SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  11
Télécharger pour lire hors ligne
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 1 
2011-2016 წლების ეროვნული სასწავლო გეგმა 
2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები 
ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე 
(VII-XII კლასები) 
საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს 
ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტი 
2012
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 2 
სარჩევი 
1. 
შესავალი ................................................................................................................... 
3 
2. 
ბიოლოგია.................................................................................................................. 
5 
2.1. 
დანერგვა კლასების მიხედვით (ბიოლოგია)...................................................... 
6 
2.2. 
დამატებითი შედეგები მე-9 კლასის მოსწავლეებისათვის ბიოლოგიაში..... 
8 
3. 
ზოგადი რეკომენდაციები...................................................................................... 
11
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 3 
1. შესავალი 
2011-2016 წლების ეროვნული სასწავლო გეგმის დანრგვასთან დაკავშირებით მნიშვნელოვანია სკოლების დირექციისა და პედაგოგების მხრიდან გარკვეულ ცვლილებებზე სათანადო ყურადღების მიქცევა, რათა დანერგვის პროცესი მაქსიმალურად დაეხმაროს მოსწავლეებს კონკრეტული საგნობრივი პროგრამის ათვისებაში. 
საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლების სქემები 2006-2013 წლების განმავლობაში 
ცხრილი #1 
2006-2009 წლებში 
VII 
VIII 
IX 
X 
XI 
XII 
ბიოლოგია 
ფიზიკა 
ქიმია 
საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები 
არჩ. არჩ. 
2009-2012 წლებში 
VII 
VIII 
IX 
X 
XI 
XII 
ბიოლოგია 
ფიზიკა 
ქიმია 
საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები 
არჩ. არჩ. 
2012-2013 წლებში 
VII 
VIII 
IX 
X 
XI 
XII 
საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები 
ბიოლოგია 
ფიზიკა 
ქიმია 
საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები 
არჩ. არჩ. არჩ.
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 4 
ეროვნული სასწავლო გეგემის დანერგვის ზოგადი სქემა 2007-2008 სასწავლო წლიდან: 
საბაზო-საშუალო საფეხურის მოსწავლეებისთვის 
ცხრილი #2 
სასწავლო წელი 
კლასები 
2007-2008 VII 
2008-2009 VII VIII 
2009-2010 VII VIII IX 
2010-2011 VII VIII IX X 
2011-2012 VII VIII IX X XI 
2012-20131 VII VIII IX X XI XII 
_ 2012 წლამდე მოქმედი, პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა 
_ 2011-2016 წლების ახალი, მეორე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა 
- კონკრეტული თაობის მოსწავლეების გადასვლა კლასიდან კლასში. 
1 2012-2013 სასწავლო წლიდან მე-7 კლასში ისწავლება საგანი: საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 5 
2. ბიოლოგია 
2012-2013 სასწავლო წელს ეროვნული სასწავლო გეგმის (ესგ) დანერგვა ბიოლოგიაში 
(VII-XII კლასები) 
ცხრილი #3 
2007-2008 სასწავლო წლიდან ესგ-ს დანერგვის სქემა ბიოლოგიაში 
სასწავლო წელი 
კლასები 
2007-2008 VII 
2008-2009 VII VIII 
2009-2010 VII VIII IX 
2010-2011 VII VIII IX X 
2011-2012 VII VIII IX X 
XI 
2012-2013 VII VIII IX X XI 
XII 
- 2012 წლამდე მოქმედი პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმით სწავლება 
- 2012-2016 ახალი, მეორე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმით სწავლება 
- საგანი არ ისწავლება 
კონკრეტული თაობის მოსწავლეების გადასვლა კლასიდან კლასში
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 6 
2.1. დანერგვა კლასების მიხედვით (ბიოლოგია) 
მე-7 კლასი 
მოსწავლეს, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-7 კლასში, დაწყებითი საფეხური ნასწავლი აქვს პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით (ბუნებისმეტყველება) და შესაბამისი გრიფირებული სახელმძღვანელოებით. 
ამდენად, ამ მოსწავლეს შეუძლია მე-7 კლასში გააგრძელოს სწავლა მე-7 კლასის სახელმძღვანელოებით, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას, საგნობრივ პროგრამას: ”საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები”. 
მე-8 კლასი 
მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-8 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-8 კლასის სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას, საგნობრივ პროგრამას: "ბიოლოგია". 
მე-9 კლასი 
მდგომარეობის აღწერა: მოსწავლეს, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს ასრულებს სავალდებულო 9 წლიან (საბაზო საფეხური) სწავლებას და არ გეგმავს სწავლის გაგრძელებას საშუალო საფეხურზე, არ ექნება ნასწავლი ადამიანის ანატომიის საკითხები. იმ მოსწავლეებს, რომლებიც სწავლას განაგრძობენ შემდეგ (საშუალო) საფეხურზე, ადამიანის ანატომიის საკითხების სწავლა მოუწევთ მე-10-11 კლასებში. 
ამასთან, ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმით მე-9 კლასში გათვალისწინებული შინაარსობრივი საკითხების ნაწილი (მაგ., ეკოლოგია) მოსწავლეს ნასწავლი აქვს მე-8 კლასში, პირველი თაობის სასწავლო გეგმის მიხედვით. 
რეკომენდაცია: 2012-2013 სასწავლო წელს მეცხრეკლასელმა მოსწავლემ საგანი "ბიოლოგია" გაიაროს მე-9 კლასის ახალი პროგრამისა და 2012 წელს გრიფირებული სახელმძღვანელოების მიხედვით და დამატებით გაიაროს მე-8 კლასის ბიოლოგიის ახალი პროგრამის იმ შედეგების საკითხები, რომლებიც არ აქვს მიღწეული, მაგ.: ადამიანის ანატომია (იხ.თავი 2.2.) ამისათვის შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას როგორც 2012 წელს გრიფირებული მე-8 კლასის ბიოლოგიის, ასევე ძველი, 2008 წელს გრიფირებული მე-9 კლასის ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები.
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 7 
მე-10 კლასი 
მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-10 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-10 კლასის ახალი სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას. 
მე-11კლასი 
მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-11 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-11 კლასის ახალი სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას.
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 8 
2.2. დამატებითი შედეგები მე-9 კლასის მოსწავლეებისათვის ბიოლოგიაში 
ეროვნული სასწავლო გეგმა (2011-2016) 
ბიოლოგია VIII კლასი 
სტანდარტი 
მიმართულება: ცოცხალი სამყარო 
ბიოლ.VIII.5.მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს ადამიანის ორგანიზმის ანატომიური და ფიზიოლოგიური თავისებურებები. 
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: 
 ასახელებს ადამიანის ორგანიზმის ქსოვილთა ძირითად ჯგუფებს. აღწერს მათი აგებულების თავისებურებებს და აკავშირებს შესასრულებელ ფუნქციებთან; 
 ილუსტრაციაზე ან მაკეტზე ამოიცნობს ადამიანის ორგანოთა სისტემებს და მსჯელობს მათ ფუნქციებზე (მაგ., ადამიანის ჩონჩხის ძირითადი ნაწილები, ზოგიერთი ძვალი და კუნთი); 
 აკავშირებს ცალკეულ ორგანოს შესაბამის ორგანოთა სისტემასთან და ასახელებს მის ძირითად ფუნქციებს; 
 იყენებს ან ქმნის ორგანოთა სისტემების მოდელს/სქემას მათი მოქმედების (მაგ., გული _ ტუმბო, თირკმელი _ ფილტრი, მუხლის რეფლექსი) პრინციპის სადემონსტრაციოდ და აკავშირებს ფიზიკურ მოვლენებთან; 
 სქემატურად გამოხატავს გარემოსა და ორგანოთა სისტემებს შორის ნივთიერებათა (მაგ., აირები, წყალი, საკვები, ცხოველქმედების პროდუქტები) მიმოცვლას და მსჯელობს მის მნიშვნელობაზე; 
 მსჯელობს საჭმლის მომნელებელი, სუნთქვის და სისხლის მიმოქცევის სისტემების ფუნქციების ურთიერთკავშირის შესახებ, ადგენს სქემებს; 
 ორგანიზმის ფიზიკური მდგომარეობის შესაფასებლად იყენებს გაზომვას, მოსმენას, ვიზუალურ დაკვირვებას. შედეგებს წარმოადგენს ცხრილებისა და დიაგრამების/ცდის ოქმის სახით. 
ბიოლ.VIII.6.მოსწავლეს შეუძლია დაასაბუთოს ადამიანის ორგანიზმის მარეგულირებელი სისტემების მნიშვნელობა. 
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: 
 მოიპოვებს ინფორმაციას ორგანიზმის დაცვითი შესაძლებლობების (მაგ., კანი, ლორწოვანი გარსები, ღვიძლი, ტემპერატურის მატება, ფაგოციტები, იმუნიტეტი) შესახებ და გამოთქვამს ვარაუდს მათი დარღვევის შედეგების შესახებ; 
 საკუთარ თავზე აკვირდება ორგანიზმში განვითარებულ პროცესებს (მაგ., პულსის აჩქარება-შენელება, სუნთქვის სიხშირის შეცვლა, ოფლიანობა, წნევის მომატება) გარემოს ცვლად პირობებში და მსჯელობს ნერვული და ენდოკრინული სისტემის შეგუებითი მოქმედების შესახებ; 
 მსჯელობს ორგანიზმისათვის ნერვული და ჰუმორული სისტემების მაკოორდინირებელ მნიშვნელობაზე; 
 ადგენს მარტივი რეფლექსური რკალის (მაგ., მუხლის რეფლექსი) სქემას; 
 ადარებს პირობით და უპირობო რეფლექსებს და ადგენს შესაბამის ცხრილს; 
 გეგმავს და იკვლევს პირობითი რეფლექსების წარმოქმნის პროცესს (მაგ., ზაზუნას, ძაღლის გაწვრთნა).
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 9 
ბიოლ.VIII.7.მოსწავლეს შეუძლია იმსჯელოს ორგანიზმის შინაგანი გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების (ჰომეოსტაზის) მნიშვნელობაზე. 
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: 
 იკვლევს უჯრედების (მაგ., ერითროციტების) მდგომარეობას სხვადასხვა გარემოში (ჰიპერ- და ჰიპოტონურ ხსნარში) მოხვედრისას; 
 აღწერს ორგანიზმის ცხოველქმედების შედეგად წარმოქმნილი ნარჩენი პროდუქტების გამოყოფის გზებს და ასაბუთებს თირკმელების მნიშვნელობას წყლის ბალანსის შენარჩუნებაში; 
 საუბრობს ორგანიზმის მუდმივი ტემპერატურის მნიშვნელობაზე და მისი შენარჩუნების გზებზე; 
 ხსნის მაღალმთიან რაიონებში ადამიანის სისხლის განსხვავებული შედგენილობის (ერითროციტების მაღალი კონცენტრაცია) მიზეზს. 
ბიოლ.VIII.8.მოსწავლეს შეუძლია აღწეროს ადამიანის გამრავლების სისტემის 
თავისებურებები და ჩანასახის განვითარების სტადიები. 
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: 
 ილუსტრაციაზე ამოიცნობს ადამიანის სასქესო უჯრედებს და ასახელებს მათ ფუნქციებს; 
 განასხვავებს ოვო- და სპერმატოგენეზს და აღწერს სასქესო ჯირკვლების სხვადასხვა ზონაში მიმდინარე პროცესების (მაგ., გამრავლების ზონა - მიტოზი, მომწიფების ზონა - მეიოზი) შესახებ; 
 ადარებს მეიოზისა და განაყოფიერების საბოლოო (გენეტიკური მასალის განახევრება/გამთლიანება) შედეგს და მსჯელობს მათ ბიოლოგიურ როლზე; 
 სქემატურ გამოსახულებაზე განასხვავებს ემბრიონული განვითარების ეტაპებს (მაგ. ზიგოტა, ბლასტომერები, ბლასტულა და სხვა); 
 მოიპოვებს ინფორმაციას რეპროდუქციული ჯანმრთელობის შესახებ. აკეთებს პრეზენტაციას. 
ბიოლ.VIII.9. მოსწავლეს შეუძლია გააანალიზოს ადამიანისათვის ჯანსაღი ცხოვრების წესის მნიშვნელობა. 
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: 
 მოიპოვებს ინფორმაციას ხერხემლის განვითარების პათოლოგიების (მაგ., სქოლიოზი, კიფოზი, ლორდოზი, დისკოზი) და მათი გამომწვევი მიზეზების შესახებ. შეიმუშავებს რეკომენდაციებს საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ნორმალური განვითარებისათვის და წარადგენს კლასის წინაშე; 
 აღწერს ფიზიკური აქტივობის მნიშვნელობას ადამიანის ჯანმრთელობისათვის და განსაზღვრავს მის როლს სხვადასხვა დაავადების რისკის შემცირებაში; 
 სიმულაციურ თამაშში განახორციელებს პირველადი დახმარების ღონისძიებებს სხვადასხვა სიტუაციისათვის (მაგ., ჩონჩხის ტრავმა, სისხლდენა, დამწვრობა, მოყინვა, სითბური და მზის დაკვრა, მაღალი ტემპერატურა, გონების დაკარგვა, ეპილეფსიური შეტევა, კვებითი და ტოქსიკური ნივთიერებებით მოწამვლა, რადიაციული დასხივება); 
 მოიპოვებს ინფორმაციას არასწორი კვების (მაგ., ”სწრაფი კვების” პროდუქტების გამოყენება) შედეგად მოსალოდნელი დარღვევების შესახებ (მაგ., ავიტამინოზები, ჭარბი წონა); 
 მოიპოვებს ინფორმაციას და აანალიზებს თამბაქოს წევის და ნარკოტიკული
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 10 
ნივთიერებების მოხმარების მავნე გავლენას ორგანიზმის სხვადასხვა სისტემის ფუნქციონირებაზე; 
 გეგმავს და მონაწილეობს სასკოლო პროექტებში (მაგ., ”თამბაქოს მოხმარება თანატოლებში, რისკები და მისი აცილების გზები”) ჯანსაღი ცხოვრების წესის დასამკვიდრებლად; 
 აღწერს პირადი ჰიგიენისა და სანიტარული პირობების მნიშვნელობას ინფექციური დაავადებების (მაგ., შიდსი, ტუბერკულოზი) და მათი გავრცელების პრევენციის საკითხებში. 
პროგრამის შინაარსი 
ქსოვილები - ეპითელური, კუნთოვანი, შემაერთებელი, ნერვული, აგებულება, ფუნქციები. 
კანი - აგებულება, ფუნქციები (დამცველობითი, თბორეგულაცია, შეხება), ჰიგიენა; პირველადი დახმარება დამწვრობის, მოყინვის, სითბური და მზის დაკვრის დროს. 
საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემა - ადამიანის ჩონჩხის ძირითადი ნაწილები, ძვლის ქიმიური შედგენილობა, ძვალთა შეერთების სახეები. ჩონჩხის (მომხრელი-გამშლელი; უნებლიე-ნებითი) და მიმიკური კუნთები. საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ჰიგიენა და პირველადი დახმარება ჩონჩხის სხვადასხვა სახის დაზიანების დროს. 
შეგრძნების ორგანოები - სმენის, მხედველობის; ჰიგიენა. 
ენდოკრინული სისტემა - შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლები (ჰიპოფიზი, ფარისებრი, კუჭქვეშა, თირკმელზედა, სასქესო). მათი როლი ადამიანის ორგანიზმში მიმდინარე პროცესების რეგულირებაში. ჯირკვლების ჰიპერ- და ჰიპოფუნქციით გამოწვეული დაავადებები. ენდემური ჩიყვის კერები საქართველოში, პროფილაქტიკა. დიაბეტი. 
ნერვული სისტემა - თავისა და ზურგის ტვინი, აგებულება, ფუნქციები; პერიფერიული ნერვული სისტემა. რეფლექსი, რეფლექსური რკალი. პირობითი და უპირობო რეფლექსები. ნერვული სისტემის როლი ორგანიზმში მიმდინარე სასიცოცხლო პროცესების რეგულირებაში. 
სისხლი და სისხლის მიმოქცევის სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა და პირველადი დახმარება სხვადასხვა სახის სისხლდენის შემთხვევაში. 
სუნთქვის სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა, ხელოვნური სუნთქვა, დაავადებები (მაგ., ტუბერკულოზი). 
კვება და საჭმლის მონელების სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა. 
გამომყოფი სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები (გამოყოფა, ჰომეოსტაზი). 
გამრავლების ორგანოები, ჩანასახის განვითარების სტადიები, სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები (მაგ., შიდსი).
________________________________________________________________________________ 
2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული 
რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 11 
3. ზოგადი რეკომენდაციები საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლებისათვის 2012-2013 სასწავლო წელს: 
 მასწავლებლებმა გაითვალისწინონ შედეგების მიღწევის ზემოთ მოცემული რეკომენდაციები. 
 საბუნებისმეტყველო საგნების დანერგვისათვის სკოლებს უფლება აქვთ გამოიყენონ ჯამური საათობრივი დატვირთვის 25%. (2011-2016 სასწავლო წლების ეროვნული სასწავლო გეგმა, თავი III, მუხლი 13, პუნქტი 3. "სკოლას უფლება აქვს, ეროვნული სასწავლო გეგმით ერთი კლასისთვის განსაზღვრული საათობრივი დატვირთვის ფარგლებში, ჯამური საათობრივი დატვირთვის 25% გადაანაწილოს საგნებს შორის"). 
 საგამოცდო პროგრამებში ასახული იქნება თითოეული თაობის მიერ ნასწავლი პროგრამები. 
 დამატებითი საკითხების სწავლება დაკავშირებული იქნება დამატებით სასწავლო რესურსთან. მასწავლებლებმა და მოსწავლეებმა დამატებით რესურსად შეიძლება გამოიყენონ როგორც 2012 წელს გრიფირებული მე-8 კლასის ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები, ასევე წინა წლებში გრიფირებული ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები. ძველი სახელმძღვანელოების მობილიზება უნდა მოხდეს სასკოლო ბიბლიოთეკებში. ასევე, სკოლამ შეიძლება გამოიყენოს სოციალურად დაუცველი მოსწავლეებისათვის განკუთვნილი ძველი სახელმძღვანელოების ბაზა. სასურველია, ამ საკითხეზე სკოლის დირექციამ იზრუნოს სასწავლო წლის დაწყებამდე. 
საკონტაქტო ინფორმაცია კონსულტაციებისათვის: 
საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს 
ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტის ცხელი ხაზი: 577 95 94 94 
ელ-ფოსტა: esg@mes.gov.ge 
ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტის ეროვნული სასწავლო გეგმების სამმართველოს 
საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების ჯგუფი: 
231 89 40 (13 71 შიდა)

Contenu connexe

En vedette

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

En vedette (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Biologia 2012 2013-rekomendaciebi

  • 1. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 1 2011-2016 წლების ეროვნული სასწავლო გეგმა 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტი 2012
  • 2. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 2 სარჩევი 1. შესავალი ................................................................................................................... 3 2. ბიოლოგია.................................................................................................................. 5 2.1. დანერგვა კლასების მიხედვით (ბიოლოგია)...................................................... 6 2.2. დამატებითი შედეგები მე-9 კლასის მოსწავლეებისათვის ბიოლოგიაში..... 8 3. ზოგადი რეკომენდაციები...................................................................................... 11
  • 3. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 3 1. შესავალი 2011-2016 წლების ეროვნული სასწავლო გეგმის დანრგვასთან დაკავშირებით მნიშვნელოვანია სკოლების დირექციისა და პედაგოგების მხრიდან გარკვეულ ცვლილებებზე სათანადო ყურადღების მიქცევა, რათა დანერგვის პროცესი მაქსიმალურად დაეხმაროს მოსწავლეებს კონკრეტული საგნობრივი პროგრამის ათვისებაში. საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლების სქემები 2006-2013 წლების განმავლობაში ცხრილი #1 2006-2009 წლებში VII VIII IX X XI XII ბიოლოგია ფიზიკა ქიმია საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები არჩ. არჩ. 2009-2012 წლებში VII VIII IX X XI XII ბიოლოგია ფიზიკა ქიმია საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები არჩ. არჩ. 2012-2013 წლებში VII VIII IX X XI XII საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები ბიოლოგია ფიზიკა ქიმია საბუნებისმეტყველო არჩევითი საგნები არჩ. არჩ. არჩ.
  • 4. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 4 ეროვნული სასწავლო გეგემის დანერგვის ზოგადი სქემა 2007-2008 სასწავლო წლიდან: საბაზო-საშუალო საფეხურის მოსწავლეებისთვის ცხრილი #2 სასწავლო წელი კლასები 2007-2008 VII 2008-2009 VII VIII 2009-2010 VII VIII IX 2010-2011 VII VIII IX X 2011-2012 VII VIII IX X XI 2012-20131 VII VIII IX X XI XII _ 2012 წლამდე მოქმედი, პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა _ 2011-2016 წლების ახალი, მეორე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა - კონკრეტული თაობის მოსწავლეების გადასვლა კლასიდან კლასში. 1 2012-2013 სასწავლო წლიდან მე-7 კლასში ისწავლება საგანი: საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები
  • 5. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 5 2. ბიოლოგია 2012-2013 სასწავლო წელს ეროვნული სასწავლო გეგმის (ესგ) დანერგვა ბიოლოგიაში (VII-XII კლასები) ცხრილი #3 2007-2008 სასწავლო წლიდან ესგ-ს დანერგვის სქემა ბიოლოგიაში სასწავლო წელი კლასები 2007-2008 VII 2008-2009 VII VIII 2009-2010 VII VIII IX 2010-2011 VII VIII IX X 2011-2012 VII VIII IX X XI 2012-2013 VII VIII IX X XI XII - 2012 წლამდე მოქმედი პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმით სწავლება - 2012-2016 ახალი, მეორე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმით სწავლება - საგანი არ ისწავლება კონკრეტული თაობის მოსწავლეების გადასვლა კლასიდან კლასში
  • 6. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 6 2.1. დანერგვა კლასების მიხედვით (ბიოლოგია) მე-7 კლასი მოსწავლეს, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-7 კლასში, დაწყებითი საფეხური ნასწავლი აქვს პირველი თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით (ბუნებისმეტყველება) და შესაბამისი გრიფირებული სახელმძღვანელოებით. ამდენად, ამ მოსწავლეს შეუძლია მე-7 კლასში გააგრძელოს სწავლა მე-7 კლასის სახელმძღვანელოებით, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას, საგნობრივ პროგრამას: ”საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების საფუძვლები”. მე-8 კლასი მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-8 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-8 კლასის სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას, საგნობრივ პროგრამას: "ბიოლოგია". მე-9 კლასი მდგომარეობის აღწერა: მოსწავლეს, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს ასრულებს სავალდებულო 9 წლიან (საბაზო საფეხური) სწავლებას და არ გეგმავს სწავლის გაგრძელებას საშუალო საფეხურზე, არ ექნება ნასწავლი ადამიანის ანატომიის საკითხები. იმ მოსწავლეებს, რომლებიც სწავლას განაგრძობენ შემდეგ (საშუალო) საფეხურზე, ადამიანის ანატომიის საკითხების სწავლა მოუწევთ მე-10-11 კლასებში. ამასთან, ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმით მე-9 კლასში გათვალისწინებული შინაარსობრივი საკითხების ნაწილი (მაგ., ეკოლოგია) მოსწავლეს ნასწავლი აქვს მე-8 კლასში, პირველი თაობის სასწავლო გეგმის მიხედვით. რეკომენდაცია: 2012-2013 სასწავლო წელს მეცხრეკლასელმა მოსწავლემ საგანი "ბიოლოგია" გაიაროს მე-9 კლასის ახალი პროგრამისა და 2012 წელს გრიფირებული სახელმძღვანელოების მიხედვით და დამატებით გაიაროს მე-8 კლასის ბიოლოგიის ახალი პროგრამის იმ შედეგების საკითხები, რომლებიც არ აქვს მიღწეული, მაგ.: ადამიანის ანატომია (იხ.თავი 2.2.) ამისათვის შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას როგორც 2012 წელს გრიფირებული მე-8 კლასის ბიოლოგიის, ასევე ძველი, 2008 წელს გრიფირებული მე-9 კლასის ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები.
  • 7. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 7 მე-10 კლასი მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-10 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-10 კლასის ახალი სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას. მე-11კლასი მოსწავლე, რომელიც 2012-2013 სასწავლო წელს სწავლას განაგრძობს მე-11 კლასში, ისწავლის ბიოლოგიის მე-11 კლასის ახალი სახელმძღვანელოთი, რომელიც გრიფირებულია 2012 წელს და ეფუძნება 2011-2016 წწ. ეროვნულ სასწავლო გეგმას.
  • 8. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 8 2.2. დამატებითი შედეგები მე-9 კლასის მოსწავლეებისათვის ბიოლოგიაში ეროვნული სასწავლო გეგმა (2011-2016) ბიოლოგია VIII კლასი სტანდარტი მიმართულება: ცოცხალი სამყარო ბიოლ.VIII.5.მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს ადამიანის ორგანიზმის ანატომიური და ფიზიოლოგიური თავისებურებები. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:  ასახელებს ადამიანის ორგანიზმის ქსოვილთა ძირითად ჯგუფებს. აღწერს მათი აგებულების თავისებურებებს და აკავშირებს შესასრულებელ ფუნქციებთან;  ილუსტრაციაზე ან მაკეტზე ამოიცნობს ადამიანის ორგანოთა სისტემებს და მსჯელობს მათ ფუნქციებზე (მაგ., ადამიანის ჩონჩხის ძირითადი ნაწილები, ზოგიერთი ძვალი და კუნთი);  აკავშირებს ცალკეულ ორგანოს შესაბამის ორგანოთა სისტემასთან და ასახელებს მის ძირითად ფუნქციებს;  იყენებს ან ქმნის ორგანოთა სისტემების მოდელს/სქემას მათი მოქმედების (მაგ., გული _ ტუმბო, თირკმელი _ ფილტრი, მუხლის რეფლექსი) პრინციპის სადემონსტრაციოდ და აკავშირებს ფიზიკურ მოვლენებთან;  სქემატურად გამოხატავს გარემოსა და ორგანოთა სისტემებს შორის ნივთიერებათა (მაგ., აირები, წყალი, საკვები, ცხოველქმედების პროდუქტები) მიმოცვლას და მსჯელობს მის მნიშვნელობაზე;  მსჯელობს საჭმლის მომნელებელი, სუნთქვის და სისხლის მიმოქცევის სისტემების ფუნქციების ურთიერთკავშირის შესახებ, ადგენს სქემებს;  ორგანიზმის ფიზიკური მდგომარეობის შესაფასებლად იყენებს გაზომვას, მოსმენას, ვიზუალურ დაკვირვებას. შედეგებს წარმოადგენს ცხრილებისა და დიაგრამების/ცდის ოქმის სახით. ბიოლ.VIII.6.მოსწავლეს შეუძლია დაასაბუთოს ადამიანის ორგანიზმის მარეგულირებელი სისტემების მნიშვნელობა. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:  მოიპოვებს ინფორმაციას ორგანიზმის დაცვითი შესაძლებლობების (მაგ., კანი, ლორწოვანი გარსები, ღვიძლი, ტემპერატურის მატება, ფაგოციტები, იმუნიტეტი) შესახებ და გამოთქვამს ვარაუდს მათი დარღვევის შედეგების შესახებ;  საკუთარ თავზე აკვირდება ორგანიზმში განვითარებულ პროცესებს (მაგ., პულსის აჩქარება-შენელება, სუნთქვის სიხშირის შეცვლა, ოფლიანობა, წნევის მომატება) გარემოს ცვლად პირობებში და მსჯელობს ნერვული და ენდოკრინული სისტემის შეგუებითი მოქმედების შესახებ;  მსჯელობს ორგანიზმისათვის ნერვული და ჰუმორული სისტემების მაკოორდინირებელ მნიშვნელობაზე;  ადგენს მარტივი რეფლექსური რკალის (მაგ., მუხლის რეფლექსი) სქემას;  ადარებს პირობით და უპირობო რეფლექსებს და ადგენს შესაბამის ცხრილს;  გეგმავს და იკვლევს პირობითი რეფლექსების წარმოქმნის პროცესს (მაგ., ზაზუნას, ძაღლის გაწვრთნა).
  • 9. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 9 ბიოლ.VIII.7.მოსწავლეს შეუძლია იმსჯელოს ორგანიზმის შინაგანი გარემოს მუდმივობის შენარჩუნების (ჰომეოსტაზის) მნიშვნელობაზე. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:  იკვლევს უჯრედების (მაგ., ერითროციტების) მდგომარეობას სხვადასხვა გარემოში (ჰიპერ- და ჰიპოტონურ ხსნარში) მოხვედრისას;  აღწერს ორგანიზმის ცხოველქმედების შედეგად წარმოქმნილი ნარჩენი პროდუქტების გამოყოფის გზებს და ასაბუთებს თირკმელების მნიშვნელობას წყლის ბალანსის შენარჩუნებაში;  საუბრობს ორგანიზმის მუდმივი ტემპერატურის მნიშვნელობაზე და მისი შენარჩუნების გზებზე;  ხსნის მაღალმთიან რაიონებში ადამიანის სისხლის განსხვავებული შედგენილობის (ერითროციტების მაღალი კონცენტრაცია) მიზეზს. ბიოლ.VIII.8.მოსწავლეს შეუძლია აღწეროს ადამიანის გამრავლების სისტემის თავისებურებები და ჩანასახის განვითარების სტადიები. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:  ილუსტრაციაზე ამოიცნობს ადამიანის სასქესო უჯრედებს და ასახელებს მათ ფუნქციებს;  განასხვავებს ოვო- და სპერმატოგენეზს და აღწერს სასქესო ჯირკვლების სხვადასხვა ზონაში მიმდინარე პროცესების (მაგ., გამრავლების ზონა - მიტოზი, მომწიფების ზონა - მეიოზი) შესახებ;  ადარებს მეიოზისა და განაყოფიერების საბოლოო (გენეტიკური მასალის განახევრება/გამთლიანება) შედეგს და მსჯელობს მათ ბიოლოგიურ როლზე;  სქემატურ გამოსახულებაზე განასხვავებს ემბრიონული განვითარების ეტაპებს (მაგ. ზიგოტა, ბლასტომერები, ბლასტულა და სხვა);  მოიპოვებს ინფორმაციას რეპროდუქციული ჯანმრთელობის შესახებ. აკეთებს პრეზენტაციას. ბიოლ.VIII.9. მოსწავლეს შეუძლია გააანალიზოს ადამიანისათვის ჯანსაღი ცხოვრების წესის მნიშვნელობა. შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:  მოიპოვებს ინფორმაციას ხერხემლის განვითარების პათოლოგიების (მაგ., სქოლიოზი, კიფოზი, ლორდოზი, დისკოზი) და მათი გამომწვევი მიზეზების შესახებ. შეიმუშავებს რეკომენდაციებს საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ნორმალური განვითარებისათვის და წარადგენს კლასის წინაშე;  აღწერს ფიზიკური აქტივობის მნიშვნელობას ადამიანის ჯანმრთელობისათვის და განსაზღვრავს მის როლს სხვადასხვა დაავადების რისკის შემცირებაში;  სიმულაციურ თამაშში განახორციელებს პირველადი დახმარების ღონისძიებებს სხვადასხვა სიტუაციისათვის (მაგ., ჩონჩხის ტრავმა, სისხლდენა, დამწვრობა, მოყინვა, სითბური და მზის დაკვრა, მაღალი ტემპერატურა, გონების დაკარგვა, ეპილეფსიური შეტევა, კვებითი და ტოქსიკური ნივთიერებებით მოწამვლა, რადიაციული დასხივება);  მოიპოვებს ინფორმაციას არასწორი კვების (მაგ., ”სწრაფი კვების” პროდუქტების გამოყენება) შედეგად მოსალოდნელი დარღვევების შესახებ (მაგ., ავიტამინოზები, ჭარბი წონა);  მოიპოვებს ინფორმაციას და აანალიზებს თამბაქოს წევის და ნარკოტიკული
  • 10. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 10 ნივთიერებების მოხმარების მავნე გავლენას ორგანიზმის სხვადასხვა სისტემის ფუნქციონირებაზე;  გეგმავს და მონაწილეობს სასკოლო პროექტებში (მაგ., ”თამბაქოს მოხმარება თანატოლებში, რისკები და მისი აცილების გზები”) ჯანსაღი ცხოვრების წესის დასამკვიდრებლად;  აღწერს პირადი ჰიგიენისა და სანიტარული პირობების მნიშვნელობას ინფექციური დაავადებების (მაგ., შიდსი, ტუბერკულოზი) და მათი გავრცელების პრევენციის საკითხებში. პროგრამის შინაარსი ქსოვილები - ეპითელური, კუნთოვანი, შემაერთებელი, ნერვული, აგებულება, ფუნქციები. კანი - აგებულება, ფუნქციები (დამცველობითი, თბორეგულაცია, შეხება), ჰიგიენა; პირველადი დახმარება დამწვრობის, მოყინვის, სითბური და მზის დაკვრის დროს. საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემა - ადამიანის ჩონჩხის ძირითადი ნაწილები, ძვლის ქიმიური შედგენილობა, ძვალთა შეერთების სახეები. ჩონჩხის (მომხრელი-გამშლელი; უნებლიე-ნებითი) და მიმიკური კუნთები. საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ჰიგიენა და პირველადი დახმარება ჩონჩხის სხვადასხვა სახის დაზიანების დროს. შეგრძნების ორგანოები - სმენის, მხედველობის; ჰიგიენა. ენდოკრინული სისტემა - შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლები (ჰიპოფიზი, ფარისებრი, კუჭქვეშა, თირკმელზედა, სასქესო). მათი როლი ადამიანის ორგანიზმში მიმდინარე პროცესების რეგულირებაში. ჯირკვლების ჰიპერ- და ჰიპოფუნქციით გამოწვეული დაავადებები. ენდემური ჩიყვის კერები საქართველოში, პროფილაქტიკა. დიაბეტი. ნერვული სისტემა - თავისა და ზურგის ტვინი, აგებულება, ფუნქციები; პერიფერიული ნერვული სისტემა. რეფლექსი, რეფლექსური რკალი. პირობითი და უპირობო რეფლექსები. ნერვული სისტემის როლი ორგანიზმში მიმდინარე სასიცოცხლო პროცესების რეგულირებაში. სისხლი და სისხლის მიმოქცევის სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა და პირველადი დახმარება სხვადასხვა სახის სისხლდენის შემთხვევაში. სუნთქვის სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა, ხელოვნური სუნთქვა, დაავადებები (მაგ., ტუბერკულოზი). კვება და საჭმლის მონელების სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები, ჰიგიენა. გამომყოფი სისტემის ორგანოები, მათი ძირითადი ფუნქციები (გამოყოფა, ჰომეოსტაზი). გამრავლების ორგანოები, ჩანასახის განვითარების სტადიები, სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები (მაგ., შიდსი).
  • 11. ________________________________________________________________________________ 2011-2016 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმა: 2012-2013 სასწავლო წელს ბიოლოგიის დანერგვასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები ზოგადი განათლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე (VII-XII კლასები) 11 3. ზოგადი რეკომენდაციები საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლებისათვის 2012-2013 სასწავლო წელს:  მასწავლებლებმა გაითვალისწინონ შედეგების მიღწევის ზემოთ მოცემული რეკომენდაციები.  საბუნებისმეტყველო საგნების დანერგვისათვის სკოლებს უფლება აქვთ გამოიყენონ ჯამური საათობრივი დატვირთვის 25%. (2011-2016 სასწავლო წლების ეროვნული სასწავლო გეგმა, თავი III, მუხლი 13, პუნქტი 3. "სკოლას უფლება აქვს, ეროვნული სასწავლო გეგმით ერთი კლასისთვის განსაზღვრული საათობრივი დატვირთვის ფარგლებში, ჯამური საათობრივი დატვირთვის 25% გადაანაწილოს საგნებს შორის").  საგამოცდო პროგრამებში ასახული იქნება თითოეული თაობის მიერ ნასწავლი პროგრამები.  დამატებითი საკითხების სწავლება დაკავშირებული იქნება დამატებით სასწავლო რესურსთან. მასწავლებლებმა და მოსწავლეებმა დამატებით რესურსად შეიძლება გამოიყენონ როგორც 2012 წელს გრიფირებული მე-8 კლასის ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები, ასევე წინა წლებში გრიფირებული ბიოლოგიის სახელმძღვანელოები. ძველი სახელმძღვანელოების მობილიზება უნდა მოხდეს სასკოლო ბიბლიოთეკებში. ასევე, სკოლამ შეიძლება გამოიყენოს სოციალურად დაუცველი მოსწავლეებისათვის განკუთვნილი ძველი სახელმძღვანელოების ბაზა. სასურველია, ამ საკითხეზე სკოლის დირექციამ იზრუნოს სასწავლო წლის დაწყებამდე. საკონტაქტო ინფორმაცია კონსულტაციებისათვის: საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტის ცხელი ხაზი: 577 95 94 94 ელ-ფოსტა: esg@mes.gov.ge ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტის ეროვნული სასწავლო გეგმების სამმართველოს საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების ჯგუფი: 231 89 40 (13 71 შიდა)