ
ητέρα, τὸ πιὸ
πολύτιμο πράγ-
μα στὸν κόσμο.
Εἶναι τρυφερή, στοργικὴ
καὶ γεμάτη ἀγάπη. Κάποιες
φορὲς παρατηρητικὴ καὶ
ἄλλες στοργική. Ἡ μητέρα
εἶναι πάντα δίπλα μας γιὰ
καθετὶ ποὺ μᾶς συμβαί-
νει, εἴτε εἶναι δυσάρεστο,
εἴτε εὐχάριστο. Πάντα μὲ
τὴ συμβουλή της καὶ μὲ τὴ
βοήθειά της καταφέρνουμε
πολλὰ πράγματα. Κι ἐμεῖς
πρέπει νὰ τὴν ἀγαπᾶμε, νὰ
μὴν τὴ στεναχωροῦμε καὶ νὰ
νιώθουμε ὑπερήφανοι ὅπως
νιώθει κι αὐτὴ γιὰ μᾶς.
Ἐδῶ θὰ ἀναφέρουμε μιὰ
μικρή, συγκινητικὴ ἱστορία
γιὰ τὴν ἀγάπη τῆς μητέρας.
Ἕνα παιδὶ δὲν ἀγαποῦσε τὴ μητέρα του
γιατί ἐκεῖνη εἶχε μόνο ἕνα μάτι. Τὸ παιδὶ
ἔνιωθε πάρα πολὺ ἄσχημα γιατί οἱ συμμα-
θητὲς του τὸν κορόιδευαν συνεχῶς. Αὐτὸ
τὸ παιδὶ μεγάλωσε καὶ ἔκανε δική του οἰκο-
γένεια. Ἡ μητέρα του δὲν εἶχε δεῖ ποτὲ τὰ
ἐγγόνια της. Ξεκίνησε λοιπὸν γιὰ τὸ σπίτι
τοῦ γιοῦ της. Μόλις χτύπησε τὴν πόρτα
καὶ τὴν εἶδαν τὰ παιδιὰ ἄρχισαν νὰ γελᾶνε.
Ὁ γιὸς της τὴν ἔδιωξε καὶ τῆς εἶπε νὰ μὴν
ξανάρθει σπίτι του. Ὅταν πέθανε ἡ μητέρα
του, τοῦ ἄφησε ἕνα γράμμα ποὺ ἔγραφε:
« Ἀγαπημένε μου γιέ, σὲ σκέφτομαι συ-
νέχεια. Λυπᾶμαι ποὺ ἦρθα σπίτι σου καὶ
φόβισα τὰ παιδιά σου… Ἔγραψα αὐτὸ
τὸ γράμμα νὰ στὸ δώσουν ἂν δὲν μὲ προ-
φτάσεις. Στεναχωριόμουν ποὺ ὅλα αὐτὰ
τὰ χρόνια σὲ ἔφερνα σὲ δύσκολη θέση.
Ἀλλά, βλέπεις, ὅταν ἤσουν μικρός, εἶχες
ἕνα πολὺ σοβαρὸ ἀτύχημα κι ἔχασες τὸ
μάτι σου. Δὲν μποροῦσα νὰ σκεφθῶ ὅτι
θὰ μεγαλώσεις καὶ θὰ ζήσεις μὲ ἕνα μάτι.
Ἔτσι σοῦ ἔδωσα τὸ δικό μου. Ἔχεις πάντα
ὅλη τὴν ἀγάπη μου».
Αὐτὴν τὴν ἀπέραντη ἀγάπη νιώθουν οἱ
μητέρες γιὰ μᾶς. Κι ἐμεῖς τοὺς χρωστᾶμε
μεγάλη εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴ στοργὴ καὶ
τὶς θυσίες μὲ τὶς ὁποῖες μᾶς μεγάλωσαν!
Ἐπιμέλεια κειμένου:
μαθητὲς Ε’ Δημοτικοῦ
Ἐννιάχρονου σχολείου Ἀργυροκάστρου
‘’Πνοὴ Ἀγάπης’’
H θυσία της μητέρας
και η αγάπη της
26
λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
Ὑπαρξιακά ἐρωτήματα καί
ἡ θεολογική ἀπάντησή τους
Γιατί νά ἐπιτρέπει ὁ Θεός
νά πεθαίνουν νέοι καί μικρά
παιδιά;
Θά ὑπάρξει Ἀνάσταση
τῶν νεκρῶν;			
Ὁ Θεός εἶναι ὁ μόνος Κύριος τῆς ζωῆς καί
τοῦ θανάτου. Ὁ Θεός, δηλαδή, παρέχει τή
ζωή, ἀλλά καί θέτει τά ὅριά της. Μόνος
αυτός γνωρίζει ὅλα τά δεδομένα, ἀλλά καί
ὅλες τίς προθέσεις τῶν λογικῶν ὄντων, πρίν
κἄν αὐτά ἔρθουν στήν ὕπαρξη. Ταυτό-
χρονα, ὁ Θεός ἀγαπᾶ σέ ἀσύλληπτο βαθ-
μό ὅλους τούς ἀνθρώπους. Μάλιστα, ὁ
ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος θεωρεῖ τόν
Χριστό ὡς τόν μανιωδέστερο τῶν ἐραστῶν
τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Κατά τήν
Ἁγία Γραφή, ἄλλωστε, ὁ Θεός θέλει ὅλοι
οἱ ἄνθρωποι νά σωθοῦν καί νά τόν γνωρί-
σουν ὡς τήν ὐποστατική Ἀλήθεια («πάντας
ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν
ἀληθείας ἐλθεῖν»).
Μέ τίς παραπάνω προϋποθέσεις, κατανο-
εῖται εὔκολα, ὅτι ὁ Θεός, ὡς ὁ κατεξοχήν
καί κατά κυριολεξία καλός καί ἀγα-
θός, δέν εἶναι δυνατόν νά θέλει τόν
πρόωρο θάνατο κανενός ἀνθρώπου.
Καί τοῦτο, ἐπειδή τό κύριο γνώρισμα
τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἔτσι ὁ Θεός
ἀποφασίζει τόν θάνατο τοῦ κάθε
ἀνθρώπου μέ βάση τήν παγγνωσία
καί τήν ἀγάπη του. Τοῦτο, πρακτικῶς,
σημαίνει ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος πεθαί-
νει στήν καλύτερη χρονική στιγμή γι’
αὐτόν. Κατά συνέπεια, μία ἐνδεχόμε-
νη παράταση τῆς ζωῆς μας, πέρα ἀπό
τό ὅριο, πού ἔθεσε ἠ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ
γιά τόν καθένα μας, θά εἶχε ἀρνητικό
ἀποτέλεσμα στήν ποιότητα τῆς αἰωνί-
ου ζωῆς μας. Γι’ αὐτό, θά πρέπει νά
δεχόμαστε τήν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ,
γιά τήν ὁριοθέτηση τῆς ζωῆς ὄλων τῶν
ἀνθρώπων, μέ εὐγνώμονα καί εὐχαρι-
στιακή διάθεση.
Δημητρίου Τσελεγγίδη Καθηγητή Δογματικής
- Θεολογική Σχολή ΑΠΘ
27
Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ἀποτελεῖ θεμε-
λιώδη ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, πού διατυ-
πώθηκε δογματικά καί συμπεριλήφθηκε
στό Σύμβολο τῆς Πίστεώς μας, κατά τήν Β’
Οἰκουμενική Σύνοδο. Ἄλλωστε, ἡ Ἀνάσταση
τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τήν ἀσφαλέστερη
ἐγγύηση γιά τήν πραγματοποίηση καί τῆς
δικῆς μας ἀναστάσεως. Ἡ ἀνάσταση τῶν
νεκρῶν σωμάτων καί ἡ ἕνωσή τους μέ τίς
ἀντίστοιχες ψυχές εἶναι ἡ προϋπόθεση
γιά τήν μέλλουσα Κρίση, ἀφοῦ ζήσαμε
καί πράξαμε τό καλό ἤ τό κακό, ὡς ψυχο-
σωματική ἑνότητα. Εἶναι, λοιπόν, εὔλογο
νά ἔχουμε καί τή μελλοντική ποιότητα τῆς
ζωῆς μας ὡς ἐνιαία ψυχοσωματική ὕπαρξη.
Ποιός ἄνθρωπος εἶναι πραγματικά
ἐλεύθερος καί εὐτυχισμένος; Τί ση-
μαίνει πραγματική ἐλευθερία καί πῶς
ἀποκτᾶται;
Πραγματικά ἐλεύθερος εἶναι ὁ ἄνθρωπος,
ὅταν ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τόν φόβο τοῦ
θανάτου, ἀπό τήν ἐπιρροή τοῦ πονηροῦ
καί ἀπό τά πάθη του. Τότε μόνο μπορεῖ
νά ζεῖ σύμφωνα μέ τίς προδιαγραφές τῆς
δημιουργίας του καί μόνο τότε μπορεῖ νά
πραγματοποιεῖ τόν σκοπό, γιά τόν ὁποῖο
τόν δημιούργησε ὁ Θεός, ἐπειδή μόνο τότε
μπορεῖ νά ἀξιοποιεῖ ὅλες τίς δυνατότη-
τες, πού ἔλαβε μέ τή δημιουργία του «κατ’
εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Γι’ αὐτό
καί μόνο τότε μπορεῖ νά εἶναι
πραγματικά καί ἐξολοκλήρου
εὐτυχισμένος.
Ἡ πραγματική ἐλευθερία τοῦ
ἀνθρώπου, ὅμως, παρέχεται
μυστηριακά, ὡς δωρεά, μόνο
μέσα στό πλαίσιο τῆς Ἐκκλη-
σίας, ὅπου βιώνεται ἐμπειρι-
κά καί ὐπαρξιακά «ἐν πάσῃ
αἰσθήσει». Καί τοῦτο, ἐπειδή
μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπερ-
βαίνεται ὁ θάνατος, ὡς χωρι-
σμός τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν
πηγή τῆς ζωῆς, τόν Θεό, καί
καταλύεται ὀ φόβος τοῦ θα-
νάτου, ὁ ὁποῖος προσδιορίζει
ἀποφασιστικά ὅλες τίς ἐνέργειες
τοῦ ἀνθρώπου, στόν ὁποῖο κυρι-
αρχεῖ. Ὁ Χριστός, μέ τόν σταυ-
ρικό θάνατό του, κατήργησε
Νεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
28
λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
τήν κυριαρχική ἐξουσία τοῦ διαβόλου
στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἐντάσσεται στό
μυστηριακό του σῶμα, τήν Ἐκκλησία, ἐνῷ
μέ τήν ἀνάστασή του νίκησε τόν θάνατο,
παρέχοντας τήν ἀναστημένη ζωή στά μυ-
στηριακά του μέλη, τούς πιστούς, τόσο
στήν παροῦσα ὅσο καί στήν μέλλουσα
αἰώνια ζωή.
Ὅταν ὁ πιστός παραβιάζει τίς ἐντολές
τοῦ Θεοῦ, περνᾶ στήν ὑπαρξιακή περι-
οχή τοῦ θανάτου καί στόν χῶρο ἐπιρ-
ροῆς τοῦ πονηροῦ. Τότε ἐμφανίζονται
κάι ριζώνουν τά πάθη. Ὅλα αὐτά, ὅμως,
καταλύονται τελείως μέ τήν εἰλικρινῆ με-
τάνοια καί ἐξομολόγηση τοῦ πιστοῦ, ἐνῷ
μέ τή Θεία Κοινωνία τρέφεται πνευματι-
κά κάι ἑνώνεται χαρισματικά μέ τόν ἴδιο
τόν Θεό. Τότε, ἄλλωστε, ὑποτασσόμενο
τό θέλημά του στό θέλημα τοῦ Χριστοῦ,
ἀποκτᾶ καί τή χαρισματική ἐλευθερία
του. Χαρισματική ἐλευθερία εἶναι ἠ ἴδια
ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία τοῦ συγκεκριμέ-
νου πιστοῦ, ἡ ὁποία ἐμπλουτίζεται μέ
τήν ἄκτιστη θεοποιό Χάρη τοῦ Χριστοῦ,
ὁπότε καί ἀποκτᾶ, χαρισματικῶς, προο-
πτικές ἄκτιστης ἐλευθερίας.
29
Νεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
Σ
υχνὰ τὰ τελευταῖα χρό-
νια γίνεται λόγος γιὰ τὴ
σημασία τῆς χρήσης τῆς
δημοτικῆς στὴ Θεία Λατρεία καὶ
στὶς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας.
Ὑποστηρίζουν μερικοὶ πὼς ἡ χρή-
ση τῆς δημοτικῆς ἔχει νὰ προσφέ-
ρει πολλὰ θετικὰ ἀποτελέσματα
στὴν πνευματικὴ ζωὴ τῶν πιστῶν.
Θεωροῦν πὼς μὲ τὴ μετάφραση
καὶ τὴ χρήση αὐτῆς τῆς γλώσσας
οἱ πιστοὶ θὰ κατανοοῦν τὰ Θεῖα
νοήματα περισσότερο μὲ ἀποτέλε-
σμα ἡ προσευχὴ καὶ ἡ συμμετοχὴ
τῶν πιστῶν στὴ Θεία Λατρεία νὰ
εἶναι πιὸ ἐνεργή. Αὐτὸ κατὰ τὴν
ἄποψή τους εἶναι ἕνα καλὸ κίνητρο
γιὰ τὴν ¨ἐπαναφορὰ¨ ὁρισμένων
ἰδίως νέων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δὲν
συμμετέχουν στὰ μυστήρια τῆς
ἐκκλησίας ἐξαιτίας τῆς δυσκολίας
τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας.
Σήμερα ὅμως τὸν 21ο αἰώνα, ὅπου
ἡ τεχνολογία βρίσκεται στὴν ἀκμή
της, χιλιάδες βιβλία καὶ θεολόγοι
εἶναι στὴ διάθεση τοῦ κοινοῦ,
ὥστε νὰ λύνονται οἱ ὅποιες ἀπο-
ρίες σχετικὰ μὲ τὴν κα-
τανόηση τῶν νοημάτων
τῶν Ἁγίων Γραφῶν, εἶναι
ἐπιτακτικὴ ἡ χρήση τῆς
δημοτικῆς στὴ θέση τῆς
ἀρχαίας γλώσσας; Αὐτὸ
εἶναι ἄραγε τὸ μεῖζον
θέμα; Αὐτὸ εἶναι ποὺ
κρατᾶ μακριὰ ἀπὸ τὰ
μυστήρια τῆς ἐκκλησί-
ας μεγάλη μερίδα νέων
ἀνθρώπων; Μᾶλλον ὄχι!
Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται
ὥστε οἱ νέοι νὰ ἔχουν
ἐνεργὴ συμμετοχὴ στὴ
ζωὴ τῆς ἐκκλησίας εἶναι
τὸ π α ρ ά δ ε ι γ μ α.
Ἀπὸ ἐκεῖ ξεκινοῦν ὅλα.
Σήμερα οἱ νέοι εἶναι ἔξυπνοι καὶ μὲ
πάρα πολλὲς προοπτικὲς καὶ δυνα-
τότητες νὰ δημιουργήσουν καὶ νὰ
προκόψουν πνευματικά. Αὐτὸ ποὺ
τοὺς λείπει εἶναι τὸ καλὸ παρά-
δειγμα καὶ ἡ ὀρθόδοξη ζωὴ μέσα
ἀπὸ τὸ βίωμα, τὶς πράξεις, τὰ ἔργα
ποὺ εἶναι ἀπόδειξις πίστεως χωρὶς
Γιατί δημοτική;
Γεωργίου Ρούντα
Δικηγόρου
30
λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
μεγαλόστομες στεῖρες ρητορεῖες, ψευτομε-
ταρρυθμίσεις ἢ νεωτερισμοὺς δυτικοῦ τύ-
που. Κι ἂν ἡ χρήση τῆς ἀρχαίας γλώσσας
ἦταν ἕνα σοβαρὸ θέμα ποὺ δημιουργοῦσε
προβλήματα, γιὰ ποιὸ λόγο κανεὶς ἀπὸ
τοὺς Ἁγίους Πατέρες στὸ πέρασμα τῶν
αἰώνων καὶ τοὺς σύγχρονους Ἁγίους δὲν
ἀνέφερε τὴν ἐπίλυση αὐτοῦ του θέματος;
Ἰδίως ὅταν γνωρίζουμε τὶς ἀντικειμενικὲς
δυσκολίες τῶν προηγούμενων αἰώνων (με-
γάλο ποσοστὸ ἀναλφαβητισμοῦ, ἀπουσία
τυπογραφίας –ἔλλειψη βιβλίων) γιατί κα-
νείς τους δὲν ἔκανε κάποια εἰσήγηση γιὰ νὰ
γίνει αὐτὴ ἡ μεταρρύθμιση; Ἡ ἀπάντηση
εἶναι ἁπλή. Διότι δὲν εἶναι ἡ γλώσσα ποὺ
βοηθάει τὸν πιστὸ ἄνθρωπο νὰ προκόψει
πνευματικά. Δὲν εἶναι ἡ γλώσσα ποὺ θὰ
τὸν βοηθήσει νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὰ πάθη
του, ἄλλα εἶναι τὰ μέσα (νηστεία , προσευ-
χή, ταπείνωση…). Τόσοι Ἅγιοι, Μάρτυρες,
Ὁμολογητὲς ἀναδείχθηκαν στὴν πάροδο
τόσων αἰώνων. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς δὲν
εἶχαν τὴ βασικὴ ἢ καὶ καθόλου μόρφωση,
ὅμως μὲ τὴν πίστη τους στὸν Τριαδικὸ
Θεό, τὴν ταπείνωσή τους καὶ τὴ συμμετοχὴ
στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἁγίασαν καὶ
τώρα μᾶς βοηθοῦν σκανδαλωδῶς πολλὲς
φορὲς καὶ πρεσβεύουν γιὰ τὴ σωτηρία μας
ἀπὸ ἐκεῖ ψηλά!
Τὸ θέμα εἶναι πῶς θὰ μπορούσαμε ἐμεῖς
ὡς Ἔθνος νὰ ἐκτιμήσουμε τὴ γλώσσα μας,
νὰ ἀξιοποιήσουμε καὶ νὰ διατηρήσουμε
τὴν τεράστια κληρονομιὰ γιὰ τὶς ἑπόμε-
νες γενεές. Τὴ γλώσσα ποὺ διδάσκεται σὲ
πολλὰ ξένα πανεπιστήμια παγκοσμίως,
τὴ γλώσσα ποὺ πολλοὶ ξένοι μελετητὲς
μαθαίνουν μὲ λαχτάρα. Τὴ γλώσσα ποὺ
γράφτηκε ὁ Θεῖος Λόγος! Τὴ γλώσσα ποὺ
ἀποδίδει τέλεια τὰ νοήματα τῶν Γραφῶν.
Ἂς ἐκτιμήσουμε ἐμπράκτως αὐτὸν τὸν
θησαυρό, τὴ γλώσσα τῶν προγόνων μας.
Ἂς ἀγωνιστοῦμε καθένας ἀτομικὰ νὰ γνω-
ρίσουμε, νὰ κατανοήσουμε τὴν εὐλογημέ-
νη γλώσσα μας κι ἂς ἀναγνωρίσουμε ὅλα
ὅσα πλούσια ἔχει προσφέρει στὴν ἱστορία
αὐτοῦ τοῦ Ἔθνους.
31
Νεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
Πότε ἐμφανίστηκε τό φαινόμενο;
Ἡ δερματοστιξία ἤ ἀλλιῶς τατουάζ
(tattoo) εἶναι φαινόμενο παγανιστικό1,
δηλ. εἰδωλολατρικό καί παμπάλαιο. Ἱστο-
ρία καί ἀρχαιολογία μᾶς πληροφοροῦν
ὅτι ἡ ὕπαρξή του ξεκινᾶ ἀπό τά βάθη
τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, χιλιάδες χρόνια
πρίν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἐπί τῆς γῆς.
Ἄνθρωποι μουμιοποιημένοι ἤ κατεψυγμένοι
ἐντοπίστηκαν νά φέρουν τατουάζ πάνω
στό σῶμα τους σέ διάφορες περιοχές τοῦ
πλανήτη, σέ Ἀφρική, Ἀσία, Ἀμερική καί
ἀλλοῦ.
Ποιοί λόγοι ὁδήγησαν τούς ἀνθρώπους
στήν πρακτική τῆς δερματιστιξίας;
Πολλοί εἶναι οἱ λόγοι πού ὁδήγησαν δι-
αχρονικά τούς ἀνθρώπους νά στραφοῦν
πρός τή συγκεκριμένη πρακτική. Πρῶτος
λόγος εἶναι ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώ-
που ἀπό τόν δημιουργό Του. Χάνοντας ὁ
ἄνθρωπος ἀπό τόν ὁρίζοντα τόν ἀληθινό
Θεό ὁδηγήθηκε σέ κατευθύνσεις καί ἐπιλο-
γές μέ τίς ὁποῖες ἀδίκησε τόν ἑαυτό του.
Εἰδικοί ἐπιστήμονες καταλήγουν ὅτι μά-
γοι καί σαμάνοι2 ἦταν ἐκεῖνοι πού πρῶτοι
προώθησαν τή δερματοστιξία. Σέ ἐποχή
πού βασίλευε ὁ ἀνιμισμός3 πίστευαν οἱ
παραπάνω διάμεσοι ὅτι μέ ἕνα τατουάζ
στό δέρμα τους γίνονταν παντοδύναμοι
καί δέσμευαν μέ τόν τρόπο αὐτό τήν εὔνοια
καί τή δύναμη τῶν ὑπερφυσικῶν πνευμά-
των-θεῶν. Τά παγανιστικά αὐτά πνεύματα
ἀπαιτοῦσαν τήν παρουσία τῶν τατουάζ ὡς
ἀναγκαῖο στοιχεῖο λατρείας καί ὑποταγῆς
τῶν συνεργατῶν τους. Αὐτή ἡ ἀντίληψη συ-
νεχίστηκε νά ὑπάρχει καί σέ κάποιες ἀπό
τίς ἐπινοημένες θρησκεῖες πού προέκυψαν
ἀργότερα.
Ἕνα εἰδικό καί φανερό τατουάζ ἔδειχνε
καθαρά τήν ταυτότητα μιᾶς πρωτόγονης
φυλῆς ἤ ὑπενθύμιζε στούς ἰθαγενεῖς τό ἀξί-
ωμα πού εἶχε κάποιος ἀνάμεσά τους. Τά
περίτεχνα σχέδια πάνω στό σῶμα ἀνδρῶν
ἤ γυναικών λειτουργοῦσαν ἀκόμα ὡς φυ-
λαχτά καί φυσικά προβάλλονταν ἀρκετές
φορές ὡς σημάδια μοναδικότητας, καλ-
λωπισμοῦ, ὑπεροχῆς, ἀνωτερότητας καί
γοητείας τοῦ ἑτέρου φύλου.
Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ
(ΤΑΤΟΥΑΖ)
ΣΕ ΕΞΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Ένα παγανιστικό φαινόμενο καί
μία σύγχρονη μάστιγα
Κουτσιώρα Θεοδώρου
Θεολόγου
32
Τί συμβαίνει σήμερα στή χώρα μας σχετικά
μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ τατουάζ;
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἐπί τῶν ἡμερῶν μας
ὑπάρχει ἕνα διεθνές σχέδιο ἀναβίωσης
ἀρχαίων παγανιστικῶν λατρειῶν, ἐθίμων
καί πρακτικῶν. Μέσα σ’ αὐτό τό πλαίσιο
διαπιστώνουμε καί μιά πρωτοφανῆ ἔξαρση
τοῦ παγανιστικοῦ φαινομένου τῆς δερμα-
τοστιξίας.
Στήν Ἑλλάδα, πρίν δύο περίπου δεκαε-
τίες, ἕνας περιορισμένος ἀριθμός ἀτόμων
σημάδευε τό σῶμα του μέ τατουάζ. Ἦταν
κυρίως περιθωριακοί, φυλακόβιοι, ἐγκλη-
ματίες, ναυτικοί ἤ βαρυποινίτες. Οἱ ἀπει-
κονίσεις περιλάμβαναν καρδιές, σταυρούς,
στιλέτα, μαχαίρια, καράβια, ἀποφθέγματα,
βέλη, φίδια, γυναῖκες, τιμόνια, κρεμάλες,
μάτια, ἄγκυρες κλπ. Οἱ ἐπιφάνειες πού
ἐπιλέγονταν ἦταν συνήθως τά μπράτσα,
τό στῆθος, ἡ πλάτη, τά πόδια, σέ σπάνια
περίπτωση καί ἡ γλῶσσα τους.
Ὅμως τά τελευταῖα χρόνια βιώνουμε
μιά ἀπίστευτη προβολή καί ἐξάπλωση τοῦ
τατουάζ, πού τείνει νά πάρει διαστάσεις
ἐπιδημίας. Ἡ νεολαία μας, κυριολεκτικά
ἀπροστάτευτη, βομβαρδίζεται τηλεοπτι-
κά καί καθημερινά ἀπό εἰκόνες προσώπων
σημαδεμένων. Διασημότητες, καλλιτέχνες,
ἠθοποιοί, τραγουδιστές, μάγειρες, ἀθλητές,
ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, Ἕλλη-
νες καί ξένοι, λειτουργώντας ὡς πρότυπα
μίμησης ἐθίζουν τά Ἑλληνόπουλα σέ μιά
ἐσωτερική ἀποδοχή αὐτοῦ τοῦ φαινομένου,
σέ μιά μετατροπή τῆς ἀπαξίας σέ ἀξία, μέ
«φυσικό» ἐπακόλουθο τόν πειραματισμό
τοῦ νέου ἤ τῆς νέας στήν υἱοθέτηση ἑνός
τουλάχιστον τατουάζ, πιστεύοντας ὅτι μέ
τόν τρόπο αὐτό ἐκσυγχρονίζονται.
Οἱ γονεῖς, ἐκτός ἐξαιρέσεων, πνευματικά
ἀμήχανοι καί ἀκαλλιέργητοι, ἤ ἐπιλέγουν
τόν ἀδιάφορο δρόμο τῆς σιωπῆς καί τῆς
ἀνοχῆς ἤ γιά νά φανοῦν προχωρημένοι
προβαίνουν καί οἱ ἴδιοι στό «χτύπημα» ἤ
στήν ἀνάρτηση ἑνός τατουάζ, καί ἡ κα-
τάσταση γίνεται ἀκόμα πιό ἀνησυχητική.
Νά προσθέσουμε καί τό γεγονός ὅτι
ἔχουμε πλέον μετακίνηση καί στή θεματο-
λογία τῆς δερματοστιξίας, ἀφοῦ αὐτή κα-
λεῖται νά ὑπηρετήσει πλήρως τά σχέδια τῆς
παγκοσμιοποίησης περί τροποποίησης τοῦ
σώματος καί τῆς σταδιακῆς κατάργησης
τῆς ἰδιαιτερότητας τῶν λαῶν. Ἀποκρυφιστι-
κά4, μαγικά, παγανιστικά, θρησκευτικά καί
ἄλλα παρόμοια σύμβολα διεκδικοῦν πλέον
τό προβάδισμα στίς ἐπιλογές τῶν πελατῶν.
Ὡστόσοτό 50% τῶν πελατῶν ζητοῦν
ἕνα σχέδιο πού τό ἔχουν στό σῶμα τους
διάσημοι καλλιτέχνες και ποδοσφαιριστές,
ἐνῷ τό 70% ὅσων κάνουν τατουάζ ἀργότε-
ρα τό μετανιώνουν. Οἱ αἰχμάλωτοι τοῦ τα-
τουάζ πολλές φορές φορᾶνε «δεσμά» ἀπό
μόνοι τους. Συχνά θέλουν νά ἀπαλλαγοῦν
ἀπό μιά ἰσόβια κατάσταση πού μόνοι τους
λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
33
δημιούργησαν, ἀλλά δέν τό καταφέρνουν
πάντα. Στήν πορεία, ἕνα τατουάζ μπορεῖ
νά ἐξελιχτεῖ σέ κάτι τό ἀνεπιθύμητο, γίνεται
δυνάστης, τούς δημιουργεῖ ψυχολογικά,
προσωπικά, οἰκογενειακά ἤ κοινωνικά προ-
βλήματα, ἐνῶ ἡ ἐπιστροφή στήν ἀρχική πρό
τατουάζ κατάσταση εἶναι πραγματικά μιά
οὐτοπία καί φαντάζει ἀνέφικτο.
Ὑπάρχουν ἐπιπλοκές στήν ὑγεία μας ἐξαι-
τίας ἑνός τατουάζ;
Δυστυχῶς ἡ ἀπερίσκεπτη αὐτή συνή-
θεια ἡ ὁποία μᾶς προέκυψε δέν ἔχει μόνο
οἰκονομικό κόστος. Πέρα ἀπό τόν πόνο
τῶν τσιμπημάτων τῆς μαύρης ἤ τῆς πο-
λύχρωμης ἐγχάραξης-πληγῆς μπορεῖ νά
ἀποκτήσουμε καί προβλήματα ὑγείας πού
δέν θά τά εἴχαμε ποτέ.
Οἱ γιατροί μιλᾶνε ὅτι ἡ ὑγεία μας μπορεῖ
νά ἐπιβαρυνθεῖ μέ τοπικές ἤ συστηματι-
κές λοιμώξεις, μέ ἀλλεργικές ἀντιδράσεις,
ἐξαιτίας τῆς δεδομένης ἐπικινδυνότητας
τῶν χρωμάτων (τοξικές ἤ καρκινογόνες
οὐσίες) πού εἰσχωροῦν στό αἷμα μας (ἰώ-
διο, νικέλιο, ὑδράργυρος, χρώμιο, κάδμιο,
κοβάλτιο, τιτάνιο, ἀλουμίνιο, κάρβουνο).
Μιά ἄλλη ἰδιαίτερη περίπτωση εἶναι ἡ λοί-
μωξη ἀπό τό μικρόβιο Μ.chelonae, ὅπου
παρουσιάζεται μιά γκρίζα περιοχή 10 ἡμέ-
ρες ἕως 5 μῆνες μετά ἀπό τή διενέργεια τοῦ
τατουάζ. Μποροῦν ἐπίσης νά ἐντοπιστοῦν,
οὐλώδης ἱστός, ἐξανθήματα, κνησμός, οἰδή-
ματα καί ἄλλες σοβαρές ἀσθένειες μέχρι
καί ἐμφάνιση καρκίνου.
Ἡ ἀλλεργική ἀντίδραση δέν μπορεῖ νά
ἀποφευχθεῖ ἀκόμα καί στίς περιπτώσεις
ἑνός παροδικοῦ τατουάζ (χένας ἤ μεντί ἤ
flash), ἰδίως ἄν χρησιμοποιηθεῖ ἡ οὐσία
παραφενυλενεδιαμίνη (PPD). Σίγουρα σέ
ἕνα συνηθισμένο τατουάζ παραμονεύει ὁ
ἰός τοῦ Ἔιτζ, ὁ τέτανος, τά κονδυλώμα-
τα, ὁ σταφυλόκοκκος και οἱ ἡπατίτιδες
B καί C, ὅταν οἱ βελόνες δέν τηροῦν τίς
ἀναγκαῖες προδιαγραφές ὑγιεινῆς καί
ἀποστείρωσης.
Ἕνα τατουάζ σέ μιά ἑστία μελανώμα-
τος κάνει πολύ δύσκολη τήν ἐπιβίωση τοῦ
ἀσθενῆ. Πολλά τατουάζ ἐμποδίζουν τόν
ἀκτινολογικό ἔλεγχο, ὅταν αὐτός χρεια-
στεῖ, ἐνῶ τατουάζ στήν σπονδυλική στήλη
ἐμποδίζουν τήν ἐπισκληρίδια ἀναισθησία.
Σέ περίπτωση ἀφαίρεσης ἑνός τα-
τουάζ μέ λέιζερ δέν μπορεῖ κάποιος νά
ἀποφύγει τό κάψιμο, τά τσιμπήματα καί
τόν σχετικό ἐρεθισμό. Εἶναι πιθανό νά
καταργηθεῖ καί ἡ αὐθεντική αἰσθητική
τοῦ δέρματος μέ συνέπεια τόν ὑποχρω-
ματισμό (λευκό σημάδι) ἤ τόν ὑπερχρω-
ματισμό του (μελανιά ἤ μουτζούρα).
Ὡς λύση πάντωςμιᾶςἀποτελεσματικῆς
ἀπόσβεσης ἑνός ἀνεπιθύμητου τατουάζ
προτείνεται ἀκόμα καί ἡ ἐκδορά του!
Κάποιος πού ἔχει κάνει τατουάζ ἤ
Νεανικοὶ προβληματισμοί
και προκλήσεις
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)

Contenu connexe

Tendances

¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014) ¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΗ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΠΑΖΛ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
 
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 201346 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013poimenikos
 
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ  2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ  2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016) ¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ  ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ  ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣΠΑΖΛ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
 
Τα Πάθη του Χριστού και η Ανάσταση στη ζωγραφική και στην ποίηση
Τα Πάθη του Χριστού  και η Ανάσταση στη ζωγραφική  και στην ποίηση Τα Πάθη του Χριστού  και η Ανάσταση στη ζωγραφική  και στην ποίηση
Τα Πάθη του Χριστού και η Ανάσταση στη ζωγραφική και στην ποίηση Δήμητρα Τζίνου
 
άγιος παΐσιος ο αγιορείτης
άγιος παΐσιος ο αγιορείτηςάγιος παΐσιος ο αγιορείτης
άγιος παΐσιος ο αγιορείτηςΕλενη Ζαχου
 
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές
 
1. αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης
1.  αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης1.  αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης
1. αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσηςΕλενη Ζαχου
 
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2016) ¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2016)
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2016) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5ο
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5οΣυνειδητός Ενορίτης τεύχος 5ο
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5οPresbyteros Antonios Xrhstou
 
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπου
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπουΓ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπου
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπουRoy Akanthopoulou
 

Tendances (20)

¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
 
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 20ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 12ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014) ¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
 
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΗ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Η ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
 
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΡωμΝιός¨ - 21ο & 22οΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
 
θ.ε. 1.3 βιωμα
θ.ε. 1.3 βιωμαθ.ε. 1.3 βιωμα
θ.ε. 1.3 βιωμα
 
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 201346 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
 
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ  2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ  2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 11ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
 
Πορεία προς την Ανάσταση
Πορεία προς την ΑνάστασηΠορεία προς την Ανάσταση
Πορεία προς την Ανάσταση
 
θ.ε. 1.1 αποκαλυψη
θ.ε. 1.1 αποκαλυψηθ.ε. 1.1 αποκαλυψη
θ.ε. 1.1 αποκαλυψη
 
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016) ¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
¨ΡωμΝιός¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016)
 
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ  ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ  ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ
 
Τα Πάθη του Χριστού και η Ανάσταση στη ζωγραφική και στην ποίηση
Τα Πάθη του Χριστού  και η Ανάσταση στη ζωγραφική  και στην ποίηση Τα Πάθη του Χριστού  και η Ανάσταση στη ζωγραφική  και στην ποίηση
Τα Πάθη του Χριστού και η Ανάσταση στη ζωγραφική και στην ποίηση
 
άγιος παΐσιος ο αγιορείτης
άγιος παΐσιος ο αγιορείτηςάγιος παΐσιος ο αγιορείτης
άγιος παΐσιος ο αγιορείτης
 
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2014-4ο Έτος-38ο Τεύχος
 
1. αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης
1.  αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης1.  αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης
1. αγιος παϊσιος ο αγιορείτης χρονικο εκδηλωσης
 
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2016) ¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ  2016)
¨ΕΡΩ¨ - 26ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)
 
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5ο
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5οΣυνειδητός Ενορίτης τεύχος 5ο
Συνειδητός Ενορίτης τεύχος 5ο
 
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπου
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπουΓ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπου
Γ΄ Λυκείου. 2.3. Η μοναξιά του ανθρώπου
 

Similaire à ¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)

46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 201346 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013poimenikos
 
περιοδικό 12 13 β3
περιοδικό 12 13 β3περιοδικό 12 13 β3
περιοδικό 12 13 β3Informatics 2
 
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος 7ο
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος  7οΣυνειδητός Ενορἰτης Τεύχος  7ο
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος 7οPresbyteros Antonios Xrhstou
 
ηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαelenadamo
 
ηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαelenadamo
 
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο Presbyteros Antonios Xrhstou
 
ορθοδοξος χριστιανισμος
ορθοδοξος χριστιανισμοςορθοδοξος χριστιανισμος
ορθοδοξος χριστιανισμοςEva Kousiouri
 
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1Presbyteros Antonios Xrhstou
 
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίαςΠΕ 01 ΜΠΑΛΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
 
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το Βάπτισμα
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το ΒάπτισμαΕίσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το Βάπτισμα
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το ΒάπτισμαΔήμητρα Τζίνου
 
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές
 
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 4ο
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος  4ο Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος  4ο
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 4ο Presbyteros Antonios Xrhstou
 
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)Presbyteros Antonios Xrhstou
 

Similaire à ¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016) (20)

46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 201346 σποριαδες νοεμβριος   δεκεμβριος 2013
46 σποριαδες νοεμβριος δεκεμβριος 2013
 
περιοδικό 12 13 β3
περιοδικό 12 13 β3περιοδικό 12 13 β3
περιοδικό 12 13 β3
 
ΔΕ 11η Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΔΕ 11η Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥΔΕ 11η Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΔΕ 11η Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
 
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος 7ο
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος  7οΣυνειδητός Ενορἰτης Τεύχος  7ο
Συνειδητός Ενορἰτης Τεύχος 7ο
 
ηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφία
 
ηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφίαηλιος στην υμνογραφία
ηλιος στην υμνογραφία
 
ενοριτης 8
ενοριτης 8ενοριτης 8
ενοριτης 8
 
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο
Συνειδητός Ενορίτης - Τεύχος 8ο
 
Orthodoxos paremvasis 01
Orthodoxos paremvasis 01Orthodoxos paremvasis 01
Orthodoxos paremvasis 01
 
File
FileFile
File
 
File
FileFile
File
 
ορθοδοξος χριστιανισμος
ορθοδοξος χριστιανισμοςορθοδοξος χριστιανισμος
ορθοδοξος χριστιανισμος
 
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΕΝΟΡΙΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1
 
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας
4. η θεση της θεοτόκου στο σχέδιο της θείας οικονομίας
 
Paraklisi76
Paraklisi76Paraklisi76
Paraklisi76
 
ΔΕ16. Παναγία,η μητέρα του Θεού
ΔΕ16.   Παναγία,η μητέρα του Θεού  ΔΕ16.   Παναγία,η μητέρα του Θεού
ΔΕ16. Παναγία,η μητέρα του Θεού
 
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το Βάπτισμα
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το ΒάπτισμαΕίσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το Βάπτισμα
Είσοδος στην εκκλησιαστική κοινότητα με το Βάπτισμα
 
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο ΤεύχοςΣσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-31ο Τεύχος
 
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 4ο
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος  4ο Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος  4ο
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 4ο
 
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)
Συνειδητός Ενορίτης Τεύχος 8 (Syneidhtos enoriths 8)
 

Plus de ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.

¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012) ¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ  2014) ¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ  2014)
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014) ¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013) ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ.
 

Plus de ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ε.ΡΩ. (17)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΩ ΠΟΝΤΟΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΩ ΠΟΝΤΟΣΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΩ ΠΟΝΤΟΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΩ ΠΟΝΤΟΣ
 
¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
 
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 22ο & 23οΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015)
 
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015) ¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015)
¨ΕΡΩ¨ - 21ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2015)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014) ¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΡωμΝιός¨ - 16ο & 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΡωμΝιός¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012) ¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 10ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)
¨ΡωμΝιός¨ - 2ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 9ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012)
 
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)
¨ΡωμΝιός¨ - 8ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012)
 
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ  2014) ¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ  2014)
¨ΕΡΩ¨ - 19ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014)
 
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014) ¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 18ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014)
 
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
¨ΕΡΩ¨ - 17ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014)
 
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 16ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
 
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 15ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013)
 
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 14ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2013)
 
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013) ¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
¨ΕΡΩ¨ - 13ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013)
 

Dernier

9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf
9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf
9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdfssuser2f8893
 
Μαθητικά συμβούλια .
Μαθητικά συμβούλια                                  .Μαθητικά συμβούλια                                  .
Μαθητικά συμβούλια .Dimitra Mylonaki
 
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptxAthina Tziaki
 
Επίσκεψη στο 10ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη          στο 10ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη          στο 10ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 10ο Γυμνάσιο ΠάτραςDimitra Mylonaki
 
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνη
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνηΣουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνη
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνηTheodora Chandrinou
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2οΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2οΧρύσα Παπακωνσταντίνου
 
-Διψήφιοι αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη
-Διψήφιοι  αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη-Διψήφιοι  αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη
-Διψήφιοι αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξηΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
Μαθητικές καταλήψεις
Μαθητικές                                  καταλήψειςΜαθητικές                                  καταλήψεις
Μαθητικές καταλήψειςDimitra Mylonaki
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 1ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΜΕΡΟΣ 1ο ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΜΕΡΟΣ 1ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 1ο Χρύσα Παπακωνσταντίνου
 
Επίσκεψη στο 12ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη          στο 12ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη          στο 12ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 12ο Γυμνάσιο ΠάτραςDimitra Mylonaki
 
Επίσκεψη στο 11ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη              στο 11ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη              στο 11ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 11ο Γυμνάσιο ΠάτραςDimitra Mylonaki
 

Dernier (14)

Σεβασμός .
Σεβασμός                                   .Σεβασμός                                   .
Σεβασμός .
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ  : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ  : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
 
9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf
9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf
9.SPSS και δείκτες περιγραφικής στατιστικής.pdf
 
Μαθητικά συμβούλια .
Μαθητικά συμβούλια                                  .Μαθητικά συμβούλια                                  .
Μαθητικά συμβούλια .
 
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx
5ο Κεφάλαιο - Το Λογισμικό του Υπολογιστή.pptx
 
Επίσκεψη στο 10ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη          στο 10ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη          στο 10ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 10ο Γυμνάσιο Πάτρας
 
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνη
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνηΣουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνη
Σουρεαλιστικά ταξίδια μέσα από την τέχνη
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2οΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 2ο
 
-Διψήφιοι αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη
-Διψήφιοι  αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη-Διψήφιοι  αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη
-Διψήφιοι αριθμοί-δεκαδες μονάδες-θέση ψηφίου Α- Β τάξη
 
Μαθητικές καταλήψεις
Μαθητικές                                  καταλήψειςΜαθητικές                                  καταλήψεις
Μαθητικές καταλήψεις
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 1ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΜΕΡΟΣ 1ο ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΜΕΡΟΣ 1ο
ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ 1ο
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 2024
 
Επίσκεψη στο 12ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη          στο 12ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη          στο 12ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 12ο Γυμνάσιο Πάτρας
 
Επίσκεψη στο 11ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη              στο 11ο Γυμνάσιο ΠάτραςΕπίσκεψη              στο 11ο Γυμνάσιο Πάτρας
Επίσκεψη στο 11ο Γυμνάσιο Πάτρας
 

¨ΡωμΝιός¨ - 24ο ΤΕΥΧΟΣ - (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2016)

  • 1. ΑΝΑΣΤΆΣΕΩΣ ΗΜΈΡΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΏΜΕΝ ΛΑΟΊ Νίκου Καρύδη / ΟΙ ΑΡΕΤῈΣ ΤῆΣ ΠΑΝΑΓΊΑΣ ΜΑΣ Μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης / ΠΡΟΓΑΜΙΑῖΕΣ ΣΧΈΣΕΙΣ, ΠΟΡΝΕΊΑ ΚΑΊ ΟΡΘΌΔΟΞΗ ΠΊΣΤΗ Φοιτητές Θεολογικῆς Α.Π.Θ. / Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΌΛΑΟΣ Ο ΝΈΟΣ Ἀθανασίου Τσολιᾶ / ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΊΑΣ Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος / ΑΡΧΑῖΑ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΆ; Φουντῆ Ἑλένης / ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ Κωνσταντίνου Συκιώτη / ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ Ἀναστασίαs Κουρῆ / H ΘΥΣΊΑ ΤΗΣ ΜΗΤΈΡΑΣ ΚΑΙ Η ΑΓΆΠΗ ΤΗΣ / ΥΠΑΡΞΙΑΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ ΚΑΊ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΉ ΑΠΆΝΤΗΣΉ ΤΟΥΣ Δημητρίου Τσελεγγίδη / ΓΙΑΤΊ ΔΗΜΟΤΙΚΉ; Γεωργίου Ρούντα / Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΊΑ (ΤΑΤΟΥΆΖ) ΣΕ ΈΞΙ ΕΡΩΤΉΣΕΙΣ ΈΝΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΌ ΦΑΙΝΌΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΜΆΣΤΙΓΑ Κουτσιώρα Θεοδώρου / ΟΤΑΝ Η ΘΕΊΑ ΧΆΡΙΣ ΣΤΑΜΆΤΗΣΕ ΤῸ ΔΙΑΖΎΓΙΟ / ΠΕΡΙ ΕΛΙΑΣ - Σιαμανδούρα Παρασκευῆς / ΕΚΔΡΟΜΉ ΣΤΗΝ ΕΡΆΤΥΡΑ ΚΟΖΆΝΗΣ ΤριμηνιαῖοΝεανικὸπεριοδικὸτοῦΚΕΝΤΡΟΥΕΝΟΤΗΤΟΣΚΑΙΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣΤΩΝΑΞΙΩΝΜΑΣ‘’ΕΝΩΜΕΝΗΡΩΜΗΟΣΥΝΗ’’ Τεῦχος 24 Απρίλιος - Ιούνιος 2016 ωμνιόςΡ
  • 2. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΟΤΗΤOΣ IΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ Ἡ ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ νέους εἶναι ἂμεση ἐπιθυμία καί ἐπιδίωξη τοῦ περιοδικοῦ μας. Ἐλπίζουμε ὃτι θά ἀνταποκριθεῖτε κομίζοντας προτάσεις καί ἂρθρα. Ρωμνιός ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Ἰωάννης Καραμῆτρος - Πρόεδρος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Βασίλας Μιχάλης Κουτσιώρα Ευαγγελία Κατσιαμάνης Δημήτριος ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δεσποτίδης Μάρκος Παπαδοπούλου Κλειαρέτη Λαζαρίδου Άννα Μαρία Καραμήτρου Βάσια Μουρατίδής Χρήστος ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Παπαδόπουλος Γεώργιος, ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Ἀνανιάδης Γεώργιος Νεοχωρίτη Δήμητρα ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ἰωαννίδου Μαρία - Tηλ. 2310 552719 Καπετάνιου Ἀγγελικὴ - Tηλ. 210 5227967 «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ Μοναστηρίου 225, 54 628 Μενεμένη-Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310 55 2207, Τηλεμοιότυπο: 2310 55 2209 ISSN: 1792-9431 http://romnios.gr e-mail: romnios@enromiosini.gr http://www.enromiosini.gr e-mail contact@enromiosini.gr
  • 3. 4 4 ΑΝΑΣΤΆΣΕΩΣ ΗΜΈΡΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΏΜΕΝ ΛΑΟΊ Νίκου Καρύδη 6 ΟΙ ΑΡΕΤῈΣ ΤῆΣ ΠΑΝΑΓΊΑΣ ΜΑΣ Μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης - Ἑλληνικό σχολεῖο Ἀργυροκάστρου 8 ΠΡΟΓΑΜΙΑΙ͂ΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ, ΠΟΡΝΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ Φοιτητές Θεολογικῆς Α.Π.Θ. 12 Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΌΛΑΟΣ Ο ΝΈΟΣ Ἀθανασίου Τσολιά Λόγοι πατέρων 14 ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΝΟΊΑΣ Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος 16 ΑΡΧΑΙ͂Α Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ; Ἑλένης Φουντῆ 19 ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ Κωνσταντίνου Συκιώτη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΡΊΛΙΟΣ-ΙΟΎΝΙΟΣ 2016 21 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Ἀναστασίας Κουρῆ 23 Η ΘΥΣΙΑ ΤΗ͂Σ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΤΗΣ Ἑλληνομνημοσύνη Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
  • 4. 5 24 ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥΣ Δημητρίου Τσελεγγίδη Καθηγητῆ Δογματικῆς - Θεολογική Σχολή ΑΠΘ 27 ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΟΤΙΚΗ; Γεωργίου Ρούντα 29 Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ (ΤΑΤΟΥΑΖ) ΣΕ ΕΞΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΝΑ ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΑΣΤΙΓΑ Κουτσιώρα Θεοδώρου Ρωμνιός τεῦχος 24 34 ΟΤΑΝ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΙΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΤῸ ΔΙΑΖΥΓΙΟ 38 ΠΕΡΙ ΕΛΙΑΣ Παρασκευῆς Σιαμανδούρα Νεανικοὶ προβληματισμοί καὶ προκλήσεις Ἀληθινὲς ἱστορίες ποὺ διδάσκουν 42 ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΕΡΑΤΥΡΑ ΚΟΖΑΝΗΣ 48 ΠΑΙΧΝΊΔΙ ΓΝΏΣΕΩΝ σχολια-ζωντας
  • 5. 6 Π ανηγυρίστε λαοί, μᾶς παροτρύ- νει ἡ ἐκκλησία μας. Σήμερα οἱ πάντες χαίρονται. Σήμερα οἱ πά- ντες εὐφραίνονται. Μικροὶ καὶ μεγάλοι, πλούσιοι καὶ φτωχοί, μορφωμένοι καὶ ἀμόρφωτοι, ἐργαζόμενοι καὶ ἄνεργοι, ζωντανοὶ καὶ νεκροί. Νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες εὐφρανθῆτε σήμερον. Σήμερα, ὁ Χριστὸς μᾶς ἀποδεικνύει τὴ θεϊκή του φύση. Ἀνασταίνεται ἀπὸ τοὺς νεκρούς. Σήμερα, σπάζουν τὰ δεσμὰ τοῦ Ἃδη. Τὰ μνήματα ἀνοίγουν. Τὰ ἐντάφια σπάργανα συνθλίβονται. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἀρχηγὸς τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς, ἀνασταίνεται ἀπὸ τοὺς νεκροὺς γιὰ νὰ μᾶς σώσει ἀπὸ τὸν θάνατο. Ὁ Χριστός μας, ποὺ τόσες μέρες τὸν βλέπουμε νὰ μαστιγώνεται, ποὺ τόσες μέρες χλευάζε- ται, ποὺ τόσες μέρες ὑβρίζεται χειρότερα καὶ ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους κακούργους, σήμερα ἀποδεικνύει τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴ δόξα Του. Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος καὶ ὑπομένει ἑκουσίως τὸν θάνατον, γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ φθορά, τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο καὶ νὰ κάνει τὸν ἄνθρωπο μικρὸ θεὸ κατὰ χάριν. Μετὰ λοιπὸν τὸ Θεῖο Πάθος Του, ποὺ μᾶς ἀφήνει συγκλονισμένους καὶ συντε- τριμμένους ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς ἄκρας ταπεινώσεώς Του, κατεβαίνει στὸν Ἅδη μένοντας ἐκεῖ τρεῖς ἡμέρες, γιὰ νὰ κηρύξει καὶ ἐκεῖ το χαρμόσυνο μήνυμα τῆς Σωτη- ρίας ποὺ φέρνει σὲ ὅσες ψυχὲς ἐπιλέξουν συνειδητὰ καὶ ἐλεύθερα νὰ Τὸν πιστέψουν καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν. Στὴ συνέχεια ἀνασταίνεται διότι δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ θά- νατος νὰ κρατήσει ποτὲ δέσμια καὶ αἰχμάλωτη τὴν ἴδια τὴ Ζωή, ἀνασταίνο- ντας μαζί Του καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση ποὺ εἶχε προσλάβει τοποθετώντας την τεθεωμένη ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός! Ἡ χοϊ- κή, ἀσήμαντη, ἁμαρ- τωλὴ καὶ ταπεινὴ φύ- σις μας, ἀναγεννημέ- νη, ἀφθαρτοποιημέ- νη, καθαρισμένη καὶ τεθεωμένη, βρίσκεται δίπλα στὸν Θρόνο τοῦ Παντοδύναμου Θεοῦ! Σήμερα ὁ Χριστὸς μᾶς ἀποδεικνύει πὼς μετὰ ἀπὸ ὅλα τα δεινὰ ἔρχεται ἡ χαρά. Μετὰ ἀπὸ ὅλα τα χτυπήματα καὶ τὶς τιμωρίες ἔρχεται ἡ ἀνόρθωση. Μετὰ ἀπὸ ὅλες τὶς πτώσεις ἔρχεται ἡ ἔγερση. Ὕστερα ἀπὸ τὸ Σταυρὸ ἔρχεται ἡ Ἀνάσταση. Σήμερα, ὅλοι μας ἀποκτοῦμε τὴ βεβαιότητα καὶ τὴ σιγου- ριὰ πὼς πολὺ σύντομα ὅλα τα δικά μας προβλήματα θὰ πάψουν νὰ ὑπάρχουν. Θὰ ἔρθει ἡ δική μας ἀνάσταση. Θὰ ἔρθει ἡ ἀνάσταση τοῦ γένους μας. Θὰ ἔρθει ἡ ἀνάσταση τῆς Ἑλλάδος ποὺ τὸν τελευταῖο καιρὸ σηκώνει τὸν δικό της σταυρὸ καὶ «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου Πάσχα Νίκου Καρύδη Φοιτητοῦ Κοιν. Θεολογίας Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
  • 6. 7 ἀνεβαίνει τὸν δικό της ἀνηφορικὸ Γολγοθά. Ἀλλὰ πρέπει νὰ εἴμαστε ἀπολύτως βέβαιοι πὼς ἀκόμα καὶ στὸν τάφο νὰ μπεῖ, ὕστερα δὲν ὑπάρχει περίπτωση νὰ μὴν ὑπάρξει ἀνάσταση. Χωρὶς ἀνάσταση τὰ πάντα εἶναι ἀνούσια. Χωρὶς τὴν ἀνάσταση ἡ ζωὴ εἶναι μάταια.… Ἡ ἀνάσταση εἶναι ἡ ἀπόδειξη πὼς δὲν ὑπάρχει τέλος, ἀλλὰ ἀρχή. Πὼς δὲν ὑπάρχει λύπη, ἀλλὰ χαρά. Πὼς δὲν ὑπάρχει θάνα- τος, ἀλλὰ ζωή. Σήμερα ἀποδεικνύεται ὅλο τὸ μεγαλεῖο τῆς Πίστης μας. Ὁ Χριστὸς μὲ τὸν θάνατο παύει τὸν θάνατο. Ὁ Σταυρὸς ποὺ μέχρι τώρα ἀποτελοῦσε ὅπλο θανά- του καὶ τιμωρίας, τώρα ἀναδεικνύεται ὡς τὸ λάβαρο τῆς νίκης. Μιᾶς νίκης ἀνώτερης ἀπὸ κάθε ἄλλη. «Θαρσεῖτε», εἶναι τὸ σύνθημα τοῦ Κυ- ρίου, ποὺ σημαίνει «νὰ ἔχετε Θάρρος». «Θαρσεῖτε», λέει, «ἐγὼ νενίκηκα». Μὲ θάρ- ρος θὰ ἔρθει κι ἡ δική μας ἀνάσταση. Μὲ θάρρος καὶ αἰσιοδοξία θὰ ξεπεράσουμε τὰ τόσα προβλήματα ποὺ ἐμφανίζονται μπροστά μας. Μὲ θάρρος καὶ μὲ πίστη θὰ ξεπεράσουμε τὴν οἰκονομικὴ κρίση. Μὲ θάρρος θὰ ξεπεράσουμε τὴν ἠθικὴ κρίση. Μὲ θάρρος θὰ ξεπεράσουμε τὴ θρησκευ- τικὴ κρίση. Πιστέψτε καὶ ὁ Κύριος θὰ μᾶς σώσει. Γεμίστε τὶς ἐκκλησιὲς καὶ δοξάστε τον. Θὰ μᾶς φέρει σύντομα στὶς μέρες τὶς χαρμόσυνες, ποὺ μαζὶ μὲ τὸ «Χριστὸς ἀνέ- στη» θὰ λέμε καὶ «Ἑλλὰς ἀνέστη». Τότε ποὺ οὔτε κρίσεις, οὔτε προβλήματα, οὔτε πόνοι, οὔτε λύπες θὰ ὑπάρχουν. Ὁ ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν Κύριος εἴθε νὰ εἶναι μαζί μας, νὰ μᾶς ἐνθαρρύνει μὲ τὴν Ἀνάστασή Του καὶ νὰ μᾶς ἀνοίγει διάπλατους τοὺς δρόμους τῆς εὐτυχίας καὶ τῆς χαρᾶς. Χριστὸς ἀνέστη!
  • 7. 8 Οἱ ἀρετὲς τῆς Παναγίας μας Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Ἡ Παναγία μας εἶναι τὸ πιὸ τιμη- μένο πρόσωπο στὴν Ἐκκλησία μας, ἀφοῦ συνεργάστηκε στὸ σχέδιο τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Θεοῦ καὶ ἔφερε στὸν κόσμο τὸν Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ μας Χριστό. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ τὴν πε- ριβάλλουν μὲ πολὺ σεβασμὸ ὅσο κανέναν ἄλλο Ἅγιο. Ἂς δοῦμε μὲ συντομία τὶς ἀρετές της. Πρώτη ἀρετὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἦταν ἡ πίστη της στὸν Θεό. Ἡ γέννησή της ἦταν καρπὸς πίστεως τῶν γονέων της, τὴν ὁποία μετέδωσαν στὴ Μαρία. Τριῶν ἐτῶν τὴν ἀφιέρωσαν στὸν Θεὸ καὶ τὴν εἰσήγα- γαν στὸν Ναὸ τοῦ Σολομώντα ὅπου νύχτα καὶ μέρα λάτρευε τὸν Θεό. Προσευχόταν, μελετοῦσε τὶς Γραφὲς καὶ ἦταν τελείως ἀφοσιωμένη στὸν Θεό. Δεύτερη ἀρετὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτό- κου ἦταν ἡ ἁγνότητά της. Ἦταν ἁγνὴ ἡ Παναγία μας. Ἦταν καθαρὴ ἀπὸ τὰ ἁμαρ- τήματα ἐκεῖνα ποὺ μολύνουν τὸ σῶμα. Οἱ μαθητὲς τῆς Στ’ Τάξης - Ἑλληνικό σχολεῖο Ἀργυροκάστρου
  • 8. 9 Ἦταν ἁγνὴ στὴ σκέψη καὶ στὴν καρδιὰ σὰν τὸ ὁλόλευκο χιόνι. Δὲν μολύνθηκε τὸ ἐσωτερικό τῆς ψυχῆς της ἀπὸ ἀκάθαρτους λογισμοὺς (σκέψεις). Ἦταν καὶ παραμένει «Ρόδον τὸ Ἀμάραντον», ὅπως ψάλλει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ὀνομά- ζεται Παρθένος καὶ ἀειπάρθενος. Τρίτη ἀρετὴ τῆης ἦταν ἡ ὑπακοή. Ἡ ἀρετὴ της αὐτὴ ἀναδείχθηκε καὶ ἔγινε ἀντι- ληπτὴ κατὰ τὴ στιγμὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ μὲ τὴ φράση της «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου», ὅταν ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ζήτησε τὴ συγκατά- θεσή της γιὰ τὴν ἐνανθρώπιση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τέταρτη ἀρετὴ ἦταν ἡ ἐργατικότητά της. Ἐργαζόταν ἡ Παναγία μας. Φτωχὴ κόρη, χωρὶς πλούτη καὶ θησαυροὺς ἐργα- ζόταν. Ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας παρουσιάζει τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο νὰ ἐργάζεται μέσα στὸ σπίτι της καὶ νὰ φρο- ντίζει τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Πέμπτη καὶ σημαντικότερη ἀρετὴ ἦταν ἡ ταπείνωσή της. Οἱ ἀρετὲς τῆς Παναγίας μᾶς δίνουν ἕνα δυνατὸ μήνυμα. Νὰ ἀγω- νιστοῦμε μὲ ἀποφασιστικότητα καὶ μὲ θέ- ληση ὥστε νὰ τὶς ἀποκτήσουμε κι ἐμεῖς. Ἡ Παναγία μας ὡς ἄνθρωπος ἀντιμετώπιζε καὶ αὐτὴ τὶς δυσκολίες καὶ τὰ προβλήματα τῶν νέων τῆς ἐποχῆς της. Κατάφερε ὅμως νὰ μείνει ἀμόλυντη καὶ μὲ τὸν ἀγώνα της νὰ κατακτήσει ὅλες τὶς ἀρετές. Ἔτσι ἀποτελεῖ γιὰ ἐμᾶς τὸ ἀληθινὸ πρότυπο μίμησης. Ἃς ἀγωνιστοῦμε λοιπὸν νὰ τῆς μοιάσουμε. Αἰκατερίνη Κώτση, Ὄλγα-Μαρία Κάτση, Παῦλος Κέντρος, Σοφία Κώτση
  • 9. 10 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Φοιτητές Θεολογικῆς Α.Π.Θ. Δ οξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ» Εἶναι κοινὸς τόπος πλέον ὅτι ζοῦμε σὲ ἔσχατους καιρούς· ἡ πίστη σβήνει , ἡ πλάνη φουντώνει , ἡ ἀγάπη ἔχει ψυχθεῖ «διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν» καὶ ἡ ἀποστασία ἀπὸ τὸν Θεὸ θεριεύει! Στὸ πλαίσιο αὐτό δρέπουμε τοὺς καρποὺς ποὺ παράγονται ἀπὸ τὸ συγκεχυμένο αὐτὸ κλίμα• ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς εἶναι ἡ διαστροφή. Ὀνομάζεται τὸ κακὸ καλό, τὸ σκοτάδι φῶς, τὸ «παρὰ φύσιν» «κατὰ φύσιν». Ἡ ἁμαρτία, ἐπειδὴ εἶναι ὑπόθε- ση τῶν πολλῶν, φαντάζει φυσιολογική, «ἀφοῦ ἔτσι κάνουν ὅλοι»! Αὐτὸ μᾶς θυμί- ζει τὴν προφητεία τοῦ ἀγράμματου Κα- θηγητῆ τῆς ἐρήμου, τοῦ Μεγάλου Ἀντω- νίου: «Ἔρχεται καιρός, ποὺ θὰ γίνουν οἱ ἄνθρωποι μανιακοὶ κι ἂν ἴδουν κανέναν (φρόνιμον), ποὺ δὲν θάναι, θὰ ἐξεγερθοῦν ἐναντίον του, λέγοντάς του ὅτι Σὺ μανιά- ζεις, ἐπειδὴ δὲν θάναι ὅμοιός τους . Ἔτσι, λοιπόν, δὲν θὰ μποροῦσε ὁ «ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου» ν’ ἀφήσει ἁγνούς τοὺς νέους. Γι’ αὐτό παρουσία- σε τὶς προγαμιαῖες σχέσεις καὶ ὅλα τὰ συναφῆ ὄχι ὡς πορνεία, ἀλλὰ σὰν κάτι τὸ φυσιολογικό, θέλοντας νὰ παρασύρει τὶς ἐν ἀγνοίᾳ καί, ἐν πολλοῖς, ἀδιάφορες ψυχές στὸν τόπο ποὺ τοῦ ἑτοίμασε ὁ Κύριός μας . Καὶ ἐνῷ οἱ «ἐλεύθερες σχέ- σεις» ἔχουν παγιωθεῖ ἀπὸ τὴν κοινωνία μας ὡς κάτι τὸ φυσικό, οἱ εὐαγγελικὲς ἀρετές, δηλαδὴ ἡ ἁγνότητα, ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ σωφροσύνη, κατακρίνονται σὰν «κουσούρια»! Μέσα σ’αὐτὸν τὸν κυκεώνα, ὁ δρόμος χωρὶς τὸν Χριστὸ δὲν ἀντέχεται• πῶς ν’ἀντέξουν οἱ νέοι; Μεγαλώνουν μὲ παιδα- γωγὸ τὸν «ὑπ’ ἀριθμὸν ἕνα διαφθορέα τῆς κοινωνίας», τὴν τηλεόραση(!) καὶ, ἐπιπλέ- ον, εἶναι λίγες οἱ φωνὲς ποὺ ὀρθοτομοῦν τὸν λόγο τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ. Πολ- λοί, ἀκόμη καὶ θεολόγοι, ὅπως γράφει καὶ ὁ ὀσιακὴς μνήμης γέροντας Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, διδάσκουν μιὰ ‘‘βολικὴ’’ καὶ ‘‘ἔξυπνη’’ θεωρία, ὅτι πορνεία εἶναι μόνο ἡ «ἐπὶ χρήμασι» καὶ ἐκτὸς γάμου σαρκικὴ ἱκανοποίηση, ἐνῷ, ἐὰν ὑπάρχει ἀγάπη, δὲν εἶναι ἁμαρτία. Ἔτσι, ὁδηγοῦν τὴ νεότητα σὲ «ΑΤΥΠΟΝ ΠΟΛΥΓΑΜΙΑΝ», τραυματίζοντας πολλαπλῶς σῶμα καὶ ψυχή! Εἶναι, πράγματι, θλιβερό ἡ πλα- νεμένη αὐτὴ ἄποψη νὰ προέρχεται ἀπὸ χείλη Καθηγητῶν θεολόγων καί, ἀλίμονο, ἀπὸ χείλη Ἱερέων! Γιὰ ἕνα τέτοιο μεῖζον θέμα, τὸ ὁποῖο μᾶς στερεῖ ἄνευ πραγματικῆς μετανοίας τὸν Παράδεισο, ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας δὲν μᾶς ἄφησαν ἕρμαιο στὰ ἔμπειρα χέρια τοῦ διαβόλου. Ὁλόκληρο τὸ Εὐαγγέλιο ἀποπνέει ἄρωμα ἁγνείας καὶ ἐγκρατείας. Τονίζει ὅτι δύο εἶναι οἱ ἀσφα- λεῖς δρόμοι ποὺ ὁδηγοῦν στὸ ποθούμενο: τῆς παρθενίας καὶ τοῦ γάμου. Ἡ παρθε- νία εἶναι γιὰ τοὺς λίγους καὶ ἐκλεκτούς. Οἱ ὑπόλοιποι, μέσῳ τοῦ Μυστηρίου τοῦ Προγαμιαῖες σχέσεις, πορνεία καί Ὀρθόδοξη Πίστη
  • 10. 11 Γάμου, ἀλληλοβοηθοῦνται στὸν ἀνοδικὸ δρόμο γιὰ τὸν Παράδεισο. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δὲν ἀφήνει που- θενὰ περιθώρια ὅτι εὐλογοῦνται ἤ, ἔστω, ἐπιτρέπονται οἱ σαρκικὲς σχέσεις ἐκτὸς γάμου. Ὁ Χριστός μας, ὁ «Σπορέας τῆς ἁγνείας» , γεννηθεὶς ἀπὸ τὴν ἀειπάρθε- νο Μαρία, τὴν Παναγία μας, εἶπε χα- ρακτηριστικὰ στὴν ἐπὶ τοῦ Ὂρους ὁμι- λία Του: «Ἀκούσατε, ὅτι ἐλέχθη στοὺς ἀρχαίους, Μὴ μοιχεύσης. Ἀλλ’ ἐγὼ σᾶς λέγω, ὅτι καθένας, ποὺ βλέπει γυναίκα μὲ διάθεσι νὰ τὴν ἀπολαύση, ἤδη τὴ μοί- χευσε μέσα στὴν καρδιά του». Ἐὰν ἕνα πονηρὸ βλέμμα ἀναδεικνύει τὴν ἀκα- θαρσία τῆς καρδιᾶς μας, καὶ φυσικὰ δὲν εἶναι εὐλογημένο ἀπὸ τὸν Χριστό μας, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀμνηστεύεται ἡ πονηρὴ πράξη; Ἀρκεῖ μόνο μὲ τὸ περιτύ- λιγμα τῆς «ἀγάπης»; Εἶναι ἀγάπη αὐτή, χωρὶς δεσμεύσεις, χωρὶς θυσιαστικὴ δι- άθεση, χωρὶς τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, μὲ μοναδικὴ ἐπιδίωξη τὴν ἱκανοποίηση τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν; Πραγματοποιοῦμε ἔτσι τὴν προτροπὴ τοῦ Κυρίου μας, νὰ εἴμαστε «τὸ ἅλας τῆς γῆς», «τὸ φῶς τοῦ κόσμου»; Λάμπει τὸ φῶς μας ἔμπρο- σθεν τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ βλέπουν τὰ καλά μας ἔργα καὶ νὰ δοξάζουν τὸν Πατέρα μας τὸν «ἐν τοῖς οὐρανοῖς»; Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, τὸ στόμα Χριστοῦ, τονίζει σαφέστατα ὅτι ‘’καλὸν εἶναι στὸν ἄντρα νὰ μὴν ἀγγίζει γυναί- κα• γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν ὅμως, οἱ πορ- νεῖες, καθένας ἂς ἔχει τὴ γυναίκα του καὶ καθεμιὰ τὸν ἄντρα τῆς’’! Χωροῦν
  • 11. 12 κάπου στὰ λό- για του αὐτά οἱ ἐλεύθερες σχέ- σεις; Ὑπάρχει κάπου ἡ ἐπι- λογὴ τῶν προ- γαμιαίων σχέ- σεων; Ὑπάρχει κάποιος λόγος ποὺ νὰ διακρί- νει τὴ σαρκική, ἐκτὸς γάμου, σχέση σὲ πορ- νεία ποὺ γίνεται μὲ χρήματα ἢ σὲ εὐλογία ὃταν εἶναι δωρεάν; Μήπως ὁρίζει τὴν πορνεία ὡς πράξη ποὺ γίνεται μόνο μὲ χρήματα; «Στοὺς ἀγάμους δὲ καὶ στὶς χῆρες λέγω, ὅτι εἶναι καλὸ γι’ αὐτοὺς νὰ μείνουν ὅπως καὶ ἐγώ. Ἂν ὅμως δὲν ἐγκρατεύωνται, ἂς ἔλθουν σὲ γάμο. Διότι εἶναι καλλίτερο νὰ ἔρχεται κανεὶς σὲ γάμο, παρὰ νὰ καίεται ἀπὸ τὴ σαρκικὴ ἐπιθυμία» . Ἁγνότητα ἢ γάμος· αὐτὸς εἶναι ὁ καθάριος λόγος τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅλα τὰ ἄλλα εἶναι «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις»! Τὴ σκυτάλη τοῦ λόγου δίνουμε στοὺς σύγχρονους Ἁγίους μας, οἱ ὁποῖοι εἶναι πλήρως εὐθυγραμμισμένοι μὲ τὸν Εὐαγ- γελικὸ λόγο, ὅπως ἄλλωστε ὅλοι οἱ Ἅγιοι διαχρονικά. Ἡ Ἁγία Γραφή δὲν γράφτηκε μόνο γιὰ «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», ἀλλὰ εἶναι δι- αχρονικὰ ἐφαρμόσιμη, ἐπειδὴ εἶναι Θεό- πνευστη! Κι ἂς λένε κάποιοι σήμερα ὅτι ὁ κόσμος ἔχει «προοδεύσει», ἔχει «ἀνοίξει» τὸ μυαλό του καὶ αὐτὰ ἑπομένως δὲν ἰσχύ- ουν! Πρόοδος μπορεῖ νὰ εἶναι, ὄχι ὅμως κατὰ Θεόν! Ἐπίσης, πραγματικὰ ἀνοικτό- μυαλοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ εἶναι σταθερὰ προσανατολισμένοι πρὸς τὸν ἀπειράγα- θο, πάνσοφο, ἀθάνατο καὶ τέλειο Θεό. Πῶς μποροῦμε νὰ περιορίσουμε τὸν νοῦ μας στὰ πεπερασμένα, στὴ «σοφία» τοῦ κόσμου τούτου, στὰ πρόσκαιρα καὶ στὸν θάνατο; Ἔλεγε, λοιπόν, ὁ ἅγιος Παΐσιος ὅτι «ἡ Ἐκκλησία μαs δυὸ δρόμους διδάσκει: τὸν μοναχισμὸ καὶ τὸν γάμο». Θεωροῦσε ἀφύσικο νὰ μὴν ἀκολουθήσει κάποιος ἕνα ἀπὸ τὰ δύο. Ἒλεγε: ‘‘τό βόδι ποὺ δὲν πάει οὔτε στὸν ζυγὸ οὔτε στὴν αὐλακιὰ πάει στὸν χασάπη’’. Βοήθησε πολ- λοὺς νέους νὰ ἀκολουθήσουν τὴν κλίση τους καὶ νὰ γίνουν εἴτε μοναχοὶ εἴτε νὰ κάνουν ο ἰ κ ο γ έ ν ε ι α . Πολλοὺς ἀνα- ποφάσιστουs, ποὺ δὲν ἦταν γιὰ μοναχοί, τοὺς προέτρε- πε νὰ προχωρήσουν στὸν γάμο. «Ἂν ὁ νέος σκέφτεται κάποια κοπέλα σοβαρὰ γιὰ σύζυγο, νομίζω, καλύτερα εἶναι πρῶτα νὰ τὸ κάνη γνωστὸ μὲ κά- ποιο συγγενικό του πρόσωπο στοὺς γο- νεῖς της καὶ κατόπιν νὰ τὸ συζητήση καὶ ὁ ἴδιος μαζί τους καὶ μὲ τὴν κοπέλα. Στὴν συνέχεια, ἂν δώσουν λόγο καὶ κάνουν ἀρραβῶνες – καλὸ εἶναι ὁ ἀρραβώνας νὰ μὴ διαρκῆ πολύ, νὰ προσπαθήση, στὸ διάστημα ποὺ θὰ μεσολαβήση μέχρι τὸν γάμο, νὰ βλέπη τὴν κοπέλα σὰν ἀδελφή του καὶ νὰ τὴ σέβεται. Ἂν ἀγωνισθοῦν καὶ οἱ δύο φιλότιμα νὰ διατηρήσουν τὴν παρθενία τους, τότε στὸ Μυστήριο τοῦ γάμου, ὃταν τοὺς στεφανώση ὁ ἱερέας, θὰ λάβουν πλούσια τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί, ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστο- μος, τὰ στέφανα εἶναι σύμβολα τῆς νίκης κατὰ τῆς ἡδονῆς». Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα
  • 12. 13 «Τὴ γενετήσια ὁρμὴ πρέπει νὰ τὴ βά- ζουμε στὸ ψυγεῖο μέχρι τὸν γάμο καὶ νὰ κάνουμε τίμιο ἀγώνα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καὶ μόνο ἔτσι θὰ βροῦμε λύση στὸ πρόβλημα αὐτό.» Ὁ ἅγιος Πορφύριος «στὸ σοβαρό ἀλλὰ καὶ λεπτὸ θέμα τῶν σχέσεων τῶν δύο φύλων» ἦταν πατερικὰ διακριτικός. Δὲν μποροῦσε κανεὶς νὰ τοῦ προσδώσει τὸ συμβατικὸ χαρακτηριστικό τοῦ αὐστη- ροῦ ἢ τοῦ ἐπιεικοῦς, διότι ἁπλὰ ἦταν σωστός... Ἀκολουθοῦσε τὸν ἴσιο δρόμο τοῦ Χριστοῦ, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν ὀρθόδοξη πατερικὴ παράδοση. Ἐπισκέπτονταν τὸ κελὶ του ψυχὲς καταπτοημένες ἀπὸ τὰ φόβητρα τῶν ‘‘διστακτικῶν’’ συντηρητικῶν, ἀλλὰ καὶ ψυχὲς τσακισμένες ἀπὸ τὶς ἐμπειρί- ες τῶν ‘‘τολμηρῶν’’ νεωτεριστῶν. Ὅλες τὶς περιέβαλλε μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη καὶ γιὰ ὅλες εἶχε κατάλληλο φάρμακο. Σεβόμενος τὴν ἰδιαιτερότητα κάθε ψυχῆς, τῆς ἄνοι- γε τὸ δρόμο τῆς αὐτογνωσίας, τῆς μετα- νοίας, τῆς καθάρσεως καί, στὴ συνέχεια, τῆς ἤρεμης καὶ ἑκούσιας ἐπιλογῆς μεταξὺ τῆς συζυγικῆς ἀγάπης τοῦ εὐλογημένου γάμου ἢ τοῦ θείου ἔρωτος τῆς ἐν Χριστῷ παρθενίας καὶ ἀφιερώσεως». Ἡ ἁγία Γερόντισσα Σοφία, ἡ ἐκ Πό- ντου, ζῶσα σὲ διαρκῆ ἐπικοινωνία μὲ τὴν Παναγία, ἐπεδίδετο σὲ ὑπεράνθρωπη ἄσκησι, προσεποιεῖτο τὴν διὰ Χριστὸν σαλὴ καὶ συμβούλευε ὅλους ὅσους τὴν ἐπισκέπτονταν καὶ ἰδιαιτέρως τοὺς νέους ἀνθρώπους νὰ προσέχουν τὸ θέμα τῆς ἁγνότητας. Γιὰ ὅλη αὐτὴν τὴν ἐν σκληρα- γωγίᾳ καὶ ἀσκήσει ζωὴ της τὸ Παράκλητο Ἅγιο Πνεῦμα τῆς δώρισε τὰ χαρίσματα τῆς διοράσεως, τῆς προοράσεως καὶ τῆς θαυματουργίας. Στὶς μαννάδες, μὲ πολὺ πόνο, ἔλεγε: «Συμβουλέψτε τὰ κορίτσια σας νὰ φυλά- ξουν τὴν τιμή τους μέχρι τὸν γάμο τους, νὰ βαδίσουν τὸν δρόμο τοῦ Χριστοῦ. Τὰ ἀγόρια νὰ μένουν καθαρὰ μέχρι τὸν γάμο. Ὃταν ὁ παπὰς ἀνοίγει τὸ Εὐαγγέλιο στὸν γάμο, στέλνει ὁ Χριστὸς τὸν ἄγγελο καὶ στεφανώνει τὴν παρθενία.» Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός μᾶς κάλεσε ‘’ἐλευθέρως’’ νὰ τὸν ἀκολουθή- σουμε, ἀλλὰ μὲ προϋποθέσεις• νὰ ἀπαρ- νηθοῦμε τὸν παλαιό μας ἑαυτό, νὰ ση- κώσουμε τὸν δικό μας σταυρὸ καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσουμε. Διότι, σταυρὸς εἶναι ἡ ἁγνότητα σήμερα, σταυρὸς ὁ εὐλογημέ- νος γάμος, σταυρὸς ἡ θυσιαστικὴ ἀγάπη, σταυρὸς ἡ πορεία ἐνάντια στὸ τεράστιο κύμα ποὺ σὲ χλευάζει καὶ σὲ πολτοποιεῖ! Ταυτοχρόνως, μᾶς κάλεσε: «Ἐλᾶτε πρὸς ἐμένα, ὅλοι οἱ κουρασμένοι καὶ καταπο- νημένοι, καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀναπαύσω. Πά- ρετε τὸ ζυγό μου ἐπάνω σας, καὶ διὰ τῆς πείρας μάθετε γιὰ μένα, ὅτι εἶμαι συγκα- ταβατικὸς καὶ ταπεινὸς στὸ πνεῦμα. Ναί, οἱ ψυχές σας θὰ βροῦν ἀνάπαυσι. Διότι ὁ ζυγός μου εἶναι ἁπαλός, καὶ τὸ φορτίο μου ἐλαφρὸ. «Ὅστις θέλει…»!
  • 13. 14 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Ὁ ἃγιος Νικόλαος ὁ Νέος Ὁ ἃγιος Νικόλαος ὁ Νέος εἶχε κα- ταγωγὴ ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ εὐγενεῖς γονεῖς. Ἀπὸ μικρὴ ἡλικία φαινόταν συνετὸς καὶ φρόνιμος, δὲν συναναστρεφόταν μὲ νέους ἀποφεύγοντας τὶς αἰσχρολογίες, τὶς φλυα- ρίες καὶ τὶς παρόμοιες ἐπιζήμιες νεανικὲς συνήθειες. Ἀγαποῦσε ἀπεναντίας τὴ συ- ναναστροφὴ μὲ ἐνάρετους ἀνθρώπους καὶ σοφοὺς γέροντες, ὥστε ν’ ἀκούει ψυχωφελῆ καὶ χρήσιμα λόγια. Ὅταν ἐνηλικιώθηκε κα- τατάχθηκε στὸν στρατό, παρότι νέος κι ὄμορφος διακρίθηκε γιὰ τὶς ἀρετές του, τὸ θάρρος, τὴν ἀνδρεία καὶ τὴ γενναιότητα. Γι’ αὐτὸν τὸ λόγο προέκοψε στρατιωτικὰ φτάνοντας σὲ σημεῖο νὰ εἶναι ἐπικεφαλῆς μίας ἐπαρχίας τὴν ὁποία διοικοῦσε μὲ ἐπι- δεξιότητα. Χαρακτηριστικὸ εἶναι πὼς ἐκτὸς ἀπὸ την στρατιωτικὴ ἐκπαίδευση γιὰ τὴν ὁποία ἦταν ὑπεύθυνος, νουθετοῦσε καὶ δίδασκε στοὺς στρατιῶτες βασικὲς ἀρχὲς τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, συγκεκριμέ- να τοὺς δίδασκε ἀκόμη καὶ τὸν τρόπο τῆς προσευχῆς τους. Ἤθελε οἱ στρατιῶτες του νὰ εἶναι παράδειγμα χριστιανῶν χωρὶς νὰ ἀδικοῦν κανένα ἄνθρωπο καὶ τὸ πέτυχε. Ὅλοι ἀναγνώριζαν τοὺς στρατιῶτες του ἀπὸ τὸ ἦθος καὶ τὶς καλὲς πράξεις ποὺ ἔκαναν. Κάποια στιγμὴ ὅμως ἀποφάσισε ν’ἀφήσει τὸ ἀξίωμά του κι ὅλα τά ἐγκόσμια ἀγαθὰ μὲ σκοπὸ ἀναζητήσει ἕνα ἡσυχα- στικὸ μέρος ν’ ἀγωνιστεῖ πνευματικὰ καὶ νὰ ἀφιερωθεῖ στὸν Χριστό. Ἔτσι ἐκεῖ κοντὰ στὴ Λάρισα ποὺ βρισκόταν πῆγε στὴ Βουνένη (ὂρος τῆς Θεσσαλίας ποὺ ὀνομάζεται Ὄθρυς) σ’ ἕνα δάσος ποὺ κατοικοῦσαν ἐκεῖ πολλοὶ ἀνα- χωρητὲς κι ἀσκητὲς ἐνάρετοι ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὠφελήθηκε πάρα πολύ. Ἔμεινε ἐκεῖ, ἀγω- νιζόταν καὶ προέκοπτε πνευ- ματικὰ συνεχῶς. Ἡ μοναδικὴ μέριμνα ἦταν: νηστεία, ἀγρυ- πνία, προσευχή. Βλέποντας ὁ μισόκαλος διάβολος αὐτὴν τὴν κατὰ Θεὸν πολιτεία, τὴν πνευ- ματικὴ ὄαση τῆς περιοχῆς, δὲν μπόρεσε νὰ τὸ ἀντέξει κι ἐξήγειρε ἄθεους Ἀβάρους οἱ ὁποῖοι κατέβηκαν ἀπὸ τὸ βορρᾶ κάνοντας αἱματηρὲς ἐπιδρομὲς χωρὶς νὰ ἀφήσουν τίποτα ὄρθιο σὲ ὅλη τὴ Λά- ρισα καὶ τὴ γύρω περιοχὴ (Βόλο, Φάρσαλα Ἐλασσόνα καὶ στὰ περίχωρα αὐτῆς). Τότε πολλοὶ Χριστιανοὶ μαρ- τύρησαν, διότι κράτησαν τὴν πίστη τους στὸν Χριστὸ μέ- χρι τέλους. Ἐνῷ γίνονταν ὅλα αὐτὰ ὁ Νικόλαος βρισκόταν στὴ σκήτη του στὰ Βούνενα μὲ τοὺς συνασκητές του. Ἐκεῖ μία νύκτα ποὺ προσευχόταν Ἀθανασίου Τσολιά Φιλολόγου
  • 14. 15 Ἄγγελος Κυρίου τοὺς ἐμφανίστηκε, τοὺς ἐμψύχωσε νὰ μείνουν σταθεροὶ στὴν πίστη τους διότι σὲ λίγες ἡμέρες ἐπρόκειτο νὰ μαρτυρήσουν κι ἐκεῖνοι γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Τοὺς εἶπε ἐπίσης πὼς ὁ Κύριος θὰ τοὺς δώσει στεφάνι γιὰ τὴν ὁμολογία τους. Ἀπὸ ἐκείνη τὴν ὥρα ἐπιδόθηκαν σὲ μεγαλύτερους ἀγῶνες. Χαρακτηριστικὸ εἶναι πὼς ὁ ἃγιος Νικόλαος νουθετοῦσε, συμβούλευε κι ἐνθάρρυνε συνεχῶς τοὺς συνασκητές του νὰ μὴ φοβηθοῦν τὸν πρό- σκαιρο θάνατο καὶ τὰ μαρτύρια, ἀλλὰ νὰ δείξουν ἀνδρεία γιὰ νὰ γίνουν κληρονό- μοι τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι λοιπὸν ἔφτασε ἡ ὥρα ποὺ οἱ Ἄβαροι σὰν αἱμο- βόρα θηρία τοὺς βρῆκαν καὶ ξεκίνησαν τὰ βασανιστήρια. Ἀφοῦ τοὺς βασάνισαν μὲ τοὺς πιὸ ἀπάνθρωπους τρόπους, τε- λικά τους ἀποκεφάλισαν ὅλους ἐκτὸς ἀπὸ ἕναν. Τὸν Νικόλαο δὲν τὸν πείρα- ξαν ἐντελῶς ἐπειδὴ νόμισαν πὼς θὰ μπο- ροῦσαν νὰ τὸν πείσουν νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὰ στρατιωτικὰ θέματα ποὺ τόσο ἐπι- δέξια ἤξερε. Γνώριζαν τὴ σύνεσή του, τὴν ἀνδρεία του κι ὅλες τὶς ἀρετὲς του, τὶς ὁποῖες θὰ χρησιμοποιοῦσαν ἐκεῖνοι. Ἀποφάσισαν λοιπὸν μὲ λόγια, κολακεῖες κὰ ραδιουργίες νὰ τὸν κάνουν νὰ ἀφήσει τὴν πίστη του, νὰ ἀσπαστεῖ τὰ εἴδωλα καὶ νὰ ἀποκτήσει μία ζωὴ μὲ δόξα καὶ ἀνέ- σεις και νὰ γίνει σύμμαχος –βοηθός τους. Ὁ Ἅγιος τότε ὁμολόγησε τὴν πίστη στὸν ἕναν τὸν μόνο Ἀληθινὸ Θεό, ἀρνήθηκε τὰ εἴδωλα, τὰ ὁποῖα χαρακτήρισε ἐπινοήσεις δαιμόνων, ὅπως κι ὅλα ὅσα τοῦ ὑποσχέ- θηκαν. Τότε ἐκεῖνοι ἐξοργίστηκαν καὶ τὸν ἔδειραν πάρα πολύ. Ἐνῷ τὸν βασάνισαν, τὸν ἐξευτέλισαν, τὸν λοιδόρησαν, ἐκεῖνος ἦταν σταθερὸς στὴν πίστη του. Τίποτε δὲν τὸν πτόησε. Ἀφοῦ τοὺς ὁμολόγησε γιὰ τελευταία φορὰ πὼς δὲν φοβᾶται τί- ποτα καὶ κανέναν ἐλπίζοντας μόνο νὰ βρίσκεται κοντὰ στὸν Χριστὸ, προχώρη- σαν σὲ πιὸ σκληρὰ βασανιστήρια μέχρι ποὺ τὸν ἀποκεφάλισαν στὶς 9 Μαΐου. Ἡ καθαρὴ ψυχὴ του πέταξε γιὰ τὸν Ὕψιστο ποὺ τόσο ἀγάπησε.
  • 15. 16 Περὶ μετανοίας Ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακος λΟΓΟΙ ΠΑΤΕΡΩΝ Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Μετάνοια σημαίνει ἀνανέωσις τοῦ βαπτίσματος. Μετάνοια σημαίνει συμφωνία μὲ τὸν Θεὸν γιὰ νέα ζωή. Μετανοῶν σημαίνει ἀγοραστὴς τῆς ταπεινώσε- ως. Μετάνοια σημαίνει μόνιμος ἀποκλεισμὸς κάθε σωματικῆς παρηγορίας. Μετάνοια σημαίνει σκέψις αὐτοκατακρίσεως, ἀμεριμνησία γιὰ ὅλα τα ἄλλα καὶ μέριμνα γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετάνοια σημαίνει θυγατέρα τῆς ἐλπίδος καὶ ἀποκήρυξις τῆς ἀπελπισίας. Μετανοῶν σημαίνει κατάδικος ἀπηλ- λαγμένος ἀπὸ αἰσχύνη. Μετάνοια σημαίνει συμφιλίωσις μὲ τὸν Κύριον, μὲ ἔργα ἀρετῆς ἀντίθετα πρὸς τὰ παραπτώματά μας. Μετάνοια σημαίνει καθαρισμὸς τῆς συνειδή- σεως. Μετάνοια σημαίνει θεληματικὴ ὑπομονὴ ὅλων τῶν θλιβερῶν πραγμάτων. Μετανοῶν σημαίνει ἐπι- νοητὴς τιμωριῶν τοῦ ἑαυτοῦ του. Μετάνοια σημαί- νει ὑπερβολικὴ ταλαιπωρία τῆς κοιλίας (μὲ νηστεία) καὶ κτύπημα τῆς ψυχῆς μὲ ὑπερβολικὴ συναίσθησι. Τρέξατε καὶ ἐλᾶτε. Ἐλᾶτε ὅλοι ὅσοι παρωργί- σατε τὸν Θεόν, γιὰ νὰ ἀκούσετε αὐτὰ ποὺ ἔχω νὰ σᾶς διηγηθῶ. Συγκεντρωθῆτε γιὰ νὰ ἰδῆτε αὐτὰ ποὺ μοῦ ἔδειξε ὁ Θεὸς πρὸς οἰκοδομήν. Ἂς τοποθετή- σωμε πρώτη καὶ ἂς προτιμήσωμε μιὰ διήγησι ποὺ ἀναφέρεται σὲ τιμημένους ἐργάτες τῆς ἀρετῆς ποὺ ζοῦσαν χωρὶς τιμή. Ὅσοι ἀνέλπιστα ἐπέσαμε σὲ κάποια ἁμαρτία, ἂς τὰ ἀκούσωμε αὐτὰ καὶ ἂς τὰ κρατήσωμε καὶ ἂς τὰ μιμηθοῦμε. Σηκωθῆτε καὶ καθήσατε (νὰ ἀκούσετε) ἐσεῖς ποὺ εἶσθε πεσμένοι ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες. Δῶστε προσοχὴ στὸν λόγο μου, ἀδελφοί μου. Ἀνοίξατε τὰ αὐτιὰ σας ὅλοι ἐσεῖς ποὺ θέλετε μὲ πραγματικὴ
  • 16. 17 ἐπιστροφὴ νὰ συμφιλιωθῆτε πάλι μὲ τὸν Θεόν. Εἶδα ψυχὲς ποὺ ἔρρεπαν μὲ μανία στοὺς σαρ- κικοὺς ἔρωτες. Αὐτὲς λοιπὸν ἀφοῦ ἔλαβαν ἀφορμὴ μετανοίας ἀπὸ τὴν γεῦσι τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἔρωτος, μετέστρεψαν αὐτὸν τὸν ἔρωτα σὲ ἔρωτα πρὸς τὸν Κύριον. Ἔτσι ξεπέρασαν ἀμέσως κάθε αἴσθημα φό- βου καὶ ἐκεντρίσθηκαν στὴν ἄπληστη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος στὴν ἁγνὴ ἐκείνη πόρνη (Λουκ. ζ΄ 37-48) δὲν εἶπε ὅτι ἐφοβήθηκε, ἀλλὰ «ὅτι ἠγάπησε πολὺ» καὶ κατώρθωσε εὔκολα νὰ ἀποκρού- ση τὸν ἕνα ἔρωτα μὲ τὸν ἄλλον. Δὲν τὸ ἀγνοῶ, θαυμαστοί μου φίλοι, ὅτι σὲ μερι- κούς τα κατορθώματα τῶν μακαρίων αὐτῶν ἀνθρώ- πων ποὺ σᾶς διηγήθηκα θὰ φανοῦν ἀπίστευτα, σὲ ἄλλους δύσπιστα καὶ σὲ ἄλλους ὅτι δημιουργοῦν ἀπόγνωσι. Ὁ γενναῖος ὅμως ἄνδρας μᾶλλον θὰ ὠφεληθῆ. Θὰ πάρη ἀπὸ αὐτὰ ἕνα κεντρὶ καὶ ἕνα πυρωμένο βέλος καὶ θὰ φύγη μὲ φλογερὸ ζῆλο στὴν καρδιά του. Ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ποὺ ἔχει ὀλιγώτερη προθυμία, θὰ καταλάβη τὴν ἀδυναμία του, θὰ ἀπο- κτήση εὔκολα ταπεινοφροσύνη μὲ τὴν αὐτομεμψία καὶ θὰ τρέξη πίσω ἀπὸ τὸν προηγούμενο. Δὲν γνω- ρίζω μάλιστα μήπως καὶ τὸν προφθάση. Ἀντίθετα ὁ ἀμελὴς ἄνδρας δὲν πρέπει οὔτε νὰ πλησιάση (καὶ νὰ ἀκούση) αὐτὰ ποὺ διηγήθηκα, μὴ τυχὸν πέση σὲ τελεία ἀπόγνωσι καὶ σκορπίση καὶ αὐτὸ (τὸ ὀλίγο) ποὺ μέχρι τώρα κατορθώνει, καὶ ἐφαρμοσθῆ ἔτσι σ΄ αὐτὸν ὁ λόγος τῆς Γραφῆς: «Ἀπὸ αὐτὸν ποὺ δὲν ἔχει -προθυμία- καὶ αὐτὸ ποὺ νομίζει ὅτι ἔχει θὰ τοῦ ἀφαιρεθῆ» (Ματθ. κε΄ 29).
  • 17. 18 Ἑλληνομνημοσύνη Φουντῆ Ἑλένης Φιλολόγου Ὑποψηφίας Διδάκτωρος Α.Π.Θ. Ἐ ν ἔτει 2016 ἡ ἑλληνικὴ ἀρθρο- γραφία βρίθει ἀφενὸς σοφι- σμάτων ὑπὲρ τῆς μείωσης διδακτικῶν ὡρῶν τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπὸ τὸ Γυμνάσιο, ἀφετέρου ἐπι- χειρημάτων γιὰ τὴν ἀξία της, ὄχι μόνο γιὰ τὴν παιδεία, ἀλλὰ καὶ γενικότερα γιὰ τὴ διαχρονικὴ προσφορά της στὸ σύγχρονο γίγνεσθαι. Ἕνας φιλόλογος μπρὸς σὲ τέτοιες συζητήσεις δὲ μπορεὶ παρὰ νὰ θυμη- θεὶ τὸ σχολικὸ ἐγχειρίδιο τῶν Ἀρχαίων τῆς Α΄ Γυμνασίου, στὴν πρώτη ἑνότητα του ὁποίου παρατίθεται ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ὀμιλία τοῦ Ξενοφῶντα Ζολώτα στὸ Διεθνὲς Νομισματικὸ Ταμεῖο στὶς 26/9/1957: “Our critical problems such as the numismatics plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch…In parallel, a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic…”. Ἀδιαμφισβήτητα, παρὰ τὸ πο- λιτικο-οικονομικὸ περιεχόμενο τοῦ χωρίου (ἐπίκαιρο μὲν στὸ Εὐρωπαϊκὸ σκηνικό) ξεκάθαρα ἐφελκύει γλωσσολογικές παρα- τηρήσεις. Ἐπιπρόσθετα, δύσκολα λησμο- νεὶ κανεὶς ὅτι ἡ διεθνὴς Ἀγγλικὴ χρησι- μοποιεῖ σήμερα πάνω ἀπὸ 50.000 λέξεις ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ὅπως λόγου χάρη democracy (<δημοκρατία), philosophy (<φιλοσοφία) καὶ history (<ἱστορία). Ἀρχαῖα ἢ διαχρονικά;
  • 18. 19 Ἡ ἱστορία μας Πολλὰ τέτοια δάνεια ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ σὲ ὅλες τὶς Ἰνδοευρωπαϊκὲς γλῶσσες ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἀξία της σὲ ἠθικο-πνευματικὸ ἐπίπεδο. Ἡ γλῶσσα αὐτὴ μέσῳ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμ- ματείας δὲν ἔπαψε ποτὲ νὰ μεταδίδει ἀξί- ες, ἤθη, ἔθιμα, μὲ μία λέξη «πολιτισμό». Γλῶσσα, ὅπως καὶ λόγος εὐρύτερα, ση- μαίνει ἐπικοινωνία. Τῷ ὄντι, μέσῳ αὐτῆς ἐπιτυγχάνεται ἡ ἀνταλλαγὴ αἰσθημάτων, σκέψεων, ἰδεῶν καὶ ἁπλῶν πληροφοριῶν. Μελετώντας τὴν ἀρχαία γραμματεία δι- απιστώνει κανεὶς ὅτι ἡ παραπάνω διαδι- κασία ἐπιτυγχάνεται σὲ μέγιστο βαθμό. Κοινὸ αἴσθημα ἀποτελεῖ ἡ ἐγγύτητα ποὺ νιώθει κανεὶς μὲ ὅποιον μετέχει στὴν παιδεία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμμα- τείας παρὰ μὲ ὅσους ἔχουν ἑλληνικὴ κα- ταγωγὴ ἀλλὰ ποτὲ δὲ γνώρισαν τὶς ῥίζες τους. Καὶ τοῦτο μπορεὶ νὰ συμβεὶ μὲ τὴ διδασκαλία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς. Χα- ρακτηριστικὸ παράδειγμα ἀποτελοῦν οἱ ὁμολογίες μαθητριῶν Λυκείου. Ἡ πρώτη παραδέχθηκε ὅτι μόνο μετὰ τὴ διδασκαλία τοῦ ἄγνωστου ἀρχαίου ἀποσπάσματος ἄρχισε νὰ κατανοεῖ καλύτερα ὅσα ἄκουγε στὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ δεύτερη ὑπογράμ- μισε ὅτι μελετώντας χριστιανικὰ κείμενα στὸ Κατηχητικὸ τῆς γεννιέται ἡ ἐπιθυμία νὰ τὰ ἀναλύσει συντακτικά. Ἄν ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς μείωσης διδα- κτικῶν ὡρῶν τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσ- σας ἀπὸ τὸ Γυμνάσιο ἀποτελεῖ ἡ ἀνάγκη αὔξησης ὡρῶν γιὰ τὴ διδασκαλία τῆς νέας ἑλληνικῆς, ἕνας φιλόλο- γος πιστοποιεῖ ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν «ἀριστούχων» μαθητῶν στὸ μάθημα τῶν Ἀρχαίων ταυτίζεται μὲ αὐτὴν τῶν «ἀριστούχων» στὰ Νέα. Ἡ ἀδυναμία τοῦ ἐπιχειρή- ματος αὐτοῦ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὴν ἀπεριόριστη παραγωγικὴ ἱκανότητα λέξεων τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς, ὅπως καὶ τὴν ὀρθο- γραφία της, καθῶς συμβάλλουν τὰ μέγιστα στὴν καλύτερη γνώση καὶ ἐκμάθηση τῆς Νέας ἑλληνικῆς. Ἀλλὰ καὶ πέραν τοῦ σχολικοῦ μικρό- κοσμου, ἡ σπουδαιότητα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας ἔγκειται κυρίως σὲ πο- λιτισμικο-ιστορικό ἐπίπεδο. Ὡς αὐτόνομο γνωστικὸ ἀντικείμενο ἡ σημασία της οὐκ ὀλίγη. Πρόκειται γιὰ τὴ μητέρα τῶν ἐπι- στημῶν, οἱ τελευταῖες κυοφορήθηκαν σὲ πληθώρα ἀρχαίων ἔργων. Ὁ λόγος γίνεται γιὰ τὴν ποίηση, εἲτε εἶναι ἐπική, λυρική, χορικὴ ἤ δραματική, δηλαδὴ τραγωδία, κωμωδία ἢ ἀλλιῶς θέατρο. Ἀκόμη, δὲν εἶναι λίγα τὰ σπέρματα τῆς ἀρχαίας φι- λοσοφίας, πεζογραφίας, ῥητορικῆς, μυθι- στορήματος ἀλλά καὶ ἱστοριογραφίας. Ἐν κατακλεῖδι, παράλειψη θὰ ἀποτελοῡσε ἡ
  • 19. 20 μὴ ἀναφορὰ στὴ συμβολὴ τῶν επιστημῶν: μαθηματικά, φυσική, νομική, ἀστρονομία, ἰατρική, βοτανική καὶ γλωσσολογία. Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ εὔκολα ἐνστερνίζεται κάποιος τὰ λεγόμενα τοῦ Γερμανοῦ ποιητῆ, ἱστορι- κοῡ καὶ φιλοσόφου Schiller: «Καταραμένε Ἕλληνα, τὰ βρῆκες ὅλα, φιλοσοφία, γεω- μετρία, φυσική, ἀστρονομία, τίποτα δὲν ἄφησες γιὰ μᾶς.» Ἀντίθετα, μὲ γλῶσσες ὅπως τὰ χεττι- τικὰ ἢ τὰ ἀσσυριακά, ποὺ ἐξαφανίστη- καν καὶ ἀντικαταστάθηκαν ἀπὸ ἄλλες γλῶσσες, τὰ ἑλληνικὰ δὲν εἶναι μιὰ ˝νε- κρή˝ γλῶσσα- κάθε ἄλλο! Τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ θὰ τὰ χαρακτηρίζαμε πρώιμο στάδιο μιᾶς γλώσσας ποὺ δὲν ἔπαψε ποτὲ νὰ μιλέται καὶ νὰ γράφεται. Ὡστόσο, ὅρα- μα πολλῶν ὄχι μόνον Ἑλλήνων, ἀποτελεῖ ἡ καθιέρωση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ὡς ἐπίσημης παγκοσμίως. Ἡ Γαλλίδα συγγραφέας καὶ ἀκαδημα- ϊκός Margarite Yourceyar μᾶλλον θὰ ἦταν μία ἀπὸ αὐτούς, ἂν κρίνουμε ἀπὸ τὰ λόγια της: «Ἀγάπησα αὐτὴν τὴ γλῶσσα τὴν ἑλληνικὴ γιὰ τὴν εὔρωστη πλαστικό- τητά της, ποὺ ἡ κάθε λέξη πιστοποιεῖ τὴν ἄμεση καὶ διαφορετικὴ ἐπαφὴ της μὲ τὶς ἀλήθειες καὶ γιατὶ ὅ,τι ἔχει λεχθεὶ καλὸ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἔχει ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον λεχθεῖ σὲ αὐτὴν τὴ γλῶσσα». Ἑλληνομνημοσύνη
  • 20. 21 Σ τὶς νοτιοανατολικὲς παρυφὲς τοῦ Ὀλύμπου, εἶναι χτισμένη μία ἀπὸ τὶς ἱστορικότερες Μονὲς τῆς ἐπαρχίας Ἐλασσόνος, ἡ Ἱερὰ Μονὴ «Κανάλων». Ἡ Μονὴ βρίσκεται σὲ ὑψόμετρο 800 περίπου μέτρων καὶ ἀπέχει 8 χλμ. ἀπὸ τὸ χωριὸ Καρυὰ καὶ 20 χλμ. ἀπὸ τὴν Λεπτοκαρυά. Τὸ μοναστήρι χτίστηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ 11ου αἰώνα (1055 μ.Χ.) ἀπὸ δύο ἱερομό- ναχους, τὸν Ἰωακεὶμ καὶ τὸν Δαμιανό. Ἡ ὀνομασία του («Κανάλων») ὀφείλεται στοὺς τέσσερις χειμάρρους-κανάλια ποὺ πηγά- ζουν ἀπὸ τὴν τοποθεσία τοῦ μοναστηριοῦ. Εἶναι ἀφιερωμένο στὸ Γενέσιο τῆς Θεοτό- κου καὶ πανηγυρίζει στὶς 8 Σεπτεμβρίου. Τὰ ἱστορικὰ ἴχνη τοῦ μοναστηριοῦ χά- νονται καὶ ἐπανεμφανίζονται τὸν 17ο αἰώ- να, ὅταν δηλαδὴ ἡ Μονὴ σημειώνει μεγάλη ἀκμή. Τότε ἀνακαινίζονται καὶ ἁγιογρα- φοῦνται ὁ νάρθηκας τοῦ Καθολικοῦ καὶ ὁ κοιμητηριακὸς ναὸς τῶν Ἁγίων Πάντων. Τὸν ἑπόμενο αἰώνα, λόγῳ καταστροφῆς του ἀπὸ ἄγνωστη αἰτία, τὸ Καθολικὸ ξα- ναχτίζεται ἐκ θεμελίων (1883). Στὸ χῶρο ὅπου στεγάζεται ἡ παλιὰ Τράπεζα τῆς Μονῆς ὑπάρχουν ἁγιογρα- φίες ποὺ ἔχουν ἱστορηθεῖ ἐδῶ καὶ 500 χρόνια περίπου. Ἡ κόγχη τῆς Τράπεζας μοιάζει μὲ τὸ ἱερὸ τοῦ ναοῦ, καθὼς ἀπει- κονίζονται οἱ ἴδιοι ἅγιοι φορώντας ὅμως μοναχικὸ μανδύα. Τὴν Τράπεζα κοσμοῦν ἀκόμη μία ἁγιογραφία τοῦ Μυστικοῦ Δεί- πνου καὶ ἡ Πλατυτέρα μὲ τὸν «Ἐμμανουὴλ ἐν τοῖς στέρνοις». Μεταξύ τῆς παλιᾶς Τράπεζας καὶ τοῦ Καθολικοῦ βρίσκεται τὸ παρεκκλήσιο τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, τὸ ὁποῖο εἶναι χτισμένο τὸ 1681 μ.Χ.. Τοὺς τοίχους του κοσμοῦν Ἑλληνομνημοσύνη ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΝΑΛΩΝ Κωνσταντίνου Συκιώτη ἐκπαιδευτικοῦ
  • 21. 22 Ἑλληνομνημοσύνη ἁγιογραφίες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ποὺ εἰκά- ζεται ὅτι ἱστορήθηκαν ἀπὸ πατέρες τῆς Μονῆς. Ἐπιπλέον, στὸν περιβάλλοντα χώρο τοῦ μοναστηριοῦ ὑπάρχουν καμάρες, ἔχουν κατασκευαστεῖ κελιά, νέο χειμερινὸ ἀρχο- νταρίκι καὶ βιβλιοθήκη. Ἀρχικὰ ἡ Μονὴ ἦταν ἀνδρικὴ καὶ ὑπα- γόταν στὴ Μητρόπολη Θεσσαλονίκης καὶ τὴν Ἐπισκοπὴ Πλαταμῶνος καὶ Λυκοστομίου. Γύρω στὸ 1900 ἔγι- νε Πατριαρχικὴ Σταυροπηγιακὴ. Τὸ 1930 ἐρημώθηκε καὶ γιὰ κά- ποιο διάστημα χρησιμοποιήθηκε ὡς σταῦλος. Τότε μετατράπηκε σὲ μετόχι τῆς Μονῆς Ἁγίου Διονυσίου τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ. Οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς γιὰ νὰ προστατέψουν τὰ κτίρια ἀπὸ τὰ καιρικὰ φαι- νόμενα καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὴ στεγανότητά τους, ἔχτισαν μὲ τοῦβλα τὰ παράθυρα. Τὸ 2001 ἐγκαταστάθηκε στὴ Μονὴ μιὰ μικρὴ γυναικεία ἀδελ- φότητα ποὺ ξεκίνησε μὲ σταθερὰ βήματα τὴν ἀποκατάσταση τοῦ μοναστηριοῦ. Σήμερα, στὸ μονα- στήρι ἐγκαταβιώνουν δύο μονα- χές, ἡ ἡγουμένη Ὀρθοδοξία καὶ ἡ ἀδελφὴ Παραμυθία, οἱ ὁποῖες ἐκτὸς ἀπὸ τὰ μοναχικά τους κα- θήκοντα συνεχίζουν καὶ τὸ ἔργο τῆς ἀνακαίνισης καὶ ἀποκατά- στασής του. Βιβλιογραφία: «Η ΙΕΡΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΗ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΟΛΥ- ΜΠΩ», Ἔκδοσις Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Διο- νυσίου, 2014. «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΑΝΑΛΩΝ», Ἔκδοσις Ἱερᾶς Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Κανάλων.
  • 22. 23 Οἰκογένεια Ἀναστασίας Κουρῆ Σ τὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἡ οἰκογένεια χαρακτηρίζεται ὡς «κατ’οἶκον ἐκκλησία». Δηλαδή, ὁ σκοπὸς τοῦ γάμου ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς εἶναι νὰ ζήσουν χριστιανι- κά, σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυ- ρίου, ἔτσι ὥστε νὰ εἰσέλθουν μαζὶ στὴν αἰώνια βασιλεία Του. Γιὰ νὰ γίνει αὐτό, θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχει μεταξύ των συζύγων καὶ ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας ἀγάπη δυνα- τή, ἀληθινὴ καὶ συνεχῶς αὐξανόμε- νη. Θὰ πρέπει νὰ κυριαρχεῖ ὄχι τὸ «ἐγὼ» ἀλλὰ τὸ «ἐσύ», καὶ ἀφοῦ συγ- χωνευθοῦν καὶ τὰ δυό, νὰ ὑπάρχει τὸ «ἐμεῖς». Ἡ ἀγάπη, ὁ σεβασμός, ἡ κατανόηση στὰ ἐλαττώματα καὶ τὶς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου, εἶναι σωστὸ νὰ διαπνέουν τὴ χριστιανικὴ οἰκο- γένεια ὄχι μόνο στὶς χαρὲς ἀλλὰ καὶ στὶς λύπες. Ὁ ἄνδρας πρέπει νὰ ἀγαπάει καὶ νὰ φροντίζει τὴ γυναίκα του, ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὴν Ἐκκλησία. Καὶ ἡ γυναίκα νὰ ἀγα- πάει τὸν ἄνδρα της καὶ νὰ ὑπο- τάσσεται σὲ αὐτόν. Νὰ τὸν ἀνα- γνωρίζει ὡς κεφαλὴ τῶν ὑποθέσεων τοῦ σπιτιοῦ καὶ ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογένειας νὰ τὸν ὑπακούουν. Σήμερα οἱ περισσότεροι γάμοι διαλύονται καὶ οἱ περισσότερες οἰκογένειες ναυαγοῦν. Κάθε χρό- νο αὐξάνονται τὰ διαζύγια, οἱ ἀπι- στίες τῶν συζύγων, τὰ κρούσματα ἐνδοοικογενειακῆς βίας, οἱ παράνο- μες συμβιώσεις καὶ ἡ κάθε εἴδους Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσουΟἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
  • 23. 24 ἀνηθικότητα μέσα στὴν οἰκογένεια. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιατί; Γιατί δὲν ὑπάρχει ὁ Χριστὸς ἀναμεσά τους. Οὔτε πιστεύουν σ’ Αὐτὸν οὔτε ζοῦν χριστιανικά. Κάνουν λανθασμένες ἐπιλογὲς συντρόφων, ἀφοῦ τὰ κριτήριά τους εἶναι καθαρὰ κοσμικά. Ὁ ἄνδρας παντρεύεται τὴ γυναίκα γιὰ τὴν προίκα της καὶ γιὰ τὰ λεφτά της ἢ τὴ βλέπει μόνο ὡς μέσο ἱκανοποίησης καὶ μηχανὴ παραγωγῆς παιδιῶν. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἡ γυναίκα παντρεύεται τὸν ἄνδρα γιὰ νὰ τακτοποιηθεῖ κοινωνικά. Διαλέγει ἕναν ἄνδρα ὅπου θὰ εἶναι ἐντυ- πωσιακὸς καὶ θὰ ἔχει ἕνα καλὸ ἐπάγγελ- μα, ὥστε νὰ τῆς ἐξασφαλίσει ἄνετη ζωή. Παντρεύονται χωρὶς νὰ ὑπάρχει κάποια ψυχικὴ ἕνωση μεταξύ τους καὶ μέτα ἀπὸ κάποιο καιρὸ χωρίζουν, ψάχνοντας καὶ οἱ δυὸ νὰ βροῦν κάπου ἀλλοῦ τὴν εὐτυχία. Γι’ αὐτοὺς ἡ οἰκογένεια παύει νὰ εἶναι τὸ ἀσφαλὲς λιμάνι ὅπου γαλη- νεύει ἡ ψυχή, καὶ τὸ καταφύγιο ὅπου ὁ ἄνθρωπος ἀντλεῖ τὶς ψυχικὲς δυνά- μεις ποὺ χρειάζεται γιὰ ν’ ἀγωνίζεται στὴ σκληρὴ κοινωνία. Μετατρέπεται ἡ οἰκογένεια σὲ μιὰ φυλακὴ ψυχῆς καὶ σώ- ματος, ὅπου οἱ γονεῖς αὐτοὶ ζοῦν τὴν ἀπόλυτη δυστυχία. Τὰ παιδιὰ τους παίρνουν τὸν κακὸ δρόμο, διότι ὡς γονεῖς δὲν φρόντισαν νὰ τοὺς μάθουν τὴ χριστιανικὴ παιδεία καὶ ἀγωγή. Ρίχνουν τὸ φταίξιμο στὴν τηλέο- ραση, στὶς κακὲς παρέες, στὸ ἴντερνετ ἢ στὴν κακὴ τύχη. Ποτὲ δὲν κατηγοροῦν τοὺς ἑαυτούς τους, πού μὲ τὴ συμπερι- φορὰ τους μέσα στὴν οἰκογένεια ἔγιναν οἱ κακοὶ διδάσκαλοι τῶν παιδιῶν τους. Πῶς ἄλλωστε νὰ μὴν γίνει αὐτό, ὅταν ποτὲ δὲν ὑπῆρξε κοινὴ προσευχὴ ὅλων στὸ σπίτι, ποτὲ δὲν ὑπῆρξε τὸ κοινὸ κυ- ριακάτικο τραπέζι, ποτὲ δὲν ὑπῆρξε ὁ κοινὸς ἐκκλησιασμὸς τὴν Κυριακὴ στὴ θεία Λειτουργία; Κανεὶς ἀπὸ τοὺς γονεῖς αὐτοὺς δὲν τοὺς μίλησε γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων μας. Σήμερα ὅλες οἱ οἰκογένειες ἀντιμε- τωπίζουν δυσκολίες καὶ προβλήματα. Ὅταν ὅμως προσπαθοῦμε νὰ ζήσουμε χριστιανικά, ὅπως μᾶς δίδαξε ὁ Χριστὸς μὲ τὸ παραδειγμά του στὴ γῆ καὶ τὴ σταυρική Του θυσία, τότε μόνο θὰ γνω- ρίσουμε τὴν ἀληθινὴ εὐτυχία καὶ χαρὰ καὶ θὰ πετύχουμε τὸν προορισμό μας, νὰ ζήσουμε στὴν αἰώνια οἰκογένεια μαζί Του. Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου
  • 24. 25 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσουΟἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου Μ ητέρα, τὸ πιὸ πολύτιμο πράγ- μα στὸν κόσμο. Εἶναι τρυφερή, στοργικὴ καὶ γεμάτη ἀγάπη. Κάποιες φορὲς παρατηρητικὴ καὶ ἄλλες στοργική. Ἡ μητέρα εἶναι πάντα δίπλα μας γιὰ καθετὶ ποὺ μᾶς συμβαί- νει, εἴτε εἶναι δυσάρεστο, εἴτε εὐχάριστο. Πάντα μὲ τὴ συμβουλή της καὶ μὲ τὴ βοήθειά της καταφέρνουμε πολλὰ πράγματα. Κι ἐμεῖς πρέπει νὰ τὴν ἀγαπᾶμε, νὰ μὴν τὴ στεναχωροῦμε καὶ νὰ νιώθουμε ὑπερήφανοι ὅπως νιώθει κι αὐτὴ γιὰ μᾶς. Ἐδῶ θὰ ἀναφέρουμε μιὰ μικρή, συγκινητικὴ ἱστορία γιὰ τὴν ἀγάπη τῆς μητέρας. Ἕνα παιδὶ δὲν ἀγαποῦσε τὴ μητέρα του γιατί ἐκεῖνη εἶχε μόνο ἕνα μάτι. Τὸ παιδὶ ἔνιωθε πάρα πολὺ ἄσχημα γιατί οἱ συμμα- θητὲς του τὸν κορόιδευαν συνεχῶς. Αὐτὸ τὸ παιδὶ μεγάλωσε καὶ ἔκανε δική του οἰκο- γένεια. Ἡ μητέρα του δὲν εἶχε δεῖ ποτὲ τὰ ἐγγόνια της. Ξεκίνησε λοιπὸν γιὰ τὸ σπίτι τοῦ γιοῦ της. Μόλις χτύπησε τὴν πόρτα καὶ τὴν εἶδαν τὰ παιδιὰ ἄρχισαν νὰ γελᾶνε. Ὁ γιὸς της τὴν ἔδιωξε καὶ τῆς εἶπε νὰ μὴν ξανάρθει σπίτι του. Ὅταν πέθανε ἡ μητέρα του, τοῦ ἄφησε ἕνα γράμμα ποὺ ἔγραφε: « Ἀγαπημένε μου γιέ, σὲ σκέφτομαι συ- νέχεια. Λυπᾶμαι ποὺ ἦρθα σπίτι σου καὶ φόβισα τὰ παιδιά σου… Ἔγραψα αὐτὸ τὸ γράμμα νὰ στὸ δώσουν ἂν δὲν μὲ προ- φτάσεις. Στεναχωριόμουν ποὺ ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια σὲ ἔφερνα σὲ δύσκολη θέση. Ἀλλά, βλέπεις, ὅταν ἤσουν μικρός, εἶχες ἕνα πολὺ σοβαρὸ ἀτύχημα κι ἔχασες τὸ μάτι σου. Δὲν μποροῦσα νὰ σκεφθῶ ὅτι θὰ μεγαλώσεις καὶ θὰ ζήσεις μὲ ἕνα μάτι. Ἔτσι σοῦ ἔδωσα τὸ δικό μου. Ἔχεις πάντα ὅλη τὴν ἀγάπη μου». Αὐτὴν τὴν ἀπέραντη ἀγάπη νιώθουν οἱ μητέρες γιὰ μᾶς. Κι ἐμεῖς τοὺς χρωστᾶμε μεγάλη εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴ στοργὴ καὶ τὶς θυσίες μὲ τὶς ὁποῖες μᾶς μεγάλωσαν! Ἐπιμέλεια κειμένου: μαθητὲς Ε’ Δημοτικοῦ Ἐννιάχρονου σχολείου Ἀργυροκάστρου ‘’Πνοὴ Ἀγάπης’’ H θυσία της μητέρας και η αγάπη της
  • 25. 26 λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις Ὑπαρξιακά ἐρωτήματα καί ἡ θεολογική ἀπάντησή τους Γιατί νά ἐπιτρέπει ὁ Θεός νά πεθαίνουν νέοι καί μικρά παιδιά; Θά ὑπάρξει Ἀνάσταση τῶν νεκρῶν; Ὁ Θεός εἶναι ὁ μόνος Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Ὁ Θεός, δηλαδή, παρέχει τή ζωή, ἀλλά καί θέτει τά ὅριά της. Μόνος αυτός γνωρίζει ὅλα τά δεδομένα, ἀλλά καί ὅλες τίς προθέσεις τῶν λογικῶν ὄντων, πρίν κἄν αὐτά ἔρθουν στήν ὕπαρξη. Ταυτό- χρονα, ὁ Θεός ἀγαπᾶ σέ ἀσύλληπτο βαθ- μό ὅλους τούς ἀνθρώπους. Μάλιστα, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος θεωρεῖ τόν Χριστό ὡς τόν μανιωδέστερο τῶν ἐραστῶν τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Κατά τήν Ἁγία Γραφή, ἄλλωστε, ὁ Θεός θέλει ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νά σωθοῦν καί νά τόν γνωρί- σουν ὡς τήν ὐποστατική Ἀλήθεια («πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν»). Μέ τίς παραπάνω προϋποθέσεις, κατανο- εῖται εὔκολα, ὅτι ὁ Θεός, ὡς ὁ κατεξοχήν καί κατά κυριολεξία καλός καί ἀγα- θός, δέν εἶναι δυνατόν νά θέλει τόν πρόωρο θάνατο κανενός ἀνθρώπου. Καί τοῦτο, ἐπειδή τό κύριο γνώρισμα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἔτσι ὁ Θεός ἀποφασίζει τόν θάνατο τοῦ κάθε ἀνθρώπου μέ βάση τήν παγγνωσία καί τήν ἀγάπη του. Τοῦτο, πρακτικῶς, σημαίνει ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος πεθαί- νει στήν καλύτερη χρονική στιγμή γι’ αὐτόν. Κατά συνέπεια, μία ἐνδεχόμε- νη παράταση τῆς ζωῆς μας, πέρα ἀπό τό ὅριο, πού ἔθεσε ἠ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τόν καθένα μας, θά εἶχε ἀρνητικό ἀποτέλεσμα στήν ποιότητα τῆς αἰωνί- ου ζωῆς μας. Γι’ αὐτό, θά πρέπει νά δεχόμαστε τήν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ὁριοθέτηση τῆς ζωῆς ὄλων τῶν ἀνθρώπων, μέ εὐγνώμονα καί εὐχαρι- στιακή διάθεση. Δημητρίου Τσελεγγίδη Καθηγητή Δογματικής - Θεολογική Σχολή ΑΠΘ
  • 26. 27 Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ἀποτελεῖ θεμε- λιώδη ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, πού διατυ- πώθηκε δογματικά καί συμπεριλήφθηκε στό Σύμβολο τῆς Πίστεώς μας, κατά τήν Β’ Οἰκουμενική Σύνοδο. Ἄλλωστε, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τήν ἀσφαλέστερη ἐγγύηση γιά τήν πραγματοποίηση καί τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων καί ἡ ἕνωσή τους μέ τίς ἀντίστοιχες ψυχές εἶναι ἡ προϋπόθεση γιά τήν μέλλουσα Κρίση, ἀφοῦ ζήσαμε καί πράξαμε τό καλό ἤ τό κακό, ὡς ψυχο- σωματική ἑνότητα. Εἶναι, λοιπόν, εὔλογο νά ἔχουμε καί τή μελλοντική ποιότητα τῆς ζωῆς μας ὡς ἐνιαία ψυχοσωματική ὕπαρξη. Ποιός ἄνθρωπος εἶναι πραγματικά ἐλεύθερος καί εὐτυχισμένος; Τί ση- μαίνει πραγματική ἐλευθερία καί πῶς ἀποκτᾶται; Πραγματικά ἐλεύθερος εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τόν φόβο τοῦ θανάτου, ἀπό τήν ἐπιρροή τοῦ πονηροῦ καί ἀπό τά πάθη του. Τότε μόνο μπορεῖ νά ζεῖ σύμφωνα μέ τίς προδιαγραφές τῆς δημιουργίας του καί μόνο τότε μπορεῖ νά πραγματοποιεῖ τόν σκοπό, γιά τόν ὁποῖο τόν δημιούργησε ὁ Θεός, ἐπειδή μόνο τότε μπορεῖ νά ἀξιοποιεῖ ὅλες τίς δυνατότη- τες, πού ἔλαβε μέ τή δημιουργία του «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Γι’ αὐτό καί μόνο τότε μπορεῖ νά εἶναι πραγματικά καί ἐξολοκλήρου εὐτυχισμένος. Ἡ πραγματική ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ὅμως, παρέχεται μυστηριακά, ὡς δωρεά, μόνο μέσα στό πλαίσιο τῆς Ἐκκλη- σίας, ὅπου βιώνεται ἐμπειρι- κά καί ὐπαρξιακά «ἐν πάσῃ αἰσθήσει». Καί τοῦτο, ἐπειδή μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπερ- βαίνεται ὁ θάνατος, ὡς χωρι- σμός τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν πηγή τῆς ζωῆς, τόν Θεό, καί καταλύεται ὀ φόβος τοῦ θα- νάτου, ὁ ὁποῖος προσδιορίζει ἀποφασιστικά ὅλες τίς ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου, στόν ὁποῖο κυρι- αρχεῖ. Ὁ Χριστός, μέ τόν σταυ- ρικό θάνατό του, κατήργησε Νεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις
  • 27. 28 λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις τήν κυριαρχική ἐξουσία τοῦ διαβόλου στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἐντάσσεται στό μυστηριακό του σῶμα, τήν Ἐκκλησία, ἐνῷ μέ τήν ἀνάστασή του νίκησε τόν θάνατο, παρέχοντας τήν ἀναστημένη ζωή στά μυ- στηριακά του μέλη, τούς πιστούς, τόσο στήν παροῦσα ὅσο καί στήν μέλλουσα αἰώνια ζωή. Ὅταν ὁ πιστός παραβιάζει τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, περνᾶ στήν ὑπαρξιακή περι- οχή τοῦ θανάτου καί στόν χῶρο ἐπιρ- ροῆς τοῦ πονηροῦ. Τότε ἐμφανίζονται κάι ριζώνουν τά πάθη. Ὅλα αὐτά, ὅμως, καταλύονται τελείως μέ τήν εἰλικρινῆ με- τάνοια καί ἐξομολόγηση τοῦ πιστοῦ, ἐνῷ μέ τή Θεία Κοινωνία τρέφεται πνευματι- κά κάι ἑνώνεται χαρισματικά μέ τόν ἴδιο τόν Θεό. Τότε, ἄλλωστε, ὑποτασσόμενο τό θέλημά του στό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἀποκτᾶ καί τή χαρισματική ἐλευθερία του. Χαρισματική ἐλευθερία εἶναι ἠ ἴδια ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία τοῦ συγκεκριμέ- νου πιστοῦ, ἡ ὁποία ἐμπλουτίζεται μέ τήν ἄκτιστη θεοποιό Χάρη τοῦ Χριστοῦ, ὁπότε καί ἀποκτᾶ, χαρισματικῶς, προο- πτικές ἄκτιστης ἐλευθερίας.
  • 28. 29 Νεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις Σ υχνὰ τὰ τελευταῖα χρό- νια γίνεται λόγος γιὰ τὴ σημασία τῆς χρήσης τῆς δημοτικῆς στὴ Θεία Λατρεία καὶ στὶς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας. Ὑποστηρίζουν μερικοὶ πὼς ἡ χρή- ση τῆς δημοτικῆς ἔχει νὰ προσφέ- ρει πολλὰ θετικὰ ἀποτελέσματα στὴν πνευματικὴ ζωὴ τῶν πιστῶν. Θεωροῦν πὼς μὲ τὴ μετάφραση καὶ τὴ χρήση αὐτῆς τῆς γλώσσας οἱ πιστοὶ θὰ κατανοοῦν τὰ Θεῖα νοήματα περισσότερο μὲ ἀποτέλε- σμα ἡ προσευχὴ καὶ ἡ συμμετοχὴ τῶν πιστῶν στὴ Θεία Λατρεία νὰ εἶναι πιὸ ἐνεργή. Αὐτὸ κατὰ τὴν ἄποψή τους εἶναι ἕνα καλὸ κίνητρο γιὰ τὴν ¨ἐπαναφορὰ¨ ὁρισμένων ἰδίως νέων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δὲν συμμετέχουν στὰ μυστήρια τῆς ἐκκλησίας ἐξαιτίας τῆς δυσκολίας τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας. Σήμερα ὅμως τὸν 21ο αἰώνα, ὅπου ἡ τεχνολογία βρίσκεται στὴν ἀκμή της, χιλιάδες βιβλία καὶ θεολόγοι εἶναι στὴ διάθεση τοῦ κοινοῦ, ὥστε νὰ λύνονται οἱ ὅποιες ἀπο- ρίες σχετικὰ μὲ τὴν κα- τανόηση τῶν νοημάτων τῶν Ἁγίων Γραφῶν, εἶναι ἐπιτακτικὴ ἡ χρήση τῆς δημοτικῆς στὴ θέση τῆς ἀρχαίας γλώσσας; Αὐτὸ εἶναι ἄραγε τὸ μεῖζον θέμα; Αὐτὸ εἶναι ποὺ κρατᾶ μακριὰ ἀπὸ τὰ μυστήρια τῆς ἐκκλησί- ας μεγάλη μερίδα νέων ἀνθρώπων; Μᾶλλον ὄχι! Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται ὥστε οἱ νέοι νὰ ἔχουν ἐνεργὴ συμμετοχὴ στὴ ζωὴ τῆς ἐκκλησίας εἶναι τὸ π α ρ ά δ ε ι γ μ α. Ἀπὸ ἐκεῖ ξεκινοῦν ὅλα. Σήμερα οἱ νέοι εἶναι ἔξυπνοι καὶ μὲ πάρα πολλὲς προοπτικὲς καὶ δυνα- τότητες νὰ δημιουργήσουν καὶ νὰ προκόψουν πνευματικά. Αὐτὸ ποὺ τοὺς λείπει εἶναι τὸ καλὸ παρά- δειγμα καὶ ἡ ὀρθόδοξη ζωὴ μέσα ἀπὸ τὸ βίωμα, τὶς πράξεις, τὰ ἔργα ποὺ εἶναι ἀπόδειξις πίστεως χωρὶς Γιατί δημοτική; Γεωργίου Ρούντα Δικηγόρου
  • 29. 30 λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις μεγαλόστομες στεῖρες ρητορεῖες, ψευτομε- ταρρυθμίσεις ἢ νεωτερισμοὺς δυτικοῦ τύ- που. Κι ἂν ἡ χρήση τῆς ἀρχαίας γλώσσας ἦταν ἕνα σοβαρὸ θέμα ποὺ δημιουργοῦσε προβλήματα, γιὰ ποιὸ λόγο κανεὶς ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων καὶ τοὺς σύγχρονους Ἁγίους δὲν ἀνέφερε τὴν ἐπίλυση αὐτοῦ του θέματος; Ἰδίως ὅταν γνωρίζουμε τὶς ἀντικειμενικὲς δυσκολίες τῶν προηγούμενων αἰώνων (με- γάλο ποσοστὸ ἀναλφαβητισμοῦ, ἀπουσία τυπογραφίας –ἔλλειψη βιβλίων) γιατί κα- νείς τους δὲν ἔκανε κάποια εἰσήγηση γιὰ νὰ γίνει αὐτὴ ἡ μεταρρύθμιση; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή. Διότι δὲν εἶναι ἡ γλώσσα ποὺ βοηθάει τὸν πιστὸ ἄνθρωπο νὰ προκόψει πνευματικά. Δὲν εἶναι ἡ γλώσσα ποὺ θὰ τὸν βοηθήσει νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὰ πάθη του, ἄλλα εἶναι τὰ μέσα (νηστεία , προσευ- χή, ταπείνωση…). Τόσοι Ἅγιοι, Μάρτυρες, Ὁμολογητὲς ἀναδείχθηκαν στὴν πάροδο τόσων αἰώνων. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς δὲν εἶχαν τὴ βασικὴ ἢ καὶ καθόλου μόρφωση, ὅμως μὲ τὴν πίστη τους στὸν Τριαδικὸ Θεό, τὴν ταπείνωσή τους καὶ τὴ συμμετοχὴ στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἁγίασαν καὶ τώρα μᾶς βοηθοῦν σκανδαλωδῶς πολλὲς φορὲς καὶ πρεσβεύουν γιὰ τὴ σωτηρία μας ἀπὸ ἐκεῖ ψηλά! Τὸ θέμα εἶναι πῶς θὰ μπορούσαμε ἐμεῖς ὡς Ἔθνος νὰ ἐκτιμήσουμε τὴ γλώσσα μας, νὰ ἀξιοποιήσουμε καὶ νὰ διατηρήσουμε τὴν τεράστια κληρονομιὰ γιὰ τὶς ἑπόμε- νες γενεές. Τὴ γλώσσα ποὺ διδάσκεται σὲ πολλὰ ξένα πανεπιστήμια παγκοσμίως, τὴ γλώσσα ποὺ πολλοὶ ξένοι μελετητὲς μαθαίνουν μὲ λαχτάρα. Τὴ γλώσσα ποὺ γράφτηκε ὁ Θεῖος Λόγος! Τὴ γλώσσα ποὺ ἀποδίδει τέλεια τὰ νοήματα τῶν Γραφῶν. Ἂς ἐκτιμήσουμε ἐμπράκτως αὐτὸν τὸν θησαυρό, τὴ γλώσσα τῶν προγόνων μας. Ἂς ἀγωνιστοῦμε καθένας ἀτομικὰ νὰ γνω- ρίσουμε, νὰ κατανοήσουμε τὴν εὐλογημέ- νη γλώσσα μας κι ἂς ἀναγνωρίσουμε ὅλα ὅσα πλούσια ἔχει προσφέρει στὴν ἱστορία αὐτοῦ τοῦ Ἔθνους.
  • 30. 31 Νεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις Πότε ἐμφανίστηκε τό φαινόμενο; Ἡ δερματοστιξία ἤ ἀλλιῶς τατουάζ (tattoo) εἶναι φαινόμενο παγανιστικό1, δηλ. εἰδωλολατρικό καί παμπάλαιο. Ἱστο- ρία καί ἀρχαιολογία μᾶς πληροφοροῦν ὅτι ἡ ὕπαρξή του ξεκινᾶ ἀπό τά βάθη τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, χιλιάδες χρόνια πρίν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἐπί τῆς γῆς. Ἄνθρωποι μουμιοποιημένοι ἤ κατεψυγμένοι ἐντοπίστηκαν νά φέρουν τατουάζ πάνω στό σῶμα τους σέ διάφορες περιοχές τοῦ πλανήτη, σέ Ἀφρική, Ἀσία, Ἀμερική καί ἀλλοῦ. Ποιοί λόγοι ὁδήγησαν τούς ἀνθρώπους στήν πρακτική τῆς δερματιστιξίας; Πολλοί εἶναι οἱ λόγοι πού ὁδήγησαν δι- αχρονικά τούς ἀνθρώπους νά στραφοῦν πρός τή συγκεκριμένη πρακτική. Πρῶτος λόγος εἶναι ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώ- που ἀπό τόν δημιουργό Του. Χάνοντας ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν ὁρίζοντα τόν ἀληθινό Θεό ὁδηγήθηκε σέ κατευθύνσεις καί ἐπιλο- γές μέ τίς ὁποῖες ἀδίκησε τόν ἑαυτό του. Εἰδικοί ἐπιστήμονες καταλήγουν ὅτι μά- γοι καί σαμάνοι2 ἦταν ἐκεῖνοι πού πρῶτοι προώθησαν τή δερματοστιξία. Σέ ἐποχή πού βασίλευε ὁ ἀνιμισμός3 πίστευαν οἱ παραπάνω διάμεσοι ὅτι μέ ἕνα τατουάζ στό δέρμα τους γίνονταν παντοδύναμοι καί δέσμευαν μέ τόν τρόπο αὐτό τήν εὔνοια καί τή δύναμη τῶν ὑπερφυσικῶν πνευμά- των-θεῶν. Τά παγανιστικά αὐτά πνεύματα ἀπαιτοῦσαν τήν παρουσία τῶν τατουάζ ὡς ἀναγκαῖο στοιχεῖο λατρείας καί ὑποταγῆς τῶν συνεργατῶν τους. Αὐτή ἡ ἀντίληψη συ- νεχίστηκε νά ὑπάρχει καί σέ κάποιες ἀπό τίς ἐπινοημένες θρησκεῖες πού προέκυψαν ἀργότερα. Ἕνα εἰδικό καί φανερό τατουάζ ἔδειχνε καθαρά τήν ταυτότητα μιᾶς πρωτόγονης φυλῆς ἤ ὑπενθύμιζε στούς ἰθαγενεῖς τό ἀξί- ωμα πού εἶχε κάποιος ἀνάμεσά τους. Τά περίτεχνα σχέδια πάνω στό σῶμα ἀνδρῶν ἤ γυναικών λειτουργοῦσαν ἀκόμα ὡς φυ- λαχτά καί φυσικά προβάλλονταν ἀρκετές φορές ὡς σημάδια μοναδικότητας, καλ- λωπισμοῦ, ὑπεροχῆς, ἀνωτερότητας καί γοητείας τοῦ ἑτέρου φύλου. Η ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ (ΤΑΤΟΥΑΖ) ΣΕ ΕΞΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ένα παγανιστικό φαινόμενο καί μία σύγχρονη μάστιγα Κουτσιώρα Θεοδώρου Θεολόγου
  • 31. 32 Τί συμβαίνει σήμερα στή χώρα μας σχετικά μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ τατουάζ; Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἐπί τῶν ἡμερῶν μας ὑπάρχει ἕνα διεθνές σχέδιο ἀναβίωσης ἀρχαίων παγανιστικῶν λατρειῶν, ἐθίμων καί πρακτικῶν. Μέσα σ’ αὐτό τό πλαίσιο διαπιστώνουμε καί μιά πρωτοφανῆ ἔξαρση τοῦ παγανιστικοῦ φαινομένου τῆς δερμα- τοστιξίας. Στήν Ἑλλάδα, πρίν δύο περίπου δεκαε- τίες, ἕνας περιορισμένος ἀριθμός ἀτόμων σημάδευε τό σῶμα του μέ τατουάζ. Ἦταν κυρίως περιθωριακοί, φυλακόβιοι, ἐγκλη- ματίες, ναυτικοί ἤ βαρυποινίτες. Οἱ ἀπει- κονίσεις περιλάμβαναν καρδιές, σταυρούς, στιλέτα, μαχαίρια, καράβια, ἀποφθέγματα, βέλη, φίδια, γυναῖκες, τιμόνια, κρεμάλες, μάτια, ἄγκυρες κλπ. Οἱ ἐπιφάνειες πού ἐπιλέγονταν ἦταν συνήθως τά μπράτσα, τό στῆθος, ἡ πλάτη, τά πόδια, σέ σπάνια περίπτωση καί ἡ γλῶσσα τους. Ὅμως τά τελευταῖα χρόνια βιώνουμε μιά ἀπίστευτη προβολή καί ἐξάπλωση τοῦ τατουάζ, πού τείνει νά πάρει διαστάσεις ἐπιδημίας. Ἡ νεολαία μας, κυριολεκτικά ἀπροστάτευτη, βομβαρδίζεται τηλεοπτι- κά καί καθημερινά ἀπό εἰκόνες προσώπων σημαδεμένων. Διασημότητες, καλλιτέχνες, ἠθοποιοί, τραγουδιστές, μάγειρες, ἀθλητές, ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, Ἕλλη- νες καί ξένοι, λειτουργώντας ὡς πρότυπα μίμησης ἐθίζουν τά Ἑλληνόπουλα σέ μιά ἐσωτερική ἀποδοχή αὐτοῦ τοῦ φαινομένου, σέ μιά μετατροπή τῆς ἀπαξίας σέ ἀξία, μέ «φυσικό» ἐπακόλουθο τόν πειραματισμό τοῦ νέου ἤ τῆς νέας στήν υἱοθέτηση ἑνός τουλάχιστον τατουάζ, πιστεύοντας ὅτι μέ τόν τρόπο αὐτό ἐκσυγχρονίζονται. Οἱ γονεῖς, ἐκτός ἐξαιρέσεων, πνευματικά ἀμήχανοι καί ἀκαλλιέργητοι, ἤ ἐπιλέγουν τόν ἀδιάφορο δρόμο τῆς σιωπῆς καί τῆς ἀνοχῆς ἤ γιά νά φανοῦν προχωρημένοι προβαίνουν καί οἱ ἴδιοι στό «χτύπημα» ἤ στήν ἀνάρτηση ἑνός τατουάζ, καί ἡ κα- τάσταση γίνεται ἀκόμα πιό ἀνησυχητική. Νά προσθέσουμε καί τό γεγονός ὅτι ἔχουμε πλέον μετακίνηση καί στή θεματο- λογία τῆς δερματοστιξίας, ἀφοῦ αὐτή κα- λεῖται νά ὑπηρετήσει πλήρως τά σχέδια τῆς παγκοσμιοποίησης περί τροποποίησης τοῦ σώματος καί τῆς σταδιακῆς κατάργησης τῆς ἰδιαιτερότητας τῶν λαῶν. Ἀποκρυφιστι- κά4, μαγικά, παγανιστικά, θρησκευτικά καί ἄλλα παρόμοια σύμβολα διεκδικοῦν πλέον τό προβάδισμα στίς ἐπιλογές τῶν πελατῶν. Ὡστόσοτό 50% τῶν πελατῶν ζητοῦν ἕνα σχέδιο πού τό ἔχουν στό σῶμα τους διάσημοι καλλιτέχνες και ποδοσφαιριστές, ἐνῷ τό 70% ὅσων κάνουν τατουάζ ἀργότε- ρα τό μετανιώνουν. Οἱ αἰχμάλωτοι τοῦ τα- τουάζ πολλές φορές φορᾶνε «δεσμά» ἀπό μόνοι τους. Συχνά θέλουν νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό μιά ἰσόβια κατάσταση πού μόνοι τους λόγος ἐκ τοῦ κόσμουΝεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις
  • 32. 33 δημιούργησαν, ἀλλά δέν τό καταφέρνουν πάντα. Στήν πορεία, ἕνα τατουάζ μπορεῖ νά ἐξελιχτεῖ σέ κάτι τό ἀνεπιθύμητο, γίνεται δυνάστης, τούς δημιουργεῖ ψυχολογικά, προσωπικά, οἰκογενειακά ἤ κοινωνικά προ- βλήματα, ἐνῶ ἡ ἐπιστροφή στήν ἀρχική πρό τατουάζ κατάσταση εἶναι πραγματικά μιά οὐτοπία καί φαντάζει ἀνέφικτο. Ὑπάρχουν ἐπιπλοκές στήν ὑγεία μας ἐξαι- τίας ἑνός τατουάζ; Δυστυχῶς ἡ ἀπερίσκεπτη αὐτή συνή- θεια ἡ ὁποία μᾶς προέκυψε δέν ἔχει μόνο οἰκονομικό κόστος. Πέρα ἀπό τόν πόνο τῶν τσιμπημάτων τῆς μαύρης ἤ τῆς πο- λύχρωμης ἐγχάραξης-πληγῆς μπορεῖ νά ἀποκτήσουμε καί προβλήματα ὑγείας πού δέν θά τά εἴχαμε ποτέ. Οἱ γιατροί μιλᾶνε ὅτι ἡ ὑγεία μας μπορεῖ νά ἐπιβαρυνθεῖ μέ τοπικές ἤ συστηματι- κές λοιμώξεις, μέ ἀλλεργικές ἀντιδράσεις, ἐξαιτίας τῆς δεδομένης ἐπικινδυνότητας τῶν χρωμάτων (τοξικές ἤ καρκινογόνες οὐσίες) πού εἰσχωροῦν στό αἷμα μας (ἰώ- διο, νικέλιο, ὑδράργυρος, χρώμιο, κάδμιο, κοβάλτιο, τιτάνιο, ἀλουμίνιο, κάρβουνο). Μιά ἄλλη ἰδιαίτερη περίπτωση εἶναι ἡ λοί- μωξη ἀπό τό μικρόβιο Μ.chelonae, ὅπου παρουσιάζεται μιά γκρίζα περιοχή 10 ἡμέ- ρες ἕως 5 μῆνες μετά ἀπό τή διενέργεια τοῦ τατουάζ. Μποροῦν ἐπίσης νά ἐντοπιστοῦν, οὐλώδης ἱστός, ἐξανθήματα, κνησμός, οἰδή- ματα καί ἄλλες σοβαρές ἀσθένειες μέχρι καί ἐμφάνιση καρκίνου. Ἡ ἀλλεργική ἀντίδραση δέν μπορεῖ νά ἀποφευχθεῖ ἀκόμα καί στίς περιπτώσεις ἑνός παροδικοῦ τατουάζ (χένας ἤ μεντί ἤ flash), ἰδίως ἄν χρησιμοποιηθεῖ ἡ οὐσία παραφενυλενεδιαμίνη (PPD). Σίγουρα σέ ἕνα συνηθισμένο τατουάζ παραμονεύει ὁ ἰός τοῦ Ἔιτζ, ὁ τέτανος, τά κονδυλώμα- τα, ὁ σταφυλόκοκκος και οἱ ἡπατίτιδες B καί C, ὅταν οἱ βελόνες δέν τηροῦν τίς ἀναγκαῖες προδιαγραφές ὑγιεινῆς καί ἀποστείρωσης. Ἕνα τατουάζ σέ μιά ἑστία μελανώμα- τος κάνει πολύ δύσκολη τήν ἐπιβίωση τοῦ ἀσθενῆ. Πολλά τατουάζ ἐμποδίζουν τόν ἀκτινολογικό ἔλεγχο, ὅταν αὐτός χρεια- στεῖ, ἐνῶ τατουάζ στήν σπονδυλική στήλη ἐμποδίζουν τήν ἐπισκληρίδια ἀναισθησία. Σέ περίπτωση ἀφαίρεσης ἑνός τα- τουάζ μέ λέιζερ δέν μπορεῖ κάποιος νά ἀποφύγει τό κάψιμο, τά τσιμπήματα καί τόν σχετικό ἐρεθισμό. Εἶναι πιθανό νά καταργηθεῖ καί ἡ αὐθεντική αἰσθητική τοῦ δέρματος μέ συνέπεια τόν ὑποχρω- ματισμό (λευκό σημάδι) ἤ τόν ὑπερχρω- ματισμό του (μελανιά ἤ μουτζούρα). Ὡς λύση πάντωςμιᾶςἀποτελεσματικῆς ἀπόσβεσης ἑνός ἀνεπιθύμητου τατουάζ προτείνεται ἀκόμα καί ἡ ἐκδορά του! Κάποιος πού ἔχει κάνει τατουάζ ἤ Νεανικοὶ προβληματισμοί και προκλήσεις